اهل سنت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*" | *"اهل سنت" عنوانی است که تمام مکاتب غیرشیعی و دو نوع رویکرد، یعنی "[[فقهی]]" و "[[کلامی]]" که فرق اهل سنت باشد را دربر می‌‌گیرد. [[مذاهب فقهی]] اهل سنت که بررسی آنها از گنجایش این اثر بیرون است، از نظر مصادر شخصیتی و ترتیب پیدایش عبارتند از: [[حنفی]]، [[مالکی]]، [[شافعی]] و [[حنبلی]]. | ||
*[[فرقه‌های کلامی]] | *[[فرقه‌های کلامی]] اهل سنت متعدد است که دو [[فرقه]] اصلی و محوری آن عبارتند از "[[معتزله]]" و "[[اشاعره]]"؛ هرچند گرایش‌های [[اعتقادی]] مانند "[[خوارج]]"، "[[مرجئه]]" و "[[قدریه]]" در یک گستره مفهومی عام، زیرمجموعه اهل سنت به حساب می‌‌آید<ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۸۳.</ref>. | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
*[[سنت]] در نگاه | *[[سنت]] در نگاه اهل سنت قول، فعل و تقریر [[پیامبر]]{{صل}}، و نزد [[شیعه]] قول، فعل و تقریر [[معصوم]] به‌عنوان یکی از [[ادله]] [[استنباط]] [[احکام شرعی]] است<ref>مصاحب، دایرة‌المعارف فارسی، مدخل سنت.</ref>. تا قرن اول، [[صحابه]] [[احادیث]] [[پیامبر]]{{صل}} را [[نقل]] می‌‌کردند و [[مرجع]] [[نقل]] [[حدیث]] برای [[تابعین]] بودند. | ||
*در مواردی که سخنی از [[قرآن]] یا [[پیامبر]]{{صل}} درباره آن وجود نداشت و باعث [[اختلاف]] گردیده بود نیز [[تابعین]] آرای [[صحابه]] را به عنوان مستند خود پذیرفتند. به همین ترتیب نظر [[تابعین]] برای تابعینِ [[تابعین]] [[حجت]] بود که از این اقوال و فتاوا به عنوان "اثر" یاد می‌‌شد و از نظر اعتبار، آنها را پس از [[حدیث نبوی]] قرار دادند. ازاین‌رو در قرن دوم به [[محدثان]] "[[اصحاب]] اثر" می‌‌گفتند. | *در مواردی که سخنی از [[قرآن]] یا [[پیامبر]]{{صل}} درباره آن وجود نداشت و باعث [[اختلاف]] گردیده بود نیز [[تابعین]] آرای [[صحابه]] را به عنوان مستند خود پذیرفتند. به همین ترتیب نظر [[تابعین]] برای تابعینِ [[تابعین]] [[حجت]] بود که از این اقوال و فتاوا به عنوان "اثر" یاد می‌‌شد و از نظر اعتبار، آنها را پس از [[حدیث نبوی]] قرار دادند. ازاین‌رو در قرن دوم به [[محدثان]] "[[اصحاب]] اثر" می‌‌گفتند. | ||
*از قرن دوم تدوین [[حدیث]] آغاز شد و [[مکتب]] حدیث‌گرایی پدید آمد. از [[رهبران]] این گروه [[محمد بن ادریس شافعی]] و [[احمد بن حنبل]] در همین سده هستند. با شروع تدوین [[حدیث]]، این نگرش پیدا شد که با وجود [[احادیث]] مرفوع، دلیلی برای توجه به آثار [[صحابه]] و [[تابعین]] نیست. [[شافعی]] [[سنت]] را فقط قول، فعل و تقریر [[پیامبر]]{{صل}} معنا کرد و قول [[صحابه]] و [[تابعین]] را از تعریف [[سنت]] خارج نمود و تنها [[حدیث]] مرفوع را [[نماینده]] [[سنت]] دانست. [[احمد بن حنبل]] نیز [[سنت]] را به آثار [[رسول خدا]]{{صل}} [[تفسیر]] کرد و اصول [[سنت]] به آن چیزی که [[اصحاب رسول خدا]] بر آن بودند<ref>زمرلی، عقائد ائمه السالف، ص۱۹.</ref>. | *از قرن دوم تدوین [[حدیث]] آغاز شد و [[مکتب]] حدیث‌گرایی پدید آمد. از [[رهبران]] این گروه [[محمد بن ادریس شافعی]] و [[احمد بن حنبل]] در همین سده هستند. با شروع تدوین [[حدیث]]، این نگرش پیدا شد که با وجود [[احادیث]] مرفوع، دلیلی برای توجه به آثار [[صحابه]] و [[تابعین]] نیست. [[شافعی]] [[سنت]] را فقط قول، فعل و تقریر [[پیامبر]]{{صل}} معنا کرد و قول [[صحابه]] و [[تابعین]] را از تعریف [[سنت]] خارج نمود و تنها [[حدیث]] مرفوع را [[نماینده]] [[سنت]] دانست. [[احمد بن حنبل]] نیز [[سنت]] را به آثار [[رسول خدا]]{{صل}} [[تفسیر]] کرد و اصول [[سنت]] به آن چیزی که [[اصحاب رسول خدا]] بر آن بودند<ref>زمرلی، عقائد ائمه السالف، ص۱۹.</ref>. | ||
*بعد از واقعه محنت، [[اهل حدیث]] خود را | *بعد از واقعه محنت، [[اهل حدیث]] خود را اهل سنت و [[مخالفان]] خود را که به نحوی عقل‌گرا بودند، اهل [[بدعت]] نامیدند که این شامل تمام فرق [[شیعه]] و [[غیر شیعه]] می‌‌شد. در [[حقیقت]] معنای [[اهل حدیث]] مرادف اهل سنت شد. پس از این مرحله بود که [[صحاح]] سته اهل سنت که بر [[احادیث]] [[پیامبر]]{{صل}} تأکید داشتند، به [[نگارش]] درآمد؛ به خصوص اینکه نویسندگان [[صحیح بخاری]]، [[صحیح مسلم]] و [[سنن]] ابی‌داود از [[شاگردان]] شخص [[احمد بن حنبل]] بودند. | ||
*پس از [[اهل حدیث]]، [[ابوالحسن اشعری]] که خود را پیرو [[احمد بن حنبل]] می‌نامید، خود را [[اهل سنت و جماعت]] نامید و به [[ترویج]] این نام همراه با گسترش [[مکتب]] [[اشعری]] پرداخت. پس از او ابومنصور [[ماتریدی]] در [[شرق]] [[جهان اسلام]] [[ظهور]] کرد و او نیز خود را | *پس از [[اهل حدیث]]، [[ابوالحسن اشعری]] که خود را پیرو [[احمد بن حنبل]] می‌نامید، خود را [[اهل سنت و جماعت]] نامید و به [[ترویج]] این نام همراه با گسترش [[مکتب]] [[اشعری]] پرداخت. پس از او ابومنصور [[ماتریدی]] در [[شرق]] [[جهان اسلام]] [[ظهور]] کرد و او نیز خود را اهل سنت نامید. پس از نزدیکی [[اشاعره]] و [[ماتریدیه]]، عنوان اهل سنت دایره وسیعی پیدا کرد<ref>بنگرید به: انجمن علمی ادیان و مذاهب، آشنایی با فرق تسنن، ص۳۸ - ۳۵.</ref><ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۸۴.</ref>. | ||
==[[اصول اعتقادی]] مشترک== | ==[[اصول اعتقادی]] مشترک== | ||
*شاید به [[سختی]] بتوان به وجوه اشتراک دقیقی در [[مباحث اعتقادی]] میان تمام فرق و [[مذاهب]] | *شاید به [[سختی]] بتوان به وجوه اشتراک دقیقی در [[مباحث اعتقادی]] میان تمام فرق و [[مذاهب]] اهل سنت دست پیدا کرد. ابن‌خلدون [[اصول اعتقادی]] مشترک اهل سنت را شش اصل تعریف می‌‌کند؛ [[اعتقاد]] به [[خدا]]، [[فرشتگان]]، [[کتاب آسمانی]]، [[رسولان الهی]]، [[روز قیامت]] و [[تقدیر الهی]]<ref>ابن‌خلدون، مقدمه، ص۴۶۲.</ref>. البته مسئله [[خلفا]] را نیز می‌‌توان به عنوان یک محور اشتراکی مطرح کرد؛ اما واقعیت این است که اهل سنت مانند [[شیعیان]] مسئله [[جانشینی پیامبر]]{{صل}} را یک موضوع [[سیاسی]] - [[اجتماعی]] می‌‌دانند، نه یک اصل بنیادین [[اعتقادی]]<ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۸۵.</ref>. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||