شریعت الهی در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

شریعت الهی در نهج البلاغه (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۳ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۷:۰۲

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ، ‏۱۳ ژوئن ۲۰۲۰

جز

جایگزینی متن - 'فرمان‌های الهی' به 'فرمان‌های الهی'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۶۶۰

ویرایش

@@ خط ۱۷: / خط ۱۷: @@
 ==منابع شریعت==
 *[[امام علی]]{{ع}} سرچشمه [[شریعت]] را دو منبع [[قرآن]] و [[سنّت]] برمی‌شمرد. [[شریعت]] هر [[پیامبری]] از [[پیامبران الهی]]{{عم}} به [[صلاح]] [[امت]] آنان است. یعنی احکامی که در [[دین]] و [[شریعت]] [[انبیای الهی]] مقرّر شده، به [[مصلحت]] [[دنیا]] و [[آخرت]] [[امت]] آنها و به‌منزله راه [[نجات]] و [[سعادت]] [[مردمان]] است، زیرا هیچ حکمی از سوی [[خداوند]] بیهوده قرار داده نشده است و هیچ فعلی از افعال [[خداوند]] عبث نیست. اما با [[ظهور]] [[اسلام]]، شریعت الهی به‌طور کامل در [[اختیار]] [[انسان‌ها]] قرار گرفت و [[خداوند]] به [[برکت]] [[اسلام]]، [[دین]] و [[هدایت]] خود را بر [[بندگان]] تکمیل کرد. [[امام]]{{ع}} می‌فرماید: [[خداوند]] به‌وسیله او ([[پیامبر اکرم]]) [[نور]] [[اسلام]] را بر گستره [[زمین]] بتاباند و راه [[هدایت]] را روشن ساخت تا گم‌گشتگان راه یابند و [[دل‌ها]] پس از سقوط در دام چاله‌ها به‌وسیله او [[نجات]] یابند. آری، او پرچم‌های روشنگری را برافراشت و [[احکام]] [[نورانی]] [[دین]] را اعلام داشت. پس اوست [[امین]] [[وحی]] و رازدار اسرارت و گنجور گنجینه دانشت که ناپیداست و گواهت در [[رستاخیز]] و فرستاده [[راستین]] و پیامبرت به‌سوی [[مردم]]<ref>نهج البلاغه، خطبه ۷۱: {{متن حدیث|"حَتَّى أَوْرَى قَبَسَ الْقَابِسِ وَ أَضَاءَ الطَّرِيقَ لِلْخَابِطِ وَ هُدِيَتْ بِهِ الْقُلُوبُ بَعْدَ خَوْضَاتِ الْفِتَنِ وَ الْآثَامِ وَ أَقَامَ بِمُوضِحَاتِ الْأَعْلَامِ وَ نَيِّرَاتِ الْأَحْكَامِ فَهُوَ أَمِينُكَ الْمَأْمُونُ وَ خَازِنُ عِلْمِكَ الْمَخْزُونِ وَ شَهِيدُكَ يَوْمَ الدِّينِ وَ بَعِيثُكَ بِالْحَقِّ وَ رَسُولُكَ إِلَى الْخَلْقِ"}}</ref>. افزون بر این، [[مجتهدان]] نیز برای به‌دست آوردن [[احکام]] و [[تکالیف]] شرعی به این دو منبع [[رجوع]] می‌کنند. [[امام]]{{ع}} در فرازهایی بر این امر تأکید ورزیده است: این دو ستون ([[توحید]] [[حقّ]] تعالی و [[شریعت]] [[پیامبر اکرم]]) را برپا نگاه دارید (زیرا بقای [[اسلام]] و [[نظام]] امور [[مسلمان‌ها]] در معاش و [[معاد]] بر [[توحید]] [[خداوند سبحان]] و [[پیروی]] از [[سنّت]] [[حضرت رسول]] است) و بیفروزید این دو چراغ را (تا در تاریکی‌های [[نادانی]] و [[گمراهی]] سرگردان نمانید) و بر شما توبیخ و سرزنشی نیست مادام که (از این دو) دور و پراکنده نشوید<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۴۹: {{متن حدیث|"أَمَّا وَصِيَّتِي، فَاللَّهَ لَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً وَ مُحَمَّداً (صلی الله علیه وآله) فَلَا تُضَيِّعُوا سُنَّتَهُ. أَقِيمُوا هَذَيْنِ الْعَمُودَيْنِ وَ أَوْقِدُوا هَذَيْنِ الْمِصْبَاحَيْنِ وَ خَلَاكُمْ ذَمٌّ مَا لَمْ تَشْرُدُوا"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 496.</ref>.
-*[[امام]]{{ع}} تأکید دارد که [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]]{{عم}} مکمل [[قرآن کریم]]، حاملان [[شریعت اسلام]] و تبیین‌کننده و [[مفسر]] آن بر [[مردمان]] هستند، چنان‌که می‌فرماید: این کتاب خداست که بیانگر [[حلال]] و [[حرام]] او و بایسته‌ها و بهینه‌هاست. "[[ناسخ و منسوخ]]"، "رخصت و عزیمت" و "خاص و عام" را در بردارد، از مثَل و [[عبرت]] سرشار است، دستورهای مقطعی و ابدی و [[محکم و متشابه]] دارد، دُرّهای [[آیات]] را از صدف برون آورده و دوررس‌ها را نزدیک کرده است. فراگیریِ بخشی از این [[آیات]] [[واجب]] شده و تحصیل بخش دیگر را تنگ نگرفته است. برخی از فرمان‌های [[الهی]] در [[قرآن]] عزیز به "حتمیّت و [[وجوب]]" نوشته شده ولی در [[سنّت]] [[پیامبر]]{{صل}} "[[نسخ]]" آن رسیده است یا در [[سنّت]]، [[وجوب]] آن آمده، ولی ترک آن در [[کتاب خدا]] مجاز شده است یا به وقتی خاص [[واجب]] شده که با گذشت آن زمان، منتفی، خواهد شد. حرام‌ها نیز شکل‌های گونه‌گون دارند: بعضی "کبیره"، که [[وعده]] [[دوزخ]] بدان داده شده و بعضی "صغیره"، که ورزشگاه [[نسیم]] [[آمرزش]] [[خداوند]] است. بعضی اعمال‌اند که اندکِ آن مقبول درگاه [[الهی]] است و بیش از آن در [[اختیار]] مکلّف نهاده شده است<ref>[[نهج البلاغه]]، [[خطبه ۱ نهج البلاغه|خطبه ۱]]: {{متن حدیث|"كِتَابَ رَبِّكُمْ فِيكُمْ مُبَيِّناً حَلَالَهُ وَ حَرَامَهُ وَ فَرَائِضَهُ وَ فَضَائِلَهُ وَ نَاسِخَهُ وَ مَنْسُوخَهُ وَ رُخَصَهُ وَ عَزَائِمَهُ وَ خَاصَّهُ وَ عَامَّهُ وَ عِبَرَهُ وَ أَمْثَالَهُ وَ مُرْسَلَهُ وَ مَحْدُودَهُ وَ مُحْكَمَهُ وَ مُتَشَابِهَهُ مُفَسِّراً [جُمَلَهُ‏] مُجْمَلَهُ وَ مُبَيِّناً غَوَامِضَهُ بَيْنَ مَأْخُوذٍ مِيثَاقُ عِلْمِهِ وَ مُوَسَّعٍ‏ عَلَى الْعِبَادِ فِي جَهْلِهِ وَ بَيْنَ مُثْبَتٍ فِي الْكِتَابِ فَرْضُهُ وَ مَعْلُومٍ فِي السُّنَّةِ نَسْخُهُ وَ وَاجِبٍ فِي السُّنَّةِ أَخْذُهُ وَ مُرَخَّصٍ فِي الْكِتَابِ تَرْكُهُ وَ بَيْنَ وَاجِبٍ [لِوَقْتِهِ‏] بِوَقْتِهِ وَ زَائِلٍ فِي مُسْتَقْبَلِهِ وَ مُبَايَنٌ بَيْنَ مَحَارِمِهِ مِنْ كَبِيرٍ أَوْعَدَ عَلَيْهِ نِيرَانَهُ أَوْ صَغِيرٍ أَرْصَدَ لَهُ غُفْرَانَهُ وَ بَيْنَ مَقْبُولٍ فِي أَدْنَاهُ [وَ] مُوَسَّعٍ فِي أَقْصَاهُ"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 496-497.</ref>.
+*[[امام]]{{ع}} تأکید دارد که [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]]{{عم}} مکمل [[قرآن کریم]]، حاملان [[شریعت اسلام]] و تبیین‌کننده و [[مفسر]] آن بر [[مردمان]] هستند، چنان‌که می‌فرماید: این کتاب خداست که بیانگر [[حلال]] و [[حرام]] او و بایسته‌ها و بهینه‌هاست. "[[ناسخ و منسوخ]]"، "رخصت و عزیمت" و "خاص و عام" را در بردارد، از مثَل و [[عبرت]] سرشار است، دستورهای مقطعی و ابدی و [[محکم و متشابه]] دارد، دُرّهای [[آیات]] را از صدف برون آورده و دوررس‌ها را نزدیک کرده است. فراگیریِ بخشی از این [[آیات]] [[واجب]] شده و تحصیل بخش دیگر را تنگ نگرفته است. برخی از [[فرمان‌های الهی]] در [[قرآن]] عزیز به "حتمیّت و [[وجوب]]" نوشته شده ولی در [[سنّت]] [[پیامبر]]{{صل}} "[[نسخ]]" آن رسیده است یا در [[سنّت]]، [[وجوب]] آن آمده، ولی ترک آن در [[کتاب خدا]] مجاز شده است یا به وقتی خاص [[واجب]] شده که با گذشت آن زمان، منتفی، خواهد شد. حرام‌ها نیز شکل‌های گونه‌گون دارند: بعضی "کبیره"، که [[وعده]] [[دوزخ]] بدان داده شده و بعضی "صغیره"، که ورزشگاه [[نسیم]] [[آمرزش]] [[خداوند]] است. بعضی اعمال‌اند که اندکِ آن مقبول درگاه [[الهی]] است و بیش از آن در [[اختیار]] مکلّف نهاده شده است<ref>[[نهج البلاغه]]، [[خطبه ۱ نهج البلاغه|خطبه ۱]]: {{متن حدیث|"كِتَابَ رَبِّكُمْ فِيكُمْ مُبَيِّناً حَلَالَهُ وَ حَرَامَهُ وَ فَرَائِضَهُ وَ فَضَائِلَهُ وَ نَاسِخَهُ وَ مَنْسُوخَهُ وَ رُخَصَهُ وَ عَزَائِمَهُ وَ خَاصَّهُ وَ عَامَّهُ وَ عِبَرَهُ وَ أَمْثَالَهُ وَ مُرْسَلَهُ وَ مَحْدُودَهُ وَ مُحْكَمَهُ وَ مُتَشَابِهَهُ مُفَسِّراً [جُمَلَهُ‏] مُجْمَلَهُ وَ مُبَيِّناً غَوَامِضَهُ بَيْنَ مَأْخُوذٍ مِيثَاقُ عِلْمِهِ وَ مُوَسَّعٍ‏ عَلَى الْعِبَادِ فِي جَهْلِهِ وَ بَيْنَ مُثْبَتٍ فِي الْكِتَابِ فَرْضُهُ وَ مَعْلُومٍ فِي السُّنَّةِ نَسْخُهُ وَ وَاجِبٍ فِي السُّنَّةِ أَخْذُهُ وَ مُرَخَّصٍ فِي الْكِتَابِ تَرْكُهُ وَ بَيْنَ وَاجِبٍ [لِوَقْتِهِ‏] بِوَقْتِهِ وَ زَائِلٍ فِي مُسْتَقْبَلِهِ وَ مُبَايَنٌ بَيْنَ مَحَارِمِهِ مِنْ كَبِيرٍ أَوْعَدَ عَلَيْهِ نِيرَانَهُ أَوْ صَغِيرٍ أَرْصَدَ لَهُ غُفْرَانَهُ وَ بَيْنَ مَقْبُولٍ فِي أَدْنَاهُ [وَ] مُوَسَّعٍ فِي أَقْصَاهُ"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 496-497.</ref>.
 *هم‌چنین درباره اعلمیّت و افضلیّت [[اهل‌بیت]]{{عم}} نسبت به شریعت الهی می‌فرماید: [[راز]] [[پیامبر]] بدان‌ها ([[اهل بیت]]) سپرده شده است. هر که آنان را [[پناه]] گیرد به [[حق]] راه برده است. مخزن [[علم]] پیامبرند و [[احکام شریعت]] او را بیانگر. [[قرآن]] و [[سنّت]] نزد آنان در [[امان]]. چون کوه افراشته، [[دین]] را نگهبان، پشت [[اسلام]] بدان‌ها راست و ثابت و پابرجاست<ref>[[نهج البلاغه]]، [[خطبه ۲ نهج البلاغه|خطبه ۲]]: {{متن حدیث|"هُمْ مَوْضِعُ سِرِّهِ وَ لَجَأُ أَمْرِهِ وَ عَيْبَةُ عِلْمِهِ وَ مَوْئِلُ حُكْمِهِ وَ كُهُوفُ كُتُبِهِ وَ جِبَالُ دِينِهِ بِهِمْ أَقَامَ انْحِنَاءَ ظَهْرِهِ وَ أَذْهَبَ ارْتِعَادَ فَرَائِصِهِ"}}</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 497.</ref>.