پرش به محتوا

وظایف امت نسبت به اهل بیت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۵۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش غیرنهایی}}
{{مدخل مرتبط
{{امامت}}
| موضوع مرتبط = اهل بیت
| عنوان مدخل  =
| مداخل مرتبط = [[وظایف امت نسبت به اهل بیت در قرآن]]
| پرسش مرتبط  =
}}


==مقدمه==
'''وطایف امت نسبت به اهل بیت {{ع}}''' از مواردی است که در آیات و روایات بدان اشاره شده است که در سه بخش [[معرفتی]]، [[عاطفی]] و [[رفتاری]] دسته‌بندی می‌شود. [[وظایف]] معرفتی آن است که یک [[انسان]] [[مسلمان]]، [[بینش]] درستی از شخصیت، جایگاه [[حقوق]] و معارف [[اهل بیت]] {{عم}} داشته باشد تا در مقام عمل و [[رفتار]] نسبت به آنها درست عمل نماید. مهم‌ترین [[وظایف]] معرفتی درباره [[اهل بیت]] {{عم}} عبارت‌اند از: شناخت شخصیت و جایگاه اهل بیت؛ شناخت حقوق ایشان و شناخت سیره و معارف اهل بیت {{عم}}. برخی از مهمترین وظایف قبلی و عاطفی عبارت‌اند از: [[ایمان به اهل بیت]]؛ کفر به دشمنان ایشان؛ پذیرش ولایت؛ [[بیزاری از دشمنان اهل بیت]] {{عم}}؛ [[محبت به اهل بیت]] {{عم}} و غیره. اما مهم‌ترین وظیفه امت نسبت به [[اهل بیت]] {{عم}}، [[عمل به دستورات]] و آموزه‌های آنهاست، برخی از مهم‌ترین وظایف عملی عبارت است از: [[تمسّک به اهل بیت]] {{عم}}؛ اعتصام به ایشان؛ تبعیت؛ اطاعت؛ [[معیت با اهل بیت]] {{عم}}؛ وفاداری در بیعت و غیره.
*در [[قرآن کریم]] و [[روایات]] علاوه بر شمردن [[فضایل]] [[اهل‌ بیت]]{{ع}}، وظیفۀ عموم [[مسلمانان]] را نیز در برابر آنان [[تعیین]] کرده است، وظایفی مانند [[مودت]]، تمسّک به آنان، [[ولایت]]، مقدم دانستن آنان، [[اقتدا]] به [[ایشان]]، [[تکریم]]، پرداخت [[خمس]]، صله و پیوند، [[صلوات]] بر آنان، یاد [[ایشان]]، ذکر [[مصائب]]، [[زیارت]] و...<ref>ر.ک. محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۱۰.</ref>.
*[[وظایف امت پیامبر اسلام]] درباره [[پیامبر]] و [[اهل بیت]]{{عم}} او را می‌توان در سه بخش معرفتی، [[عاطفی]] و [[رفتاری]] دسته‌بندی کرد:


==[[وظایف معرفتی امت نسبت به اهل بیت|وظایف معرفتی]]==
== مقدمه ==
*[[وظایف]] معرفتی آن است که یک [[انسان]] [[مسلمان]]، [[بینش]] درستی از شخصیت، [[جایگاه]] [[حقوق]] و [[معارف]] [[اهل بیت]]{{عم}} داشته باشد تا در [[مقام عمل]] و [[رفتار]] نسبت به آنها درست عمل نماید.
در [[قرآن کریم]] و [[روایات]] علاوه بر شمردن فضایل [[اهل‌ بیت]] {{ع}}، وظیفۀ عموم [[مسلمانان]] را نیز در برابر آنان تعیین کرده است، وظایفی مانند [[مودت]]، تمسّک به آنان، [[ولایت]]، مقدم دانستن آنان، [[اقتدا]] به ایشان، [[تکریم]]، پرداخت [[خمس]]، صله و پیوند، [[صلوات]] بر آنان، یاد ایشان، ذکر [[مصائب]]، [[زیارت]] و...<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۱۱۰.</ref>.
*مهم‌ترین [[وظایف]] معرفتی درباره [[اهل بیت]]{{عم}} چند چیز است<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۶۱.</ref>:
===[[شناخت شخصیت اهل بیت|شناخت شخصیت]] و [[شناخت جایگاه اهل بیت|جایگاه اهل بیت]]{{عم}}===
===[[شناخت حقوق اهل بیت]]{{عم}}===
===[[شناخت سیره اهل بیت|شناخت سیره]] و [[شناخت معارف اهل بیت|معارف اهل بیت]]{{عم}}===


==[[وظایف قلبی و عاطفی امت نسبت به اهل بیت| وظایف قلبی و عاطفی با اهل بیت]]==
وظایف امت [[پیامبر اسلام]] درباره [[پیامبر]] و [[اهل بیت]] {{عم}} او را می‌توان در عبارت تمسک به پیامبر و [[اهل بیت]] خلاصه و به سه بخش [[معرفتی]]، [[عاطفی]] و [[رفتاری]] دسته‌بندی کرد:
*پیوند قلبی و [[عاطفی]] با [[اهل بیت]]{{عم}} به این معناست که ما قلب‌ها و احساساتمان را با [[اهل بیت]]{{عم}} پیوند بزنیم، به گونه‌ای که همه [[اعمال]] قلبی و [[عاطفی]] ما در راستای خواست [[خدای متعال]] و [[اهل بیت]]{{عم}} باشد. برخی از مهمترین [[اعمال]] قلبی و [[عاطفی]] ما درباره [[اهل بیت]]{{عم}} چند چیز است<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۷۱.</ref>:
===[[ایمان]] به [[اهل بیت]]{{عم}} و [[کفر]] به [[دشمنان]] آن‌ها===
===[[پذیرش ولایت اهل بیت]]{{عم}} و [[بیزاری از دشمنان اهل بیت|بیزاری از دشمنان آن‌ها]] ===
===[[محبّت به اهل بیت]]{{عم}} و [[بغض به دشمنان اهل بیت|بغض به دشمنان آن‌ها]]===
===[[مودّت اهل بیت]]{{عم}} و [[عداوت با دشمنان اهل بیت|عداوت با دشمنان آنها]]===
===[[صلوات بر اهل بیت]]{{عم}} و [[لعن بر دشمنان اهل بیت|لعن بر دشمنان آن‌ها]]===


==[[وظایف رفتاری و عملی امت نسبت به اهل بیت|وظایف رفتاری و عملی]]==
=== نخست: وظایف معرفتی ===
*مهم‌ترین [[وظیفه امت]] نسبت به [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]]{{عم}}، [[عمل به دستورات]] و آموزه‌های آنهاست، [[وظایف معرفتی]] و [[وظایف عاطفی|عاطفی]] ما [[مسلمانان]] مقدمه‌ای برای [[وظایف]] عملی است. چنانچه [[معرفت]]، [[عواطف]] و [[احساسات]] ما، جامه عمل نپوشاند، راه به‌جایی نمی‌برد. از این‌رو، در ادامه به مهم‌ترین [[وظایف]] عملی نسبت به [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]]{{عم}} اشاره می‌شود<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۹۲.</ref>:
{{اصلی|وظایف معرفتی امت نسبت به اهل بیت}}
===[[تمسّک به اهل بیت]]{{عم}}===
[[وظایف]] معرفتی آن است که یک [[انسان]] [[مسلمان]]، [[بینش]] درستی از شخصیت، جایگاه [[حقوق]] و معارف [[اهل بیت]] {{عم}} داشته باشد تا در مقام عمل و [[رفتار]] نسبت به آنها درست عمل نماید. مهم‌ترین [[وظایف]] معرفتی درباره [[اهل بیت]] {{عم}} عبارت است از:
از جمله مصادیق تمسک به آنان، [[رجوع به اهل بیت]] به عنوان [[مرجعیت علمی]] و [[مرجعیت دینی]] و [[پرسش در امور دینی|پرسش از آنان]].
# '''شناخت شخصیت و جایگاه اهل بیت {{عم}}:''' آنچه بر عهده [[امت]] است، [[شناخت]] [[شخصیت]] و جایگاه [[اهل بیت]] {{عم}} است، نه شناخت شناسنامه‌ای و شخصی، گرچه شناخت شخصی آنها نیز لازم است. [[امام عسکری]] {{ع}} می‌فرمایند: [[زمین]] تا [[روز قیامت]] از [[حجت خدا]] بر خلقش خالی نیست. هر که بمیرد، در حالی که [[امام زمان]] خود را نشناسد به [[مرگ جاهلیت]] مرده است<ref>{{متن حدیث|أَنَّ الْأَرْضَ لَا تَخْلُو مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ أَنَّ مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً}}؛ وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۲۴۶.</ref>.
===[[اعتصام به اهل بیت]]{{عم}}===
# '''[[شناخت حقوق اهل بیت]] {{عم}}:''' جنبه‌‌ای که در عرصه [[شناخت اهل بیت]] {{عم}} باید به آن توجه داشته باشیم [[شناخت]] [[حقوق اهل بیت]] {{عم}} است. [[پیامبر اسلام]] {{صل}} می‌فرمایند: به [[خداوند]] [[سوگند]] بنده‌ای از [[اعمال]] خود سود نمی‌برد مگر اینکه [[حق]] ما را بشناسد<ref>{{متن حدیث|وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَا يَنْفَعُ عَبْداً عَمَلُهُ إِلَّا بِمَعْرِفَةِ حَقِّنَا}}؛ بحارالأنوار، ج۲۷، ص۱۷۰؛ فضائل الخمسة من الصحاح الستة، ج۲، ص۷۹.</ref>.
===[[تبعیت از اهل بیت]]===
# '''شناخت سیره و معارف اهل بیت {{عم}}:''' [[شناخت]] [[زندگی]] [[معصومان]] {{عم}}، دارای مراتب و مراحلی است که بخشی از آن به شناخت [[خاندان]] آن بزرگواران و بخشی به شناخت [[فضایل]]، [[مناقب]] و [[مصائب]] آنان اختصاص دارد و بخشی نیز با شناخت [[حکمت]] [[رفتار]] و نحوه عملکرد آنان به‌دست می‌آید. [[شناخت]] [[سیره]] به معنای فهم و دریافت سیر هدایتی [[اهل بیت]] {{عم}} در عرصه [[اجتماعی]] و [[تاریخی]] است. به دیگر سخن، شناخت سیره، نگرش روشمند و هماهنگی به عملکرد [[معصومان]] {{عم}} است. [[پیروی از ائمه]] اطهار {{عم}}، [[نیازمند]] شناخت سیره آنهاست تا در رویارویی با نیازهای پیش رو، مطابق با الگوی [[رفتاری]] [[ائمه هدی]] {{عم}} عمل نماید<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۶۲ ـ ۷۱.</ref>.
===[[اطاعت از اهل بیت]]{{عم}}===
===[[معیت با اهل بیت]]{{عم}}===
===[[وفاداری در بیعت با اهل بیت]]===
===[[اجابت دعوت اهل بیت]]{{عم}}===
===[[پرداخت حقوق مالی اهل بیت]]===
===[[تسلیم اهل بیت]]{{عم}} و [[جنگ با دشمنان اهل بیت|جنگ با دشمنان آن‌ها]]===
===[[انتظار فرج اهل بیت]]{{عم}}===


==جستارهای وابسته==
=== وظایف قلبی و عاطفی ===
{{فهرست اثر}}
{{اصلی|وظایف قلبی و عاطفی امت نسبت به اهل بیت}}
{{ستون-شروع|7}}
پیوند قلبی و [[عاطفی]] با [[اهل بیت]] {{عم}} به این معناست که ما قلب‌ها و احساسات‌مان را با [[اهل بیت]] {{عم}} پیوند بزنیم، به گونه‌ای که همه [[اعمال]] [[قلبی]] و [[عاطفی]] ما در راستای خواست [[خدای متعال]] و [[اهل بیت]] {{عم}} باشد. برخی از مهمترین [[اعمال]] [[قلبی]] و [[عاطفی]] ما درباره [[اهل بیت]] {{عم}} چند چیز است:
# '''[[ایمان به اهل بیت]] {{عم}}:''' [[ایمان]] به [[اهل بیت]] {{عم}} نخستین و مهمترین پیوند قلبی ما با آنهاست.  [[ایمان]] به [[اهل بیت]] {{عم}} و دارای مراتب و جلوه‌های متعددی است مانند: ایمان به خود اهل بیت {{عم}} و آنچه آنها به آن ایمان دارند<ref>{{متن حدیث|مُؤْمِنٌ بِكُمْ وَ بِمَا آمَنْتُمْ بِهِ}}؛ من لا يحضره الفقيه، ج‏۲، ص۶۱۴.</ref>.
# '''[[کفر به دشمنان اهل بیت]] {{عم}}:''' [[کفر]] به دشمنان [[اهل بیت]] چونان ایمان به آنان نیز لازم است<ref>{{متن حدیث|كَافِرٌ بِعَدُوِّكُمْ}}؛ من لا يحضره الفقيه، ج‏۲، ص۶۱۴.</ref>، همچنین باید کفر ورزید به آنچه اهل بیت {{عم}} بدان [[کفر]] ورزیدند<ref>{{متن حدیث|وَ بِمَا كَفَرْتُمْ بِهِ}}؛ من لا يحضره الفقيه، ج‏۲، ص۶۱۴.</ref>.
# '''[[پذیرش ولایت اهل بیت]] {{عم}}:''' [[پذیرش ولایت]] [[اهل بیت]] {{عم}} در ردیف [[پذیرش ولایت]] [[خدا]] قرار گرفته است<ref>{{متن حدیث|مَنْ وَالاكُمْ فَقَدْ وَالَى اللَّهَ وَ مَنْ عَادَاكُمْ فَقَدْ عَادَى اللَّهَ}}؛ کافی، ج۱، ص۲۱۷.</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمایند: "[[خداوند]] [[دستور]] به [[پذیرش ولایت]] [[ائمه]] {{عم}} داده که در [[آیه]] {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا}}<ref>«و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.</ref> به آنها تصریح می‌نماید<ref>{{متن حدیث|فَإِنَّ اللَّهَ أَمَرَ بِوَلَايَةِ الْأَئِمَّةِ الَّذِينَ سَمَّاهُمُ اللَّهُ فِي كِتَابِهِ فِي قَوْلِهِ {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا}} وَ هُمُ الَّذِينَ أَمَرَ اللَّهُ بِوَلَايَتِهِمْ وَ طَاعَتِهِمْ}}؛ بحارالأنوار، ج۷۵، ص۲۲۳.</ref>.
# '''[[بیزاری از دشمنان اهل بیت]] {{عم}}:''' همان‌گونه که [[پذیرش ولایت اهل بیت]] {{عم}} [[وظیفه]] است، [[برائت]] از دشمنان اهل بیت نیز یک [[وظیفه]] به‌شمار می‌آید. [[تبری از دشمنان]] [[اهل بیت]] دارای مراتب و مصادیق متعددی است مانند: [[بیزاری از دشمنان]] [[اهل بیت]]<ref>{{متن حدیث|بَرِئْتُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ أَعْدَائِكُمْ}}.</ref>؛ بیزاری از هر [[فرمانروایی]] جز [[اهل بیت]] {{عم}}<ref>{{متن حدیث|وَ كُلِّ مُطَاعٍ سِوَاكُمْ}}؛ مفاتیح الجنان، زیارت جامعه کبیره.</ref> و غیره.
# '''[[محبت به اهل بیت]] {{عم}}:''' [[محبت]]، به معنای [[دوست داشتن]] و امری [[قلبی]] و در برابر [[بغض]] است<ref>{{متن حدیث|وَ الْحُبُّ وَ ضِدَّهُ الْبُغْضَ}}؛کافی، ج۱، ص۲۰.</ref>. [[امیر مؤمنان]] {{ع}} [[محبّت به خاندان پیامبر]] {{صل}} را [[حق]] [[خدا]] بر [[انسان]] می‌داند<ref>{{متن حدیث|عَلَيْكُمْ بِحُبِّ آلِ نَبِيِّكُمْ فَإِنَّهُ حَقُّ اللَّهِ عَلَيْكُمْ}}؛ غررالحکم، ص۱۱۷.</ref> و از سویی [[محبّت]] [[اهل بیت]] {{عم}} با [[محبّت]] [[خدا]] گره خورده است: {{متن حدیث|فَمَنْ أَحَبَّنَا فَقَدْ أَحَبَّ اللَّهَ}}<ref>صدوق، أمالی، ص۴۷۶.</ref>.
# '''[[بغض به دشمنان اهل بیت]]:''' [[بغض]] در برابر [[حبّ]] و به معنای نفرت داشتن از چیزی است، هم باید به [[اهل بیت]] [[محبت]] ورزید و هم باید به [[دشمنان]] آنها نفرت و بغض داشت<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۷۱ ـ ۸۰.</ref>.
# '''[[مودت اهل بیت]] {{عم}}:''' یکی از [[وظایف]] مهم [[مسلمانان]] در هر زمانی، [[مودت]] [[اهل بیت پیامبر]] {{صل}} است. منظور از مودت اهل بیت {{ع}} [[پذیرش ولایت]] آن بزرگواران است. [[مودت]] نسبت به [[خاندان پیامبر]] {{صل}} دارای ثمرات مختلفی است که مهمترین آنها [[سعادت]] [[دنیا]] و [[آخرت]] است<ref>ر.ک: [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۸۱ و ۹۵؛ [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری، سید محمد حسین]]، [[وظایف منتظران (کتاب)|وظایف منتظران]] ص ۷۹-۹۱؛ [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره ۴ (کتاب)|شرح زیارت جامعه کبیره]]، ص۴۷۷ ـ ۴۷۸؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۸.</ref>.
# '''[[عداوت با دشمنان اهل بیت]]:''' [[عداوت]] نقطه مقابل [[مودت]] و به معنای [[دشمنی]] است. [[مسلمانان]] به همان اندازه که موظف‌اند به [[اهل بیت]] {{عم}} [[مودت]] داشته باشند باید با دشمنان اهل بیت نیز باید [[دشمنی]] نمایند<ref>{{متن حدیث|عَدُوٌّ لِمَنْ عَادَاكُمْ}}</ref>.
# '''[[دوستی با دوستان اهل بیت]]:''' اگر کسی [[اهل بیت]] را [[دوست]] داشته باشد، [[عشق]] به [[دوستان]] و شیفتگان آنها نیز بر او [[واجب]] است. علت این [[وجوب]]، [[تبعیت]] و [[هدایت]] آنان است<ref>[[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|حقوق اهل بیت]]، ص۹۰- ۹۱.</ref>.
# '''[[زیارت اهل بیت]] {{عم}}:''' مهم‌ترین [[هدف]] در [[زیارت]]، اتصاف [[زائر]] به اوصاف مزور است از این رو، دستورهای اکیدی درباره [[زیارت]] [[اهل بیت]] {{عم}} و کیفیت آن رسیده است؛ چنان‌که [[سیره سلف صالح]] از [[اولیای خدا]] نیز چنین بوده است و [[روایات]] فراوان جوامع روایی، [[شاهد]] گویای آن است.
# '''[[توسل به اهل بیت]]:''' [[دستور]] به [[توسل]] یک [[دستور الهی]] است<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و به سوی او راه جویید و در راه او جهاد کنید باشد که رستگار گردید» سوره مائده، آیه ۳۵.</ref>. مصادیق وسیله نیز در نگاه [[رسول خدا]] {{صل}} اهل بیت‌اند<ref>{{متن حدیث|وَ هُمُ الْوَسِيلَةُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}؛ عیون أخبار الرضا، ج۲، ص۵۸.</ref>. سرّ [[توسل]] به [[اهل بیت]] {{عم}} و [[سوگند]] دادن [[خدا]] به [[حق]] ایشان این است که آنان [[بهترین]] مجرای [[فیض]] الهی‌اند.
# '''[[صلوات بر اهل بیت]] {{عم}}:''' [[خدای متعال]] به همراه [[ملائکه]] بر [[پیامبر]] {{صل}} [[صلوات]] می‌فرستند و به [[مؤمنان]] نیز [[دستور]] می‌دهد تا بر حبیبش [[صلوات]] بفرستند و [[تسلیم]] وی باشند: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا}}<ref>«خداوند و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستند، ای مؤمنان! بر او درود فرستید و به شایستگی (بدو) سلام کنید» سوره احزاب، آیه ۵۶.</ref>.
# '''[[لعن بر دشمنان اهل بیت]] {{عم}}:''' [[لعن]] به‌معنای طلب دوری از [[رحمت]] و جلوه [[عاطفی]] و لفظی [[برائت]] از [[باطل]] و [[اهل باطل]] است و بر هر [[انسان]] [[مسلمانی]] لازم است تا از [[باطل]] و [[اهل باطل]] [[تبری]] جسته و آنان را [[لعن]] نمایند. یکی از مهم‌ترین مصادیق [[اهل باطل]]، دشمنان اهل بیت [[عصمت]] و [[طهارت]] {{عم}} هستند<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۸۶ ـ ۹۲.</ref>.
 
=== سوم: وظایف رفتاری و عملی ===
{{اصلی|وظایف رفتاری و عملی امت نسبت به اهل بیت}}
مهم‌ترین وظیفه امت نسبت به اهل بیت [[عصمت]] و [[طهارت]] {{عم}}، [[عمل به دستورات]] و آموزه‌های آنهاست، [[وظایف]] معرفتی و [[عاطفی]] مقدمه‌ای برای [[وظایف]] عملی است. چنانچه [[معرفت]]، [[عواطف]] و [[احساسات]] ما، جامه عمل نپوشاند، راه به‌جایی نمی‌برد. برخی از مهم‌ترین [[وظایف]] عملی نسبت به [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]] {{عم}} اشاره می‌شود:
# '''[[تمسّک به اهل بیت]] {{عم}}:''' یکی از [[وظایف مسلمانان نسبت به اهل بیت]] {{عم}} تمسّک به آنهاست. تمسک به‌معنای چنگ زدن به اهل بیت {{عم}} و محکم گرفتن آنهاست، به گونه‌ای که با وجودمان آمیخته گردد و هیچ جدایی از آن نداشته باشیم.
# '''[[اعتصام به اهل بیت]] {{عم}}:''' [[خدای متعال]] به [[انسان]] [[دستور]] می‌دهد اعتصام به حبل [[الهی]] داشته باشد: {{متن قرآن|وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا}}<ref>«و همگان به ریسمان خداوند بیاویزید» سوره آل عمران، آیه ۱۰۳.</ref>. حبل [[الهی]]، [[اهل بیت]] [[عصمت]] و طهارت‌اند<ref>{{متن حدیث|نَحْنُ حَبْلُ اللَّهِ الَّذِي قَالَ اللَّهُ تَعَالَى وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعاً وَ لا تَفَرَّقُوا}}؛ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۸۴.</ref>.
# '''[[تبعیت از اهل بیت]]:''' تبعیت از [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]] {{عم}} در اصطلاح به معنای عمل نمودن به [[دستورات]] [[اهل بیت]] {{عم}} است که در بسیاری از [[آیات قرآن]] و [[روایات]] بر آن تأکید شده است<ref>سوره آل عمران، آیه ۳۱.</ref>.
# '''[[اطاعت از اهل بیت]] {{عم}}:''' اطاعت و پیروی به عنوان یک [[حق]] بر گردن هر [[انسانی]] است که از [[امام]] خود [[اطاعت]] کند.
# '''[[معیت با اهل بیت]] {{عم}}:''' یکی از [[دستورات]] [[خدا]] به [[مؤمنان]]، [[همراهی]] [[مؤمنان]] با [[صادقان]] است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و با راستگویان باشید!» سوره توبه، آیه ۱۱۹.</ref>. در پاره‌ای از روایات [[شیعه]] و [[سنّی]]، [[صادقان]]، [[پیامبر]] و [[اهل بیت]] {{عم}} او معرفی شده‌اند<ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} فِي قَوْلِهِ كُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ قَالَ مَعَ آلِ مُحَمَّدٍ {{عم}}}}؛بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۱.</ref>.
# '''[[وفاداری در بیعت با اهل بیت]]:''' یکی از [[حقوق امام]] بر گردن [[امت]] و [[وظایف امت]] نسبت به [[امام]]، [[وفاداری]] در بیعت با امام است.
# '''[[اجابت دعوت اهل بیت]] {{عم}}:''' یاری و نصرت [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]] {{عم}} در همه حالات؛ چه در هنگام یارخواهی آنان<ref>{{متن حدیث|وَ أَمَّا حَقِّي عَلَيْكُمْ... وَ الْإِجَابَةُ حِينَ أَدْعُوكُمْ}}؛ بحارالأنوار، ج۳۴، ص۴۸.</ref> و چه در سکوتشان بر همه مسلمین واجب است<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۹۳ ـ ۱۰۲.</ref>.
# '''[[پرداخت حقوق مالی اهل بیت]]:''' پرداخت [[حقوق]] [[مالی]] [[اهل بیت]] {{عم}} از [[وظایف امت]] [[مسلمان]] به‌شمار می‌رود که امروزه بیشتر در قالب [[خمس]] جلوه کرده است<ref>سوره انفال، آیه ۴۱.</ref>. گاهی نیز در قالب "[[انفال]]" <ref>سوره انفال، آیه ۱.</ref> و گاهی در قالب فیء است<ref>سوره حشر، آیه ۷.</ref>.<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۱۰۲-۱۰۳؛ [[حسن یوسفیان|یوسفیان، حسن]]، [[اهل بیت - یوسفیان (مقاله)|مقاله «اهل بیت»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵]]، ص ۹۳.</ref>
# '''[[تسلیم اهل بیت]] {{عم}}:''' [[تسلیم]] [[اهل بیت]] {{عم}} بودن، دستوری [[الهی]] است. [[خدای سبحان]] [[فرشتگان]] را موظف کرده که به همراه او بر [[پیامبر]] عظیم‌الشأن [[اسلام]] {{صل}} [[درود]] فرستند: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا}}<ref>«خداوند و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستند، ای مؤمنان! بر او درود فرستید و به شایستگی (بدو) سلام کنید» سوره احزاب، آیه ۵۶.</ref> و در برابر [[راهنمایی]] آن حضرت [[تسلیم محض]] باشند.
# '''[[جنگ با دشمنان اهل بیت]] {{عم}}:''' یکی از [[وظایف]] [[رفتاری]] [[امت]] نسبت به [[اهل بیت]] {{عم}} [[زندگی]] مسالمت‌آمیز با کسانی است که [[تسلیم]] آنهایند<ref>{{متن حدیث|سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَكُمْ}}</ref> و [[جنگ]] بی‌امان با کسانی که با آنها سر [[جنگ]] و [[نزاع]] دارند<ref>{{متن حدیث|وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَكُمْ}}</ref>.<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۱۰۳ ـ ۱۰۴.</ref>
# '''[[انتظار فرج اهل بیت]] {{عم}}:''' انتظار ظهور امام مهدی {{ع}} از مهمترین ارکان [[اعتقادی]] [[شیعیان]] است که بسیاری آن را صرفا یک حالت [[قلبی]] تلقی می کنند در حالی که [[روح]] سازنده [[انتظار]]، با حرکت و عمل پیوند خورده است و تمام ابعاد فردی و [[اجتماعی]] [[زندگی]] [[انسان]] را دربر می گیرد و آثار عمیق [[تربیتی]]، روانشناختی، [[سیاسی]]، [[اقتصادی]] و... بر فرد و [[جامعه]] باقی می گذارد<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین (مقاله)|مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین]]؛ [[سید مهدی موسوی|موسوی، سید مهدی]]، [[تربیت سیاسی در پرتو انتظار (مقاله)|تربیت سیاسی در پرتو انتظار]]، ص۳۸-۳۹.</ref>.
 
== جستارهای وابسته ==
{{مدخل وابسته}}
* [[وظایف معرفتی]]
* [[وظایف معرفتی]]
* [[جایگاه اهل بیت]]
* [[جایگاه اهل بیت]]
* [[شناخت شخصیت اهل بیت]]
* [[شناخت شخصیت اهل بیت]]
* [[شناخت جایگاه اهل بیت]]
* [[شناخت جایگاه اهل بیت]]
* [[خلافت اهل بیت ]]
* [[خلافت اهل بیت]]
* [[نصب اهل بیت]]
* [[نصب اهل بیت]]
* [[ولایت اهل بیت]]
* [[ولایت اهل بیت]]
خط ۸۳: خط ۹۹:
* [[انتظار فرج اهل بیت]]
* [[انتظار فرج اهل بیت]]
* [[پیمان با خدا]]
* [[پیمان با خدا]]
*
{{پایان مدخل وابسته}}
 
{{پایان}}
{{پایان}}


==منابع==
== منابع ==
* [[پرونده:34532.jpg|22px]] [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|'''وظایف امت نسبت به قرآن و عترت''']]
{{منابع}}
# [[پرونده:IM010259.jpg|22px]] [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|'''وظایف امت نسبت به قرآن و عترت''']]
# [[پرونده:10103832.jpg|22px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[شرح زیارت جامعه کبیره ۴ (کتاب)|'''شرح زیارت جامعه کبیره ۴''']]
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]
# [[پرونده:77799.jpg|22px]] [[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری، سید محمد حسین]]، [[وظایف منتظران (کتاب)|'''وظایف منتظران''']]
# [[پرونده:1379781.jpg|22px]] [[آرزو شکری|شکری، آرزو]]، [[حقوق اهل بیت (کتاب)|'''حقوق اهل بیت''']]
# [[پرونده:1313.jpg|22px]] [[حسن یوسفیان|یوسفیان، حسن]]، [[اهل بیت - یوسفیان (مقاله)|مقاله «اهل بیت»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵''']]
# [[پرونده:13681225.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین (مقاله)|'''مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین''']]، [[گفتمان مهدویت مقاله‌های گفتمان هشتم ج۱ (کتاب)|گفتمان مهدویت مقاله‌های گفتمان هشتم ج۱]]
# [[پرونده:مشرق موعود.jpg|22px]] [[سید مهدی موسوی|موسوی، سید مهدی]]، [[تربیت سیاسی در پرتو انتظار (مقاله)|'''تربیت سیاسی در پرتو انتظار''']]، [[مشرق موعود (نشریه)|فصلنامه مشرق موعود]]
{{پایان منابع}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{یادآوری پانویس}}
{{پانویس}}
{{پانویس2}}


[[رده:مدخل]]
[[رده:اهل بیت]]
[[رده:وظایف امت نسبت به اهل بیت]]
۱۱۲٬۸۶۰

ویرایش