ارتباط ناگسستنی قرآن و عترت: تفاوت میان نسخه‌ها

*ماحصل [[روایت]] آن است که حضرتش در [[حجه‌الوداع]] و بعد از [[نزول]] [[سوره نصر]]، اِخبار به [[ارتحال]] قریب‌الوقوع خود نمودند و مانند هر [[رهبری]] که برای تضمین عدم [[انحراف]] [[امّت]] بعد از خود وصیتی می‌نماید، فرمودند: {{متن حدیث|أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ، قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا الثَّقَلَانِ قَالَ كِتَابُ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلُ بَيْتِي، فَإِنَّهُ قَدْ نَبَّأَنِي اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ- أَنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ كَإِصْبَعَيَّ هَاتَيْنِ، وَ جَمَعَ بَيْنَ سَبَّابَتَيْهِ}}<ref>کتاب سلیم بن قیس الهلالی (ط. الهادی، ۱۴۰۵ ه.ق.)، ج۲، ص۶۴۷: الحدیث الحادی عشر.</ref>.

*این بیان [[نبوی]]{{صل}}، هرچند خود [[دلیل نقلی]] مستقلّی است، ولی با ارشادهای متعدّدی که آن [[حضرت]] و ائمّه اطهار{{عم}} در توضیح آن بیان فرمودند، خود یک [[دلیل عقلی]] است که می‌تواند جدا از مدرک [[نقلی]] آن، مورد استناد قرار گیرد. ماحصل [[استدلال عقلی]] بر این مبنا، آن‌گونه که پیشتر نیز بحث شد، چنین است:

#احتمال آنکه در گذر زمان، [[قرآن]] دستخوش قرائت‌های نادرست گوناگون گردد و باب [[تحریف]] [[معنوی]] و حتّی لفظی در آن باز شود، وجود دارد؛ چنان‌که در [[کتاب‌های آسمانی]] قبل، چنین اتفاقی افتاد و آن هم نه از سوی [[بیگانگان]]، بلکه علمای همان [[امّت]]، مثل علمای [[بنی‌اسرائیل]] و یا حواریّون، که ادعای [[دین‌داری]] و [[حفاظت از شریعت]] را داشتند، مرتکب آن [[خطا]] شدند.

#در همه [[قوانین]] کلّی بشری، مانند [[قانون]] اساسی کشورها، عقلا و فرهیختگان آن [[جامعه]]، علی‌رغم [[عقل]] ناقص بشری خود، لازم می‌دانند که برای [[پرهیز]] از [[تحریف]] و تفسیرهای گوناگون از [[قانون]] اساسی، مفسّر و مبیّن آن را در متن [[قانون]] به طور روشن تعریف و [[تعیین]] کنند، تا در عمل به [[قانون]] و در سال‌های بعد از [[حیات]] پایه‌گذاران [[قانون]] اساسی، در کنار [[قانون]] [[صامت]]، افرادی باشند که با [[تفسیر]] صحیح [[قانون]]، اجازه قرائت‌های گوناگون و [[تفاسیر]] [[انحرافی]] را ندهند. به بیان دیگر، برای [[پرهیز]] از [[تحریف]] و [[تفسیر]] [[انحرافی]] از [[قانون]]، همیشه لازم است که در کنار آن، مبیّن و [[مفسر]] ناطقی را نیز [[تعیین]] کنند تا در مواقع لازم و اختلافی، [[قانون]] را [[تفسیر]] نماید. [[عقل]] [[حکم]] می‌کند که مهم‌ترین مشخّصه این افراد، عبارت است از [[علم]] به [[قانون]] و اشراف بر منویّات [[قانون‌گذار]] و ظرائف و پیچیدگی‌ها و شیوه [[تفسیر]] آن، به گونه‌ای که بتواند در ابهامات و [[اختلافات]] در مورد متن [[قانون]]، [[بهترین]] [[تفسیر]] را از [[قانون]] اساسی ارائه نماید.

#بخش عمده دیگر از [[آیات قرآن]]، پیرامون [[عالم غیب]] و احوال [[برزخ]] و [[قیامت]] است؛ مفاهیم ژرفی که بیان و تفهیم آن جز به مدد [[وحی]] و کسانی که [[آگاه]] به [[عالم غیب]] هستند، امکان‌پذیر نیست؛ تا به آنجا که [[خداوند]] به [[رسول اکرم]]{{صل}} نیز می‌فرماید: {{متن قرآن|وَأَنْزَلَ اللَّهُ عَلَيْكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَكَ مَا لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ وَكَانَ فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكَ عَظِيمًا}}<ref>«و خداوند کتاب و فرزانگی بر تو فرو فرستاد و به تو چیزی آموخت که نمی‌دانستی و بخشش خداوند بر تو سترگ است» سوره نساء، آیه ۱۱۳.</ref>. [[بدیهی]] است که بعد از [[رسول خدا]]{{صل}}، چنین [[علوم]] ارجمندی هرگزدر دسترس [[بشر]] عادّی و از طریق اکتسابات [[علمی]] معمول قرار نخواهد گرفت و [[انسان‌ها]] [[نیازمند]] افرادی هستند که مانند [[رسول خدا]]{{صل}}، [[آگاه]] به [[عالم غیب]] و [[قیامت]] باشند. [[تعیین]] چنین افرادی فقط با [[تنصیص]] [[الهی]] میسّر است.

#[[خداوند]] [[آیات قرآن]] و [[احکام]] آن را منطبق بر [[فطرت الهی]]] [[انسان]] قرار داده است؛ چنان‌که می‌فرماید: {{متن قرآن|فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ}}<ref>«بنابراین با درستی آیین روی (دل) را برای این دین راست بدار! بر همان سرشتی که خداوند مردم را بر آن آفریده است؛ هیچ دگرگونی در آفرینش خداوند راه ندارد؛ این است دین استوار اما بیشتر مردم نمی‌دانند» سوره روم، آیه ۳۰.</ref>. بر این اساس، فقط کسانی می‌توانند [[قوانین]] [[قرآن]] را [[تبیین]] نمایند که مسلّط بر [[اسرار]] [[باطن]] [[انسان]] و مشرِف بر [[فطرت]] او باشند؛ به بیان دیگر، همه فطریّات آنان به منصه [[ظهور]] رسیده باشد. از آنجا که [[فطرت انسان]]، [[کمال نهایی]] او است، چنین افرادی باید در [[مقام]] "[[انسان کامل]]" قرار داشته باشند. [[بدیهی]] است که چنین مقامی، اختصاص به [[رسول خدا]]{{صل}} و [[ائمه اطهار]]{{عم}} دارد که [[معصوم]] به [[عصمت الهی]] هستند.

*'''نتیجه آنکه:''' اگر [[فلسفه خلقت]] [[انسان]]، [[هدایت]] به [[کمال توحید]] و [[فضائل]] و [[معارف الهی]] است و باب این مهم از طریق [[قرآن]] بر [[امّت]] گشوده می‌گردد. اولاً، [[هدایت]] به این [[کمالات]]، منحصراً از طریق اهتداء به [[هدایت]] این [[اولیاء الهی]] است و ثانیاً، چون بشریّت همواره در [[مسیر کمال]] است، باید همیشه در میان [[انسان‌ها]] چنین ذوات مقدّسی وجود داشته باشند تا مبیّن [[قرآن]] و [[هادی]] بشریّت به کمال لایقشان باشند<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش، محمد تقی]] و [[فرید محسنی|محسنی، فرید]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۱ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۱، ص:۳۳۸-۳۴۲.</ref>.