پرش به محتوا

بحث:منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۳۸: خط ۳۸:
*[[آیات قرآن]]: بسیاری از آیاتی که در آنها به [[فضیلت]] "[[انتظار]]" به طور کلی و بدون ذکر متعلق [[فرج]] اشاره شده است، به اصل تقویت [[روحیۀ امید]] به [[آینده]] و مقابله با [[ناامیدی]] و بدبینی نسبت به [[آینده]] نظر داشته‌اند. [[قرآن کریم]]، [[ناامیدی]] از [[رحمت خدا]] را از ویژگی‌های [[کافران]] می‌داند و از زبان [[حضرت یعقوب]]{{ع}} چنین [[نقل]] می‌کند: {{متن قرآن|يَا بَنِيَّ اذْهَبُواْ فَتَحَسَّسُواْ مِن يُوسُفَ وَأَخِيهِ وَلاَ تَيْأَسُواْ مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لاَ يَيْأَسُ مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ}}<ref>«ای فرزندان من! بروید و از یوسف و برادرش خبر گیرید و از رحمت  خداوند نومید نگردید که جز گروه کافران (کسی) از رحمت خداوند نومید نمی‌گردد» سوره یوسف، آیه ۸۷.</ref><ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵.</ref> و نیز در جای دیگری آمده است: {{متن قرآن|إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا}}<ref>«به راستی با دشواری، آسانی همراه است،» سوره انشراح، آیه ۶.</ref> <ref>ر.ک. الهی‌نژاد، حسین، بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت، ص ۲۶-۲۷.</ref>
*[[آیات قرآن]]: بسیاری از آیاتی که در آنها به [[فضیلت]] "[[انتظار]]" به طور کلی و بدون ذکر متعلق [[فرج]] اشاره شده است، به اصل تقویت [[روحیۀ امید]] به [[آینده]] و مقابله با [[ناامیدی]] و بدبینی نسبت به [[آینده]] نظر داشته‌اند. [[قرآن کریم]]، [[ناامیدی]] از [[رحمت خدا]] را از ویژگی‌های [[کافران]] می‌داند و از زبان [[حضرت یعقوب]]{{ع}} چنین [[نقل]] می‌کند: {{متن قرآن|يَا بَنِيَّ اذْهَبُواْ فَتَحَسَّسُواْ مِن يُوسُفَ وَأَخِيهِ وَلاَ تَيْأَسُواْ مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لاَ يَيْأَسُ مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ}}<ref>«ای فرزندان من! بروید و از یوسف و برادرش خبر گیرید و از رحمت  خداوند نومید نگردید که جز گروه کافران (کسی) از رحمت خداوند نومید نمی‌گردد» سوره یوسف، آیه ۸۷.</ref><ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵.</ref> و نیز در جای دیگری آمده است: {{متن قرآن|إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا}}<ref>«به راستی با دشواری، آسانی همراه است،» سوره انشراح، آیه ۶.</ref> <ref>ر.ک. الهی‌نژاد، حسین، بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت، ص ۲۶-۲۷.</ref>
==[[انتظار]] عام از دیدگاه [[روایات]]==
==[[انتظار]] عام از دیدگاه [[روایات]]==
#[[امام علی]]{{ع}} در بخشی از [[روایت]] مفصلی که در آن به چهارصد مورد از اموری اشاره می‌کند که برای [[صلاح]] [[دین]] و دنیای [[مؤمن]] [[شایسته]] است، پس از سفارش کردن به طلب [[رزق]] در [[میانه ]][[طلوع فجر]] و طلوع [[شمس]] می‌فرماید<ref>خصال، ج ۲، ص ۶۱۶؛ تحف العقول ص ۱۰۶؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳، ح ۷.</ref>: «[[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت]] [[خداوند]] [[ناامید]] نشوید.  به درستی که خوشایند‌ترین [[اعمال]] نزد [[خداوند]] [[صاحب]] [[عزت و جلال]]، [[انتظار فرج]] است».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵؛ ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر، ص ۱۹.</ref> آن [[حضرت]] در بخش دیگری از [[روایت]] یاد شده، پس از اشاره به این مطلب که ناشکیبایی هنگام ناگواری‌ها موجب از بین رفتن [[پاداش]] [[انسان]] می‌شود، می‌فرماید<ref>محمد بن علی بن بابویه ، الخصال، ج ۲، ص ۶۲۱،  تحف العقول، ص ۱۱۱.</ref>: «[[برترین]] کارهای [[انسان]]، [[انتظار]] [[گشایش]] از سوی خداست».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵.</ref>
#[[امام علی]]{{ع}} در بخشی از [[روایت]] مفصلی که در آن به چهارصد مورد از اموری اشاره می‌کند که برای [[صلاح]] [[دین]] و دنیای [[مؤمن]] [[شایسته]] است، پس از سفارش کردن به طلب [[رزق]] در [[میانه ]][[طلوع فجر]] و طلوع [[شمس]] می‌فرماید<ref>خصال، ج ۲، ص ۶۱۶؛ تحف العقول ص ۱۰۶؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳، ح ۷: {{متن حدیث|"انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لَا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَج"}}‏</ref>: «[[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت]] [[خداوند]] [[ناامید]] نشوید.  به درستی که خوشایند‌ترین [[اعمال]] نزد [[خداوند]] [[صاحب]] [[عزت و جلال]]، [[انتظار فرج]] است».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵؛ ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر، ص ۱۹.</ref> آن [[حضرت]] در بخش دیگری از [[روایت]] یاد شده، پس از اشاره به این مطلب که ناشکیبایی هنگام ناگواری‌ها موجب از بین رفتن [[پاداش]] [[انسان]] می‌شود، می‌فرماید<ref>محمد بن علی بن بابویه ، الخصال، ج ۲، ص ۶۲۱،  تحف العقول، ص ۱۱۱: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ الْمَرْءِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل‏"}}</ref>: «[[برترین]] کارهای [[انسان]]، [[انتظار]] [[گشایش]] از سوی خداست».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵.</ref>
#از [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} [[نقل]] شده است<ref>مجلسی، محمد باقر،  بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲، ح ۳.</ref>: «هر کس نسبت به [[رزق]] کمی که [[خداوند]] به او داده است، [[خشنود]] باشد، [[خداوند]] نیز نسبت به [[عبادت]] عمل کمی که او انجام می‌دهد، [[خشنود]] می‌شود و [[انتظار]] [[گشایش]] [[عبادت]] است».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵.</ref>
#از [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} [[نقل]] شده است<ref>مجلسی، محمد باقر،  بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲، ح ۳: {{متن حدیث|"مَنْ رَضِيَ عَنِ اللَّهِ بِالْقَلِيلِ مِنَ الرِّزْقِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ بِالْقَلِيلِ مِنَ الْعَمَلِ وَ انْتِظَارُ الْفَرَجِ عِبَادَة"}}</ref>: «هر کس نسبت به [[رزق]] کمی که [[خداوند]] به او داده است، [[خشنود]] باشد، [[خداوند]] نیز نسبت به [[عبادت]] عمل کمی که او انجام می‌دهد، [[خشنود]] می‌شود و [[انتظار]] [[گشایش]] [[عبادت]] است».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵.</ref>
#[[امام صادق]]{{ع}} نیز در سفارش‌های خود به [[أبو حنیفه]] می‌فرماید<ref>مجلسی، محمد باقر،  بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۲۰۸، ح ۷۷.</ref>: «[[برترین]] [[کارها]]، [[انتظار]] [[گشایش]] از خداست».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵.</ref>  
#[[امام صادق]]{{ع}} نیز در سفارش‌های خود به [[أبو حنیفه]] می‌فرماید<ref>مجلسی، محمد باقر،  بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۲۰۸، ح ۷۷: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ"}}</ref>: «[[برترین]] [[کارها]]، [[انتظار]] [[گشایش]] از خداست».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵.</ref>  
#[[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} در پاسخ به سائلی می‌فرماید<ref>{{متن حدیث|"قالَ فَأَیُّ المَصائِبِ أَشَدُّ قالَ الْمُصِیبَةُ بِالدِّینِ قَالَ فَأَیُّ الأَعْمَالِ أَحَبُّ إِلَی اللَّهُ عزّوجلّ قالَ انْتِظَارُ الْفَرَجِ قَالَ فَأَیُّ النَّاسِ خَیْرٌ عِنْدَ اللَّهِ عزّوجل قَالَ أَخُوهُمْ لِلَّهِ وَ أَعْمَلُهُمْ بِالتَّقَوی وَ أَزْهَدُهُمْ فِی الدُّنْیَا"}}، القضاعی، محمد بن سلامه الشهاب ، المسند؛ ص ۱۰۳.</ref>: «کدام [[مصیبت]] سخت‌تر است؟ فرمود: [[مصیبت]] در [[دین]]. کدام عمل پیش [[خدا]] محبوب‌تر است؟ فرمود: [[انتظار فرج]]. کدام [[مردم]] نزد [[خدا]] بهترند؟ فرمود: ترساتر و باتقواترشان و زاهدترشان در [[دنیا]]».<ref>ر.ک. الهی‌نژاد، حسین، بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت، ص ۲۶-۲۷.</ref>
#[[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} در پاسخ به سائلی می‌فرماید<ref>{{متن حدیث|"قالَ فَأَیُّ المَصائِبِ أَشَدُّ قالَ الْمُصِیبَةُ بِالدِّینِ قَالَ فَأَیُّ الأَعْمَالِ أَحَبُّ إِلَی اللَّهُ عزّوجلّ قالَ انْتِظَارُ الْفَرَجِ قَالَ فَأَیُّ النَّاسِ خَیْرٌ عِنْدَ اللَّهِ عزّوجل قَالَ أَخُوهُمْ لِلَّهِ وَ أَعْمَلُهُمْ بِالتَّقَوی وَ أَزْهَدُهُمْ فِی الدُّنْیَا"}}، القضاعی، محمد بن سلامه الشهاب، المسند؛ ص ۱۰۳.</ref>: «کدام [[مصیبت]] سخت‌تر است؟ فرمود: [[مصیبت]] در [[دین]]. کدام عمل پیش [[خدا]] محبوب‌تر است؟ فرمود: [[انتظار فرج]]. کدام [[مردم]] نزد [[خدا]] بهترند؟ فرمود: ترساتر و باتقواترشان و زاهدترشان در [[دنیا]]».<ref>ر.ک. الهی‌نژاد، حسین، بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت، ص ۲۶-۲۷.</ref>
#[[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} نیز در این مورد می‌فرماید<ref>الهیثمی، احمد بن حجر ، مجمع الزوائد، ج ۱۰، ص ۱۴۷؛ سیوطی، جلال‌الدین ، جامع الصغیر، ص ۱۹۲. ۱۹؛ مجلسی، محمدباقر ، بحار الانوار، ج۵۲، ص ۱۲۲و ج ۲، ص ۲۸۷، ح ۲.</ref>: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ اِنْتِظَارُ الْفَرَجِ"}}<ref>ر.ک. الهی‌نژاد، حسین، بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت، ص ۲۶-۲۷؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵؛ ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر، ص ۱۹؛ رضوانی، علی اصغر، وظایف ما در عصر غیبت، ص ۵۲ ـ ۵۴.</ref>. «انْتِظَارُ الْفَرَجِ عِبَادَةٌ»<ref>مجلسی، محمد باقر،  بحار الانوار، ج۵۲، ص ۱۲۲.</ref>؛ و  باز در جایی دیگر می‌فرماید<ref>تحف العقول ص ۳۷.</ref>: «[[برترین]] [[جهاد]] [[امت]] من، [[انتظار فرج]] است».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵.</ref> و یا می‌‌فرمایند<ref>{{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْعِبَادِةِ الصَّبْرُ وَ الصَّمْتُ وَ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}}،  الحرانی، حسین بن علی بن حسین ابن شعبة، تحف العقول، ص ۲۰۱.</ref>: «[[برترین]] [[عبادت]]، [[صبر]] و [[سکوت]] و [[انتظار فرج]] است».<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، وظایف ما در عصر غیبت، ص ۵۲ ـ ۵۴.</ref>
#[[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} نیز در این مورد می‌فرماید<ref>الهیثمی، احمد بن حجر ، مجمع الزوائد، ج ۱۰، ص ۱۴۷؛ سیوطی، جلال‌الدین ، جامع الصغیر، ص ۱۹۲. ۱۹؛ مجلسی، محمدباقر ، بحار الانوار، ج۵۲، ص ۱۲۲و ج ۲، ص ۲۸۷، ح ۲.</ref>: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ اِنْتِظَارُ الْفَرَجِ"}}<ref>ر.ک. الهی‌نژاد، حسین، بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت، ص ۲۶-۲۷؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵؛ ربانی‌ خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر، ص ۱۹؛ رضوانی، علی اصغر، وظایف ما در عصر غیبت، ص ۵۲ ـ ۵۴.</ref>. «انْتِظَارُ الْفَرَجِ عِبَادَةٌ»<ref>مجلسی، محمد باقر،  بحار الانوار، ج۵۲، ص ۱۲۲.</ref>؛ و  باز در جایی دیگر می‌فرماید<ref>تحف العقول ص ۳۷.</ref>: «[[برترین]] [[جهاد]] [[امت]] من، [[انتظار فرج]] است».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۴۵.</ref> و یا می‌‌فرمایند<ref>{{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْعِبَادِةِ الصَّبْرُ وَ الصَّمْتُ وَ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}}،  الحرانی، حسین بن علی بن حسین ابن شعبة، تحف العقول، ص ۲۰۱.</ref>: «[[برترین]] [[عبادت]]، [[صبر]] و [[سکوت]] و [[انتظار فرج]] است».<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، وظایف ما در عصر غیبت، ص ۵۲ ـ ۵۴.</ref>
#[[مجلسی]] در "[[بحارالانوار]]" از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] می‌کند که فرمود<ref>{{متن حدیث|"مِنْ دِینِ الْأَئِمَّةِ الْوَرَعُ وَ الْعِفَّةُ وَ الصَّلَاحُ... وَ انْتِظَارُ الْفَرَجِ بِالصَّبْرِ"}}، مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲. ح ۱.</ref>: «از [[دین]] [[ائمه]] [[پرهیزکاری]]، [[عفت]]، [[رستگاری]] و... [[انتظار فرج]] همراه با [[صبر]] است».<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، وظایف ما در عصر غیبت، ص ۵۲ ـ ۵۴.</ref>
#[[مجلسی]] در "[[بحارالانوار]]" از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] می‌کند که فرمود<ref>{{متن حدیث|"مِنْ دِینِ الْأَئِمَّةِ الْوَرَعُ وَ الْعِفَّةُ وَ الصَّلَاحُ... وَ انْتِظَارُ الْفَرَجِ بِالصَّبْرِ"}}، مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲. ح ۱.</ref>: «از [[دین]] [[ائمه]] [[پرهیزکاری]]، [[عفت]]، [[رستگاری]] و... [[انتظار فرج]] همراه با [[صبر]] است».<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، وظایف ما در عصر غیبت، ص ۵۲ ـ ۵۴.</ref>
#[[ترمذی]] به سندش از [[رسول خدا]] (صلی [[الله]] علیه و آله ) [[نقل]] می‌کند که فرمود<ref>{{متن حدیث|"سَلِ اللَّهَ مِن فَضلِهِ فَاِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ أَن یُسْأَلَ. وَ أَفْضَلُ الْعِبادِةِ انْتِظارُ الفَرَجِ"}}، ترمذی، ابو عیسی محمد، سنن ترمذی، ج ۵، ص ۲۲۵، ح ۳۶۴۲.</ref>: «از [[فضل]] [[خدا]] بخواهید زیرا که [[خداوند]] سؤال‌کننده از خود را [[دوست]] دارد. و [[برترین]] [[عبادت]] [[انتظار فرج]] است».<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، وظایف ما در عصر غیبت، ص ۵۲ ـ ۵۴.</ref>
#[[ترمذی]] به سندش از [[رسول خدا]] (صلی [[الله]] علیه و آله ) [[نقل]] می‌کند که فرمود<ref>{{متن حدیث|"سَلِ اللَّهَ مِن فَضلِهِ فَاِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ أَن یُسْأَلَ. وَ أَفْضَلُ الْعِبادِةِ انْتِظارُ الفَرَجِ"}}، ترمذی، ابو عیسی محمد، سنن ترمذی، ج ۵، ص ۲۲۵، ح ۳۶۴۲.</ref>: «از [[فضل]] [[خدا]] بخواهید زیرا که [[خداوند]] سؤال‌کننده از خود را [[دوست]] دارد. و [[برترین]] [[عبادت]] [[انتظار فرج]] است».<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، وظایف ما در عصر غیبت، ص ۵۲ ـ ۵۴.</ref>
#[[شیخ صدوق]] از [[امام جواد]]{{ع}} [[نقل]] می‌کند که فرمود<ref>{{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِیعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ. مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِهِ"}}،  قمی(شیخ صدوق)، محمد بن علی بن بابویه ، کمال الدین، ص ۳۸۴. ح ۱.</ref>: «[[برترین]] [[اعمال شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] است. هرکس از این امر اطلاع داشته باشد [[خداوند]] به جهت انتظارش گرفتاری را از او برطرف می‌کند».<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، وظایف ما در عصر غیبت، ص ۵۲ ـ ۵۴.</ref>
#[[شیخ صدوق]] از [[امام جواد]]{{ع}} [[نقل]] می‌کند که فرمود<ref>{{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِیعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ. مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِهِ"}}،  قمی(شیخ صدوق)، محمد بن علی بن بابویه ، کمال الدین، ص ۳۸۴. ح ۱.</ref>: «[[برترین]] [[اعمال شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] است. هرکس از این امر اطلاع داشته باشد [[خداوند]] به جهت انتظارش گرفتاری را از او برطرف می‌کند».<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، وظایف ما در عصر غیبت، ص ۵۲ ـ ۵۴.</ref>
==[[انتظار]] عام از بررسی اقوال [[علما]] و [[دانشمندان]]==
==[[انتظار]] عام از بررسی اقوال [[علما]] و [[دانشمندان]]==
*اقوال [[علما]]:
*اقوال [[علما]]:
۱۱۴٬۴۸۰

ویرایش