بنی‌اسرائیل در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
←عذابهای بنی‌اسرائیل
| خط ۱۳۹: | خط ۱۳۹: | ||
*[[بنی‌اسرائیل]] بارها بر‌‌اثر [[گناه]] و [[نافرمانی]] گرفتار انواع عذابهای [[دنیایی]] شدند، چنان‌‌که [[عذاب]] [[آخرت]] نیز به آنان [[وعده]] داده شده است؛ از جمله: | *[[بنی‌اسرائیل]] بارها بر‌‌اثر [[گناه]] و [[نافرمانی]] گرفتار انواع عذابهای [[دنیایی]] شدند، چنان‌‌که [[عذاب]] [[آخرت]] نیز به آنان [[وعده]] داده شده است؛ از جمله: | ||
===کشتن همدیگر=== | ===کشتن همدیگر=== | ||
*[[بنی اسرائیل]] پس از گوساله پرستی، [[فرمان]] یافتند که به [[کیفر]] این [[گناه]] بر روی هم [[شمشیر]] کشیده، همدیگر را بکشند: | *[[بنی اسرائیل]] پس از گوساله پرستی، [[فرمان]] یافتند که به [[کیفر]] این [[گناه]] بر روی هم [[شمشیر]] کشیده، همدیگر را بکشند: {{متن قرآن|وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنفُسَكُمْ بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُواْ إِلَى بَارِئِكُمْ فَاقْتُلُواْ أَنفُسَكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ عِندَ بَارِئِكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ }}<ref>و (یاد کنید) آنگاه را که موسی به قوم خود گفت: ای قوم من! بی‌گمان شما با (به پرستش) گرفتن گوساله بر خویش ستم روا داشتید پس به درگاه آفریدگار خود توبه کنید و یکدیگر را بکشید، این کار نزد آفریدگارتان برای شما بهتر است. آنگاه، خداوند از شما در گذشت که او توبه‌پذیر بخشاینده است؛ سوره بقره، آیه:۵۴.</ref> برخی گفته‌‌اند: حتی کسانی که گوساله پرستی نکردند نیز به سبب ترک [[نهی از منکر]] دچار این [[کیفر]] شدند. درباره مدت زمان این [[کیفر]] و نیز شمار کشته شدگان، برخی سخنان اغراق‌‌آمیز نیز گفته شده است<ref>تفسیر قرطبی، ج ۱، ص ۲۷۳.</ref> | ||
===[[عذاب]] [[صاعقه]]=== | ===[[عذاب]] [[صاعقه]]=== | ||
*۷۰ نفر از کسانی که همراه [[موسی]]{{ع}} به [[میقات]] رفتند، در پی درخواست جاهلانه خویش مبنی بر دیدن [[خدا]]، گرفتار [[صاعقه]] و [[مرگ]] شدند. | *۷۰ نفر از کسانی که همراه [[موسی]]{{ع}} به [[میقات]] رفتند، در پی درخواست جاهلانه خویش مبنی بر دیدن [[خدا]]، گرفتار [[صاعقه]] و [[مرگ]] شدند{{متن قرآن|وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَى لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که گفتید: ای موسی! ما تا خداوند را آشکارا نبینیم، به تو ایمان نمی‌آوریم و در حالی که خود می‌نگریستید آذرخش شما را فرا گرفت» سوره بقره، آیه۵۵.</ref> | ||
===[[سرگردانی]] در بیابان=== | ===[[سرگردانی]] در بیابان=== | ||
*[[بنی‌اسرائیل]] پس از [[خروج]] از [[مصر]] و رسیدن به مرزهای سرزمین [[موعود]]، در پی [[سرپیچی]] از [[فرمان خداوند]] مبنی بر ورود به آن سرزمین و [[نبرد]] با [[دشمنان]]، ۴۰ سال در بیابانها سرگردان و از ورود به [[سرزمین مقدس]] [[محروم]] شدند. ( | *[[بنی‌اسرائیل]] پس از [[خروج]] از [[مصر]] و رسیدن به مرزهای سرزمین [[موعود]]، در پی [[سرپیچی]] از [[فرمان خداوند]] مبنی بر ورود به آن سرزمین و [[نبرد]] با [[دشمنان]]، ۴۰ سال در بیابانها سرگردان و از ورود به [[سرزمین مقدس]] [[محروم]] شدند{{متن قرآن| وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ اذْكُرُواْ نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَعَلَ فِيكُمْ أَنبِيَاء وَجَعَلَكُم مُّلُوكًا وَآتَاكُم مَّا لَمْ يُؤْتِ أَحَدًا مِّن الْعَالَمِينَ يَا قَوْمِ ادْخُلُوا الأَرْضَ المُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَلاَ تَرْتَدُّوا عَلَى أَدْبَارِكُمْ فَتَنقَلِبُوا خَاسِرِينَ قَالُوا يَا مُوسَى إِنَّ فِيهَا قَوْمًا جَبَّارِينَ وَإِنَّا لَن نَّدْخُلَهَا حَتَّىَ يَخْرُجُواْ مِنْهَا فَإِن يَخْرُجُواْ مِنْهَا فَإِنَّا دَاخِلُونَ قَالَ رَجُلانِ مِنَ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُواْ عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَكَّلُواْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ قَالُواْ يَا مُوسَى إِنَّا لَن نَّدْخُلَهَا أَبَدًا مَّا دَامُواْ فِيهَا فَاذْهَبْ أَنتَ وَرَبُّكَ فَقَاتِلا إِنَّا هَاهُنَا قَاعِدُونَ قَالَ رَبِّ إِنِّي لا أَمْلِكُ إِلاَّ نَفْسِي وَأَخِي فَافْرُقْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ قَالَ فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَيْهِمْ أَرْبَعِينَ سَنَةً يَتِيهُونَ فِي الأَرْضِ فَلاَ تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ}}<ref> و یاد کن که موسی به قوم خود گفت: ای قوم من! نعمت خداوند را بر خویش فرا یاد آورید که در میان شما پیامبرانی برگمارد و شما را پادشاه کرد و چیزهایی به شما داد که به هیچ کس از جهانیان نداده است. ای قوم من! به سرزمین مقدّسی که خداوند برای شما مقرّر فرموده است وارد شوید و واپس مگرایید که زیانکار گردید. گفتند: ای موسی! در آنجا گروهی گردنکش جای دارند و تا آنان از آن بیرون نیایند ما درون آن نخواهیم رفت اما اگر از آنجا بیرون آیند ما درون می‌رویم. دو مرد از کسانی که (از خداوند) می‌ترسیدند (و) خداوند بر آنان نعمت بخشیده بود گفتند: از در (این شهر) بر آنان وارد شوید و هنگامی که در آن درآیید شما پیروزید و اگر مؤمنید تنها بر خداوند توکل کنید. گفتند: ای موسی، تا آنان در آنند ما هرگز، هیچ‌گاه بدان وارد نمی‌شویم؛ تو برو و پروردگارت، (با آنان) نبرد کنید که ما همین‌جا خواهیم نشست. (موسی) گفت: پروردگارا! من جز اختیار خویش و برادرم را ندارم، میان ما و این قوم نافرمان جدایی انداز! (خداوند) فرمود: که (آمدن به) این سرزمین چهل سال بر آنان حرام است؛ روی زمین سرگردان می‌شوند، پس بر گروه نافرمانان دریغ مخور؛ سوره مائده، آیه: ۲۰-۲۶.</ref>. پس از پایان این ۴۰ سال، آنان هنگام ورود به سرزمین [[موعود]] [[فرمان]] یافتند که جمله معینی را مبنی بر [[استغفار]] بر زبان جاری کنند؛ اما باز با تغییر آن عبارت، [[نافرمانی]] کرده، دچار [[عذاب الهی]] شدند: {{متن قرآن|فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُواْ قَوْلاً غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ فَأَنزَلْنَا عَلَى الَّذِينَ ظَلَمُواْ رِجْزًا مِّنَ السَّمَاء بِمَا كَانُواْ يَفْسُقُونَ}}<ref>امّا ستمکاران گفتاری دیگر را جایگزین آنچه به آنان گفته شده بود، کردند آنگاه ما بر ستمگران به کیفر نافرمانی که می‌کردند، عذابی از آسمان فرو فرستادیم؛ سوره بقره، آیه:۵۹.</ref> و نیز {{متن قرآن|وَإِذْ قِيلَ لَهُمُ اسْكُنُواْ هَذِهِ الْقَرْيَةَ وَكُلُواْ مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ وَقُولُواْ حِطَّةٌ وَادْخُلُواْ الْبَابَ سُجَّدًا نَّغْفِرْ لَكُمْ خَطِيئَاتِكُمْ سَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنْهُمْ قَوْلاً غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِجْزًا مِّنَ السَّمَاء بِمَا كَانُواْ يَظْلِمُونَ }}<ref> و (یاد کن) آنگاه را که به ایشان گفته شد: در این شهر (بیت المقدس) جای گیرید و از هر جای آن خواستید بخورید و بگویید: «از لغزش ما بگذر!» و از این دروازه، سجده‌کنان (به شهر) در آیید تا گناهانتان را بیامرزیم، به زودی بر (پاداش) نیکوکاران می‌افزاییم اما ستمگران از ایشان گفتاری را به جای آنچه به آنان گفته شده بود جایگزین کردند آنگاه ما بر آنان برای ستمی که می‌کردند عذابی از آسمان فرستادیم؛ سوره اعراف، آیه: ۱۶۱- ۱۶۲.</ref>. برخی {{متن قرآن|رِجْزًا مِّنَ السَّمَاء}} را [[عذاب]] آسمانی<ref>جامع البیان، مج ۱، ج ۱، ص ۴۳۶؛ مجمع البیان، ج ۱، ص ۲۴۸.</ref> و برخی دیگر [[بیماری]] [[طاعون]] دانسته‌‌اند که هزاران نفر را به کام [[مرگ]] فرستاد <ref>التبیان، ج ۱، ص ۲۶۸؛ الکشاف، ج ۱، ص ۱۴۳.</ref> | ||
===[[لعن]] [[الهی]] و سنگدلی=== | ===[[لعن]] [[الهی]] و سنگدلی=== | ||
*در [[آیات]] ۱۲ | *در [[آیات]] {{متن قرآن| وَلَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَبَعَثْنَا مِنْهُمُ اثْنَيْ عَشَرَ نَقِيبًا وَقَالَ اللَّهُ إِنِّي مَعَكُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلاةَ وَآتَيْتُمُ الزَّكَاةَ وَآمَنتُم بِرُسُلِي وَعَزَّرْتُمُوهُمْ وَأَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا لّأُكَفِّرَنَّ عَنكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَلأُدْخِلَنَّكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ فَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ مِنكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاء السَّبِيلِ}}<ref> و به راستی خداوند از بنی اسرائیل پیمان گرفت و از ایشان دوازده سرپرست را برانگیختیم و خداوند فرمود: من با شمایم؛ اگر نماز را بر پا داشتید و زکات پرداختید و به پیامبران من ایمان آوردید و آنان را یاری کردید و به خداوند وامی نکو پرداختید من از گناهان شما چشم می‌پوشم و شما را به بوستان‌هایی در می‌آورم که از بن آنها جویبارها روان است، پس از آن، هر یک از شما کفر ورزد بی‌گمان راه میانه را گم کرده است؛ سوره مائده، آیه:۱۲.</ref>، {{متن قرآن|فَبِمَا نَقْضِهِم مِّيثَاقَهُمْ لَعَنَّاهُمْ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِيَةً يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِ وَنَسُواْ حَظًّا مِّمَّا ذُكِّرُواْ بِهِ وَلاَ تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَىَ خَائِنَةٍ مِّنْهُمْ إِلاَّ قَلِيلاً مِّنْهُمُ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاصْفَحْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ}}<ref> پس، برای پیمان‌شکنی لعنتشان کردیم و دل‌هاشان را سخت گردانیدیم زیرا عبارات (کتاب آسمانی) را از جای خویش پس و پیش می‌کردند و بخشی از آنچه را بدیشان یادآور شده بودند از یاد بردند و تو پیوسته از خیانت آنان- جز شمار اندکی از ایشان- آگاهی می‌یابی؛ آنان را ببخشای و درگذر! بی‌گمان خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد؛ سوره مائده، آیه:۱۳.</ref> مواردی از پیمان‌شکنی‌های [[بنی‌اسرائیل]] و پیامدهای آن، از جمله دچار شدن به [[لعن]] [[الهی]] و سنگدلی گزارش شده است. [[لعن]] [[الهی]] را، دوری از [[رحمت خدا]]، [[مسخ]] یا پرداخت [[جزیه]] دانسته‌‌اند<ref>ر. ک: التبیان، ج ۳، ص ۴۶۹؛ المیزان، ج ۵، ص ۲۴۰؛ کنز‌‌الدقایق، ج ۴، ص ۶۱.</ref>. سنگدلی آنان باعث شد که [[تورات]] را [[تحریف]] کردند و جز اندکی به [[پیامبر اسلام]] [[ایمان]] نیاوردند. آنان به سبب [[نافرمانی خدا]] و [[پیامبران]] و استمرار تجاوزگری، مورد [[لعن]] برخی [[پیامبران]] نیز قرار گرفتند: {{متن قرآن|لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَلَى لِسَانِ دَاوُودَ وَعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ذَلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ}}<ref>«کافران از بنی اسرائیل بر زبان داود و عیسی پسر مریم لعنت شده‌اند از این رو که نافرمانی ورزیدند و تجاوز می‌کردند» سوره مائده، آیه۷۸.</ref>. [[طبرسی]] با استناد به روایتی از [[امام باقر]]{{ع}} [[لعن]] شدگان در زبان [[داود]] را کسانی می‌‌داند که در پی شکستن [[حرمت]] روز [[شنبه]] با [[لعن]] او به میمون [[مسخ]] شدند، چنان‌‌که درخواست کنندگان [[مائده]] آسمانی که پس از [[نزول]] بدان [[کفر]] ورزیدند، با [[لعن]] [[عیسی]]{{ع}} خوک شدند<ref>تفسیر عیاشی، ج ۱، ص ۳۳۵؛ مجمع‌‌البیان، ج ۳، ص ۳۵۷؛ البرهان، ج ۲، ص ۳۴۳.</ref>. برخی به احتمالْ [[کافران]] یاد شده را [[لعن]] شدگان در [[زبور]] و [[انجیل]] دانسته‌‌اند<ref>جامع البیان، مج ۴، ج ۶، ص ۴۲۶؛ مجمع البیان، ج ۳، ص ۳۵۷.</ref>. برخی نیز گروهی دانسته‌‌اند که در [[آینده]] به [[پیامبر اسلام]] [[ایمان]] نمی‌‌آورند<ref>مجمع البیان، ج ۳، ص ۳۵۷.</ref>. | ||
===[[رسوایی]] [[دنیا]] و [[عذاب]] [[آخرت]]=== | ===[[رسوایی]] [[دنیا]] و [[عذاب]] [[آخرت]]=== | ||
*بر اثر گناهانی مانند [[قتل]]، [[دشمنی]] با [[مؤمنان]]، [[کفر]] به کتابهای آسمانی و... [[خداوند]] [[بنی اسرائیل]] را به [[رسوایی]] در [[دنیا]] [[تهدید]] کرده و از [[عذاب]] دردناک [[الهی]] در [[آخرت]] برای آنان خبر داده است: | *بر اثر گناهانی مانند [[قتل]]، [[دشمنی]] با [[مؤمنان]]، [[کفر]] به کتابهای آسمانی و... [[خداوند]] [[بنی اسرائیل]] را به [[رسوایی]] در [[دنیا]] [[تهدید]] کرده و از [[عذاب]] دردناک [[الهی]] در [[آخرت]] برای آنان خبر داده است: {{متن قرآن|ثُمَّ أَنتُمْ هَؤُلاء تَقْتُلُونَ أَنفُسَكُمْ وَتُخْرِجُونَ فَرِيقًا مِّنكُم مِّن دِيَارِهِمْ تَظَاهَرُونَ عَلَيْهِم بِالإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَإِن يَأْتُوكُمْ أُسَارَى تُفَادُوهُمْ وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ إِخْرَاجُهُمْ أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتَابِ وَتَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَمَا جَزَاء مَن يَفْعَلُ ذَلِكَ مِنكُمْ إِلاَّ خِزْيٌ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يُرَدُّونَ إِلَى أَشَدِّ الْعَذَابِ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ}}<ref> آنگاه، این شمایید که یکدیگر را می‌کشید و دسته‌ای از خودتان را از خانه‌هاشان بیرون می‌رانید در حالی که با گناه و ستم به زیان آنها از یکدیگر پشتیبانی می‌کنید و (با این حال) اگر به اسیری نزد شما آیند آنان را (بنابر حکم تورات) با دادن سربها آزاد می‌کنید با آنکه بیرون راندنشان بر شما حرام است. آیا به بخشی از کتاب (تورات) ایمان می‌آورید و به بخشی (دیگر) کفر می‌ورزید؟ کیفر کسانی از شما که چنین کنند جز خواری در این جهان چیست؟ و در رستخیز به سوی سخت‌ترین عذاب باز برده می‌شوند؛ و خداوند از آنچه می‌کنید غافل نیست؛ سوره بقره، آیه:۸۵.</ref> | ||
===[[مسخ]] شدن=== | ===[[مسخ]] شدن=== | ||
*گروهی از [[بنی اسرائیل]] با نادیده گرفتن [[حرمت]] صید ماهی در روز [[شنبه]]، به صورت میمون [[مسخ]] شدند: «و | *گروهی از [[بنی اسرائیل]] با نادیده گرفتن [[حرمت]] صید ماهی در روز [[شنبه]]، به صورت میمون [[مسخ]] شدند: {{متن قرآن|وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِينَ اعْتَدَوْا مِنْكُمْ فِي السَّبْتِ فَقُلْنَا لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خَاسِئِينَ}}<ref>«و میان خود، آنان را که در روز شنبه از اندازه در گذشتند شناخته‌اید که به آنها گفتیم بوزینگانی باشید، رانده» سوره بقره، آیه۶۵.</ref> | ||
===[[ذلت]] و [[زندگی]] فقیرانه=== | ===[[ذلت]] و [[زندگی]] فقیرانه=== | ||
*[[خواری]] در [[دنیا]] و [[نداری]] از کیفرهای دیگر [[بنی اسرائیل]] است: «و | *[[خواری]] در [[دنیا]] و [[نداری]] از کیفرهای دیگر [[بنی اسرائیل]] است: {{متن قرآن|وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَى لَنْ نَصْبِرَ عَلَى طَعَامٍ وَاحِدٍ فَادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُخْرِجْ لَنَا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ مِنْ بَقْلِهَا وَقِثَّائِهَا وَفُومِهَا وَعَدَسِهَا وَبَصَلِهَا قَالَ أَتَسْتَبْدِلُونَ الَّذِي هُوَ أَدْنَى بِالَّذِي هُوَ خَيْرٌ اهْبِطُوا مِصْرًا فَإِنَّ لَكُمْ مَا سَأَلْتُمْ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْكَنَةُ وَبَاءُوا بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُوا يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَيَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ بِغَيْرِ الْحَقِّ ذَلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که گفتید: ای موسی! هرگز یک (رنگ) خوراک را برنمی‌تابیم به خاطر ما از پروردگارت بخواه تا برای ما از آنچه زمین می‌رویاند، از سبزی و خیار و سیر و عدس و پیاز، بر آورد. او گفت: آیا چیز پست‌تر را به جای چیز بهتر می‌خواهید؟» سوره بقره، آیه:۶۱.</ref> و نیز {{متن قرآن|ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ أَيْنَ مَا ثُقِفُوا إِلَّا بِحَبْلٍ مِنَ اللَّهِ وَحَبْلٍ مِنَ النَّاسِ وَبَاءُوا بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الْمَسْكَنَةُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُوا يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَيَقْتُلُونَ الْأَنْبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ ذَلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ}}<ref>«جز در پناه خداوند یا پناه مردم هر جا یافته شوند محکوم به خواری‌اند و دچار خشمی از سوی خداوند و محکوم به تهیدستی شدند، آن بدین رو بود که آنان به آیات خداوند کفر می‌ورزیدند و پیامبران را ناحقّ می‌کشتند، آن، از این رو بود که نافرمانی ورزیدند و تجاوز می‌کرد» سوره آل عمران، آیه۱۱۲.</ref> برخی، [[ذلت]] را پرداخت [[خراج]] به برخی‌‌حکومتها در دوره‌‌هایی از [[تاریخ]] دانسته و برخی نیز مسکنت و [[ذلت]] را یک چیز دانسته‌‌اند<ref>الکشاف، ج ۱، ص ۱۴۶؛ الصافی، ج ۱، ص ۱۳۷.</ref>، با این توضیح که آنان همواره به سبب [[احساس]] [[فقر]]، تن به [[ذلت]] می‌‌دادند. [[انکار]] [[آیات الهی]] و [[تکذیب]] و [[قتل]] [[انبیا]] سبب این [[کیفر]] خوانده شده‌‌است<ref>الکشاف، ج ۱، ص ۱۴۶؛ تفسیر قرطبی، ج ۱، ص ۲۹۲.</ref>. | ||
==[[بنی‌اسرائیل]] در فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم== | ==[[بنی‌اسرائیل]] در فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم== | ||