آثار روان‌شناختی انتظار: تفاوت میان نسخه‌ها

#'''[[هویت‌بخشی]]:''' [[اعتقاد به مهدویت]]، تأثیر بسزایی در [[هویت‌بخشی]] به فرد و [[جامعه]] دارد. [[هویت‌بخشی]] به [[جامعه]]، از این‌رو که [[فرهنگ مهدوی]] مرزهای میان [[انسان‌ها]] را مبتنی بر مرزهای [[عقیدتی]] دانسته و مرزهای جغرافیایی را تنها به [[دلیل]] واقعیت‌های موجود به رسمیت می‌‌شناسد. قلمروزدایی با از بین بردن این مرزها مسیر پیش‌روی [[فرهنگ مهدوی]] را هموار کرده و راه را برای ترسیم [[هویت]] مذهبی می‌گشاید. [[هویت‌بخشی]] به فرد از این جهت که فرد و جامعه‌ای که در [[انتظار]] به‌سر می‌برد و به آینده‌ای درخشان که متفاوت از وضع موجود است [[باور]] دارد، الگویی از وضع مطلوب دارد و همواره [[موقعیت]] و [[منزلت]] خود را با آن می‌‌سنجد که نتیجه آن، تلاش برای ایجاد جامعه‌ای [[الهی]] و انسانی است تا [[آمادگی]] لازم [[انسان‌ها]] برای [[قرب الهی]] نیز فراهم آید و [[حیات]]ی با [[معنویت]] و به دور از پوچی و بی‌هویتی حاصل آید؛ پس [[انتظار]] با [[گرایش]] به [[معنویت]] و [[قرب الهی]] ترسیم می‌‌شود و از این‌رو، مهم‌ترین عامل [[معنابخشی]] [[زندگی]] و [[رهایی از پوچی]] و نیست‌انگاری است. حضور آن [[حقیقت]] متعالی در [[زندگی]] و توجه به او و رهایی از نیست‌انگاری، وضعیت مطلوب [[منتظر حقیقی]] است. از این‌ نظر، [[هویت]] یک [[شیعه]] با [[امام زمان]] خویش تعریف می‌شود. ما بدون [[مهدی]]{{ع}}گم‌شده‌ای بیش نیستیم<ref>[[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۱۱۳.</ref>.

#'''احساس [[نشاط]]، [[بالا رفتن انگیزه فعالیت ]]([[پیشگیری]] از [[کسالت]] و [[سستی]] و [[بی‌حالی]]):''' [[فرهنگ انتظار]]، تأثیر زیادی بر [[شادابی]] و [[نشاط]] آحاد [[جامعه]] دارد؛ زیرا بنابر [[روایات]]، روزگاری برای [[بشر]] پیش می‌‌آید که در سایه [[حکومت]] [[قرآن]] و [[معصوم]]{{ع}}، [[امنیت]]، [[آرامش]] و [[شادی]] به معنای تام وجود دارد. [[امام کاظم]]{{ع}} می‌‌فرماید: {{متن حدیث|  یفرح بِخُرُوجِهِ المؤمون وَ أَهْلِ السَّمَوَاتِ وَ لایبقی کافر وَ لَا مشرک الَّا کره خُرُوجِهِ}} ؛ [[مؤمنان]] و اهل [[آسمان‌ها]] با [[ظهور]] او خوشحال می‌‌شوند و هیچ [[کافر]] یا مشرکی نمی‌ماند، جز اینکه [[ظهور]] او را ناخوش دارد»<ref>نعمانی، الغیبه، ص ۳۲۳</ref>. این [[شادمانی]] در [[وقت ظهور]] همگانی است. [[امام علی]]{{ع}} می‌‌فرماید: {{متن حدیث|  یفرح بِخُرُوجِهِ أَهْلِ السَّمَاوَاتِ وَ سکانها}}؛ با [[قیام]] او، اهل [[آسمان‌ها]] و ساکنین آنها [[شادمانی]] می‌‌کنند»<ref>بحارالانوار، ج51، ص 120</ref>.[[امام صادق]]{{ع}} می‌‌فرماید: {{متن حدیث|  یفرح بِهِ أَهْلِ السَّمَاءِ وَ أَهْلِ الْأَرْضِ والطیر فی الْهَوَاءِ وَ الحیتان فی الْبَحْرِ }}؛ اهل [[آسمان]] و [[زمین]] با [[ظهور]] او خوشحال می‌‌شوند. پرندگان هوا و ماهیان دریا نیز با [[ظهور]] او [[شادی]] می‌‌کنند»<ref>[[منتخب الاثر (کتاب)|منتخب الاثر]]، ص ۴۷۲.</ref><ref>[[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۱۲۳.</ref>.  

#'''احساس [[رضایت]] و [[شادی]] ([[پیشگیری]] از [[افسردگی]]):''' [[افسردگی]] خلقی یک [[بیماری]] و مشکلی است که در تمام روز یا بیشتر اوقات، مشکلات تمرکز ذهنی و اختلال در تصمیم گیری، احساس [[ناامیدی]]، کاهش مشخص رغبت یا [[لذت]] در تمام یا تقریبا همه ی فعالیت‌ها را با خود دارد. بدیهی است، این علایم در تقابل جدی با [[امیدواری]] و داشتن اهداف روشن، [[بینش]] مثبت و [[تفکر]] پویا و تلاش و برنامه ریزی در جهت دست یابی به آن است؛ به عبارت دیگر، [[انتظار]] - به ویژه ابعاد شناختی آن - یک شیوهی پیش گیرانه برای [[بیماری‌های روانی]] حاد، مثل [[افسردگی]] است و از این جهت، می‌‌تواند [[زمینه‌ساز]] بهداشت روانی باشد؛ زیرا اغلب [[اختلالات روانی]] مانند [[اضطراب]] و [[افسردگی]] ریشه شناختی دارند<ref>[[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، [[نقش انتظار در بهداشت روانی (مقاله)|نقش انتظار در بهداشت روانی]]، [[فصلنامه علمی پژوهشی بلاغ (نشریه)|فصلنامه علمی پژوهشی بلاغ]]، ص۱۲۳.</ref>.  

#'''احساس [[امنیت]] ([[پیشگیری]] از [[ترس]] و [[ناامنی]]):''' [[انسان]] [[منتظر]] در برابر [[اعتقاد به مهدی]] [[موعود]] و [[امام]] [[منتظر]]{{ع}} برای خود دو گونه [[مسئولیت]] و [[تکلیف]] را تعریف و خود را در برابر هردو نوع [[تکلیف]]، [[مکلف]] می‌داند: ۱. '''انجام [[وظایف]] و مسئولیت‌های متوجه [[منتظر]]'''؛ ۲. '''[[زمینه‌سازی برای ظهور]] [[امام]] [[منتظر]]'''. پس [[منتظر]] بودن دو دسته [[انتظار]] و به بیانی دو گروه [[مسئولیت]] را متوجه شخص [[منتظر]] می‌نماید. او هم باید انتظارات متوجه خودش را برآورد و هم انتظارات متوجه [[جامعه]] و اجتماع را با [[زمینه‌سازی]] محقق سازد. بر پایه این [[اعتقاد]] با مراجعه به [[آیات]] و روایاتی که بیانگر شرح [[وظایف]] و اوصاف انسان‌های [[منتظر]] است و [[وظایف]] آنها را بیان می‌کند و یا با مشاهده افرادی که وی آنها را [[منتظران واقعی]] می‌شمارد، الگوی عینی و تجسمی واقعی از شخص [[منتظر]] را در ذهن و [[دل]] خود درون فکنی می‌نماید و لحظه‌لحظه [[عمر]] و [[زندگی]] خود را در آرزوی [[منتظر واقعی]] بودن سپری می‌سازد و همیشه در پی تحقق این اوصاف و ویژگی‌ها در [[رفتار]] و [[اعمال]] و ذهنیات و... خود است. آن‌گاه که این اوصاف و ویژگی‌ها را در خود محقق می‌بیند احساس [[خرسندی]] و [[امنیت]] می‌کند. [[خرسند]] است از این‌روی که به آرزوی خویش رسیده است و آن‌گونه که آن الگوی [[الهی]] و آسمانی [[دوست]] می‌دارد و [[امام]] و مقتدای او خواسته [[زندگی]] می‌کند و به بیانی همانند انسانی [[زندگی]] می‌کند که انتظارش برآورده شده است. شخص [[منتظر]] هم به ندای [[دل]] و درون خود جواب داده و توقع درونی شده را برآورده است و خواسته خود را برآورده شده می‌بیند. این خواسته اگر بی‌بها باشد، تأمین و تحقق آن برای صاحبش مایه [[خرسندی]] و موجب احساس [[امنیت]] می‌گردد تا چه رسد به آن زمان که خواسته و آرزویی پربها و بی‌بدیل باشد. از جانب دیگر انجام [[مسئولیت]] [[زمینه‌سازی ظهور]] که خود [[انتظار]] درونی شده دیگر است عامل مستقلی برای تحصیل [[رضایت]] [[محبوب]] و رسیدن به [[امنیت]] خاطر می‌شود. بنابراین [[اعتقاد به امام مهدی]] و [[ظهور]] حضرتش{{ع}} به عنوان [[انتظار]] و [[عقیده]] درونی شده نه‌تنها موجب [[اضطراب]] نمی‌شود بلکه [[امنیت]] خاطر پایدار را برای افرادی که در مسیر این [[عقیده]] گام بردارند به ارمغان می‌آورد»<ref>[[علی زینتی|زینتی، علی]]،  [[گفتمان مهدویت سخنرانی و مقاله‌های گفتمان نهم ج۲ (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی و مقاله‌های گفتمان نهم ج۲]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص۳۲۴.</ref>.

===در زمینه [[ارتباط انسان با خود]]===

====در بعد شناختی====

====در بعد کنشی ([[رفتاری]])====

#'''رشد [[روحیه]] [[خودمهارگری]] و [[خودکنترلی]] ([[مدیریت عواطف]] و [[دوری از افراط و تفریط]])''': در مباحث [[دینی]]، آن‌چه به طور مستقیم نیروی خودمهارگری را تقویت کرده، و توسعه می‌دهد، [[آموزه‌های اخلاقی]] است و آموزه‌های اعتقتدی به طور غیرمستقیم، به مبحث [[خودمهارگری]] می‌پردازد. «[[اسلام]]» به طور عام و «[[انتظار فرج]]» به طور خاص، ارزش‌های خود را به [[مردم]] عرضه می‌کند تا به صورت هنجار درآید و از طریق تقویت آنها، نقش خود را در کنترل [[رفتار]] افراد به شکل مؤثری ایفا کند. [[انتظار فرج]]، یکی از مهم‌ترین ابزارهای کنترل [[اجتماعی]] غیررسمی است؛ چون [[مؤمنان]] بر اساس آن، همواره خود را در محضر [[حضرت ولی‌عصر]]{{ع}} می‌‌بینند و تردید ندارند که [[امام]]، [[شاهد]] و ناظر ایشان است. [[حضرت مهدی]]{{ع}} می‌‌فرماید: «بر [[اخبار]] و احوالتان آگاهیم و هیچ چیزی از اوضاع شما بر ما پوشیده نیست»<ref>بحارالانوار، ج ۵۳، ص 175.</ref><ref>[[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۱۱۳.</ref>.

#'''رشد [[روحیه]] [[قانون‌مداری]] ([[پارسایی]] و [[دین‌مداری]])''':

#'''رشد [[روحیه]] [[سخت‌کوشی]] و [[تلاش مضاعف]]''':