فایده امام غایب: تفاوت میان نسخه‌ها
←مقدمه
جز (جایگزینی متن - 'امامی' به 'امامی') |
(←مقدمه) |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*وجود [[امام]]، [[هدف]] اصلی [[نظام خلقت]] و رابطه میان عالم مادی و عالم ربوبی است. [[امام سجاد]] {{ع}} می‌فرماید: "ما [[امان]] اهل [[زمین]] هستیم، چنانکه [[ستارگان]]، [[امان]] اهل آسمان‌اند. به واسطه ماست که [[آسمان]] به [[زمین]] فرود نمی‌آید... به واسطه ما [[باران]] [[رحمت]] [[حق]]، نازل و [[برکات]] [[زمین]] خارج می‌شود. ما اگر روی [[زمین]] نبودیم، [[زمین]] اهلش را فرو می‌برد"<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۹۲.</ref>. بدیهی است که حضور و [[غیبت]] او در ترتب این آثار تفاوتی ندارد. [[حضرت]] در ادامه می‌فرماید: "تا حال هیچ وقت، [[زمین]] از [[حجت]] خالی نبوده است، ولی آن [[حجت]]، گاهی ظاهر و گاهی [[غایب]] است" [[راوی]] می‌گوید: گفتم: [[مردم]] چگونه از [[امام غایب]] بهره می‌برند، فرمود: همان‌گونه که از [[خورشید پشت ابر]] بهره می‌برند"<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۹۲.</ref>. فایده دیگر این است که امامی که [[غایب]] است و قرار است در [[آینده]] [[ظهور]] کند، [[انتظار]] می‌آفریند، و [[انتظار]] مایه [[امیدواری]] است. [[امیدواری]] به آینده‌ای روشن، چراغ راه و از بزرگ‌ترین اسباب موفقیت و [[پیشرفت]] است. این ویژگی، مختص [[شیعه]] است که به [[انتظار]] [[اعتقاد]] دارد، ولی در سایر فرقه‌ها -به جهت عدم [[اعتقاد]] به چنین امری- احساس پوچی و [[یأس]] فراوان است. پس فوائد وجودی [[امام غایب]]، پوشیده نیست، بلکه او همانند [[آفتاب پشت ابر]]، برای موجودات نافع و مفید است. برای [[آگاهی]] بیشتر به فایده وجودی [[امام]]، به [[زیارت جامعه]] مراجعه کنید<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۲۹.</ref>. | *وجود [[امام]]، [[هدف]] اصلی [[نظام خلقت]] و رابطه میان عالم مادی و عالم ربوبی است. [[امام سجاد]] {{ع}} می‌فرماید: "ما [[امان]] اهل [[زمین]] هستیم، چنانکه [[ستارگان]]، [[امان]] اهل آسمان‌اند. به واسطه ماست که [[آسمان]] به [[زمین]] فرود نمی‌آید... به واسطه ما [[باران]] [[رحمت]] [[حق]]، نازل و [[برکات]] [[زمین]] خارج می‌شود. ما اگر روی [[زمین]] نبودیم، [[زمین]] اهلش را فرو می‌برد"<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۹۲.</ref>. بدیهی است که حضور و [[غیبت]] او در ترتب این آثار تفاوتی ندارد. [[حضرت]] در ادامه می‌فرماید: "تا حال هیچ وقت، [[زمین]] از [[حجت]] خالی نبوده است، ولی آن [[حجت]]، گاهی ظاهر و گاهی [[غایب]] است" [[راوی]] می‌گوید: گفتم: [[مردم]] چگونه از [[امام غایب]] بهره می‌برند، فرمود: همان‌گونه که از [[خورشید پشت ابر]] بهره می‌برند"<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۹۲.</ref>. فایده دیگر این است که امامی که [[غایب]] است و قرار است در [[آینده]] [[ظهور]] کند، [[انتظار]] می‌آفریند، و [[انتظار]] مایه [[امیدواری]] است. [[امیدواری]] به آینده‌ای روشن، چراغ راه و از بزرگ‌ترین اسباب موفقیت و [[پیشرفت]] است. این ویژگی، مختص [[شیعه]] است که به [[انتظار]] [[اعتقاد]] دارد، ولی در سایر فرقه‌ها -به جهت عدم [[اعتقاد]] به چنین امری- احساس پوچی و [[یأس]] فراوان است. پس فوائد وجودی [[امام غایب]]، پوشیده نیست، بلکه او همانند [[آفتاب پشت ابر]]، برای موجودات نافع و مفید است. برای [[آگاهی]] بیشتر به فایده وجودی [[امام]]، به [[زیارت جامعه]] مراجعه کنید<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۲۹.</ref>. | ||
==فایده امام غایب در معارف و عقاید 5== | |||
[[پیامبر]] گرمی [[اسلام]]{{صل}} با نشر [[معارف]] [[ارزشمند]] [[دین]]، [[راه مستقیم]] [[نجات]] را به [[انسان‌ها]] نشان داد و با تشکیل اولین [[حکومت عدل]] [[اسلامی]] زمینه تحقق اهداف [[دین]] و بستری مناسب برای حرکت به سوی کمال فراهم کرد. در این میان، یکی از ارزشمندترین و دیرینه‌ترین آرزوهای بشری نوید داده شد و [[پیامبر بزرگوار اسلام]] [[برقراری عدالت]] [[جهانی]] توسط فرزندش را اعلام کرد.<REF>کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص ۲۸۸، ج ۷؛ {{متن حدیث|یَملَأُ الله بِهِ الاَرضَ قِسطاً وَ عَدلاً کَما مُلِئَت ظُلماً و جَورا}}.</REF> | |||
این سخن شیرین و دلنشین هر چند بر [[جان]] [[مسلمین]] نشست ولی [[پیامبر گرامی]] خبر از اتفاقی بزرگ داد و آن، [[غیبت]] [[مصلح کل]] و [[منجی بشریت]] بود: {{متن حدیث|وَ اَلَّذِي بَعَثَنِي بِالْحَقِّ بَشِيراً وَ نَذِيراً إِنَّ اَلثَّابِتِينَ عَلَى اَلْقَوْلِ بِهِ فِي زَمَانِ غَيْبَتِهِ لَأَعَزُّ مِنَ اَلْكِبْرِيتِ اَلْأَحْمَرِ}}.<REF>همان، «قسم به کسی که به [[حق]] مرا [[بشیر]] و نذیر برگزید به [[درستی]] که کسانی که در [[دوران غیبت]] او بر قول به او ثابت بمانند ([[اعتقاد]] به او داشته و آن را [[حفظ]] کنند) از [[کبریت احمر]] عزیزتر (و کمیابتر) هستند».</REF> چنین بود که سؤالی جدید فرا روی [[مردم]] مطرح شد: {{عربی|قال جابر: فقلت له: يا رسول الله فهل يقع لشيعته الانتفاع به في غيبته؟}}<REF>همان، ج ۱، ب ۲۳، ح ۳؛ «[[جابر]] گفت: پس گفتم: ای [[رسول خدا]] آیا برای شیعیانش در [[غیبت]] او انتفاع و استفادهای به واسطۀ او هست؟» (آیا می‌توان از [[امام غایب]] بهره برد؟)</REF> | |||
===خاستگاه بحث=== | |||
شاید به جرئت بتوان گفت که پیرامون [[مباحث مهدویت]]، یکی از سؤال‌هایی که [[ذهن]] بسیاری را به خود مشغول کرده و در صدد یافتن پاسخی قانع کننده برای آن می‌باشند، این است که: چگونه می‌توان از فیوضات [[امام غایب]] بهره برد؟ آیا اصولاً امامی که در پس پرده [[غیبت]] قرار گرفته است می‌تواند تأثیری در [[حیات]] بشری داشته باشد؟ | |||
اما براستی چرا چنین سوالی مطرح می‌شود؟ و چرا عده‌ای [[غیبت]] را مانعی برای بهره‌مند شدن از [[وجود امام]] تلقی می‌کنند؟ و به عبارت دیگر خواستگاه این سوال کجاست؟ | |||
به نظر می‌آید که [[مردم]] برای [[امام]] نقش ویژه‌ای در [[زندگی]] خود قائلند و [[سعادت]] کامل خود را در راستای ایفای این نقش و [[جایگاه]] توسط [[امام]] می‌بینند. علمای بزرگ [[شیعه]] و [[متکلمان]] این [[مکتب]] نیز براساس این [[بینش]] بود که در بیان [[عقاید شیعه]] به این قسمت توجه ویژه کرده و برای [[ضرورت وجود امام]] و [[نیازمندی]] به او بیان‌ها و [[دلایل]] متعددی مطرح کردند. | |||
اکنون که [[امام]] در میان [[مردم]] نیست آیا جای این [[شبهه]] و حداقل جای این سؤال نیست: [[شیعه]] که [[ضرورت امام]] را ثابت کرده است، پس پیرامون [[غیبت امام]] چه می‌گوید؟ آیا [[دلایل]] مطرح شده ناقص نیست؟ آیا مردمی که برای [[امام]] در [[زندگی]] خود [[ارزش]] قائل بوده و برای نیل به [[سعادت]]، خود را محتاج او می‌دانند، چگونه می‌توانند به این نیاز خود پاسخ گویند؟ آیا [[مردم]] در [[زمان غیبت]] به خود واگذار شده‌اند؟ که در این صورت بین بودن و نبودن [[امام]] فرقی نیست؟ [[مردم]] از [[امام غایب]] چگونه می‌توانند نیازهای [[دینی]] و [[معرفتی]] خود را بپرسند و یا به کمک او به [[تهذیب نفس]] بپردازند و در حل [[مشکلات]] به او [[امید]] داشته باشند؟ | |||
===دسته‌بندی [[آثار وجودی]] [[امام]]=== | |||
[[پیشوایان]] بزرگ [[دین]]{{ع}} با توجه به این نیاز ([[معرفت]] [[جایگاه امام]]، تأثیر او و کیفیت بهره‌وری از او) با بیان‌های مختلف به [[تبیین]] [[جایگاه امام]] و [[حجت خدا]] در [[عالم هستی]] پرداخته و با [[تبیین]] [[شئون]] وجودی [[امام]]، به پاسخ این سؤال و نیاز پرداختند. [[علما]] و [[اندیشمندان]] [[مکتب]] [[تشیع]] نیز با بهره بردن از این بیانات [[نورانی]]، به تناسب زمان و مخاطب در [[مقام]] جواب این [[پرسش]] به توضیح عملکرد [[امام]] و تقسیم کارهای [[امام]] پرداختند. | |||
شاید بتوان [[آثار وجودی]] [[امام]] را به دو نوع تقسیم کرد: | |||
اول: آثاری که بر اصل [[وجود امام]] در [[عالم هستی]] مترتب می‌شود. | |||
دوم: آثاری که بر [[افعال]] [[امام]] مترتب می‌شود چه [[امام]] ظاهر باشد چه [[غایب]]. | |||
بررسی آثار: [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} در پاسخ سوال [[جابر بن عبدالله انصاری]] پیرامون کیفیت انتفاع [[مردم]] از [[امام]] در [[زمان غیبت]] فرمود: {{متن حدیث|إِي وَ اَلَّذِي بَعَثَنِي بِالنُّبُوَّةِ إِنَّهُمْ يَسْتَضِيئُونَ بِنُورِهِ وَ يَنْتَفِعُونَ بِوَلاَيَتِهِ فِي غَيْبَتِهِ كَانْتِفَاعِ اَلنَّاسِ بِالشَّمْسِ وَ إِنْ تَجَلَّلَهَا سَحَابٌ}}.<REF>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۵۳، ح ۳؛ آری قسم به خدایی که مرا برای [[نبوت]] برگزید به [[درستی]] که آنان طلب [[روشنایی]] می‌کنند و به [[نور]] او و در دوران غیبتش به [[ولایت]] او نفع می‌برند مانند انتفاع [[مردم]] از [[خورشید]] هر چند [[ابر]] آن را پوشانده باشد.</REF> | |||
نظیر این بیان از [[امام سجاد]] و [[امام صادق]]{{عم}} نیز [[نقل]] شده است.<REF>رک: [[بحار الانوار]]، ج ۵۲، ص ۹۲.</REF> دقت و [[تأمل]] نسبت به این بیان وقتی دقیق‌تر می‌شود که خود [[حضرت ولی عصر]]{{ع}} در توقیعی این وجه شباهت را دوباره بیان می‌فرماید: {{متن حدیث| أمّا وَجهُ الاِنتفاعِ بِي في غَيبَتي فَكَالاِنتِفاعِ بِالشَّمسِ إذا غَيَّبَها عَنِ الأبصارِ السَّحابُ}}.<REF>همان، ج ۲، ص ۴۸۳، ح ۴؛ اما کیفیت انتفاع از من در غیبتم پس مانند انتفاع از [[خورشید]] است زمانی که [[ابر]] آن را از دیدگان [[پنهان]] می‌کند.</REF> | |||
اکنون با توجه به این [[تشبیه]] و [[روایات]] دیگر پیرامون [[مقام امام]]، به بیان برخی از موارد انتفاع از [[امام غایب]] با توجه به تقسیم‌بندی سه گانه مطرح شده می‌پردازیم. | |||
===اول: آثار مترتب بر اصل وجود=== | |||
۱. '''[[واسطه فیض]]''' | |||
یکی از [[آثار وجودی]] [[امام]] (چه [[امام]] ظاهر و چه [[امام غایب]]) این است که به [[برکت]] وجود او [[عالم هستی]] برقرار بوده و به [[حیات]] خویش ادامه می‌دهد، و چنانچه [[زمانی بیاید]] که [[امام]] نباشد، [[نظام]] دگرگون شده و پایان حیاتت بشری و عالم ماده فرا می‌رسد. | |||
ابی [[حمزه]] می‌گوید به [[امام صادق]]{{ع}} عرض کردم: {{متن حدیث|أتبْقَى الْأَرْضُ بِغَيْرِ إِمَامٍ؟ قال: لَوْ بَقِيَتِ الْأَرْضُ بِغَيْرِ إِمَامٍ لَسَاخَتْ}}<REF>الکافی، ج ۱، ص ۱۷۹، ح ۱۰؛ آیا [[زمین]] بدون [[امام]] باقی می‌ماند؟ [[حضرت]] فرمود: اگر [[زمین]] بدون [[امام]] شود فرو برد ([[اهل]] خود را در خود کشد و هلاک کند.</REF> | |||
[[نظام]] [[جهان]]، براساس [[هدف]] و غایتی [[خلق]] شده است و تا زمانی که [[غایت]] از این [[نظام]] و [[هدف]] آن پا برجا است، [[نظام]] نیز به وجود خود ادامه می‌دهد. [[هدف از خلقت]] عالم، امکان [[حیات]] [[انسان]] است و [[هدف از خلقت]] [[آدمی]]، [[عبادت]] و [[عبودیت]] است. [[عبادت]] و [[عبودیت]] کامل که همراه با [[معرفت]] کامل است، فقط از طریق [[امام]] و [[حجّت]] [[خدا]] تحقّق می‌یابد. پس تا زمانی که [[امام]] هست، [[هدف از خلقت]] نیز باقی است و لذا در سایه وجود او [[نظام هستی]] پا برجا است. | |||
۲. '''[[دفع بلا]]''' | |||
یکی دیگر از [[آثار وجودی]] [[امام]] در [[زمین]] بنابر [[روایات]]، [[دفع بلا]] است. [[مرحوم مجلسی]] علاوه بر روایاتی که در مباحث مختلف بحار بیان کرده است، بابی را به صورت مستقل گشوده به نام {{عربی|إنهم امان لأهل الأرض من العذاب}}<REF>بحار الانوار، ج ۲۷، ص ۳۰۸، ب ۸.</REF> و [[روایات]] متعددی را از [[تفسیر]] [[علی بن ابراهیم]]، امالی [[طوسی]]، [[عیون اخبار الرضا]] و [[کمال الدین و تمام النعمه]] [[شیخ صدوق]] [[نقل]] می‌کند، به عنوان نمونه از [[پیامبر]]{{صل}} [[نقل]] شده است: {{متن حدیث|جَعَلَ اَللَّهُ اَلنُّجُومَ أَمَاناً لِأَهْلِ اَلسَّمَاءِ، وَ جَعَلَ أَهْلَ بَيْتِي أَمَاناً لِأَهْلِ اَلْأَرْضِ}}.<REF>همان؛ «قرار داد [[خداوند]] [[ستارگان]] را [[امان]] برای [[اهل آسمان]] و قرار داد [[اهل بیت]] مرا [[امان]] برای [[اهل]] [[زمین]]».</REF> در این [[روایت]]، [[ائمه]]{{عم}} [[امان]] برای همه [[مردم]] قرار داده شده‌اند. در روایتی دیگر، [[اهل بیت]]{{عم}} [[امان]] برای [[امت پیامبر]] هستند: {{متن حدیث|اَلنُّجُومُ أَمَانٌ لِأَهْلِ اَلسَّمَاءِ وَ أَهْلُ بَيْتِي أَمَانٌ لِأُمَّتِي}}.<REF>... همان؛ «[[ستارگان]] [[امان]] برای [[اهل آسمان]] هستند و [[اهل]] بیتم [[امان]] برای امتم».</REF> و در روایتی [[امام مهدی]]{{ع}} خود را [[امان]] [[مردم]] معرفی کردند: {{متن حدیث|وَ إِنِّي لَأَمَانٌ لِأَهْلِ اَلْأَرْضِ كَمَا أَنَّ اَلنُّجُومَ أَمَانٌ لِأَهْلِ اَلسَّمَاءِ}}.<REF>... [[کمال الدین و تمام النعمه]]، ج ۲، صص ۴۸۵، ح ۴؛ «و به [[درستی]] که من [[امان]] برای [[اهل]] [[زمین]] هستم همانطور که [[نجوم]] [[امان]] برای [[اهل آسمان]] هستند»..</REF> | |||
از [[رسول الله]]{{صل}} [[روایت]] شده که: {{متن حدیث|اَلنُّجُومُ أَمَانٌ لِأَهْلِ اَلسَّمَاءِ وَ أَهْلُ بَيْتِي أَمَانٌ لِأُمَّتِي فَإِذَا ذَهَبَ اَلنُّجُومُ ذَهَبَ أَهْلُ اَلسَّمَاءِ وَ إِذَا ذَهَبَ أَهْلُ بَيْتِي ذَهَبَ أَهْلُ اَلْأَرْضِ}}.<REF>همان؛ «[[ستارگان]] [[امان]] برای [[اهل]] آسمانند و [[اهل]] بیتم [[امان]] برای امتم. پس هنگامی که [[ستارگان]] بروند، [[اهل آسمان]] می‌روند و هنگامی [[اهل بیت]] من بروند [[اهل]] [[زمین]] می‌روند».</REF> در [[روایت]] دیگری است که [[محمد]] بن [[ابراهیم]] به [[امام صادق]]{{ع}} نامه‌ای نوشت و گفت: {{عربی|أخبرنا ما فضلكم أهل البيت}}؛ از [[فضل]] شما [[اهل بیت]] به ما چیزی خبر دهید. [[امام صادق]]{{ع}} در جواب نوشتند: {{متن حدیث|أَنَّ اَلْكَوَاكِبَ جُعِلَتْ فِي اَلسَّمَاءِ أَمَاناً لِأَهْلِ اَلسَّمَاءِ فَإِذَا ذَهَبَتْ نُجُومُ اَلسَّمَاءِ جَاءَ أَهْلَ اَلسَّمَاءِ مَا كَانُوا يُوعَدُونَ وَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ جُعِلَ أَهْلُ بَيْتِي أَمَاناً لِأُمَّتِي فَإِذَا ذَهَبَ أَهْلُ بَيْتِي جَاءَ أُمَّتِي مَا كَانُوا يُوعَدُونَ}}.<ref>همان؛ «به [[درستی]] که [[ستارگان]] در [[آسمان]] [[امان]] برای [[اهل]] آسما قرار داده شده‌اند. پس زمانی که [[ستارگان]] [[آسمان]] بروند می‌آید [[اهل آسمان]] را آنچه [[وعده]] داده شده‌اند و نیز [[پیامبر]] فرمود [[اهل]] بیتم [[امان]] برای امتم قرار داده شده‌اند. پس هنگامی که [[اهل]] بیتم بروند می‌آید امتم را آنچه [[وعده]] داده شده‌اند».</REF> در این [[روایت]] [[سخن]] از [[وعید]] [[الهی]] است که [[اهل بیت]]{{عم}} [[مانع]] از تحقق آن هستند و به عبارت دیگر اگر [[اهل بیت]]{{ع}} نباشند آن [[وعده]] محقق می‌شود و [[امت]] را گرفتار می‌کند. این [[وعده]] چیست؟ | |||
در مجموعه [[روایات اهل بیت]]{{ع}} پاسخ به این سؤال به روشنی داده شده است. ابونصر طریف<REF>وی از ملازمان [[خانه]] [[امام حسن عسکری]]{{ع}} بود.</REF> می‌گوید: بر [[صاحب الزمان]]{{ع}} داخل شدم. پس [[حضرت]] فرمود: آیا مرا می‌شناسی؟ عرض کردم: آری! پس فرمود: من کیستم؟ عرض کردم: شما [[سید]] و آقای من پسر [[سید]] و آقای من هستید. پس فرمود: {{متن حدیث|أَنَا خَاتِمُ الْأَوْصِیَاءِ وَ بِی یَدْفَعُ اللَّهُ الْبَلَاءَ عَنْ أَهْلِی وَ شِیعَتِی}}.<REF>کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۴۴۱، ح ۱۲.</REF> | |||
با توجه به مطالب فوق می‌توان چنین برداشت کرد که یکی از [[آثار وجودی]] [[امام]] [[حجت خدا]] این است که [[خداوند تعالی]] به خاطر آن وجود [[مقدس]] [[بلا]] و [[عذاب]] را برمی‌دارد و [[مردم]] را به خاطر [[اعمال]] بدشان، [[عذاب دنیوی]] نمی‌کند. به علاوه از مجموع [[روایات]] استفاده می‌شود که [[دفع بلا]] از [[مردم]] و [[امان]] بودن [[اهل بیت]]{{عم}} سه مرحله دارد: | |||
# [[امان]] برای همه [[مردم]] [[زمین]]، ایشان [[امان]] برای همه هستند و [[خداوند]] عذابی نمی‌فرستد که آنها را به صورت کامل نابود کند، همانند [[عذاب]] [[قوم نوح]] و سایر [[اقوام]]. | |||
# [[امان]] برای [[امت پیامبر]]{{صل}}، این [[امان]] مرحله دوم است که [[خداوند]] به [[برکت]] این ذوات مقدسه بر [[امت اسلام]] نظر ویژه‌ای دارد و [[امان]] بودن [[اهل بیت]]{{عم}} برای آنان آثار بیشتری دارد و [[عذاب]] بیشتری را از آنان برمی‌دارد. | |||
# [[امان]] برای [[نزدیکان]] و [[شیعیان]]، که وجود [[مقدس]] [[امام]] برای پیروانش آثاری فراوانی دارد از جمله [[بلا]] و گرفتاری را به صورت خاص از آنان برمی‌دارد. | |||
در روایتی از قول [[جابر]] [[نقل]] شده است که از [[امام باقر]]{{ع}} پرسیدم: {{متن حدیث|لِأَيِّ شَيْءٍ يُحْتَاجُ إِلَى اَلنَّبِيِّ وَ اَلْإِمَامِ فَقَالَ لِبَقَاءِ اَلْعَالَمِ عَلَى صَلاَحِهِ وَ ذَلِكَ أَنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَرْفَعُ اَلْعَذَابَ عَنْ أَهْلِ اَلْأَرْضِ إِذَا كَانَ فِيهَا نَبِيٌّ أَوْ إِمَامٌ قَالَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: وَ مٰا كٰانَ اَللّٰهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فِيهِمْ وَ قَالَ اَلنَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ اَلنُّجُومُ أَمَانٌ لِأَهْلِ اَلسَّمَاءِ وَ أَهْلُ بَيْتِي أَمَانٌ لِأَهْلِ اَلْأَرْضِ فَإِذَا ذَهَبَتِ اَلنُّجُومُ أَتَى أَهْلَ اَلسَّمَاءِ مَا يَكْرَهُونَ وَ إِذَا ذَهَبَ أَهْلُ بَيْتِي أَتَى أَهْلَ اَلْأَرْضِ مَا يَكْرَهُونَ يَعْنِي بِأَهْلِ بَيْتِهِ اَلْأَئِمَّةَ اَلَّذِينَ قَرَنَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ طَاعَتَهُمْ بِطَاعَتِهِ فَقَالَ: يٰا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اَللّٰهَ وَ أَطِيعُوا اَلرَّسُولَ وَ أُولِي اَلْأَمْرِ مِنْكُمْ وَ هُمُ اَلْمَعْصُومُونَ اَلْمُطَهَّرُونَ اَلَّذِينَ لاَ يُذْنِبُونَ وَ لاَ يَعْصُونَ وَ هُمُ اَلْمُؤَيَّدُونَ اَلْمُوَفَّقُونَ اَلْمُسَدَّدُونَ بِهِمْ يَرْزُقُ اَللَّهُ عِبَادَهُ وَ بِهِمْ يَعْمَرُ بِلاَدَهُ وَ بِهِمْ يُنْزِلُ اَلْقَطْرَ مِنَ اَلسَّمَاءِ وَ بِهِمْ تُخْرَجُ بَرَكَاتُ اَلْأَرْضِ وَ بِهِمْ يُمْهِلُ أَهْلَ اَلْمَعَاصِي وَ لاَ يُعَجِّلُ عَلَيْهِمْ بِالْعُقُوبَةِ وَ اَلْعَذَابِ}}<REF>بحار الانوار، ج ۲۳، ص ۱۹، ح ۱۴؛ برای چه چیزی احتیاج به [[پیامبر]] و [[امام]] است؟ فرمود: برای آنکه عالم بر [[صلاح]] خد باقی بماند، زیرا [[خداوند]] دفع می‌کند [[عذاب]] را از [[اهل]] [[زمین]] هنگامی که [[پیامبر]] یا امامی در آن باشد. [[خدا]] می‌فرماید: «[[خدا]] ایشان را [[عذاب]] نمی‌کند و حال آنکه تو در میان آنان هستی» و [[پیامبر]] فرمود: «ستاره‌ها [[امان]] [[اهل]] آسمانند و [[اهل]] بیتم [[امان]] برای [[اهل]] [[زمین]]، پس زمانی که [[ستارگان]] بروند می‌آید [[اهل]] [[زمین]] را از آنچه [[کراهت]] داشتند. و زمانی که [[اهل بیت]] من بروند می‌آید [[اهل]] [[زمین]] را از آنچه [[کراهت]] دارد» [[اراده]] کرده و به [[اهل]] بیتش همان ائمه‌ای که قرین کرده [[خدا]] [[اطاعت]] آنها را به اطاعت خود پس فرمود: «ای کسانی که [[ایمان]] آورده‌اید [[اطاعت]] کنید [[خدا]] را و [[اطاعت]] کنید [[رسول]] و [[صاحبان امر]] از خودتان را.».. بواسطه آنها [[اهل]] [[عصیان]] را مهلت می‌دهد و [[عقوبت]] و [[عذاب]] بر آنان قرار نمی‌دهد».</REF> | |||
۳. '''[[امید بخشی]]''' | |||
[[آدمی]] به [[امید]] زنده است. این [[امید]] است که او را به حرکت و فعالیت وا می‌دارد و با به تصویر درآوردن نتیجه مطلوب و آینده‌ای روشن، [[روحیه]] کار و [[سازندگی]] و تلاش را در او زنده و بالنده نگاه می‌دارد. هر کس و هر گروهی دچار حالت [[یأس]] و [[ناامیدی]] شد و چراغ [[امید]] در [[خانه]] دلش به خاموشی‌گرایید و نهال [[امید]] و [[آرزو]] در کشتزار دلش خشک گردید، دیگر چنین کسی رنگ موفقیت و روی [[نجات]] را نمی‌بیند، و او را باید مرده‌ای متحرک دانست که فقط و فقط [[مرگ]] و نابودی در [[انتظار]] او است. | |||
اگر نگاهی به [[تاریخ]] گذشته [[بشر]] و کارنامه [[بشر]] امروزی بیفکنیم غیر از زمان‌های بسیار کوتاه که [[مصلحان]] [[دینی]] چراغ کم نوری را در صفحات تاریک [[زندگی]] [[بشر]] روشن نموده‌اند، دیگر سفیدی و [[روشنایی]] دیده نمی‌شود، مخصوصاً در اوضاع [[حاکم]] بر [[جامعه]] کنونی بشری که همه جا را [[پلیدی]] فرا گرفته و سیاهی و [[تاریکی]] و [[ظلمت]]، [[جهان]] را در خود بلعیده است. آنچه از آن خبری نیست آدمیت است، گویی [[آدمی]] در [[سیر]] حرکت خود حیوانیت اصیل و مدرن را توأماً نشانه رفته و با تمام توان به شتاب به سوی آن می‌رود. توحش و بربریست [[انسان‌ها]]، [[قانون]] جنگل را نیز خجالت زده کرده و دیگری حتی [[قانون]] حیوانات جنگل نیز رنگ باخته است. | |||
براستی آیا در چنین [[دنیایی]] می‌توان [[زندگی]] کرد؟ آیا برای [[ستم]] دیدگان و به [[ضعف]] کشیده شدگان، راه نجاتی می‌توان یافت؟ آیا کشتی شکسته و به گل نشسته دنیای [[بشریت]] دوباره می‌تواند به حرکت درآید و سرنشینانش را به ساحل [[نجات]] برساند؟ | |||
طبق مبانب [[دینی]] و متون [[مقدس]]، هنوز هم روزنه امیدی به فراخنای عالم هست، [[امید]] به آینده‌ای سبز و روشن برای همه موجودات. {{متن قرآن|أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ}}<ref>«و در زبور پس از تورات نگاشته‌ایم که بی‌گمان زمین را بندگان شایسته من به ارث خواهند برد» سوره انبیاء، آیه ۱۰۵.</ref> | |||
و سال‌های سال است که [[منجی]] و [[مصلح کل]] به [[انتظار]] فراهم شدن [[شرایط ظهور]] و [[اذن الهی]] است. [[وجود امام]] [[منتظر]] و [[منجی بشریت]] است که قلب‌های خسته و [[مأیوس]] را حرکت می‌دهد، [[مؤمنین]] را در [[حفظ دین]] پایدار نگه می‌دارد و آنان را به تلاش برای فراهم آوردن [[شرایط ظهور]] وا می‌دارد. [[وجود امام]] حاضر ولی [[منتظر]] است که به [[انتظار]] معنی و مفهوم می‌بخشد و [[منتظران]] را به [[شوق]] ظهورش [[همت]] و نیرو و فعالیت می‌بخشد و بدین گونه است که {{متن حدیث|أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ}}<REF>کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۶۴۴، ح ۳.</REF> [[تفسیر]] صحیح خود را پیدا می‌کند و [[انتظار]] در جهت صحیح قرار می‌گیرد و آن همه [[ثواب]] برای [[انسان منتظر]] رقم می‌خورد. [[وجود امام]] به [[مردم]] دل‌گرمی داده و گام‌های آنان را در این جاده سنگلاخ [[آخرالزمان]] [[استوار]] می‌سازد، امامی که هست و همه چیز را می‌بیند و خود، [[خون]] [[دل]] می‌خورد و [[منتظر]] است تا شرایط ظهورش مهیا شود و [[جهان]] [[آمادگی]] [[خروج]] او را از پس پرده [[غیبت]] داشته باشد. | |||
۴. '''[[خودسازی]]''' | |||
یکی دیگر از [[آثار وجود امام]]، تأثیر شگرفی است که حضور او هر چند در پشت پرده [[غیبت]] بر [[روح]] و روان [[منتظران]] حضرتش می‌گذارد، و این تأثیر بزرگ، امری است که سعادتمندی [[منتظر]] را تضمین کرده و راه رسیدن به [[هدف]] را برای او هموار نموده و نیل به [[غایت]] وجودیش را نه تنها امکان پذیر و قابل دسترس بلکه می‌تواند حتمی الوصول کند. این اثر بزرگ چیزی نیست جز پیدایش و تقویت [[روحیه]] [[خودسازی]] و [[تهذیب نفس]] و [[طهارت]] روان از [[آلودگی]] و [[رذایل اخلاقی]] و دوری از [[کردار]] [[ناپسند]] و رفتارهای نابهنجار از نظر [[دین]] و [[عقل]]. | |||
برای [[اثبات]] این اثر و نقش [[امام]] در چنین مرتبه، توجه به دو [[حقیقت]] [[دینی]] لازم است: | |||
# [[عرضه اعمال]]: یکی از [[معارف]] بلند [[شیعه]] که مبتنی بر [[قرآن کریم]] و [[روایات]] است، [[اعتقاد]] به عرضه [[اعمال انسان‌ها]] بر پیشوای [[دینی]]، و [[آگاهی]] او از [[اعمال]] آنها می‌باشد. مرحوم [[کلینی]] در [[کتاب شریف کافی]]، جلد ۱، [[کتاب الحجة]]، بابی را گشوده با عنوان «عرض الأعمال إلي النبي و الأئمه» و در آنجا به روایاتی اشاره می‌کند که در آنها به [[عرضه اعمال]] با مضامین مختلف مطرح شده است. در پاره‌ای از آنها [[عرضه اعمال]] به [[نبی گرامی]] [[اسلام]]{{صل}} مطرح شده و در برخی به وجود [[مقدس]] امیرالمؤمنین علی{{ع}} نیز اشاره شده و در برخی دیگر، [[ائمه]] ذکر شده‌اند. [[یعقوب]] بن [[شعیب]] می‌گوید: از [[امام صادق]]{{ع}} در رابطه با این [[کلام خداوند]] {{متن قرآن|اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ}}<ref>«و بگو (آنچه در سر دارید) انجام دهید، به زودی خداوند و پیامبرش و مؤمنان کار شما را خواهند دید و به سوی داننده پنهان و آشکار بازگردانده خواهید شد و او شما را از آنچه انجام می‌داده‌اید آگاه خواهد ساخت» سوره توبه، آیه ۱۰۵.</ref> پرسیدم. [[حضرت]] فرمود: «هُم الأئمة».<REF>الکافی، ج ۱، ص ۲۱۹، ح ۲.</REF> طبق این [[حدیث]]، [[اعمال]]، [[خدمت]] [[خداوند]] و [[پیامبر]]{{صل}} و [[ائمه]] بزرگوار{{عم}} عرضه می‌شود و آنان [[اعمال انسان‌ها]] را می‌بینند. در [[روایت]] دیگر [[عبدالله]] بن ابان [[نقل]] می‌کند که به [[امام رضا]]{{ع}} عرض کردم: برای من و [[اهل]] بیتم به درگاه [[خدا]] [[دعا]] کنید. [[حضرت]] فرمود: {{متن حدیث|أَ وَ لَسْتُ أَفْعَلُ وَ اَللَّهِ إِنَّ أَعْمَالَكُمْ لَتُعْرَضُ عَلَيَّ فِي كُلِّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ}}.<REF>همان، ج ۴؛ «مگر [[دعا]] نمی‌کنم؟ به [[خدا]] [[کردار]] شما هر روز و [[شب]] به من عرضه می‌شود».</REF> بر همین اساس است که از ما خواسته‌اند مواظب [[کردار]] خود باشیم. سماعه می‌گوید: از [[امام صادق]]{{ع}} شنیدم که می‌فرمود: {{متن حدیث|مَا لَكُمْ تَسُوؤُنَ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ؟ فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ: كَيْفَ نَسُوئُهُ فَقَالَ: أَ مَا تَعْلَمُونَ أَنَّ أَعْمَالَكُمْ تُعْرَضُ عَلَيْهِ؟ فَإِذَا رَأَى فِيهَا مَعْصِيَةً سَاءَهُ ذَلِكَ فَلاَ تَسُوؤُا رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سُرُّوهُ}}؛<REF>«شما را چه شده که [[پیامبر]] را ناراحت می‌کنید؟ مردی گفت: چطور او را ناراحت کرده و به او [[بدی]] می‌کنیم؟ [[حضرت]] فرمود: آیا نمی‌دانید [[اعمال]] شما بر او عرضه می‌شود و چون گناهی در آن ببیند، آن عمل ناراحتش می‌کند، پس به [[رسول خدا]] [[بدی]] نکنید و او را ناراحت نکنید و او را شاد کنید» همان، ح ۳.</REF>. | |||
# [[شاهد]] [[اعمال]]: یکی دیگر از [[معارف]] بلند [[شیعه]]، [[اعتقاد]] به [[شاهد]] بودن [[ائمه]] بر [[اعمال انسان‌ها]] است. بدین معنی که طبق [[آیات]] و [[روایات]]، وجود [[مقدس]] [[امامان]]، [[شاهد]] [[اعمال انسان‌ها]] هستند و آنها را می‌بیند. روشن است که [[شهادت]] و عرضه دو بحث جداگانه است، لذا مرحوم [[کلینی]] در [[کتاب شریف کافی]] علاوه بر گشودن بابی پیرامون [[عرضه اعمال]]، باب خاص و ویژه‌ای گشوده است به نام {{عربی|في أن الأئمه شهداء الله عزوجل علي خلقه}}<REF>همان، ص ۱۹۰.</REF> و در این باب به روایاتی اشاره دارد که [[شاهد]] بودن [[ائمه]] را بیان نموده است. | |||
قبل از بیان [[روایات]] و نتیجه‌گیری باید توجه داشت که: | |||
'''اولاً''': [[شهادت]] [[حجت]] خد در هر زمان و [[شاهد]] بودن او بر [[اعمال]] [[مردم]] مطلبی است که [[قرآن]] نیز به آن اشاره دارد که به بعضی [[آیات]] در ضمن [[روایات]] اشاره می‌کنیم. | |||
'''ثانیاً''': برای [[شاهد]] بودن و [[شهادت]] دادن لازم است که شخص، در واقعه خودش حضور داشته باشد و لذا در [[دادگاه]]، [[شاهد]] را کسی می‌دانند که خودش صحنه ماجرا را نظاره‌گر بوده است. | |||
سماعه می‌گوید: [[امام صادق]]{{ع}} پیرامون [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|فَكَيْفَ إِذَا جِئْنَا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ وَجِئْنَا بِكَ عَلَى هَؤُلَاءِ شَهِيدًا}}<ref>«پس آن هنگام که از هر امّتی گواهی آوریم و تو را (نیز) بر آنان، گواه گیریم (حالشان) چگونه خواهد بود؟» سوره نساء، آیه ۴۱.</ref> فرمود: {{متن حدیث|نَزَلَتْ فِي أُمَّةِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ خَاصَّةً فِي كُلِّ قَرْنٍ مِنْهُمْ إِمَامٌ مِنَّا شَاهِدٌ عَلَيْهِمْ وَ مُحَمَّدٌ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ شَاهِدٌ عَلَيْنَا}}.<REF>الکافی، ج ۱، ص ۱۹۰، ح ۱؛ «درباره [[امت]] [[محمد]]{{صل}} به خصوص نازل شده، در هر قرنی از ایشان امامی باشد از ما که [[گواه]] است بر ایشان و [[محمد]]{{صل}} [[گواه]] برما است».</REF> | |||
از این [[روایت]] چنین برداشت می‌شود که وجود [[مقدس]] [[پیامبر]] در همه اعصار [[شاهد]] است و همچنین [[امام]] هر زمان نیز [[شاهد]] بر [[اعمال]] [[مردمان]] است. برید العجلی می‌گوید: از [[امام باقر]]{{ع}} پیرامون [[آیه]] {{متن قرآن|وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا}}<ref>«و بدین گونه شما را امّتی میانه کرده‌ایم تا گواه بر مردم باشید و پیامبر بر شما گواه باشد؛ و قبله‌ای که بر سوی آن بودی بر نگرداندیم مگر بدین روی که معلوم داریم چه کسی از پیامبر پیروی می‌کند و چه کسی واپس می‌گراید، و بی‌گمان آن جز بر آنان که خداوند رهنمو» سوره بقره، آیه ۱۴۳.</ref> پرسیدم. [[حضرت]] فرمود: {{متن حدیث|نَحْنُ الْأُمّةُ الْوَسَطُ وَ نَحْنُ شُهَدَاءُ اللّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عَلَى خَلْقِهِ وَ حُجَجُهُ فِي أَرْضِهِ}}<REF>«ما [[امت وسط]] هستیم و ما [[گواهان]] [[خدا]] بر خلقش و حجت‌های او در در زمینش هستیم». [[الکافی]]، ج ۱، ص ۱۹۱، ح ۴.</REF> | |||
با توجه به دو [[عقیده]] بلند «[[عرضه اعمال]] بر [[امام]]» و «[[شاهد بودن امام]] نسبت به [[انسان]]» می‌توان تا حدی به تأثیر عمیق [[وجود امام]] حتی در [[زمان غیبت]] پی برد. آری، [[انسانی]] که [[پیامبر]] و [[امام]] را ناظر و [[شاهد]] بر [[اعمال]] خود ببیند و بداند که هر لحظه در محضر [[حجت]] [[حق]] است و او بر [[اعمال]] و کردارش [[بینا]] است، قطعاً [[سعی]] می‌کند مواظبت بیشتری بر [[اعمال]] و رفتارش داشته باشد. کسی که خود را پیرو [[مکتب]] [[تشیع]] می‌داند، وقتی دریابد که آقا و مولای او همه کارهایش را می‌بیند و پرونده اعمالش نیزز هر روز و هر هفته [[خدمت]] امامش عرضه می‌شود، حتماً [[سعی]] دارد به گونه‌ای [[رفتار]] نکند که [[صاحب العصر]] و الزمان رنجیده خاطر شود. چنین فردی در تلاش خواهد بود که با [[تهذیب نفس]] و [[طهارت]] [[روح]] و ترک صفات و [[اعمال]] [[ناپسند]] از یک سو و تحصیل صفات خوب و [[کردار نیک]] از سوی دیگر، گل‌های [[خنده]] را بر برلبان [[حجت خدا]] بنشاند و آن بزرگوار را از خود [[راضی]] و خشوند کند | |||
===دوم: آثار مترتب بر [[افعال]] [[امام]]، چه [[امام]] ظاهر باشد چه [[غایب]]=== | |||
اکنون مرحله دیگری را آغاز کنیم و آن بیان برخی از آثاری است که بر [[افعال]] [[امام]] مترتب است هر چند [[امام غایب]] باشد. | |||
*'''[[هدایت باطنی]] و [[نفوذ]] [[روحانی]]''' | |||
[[علامه طباطبایی]] در [[کتاب ]] [[شیعه]] در [[اسلام]] در این زمینه بیان شیوایی دارند که برای [[تبیین]] این اثر از آن بهره می‌گیریم. ایشان در بحث [[امامت]] که در اواخر کتاب خود مطرح کرده‌اند، در بیان [[ضرورت وجود امام]] و نیاز به او پس از [[رحلت]] [[نبی]] [[گواهی]] گرامی [[اسلام]] ابتدا به معنای [[امام]] و ویژگی [[آیین]] [[مقدس]] [[اسلام]] اشاره کرده و سپس می‌فرماید: «بنابر جهاتی که شمرده شد ([[دین اسلام]] [[حیات معنوی]] و [[حیات]] صوری از جهت [[زندگی فردی]] و ادامه آن و [[حکومت]] و [[جامعه]] را مدّ نظر دارد و [[راهنمایی]] و دخالت می‌کند) [[امامت]] و [[پیشوایی]] [[دین]] در [[اسلام]] از سه جهت ممکن است مورد توجه قرار گیرد؛ از جهت [[حکومت اسلامی]]، از جهت بیان [[معارف]] در [[احکام اسلام]] و از جهت [[رهبری]] و [[ارشاد]] [[حیات معنوی]]». | |||
ایشان سپس به بیان این جهات می‌پردازد و در موضوع [[امامت]] در [[باطن]] [[اعمال]] اشاره می‌کند [[امام]] چنانکه نسبت به ظاهر [[اعمال]] [[مردم]] [[پیشوا]] و راهنماست، همچنین در [[باطن]] نیز سمت [[پیشوایی]] و [[رهبری]] دارد و اوست قافله سالار کاروان [[انسانیت]] که از راه [[باطن]] به سوی [[خدا]] [[سیر]] می‌کند. برای روشنشدن این [[حقیقت]] به دو مقدمه باید توجه شود: | |||
#جای تردید نیست که به نظر [[اسلام]] و سایر [[ادیان آسمانی]] یگانه [[وسیله]] [[سعادت]] و [[شقاوت]] ([[خوشبختی]] و [[بدبختی]]) واقعی و [[ابدی]] [[انسان]]، همانا [[اعمال نیک]] و بد اوست که [[دین]] آسمانی تعلیمش می‌کند و هم از [[راه وحی]] و [[نبوت]]، این [[اعمال]] را مناسب طرز [[تفکر]] گروه [[بشر]] با زبان [[اجتماعی]] آنها به صورت [[امر و نهی]] و تحسین و تقبیح بیان فرموده و در مقابل [[طاعت]] و [[تمرد]] آنها، برای [[نیکوکاران]] و [[فرمانبرداران]]، [[زندگی]] جاوید شیرینی که مشتمل بر همه خواست‌های کمالی [[انسان]] می‌باشد، نوید داده و برای بدکاران و [[ستمگران]] از [[زندگی]] جاوید تلخی که متضمن هر گونه [[بدبختی]] و ناکامی می‌باشد خبر داده است. و جای [[شک]] نیست که خدای [[آفرینش]] که از هر جهت بالاتر از [[تصور]] ماست، مانند ما [[تفکر]] [[اجتماعی]] ندارد و این سازمان قراردادی آقایی و [[بندگی]] و [[فرمانبری]] و [[امر و نهی]] و مزد و [[پاداش]] در بیرون از [[زندگی اجتماعی]] ما وجود ندارد و دستگاه خدایی همانا دستگاه [[آفرینش]] است که در آن هستی و پیدایش هر چیز به [[آفرینش]] [[خدا]] طبق [[روابط]] واقعی بستگی دارد و بس. بنابراین باید نتیجه گرفت که میان [[اعمال نیک]] و بد و میان آنچه در [[جهان]] [[ابدیت]] از [[زندگی]] و خصوصیات آن هست، رابطه واقعی برقرار است که [[خوشی]] و ناخوشی [[آینده]] مولود آن است و به عبارت ساده‌تر هر یک از [[اعمال نیک]] و بد، در [[درون انسان]] واقعیتی به وجود می‌آید که چگونگی [[زندگی]] [[آینده]] مرهون آن است. [[انسان]] بفهمد یا نفهمد درست مانند [[کودکی]] است که تحت [[تربیت]] قرار می‌گیرد. وی جز دستورهایی که از مربی با لفظ «بکن و نکن» می‌شنود و پیکر کارهایی که انجام می‌دهد، چیزی نمی‌فهمد. ولی پس از بزرگ شدن و گذازنیدن ایام [[تربیت]] به واسطه ملکات [[روحی]] ارزنده‌ای که در [[باطن]] خود مهیا کرده، در [[اجتماع]] به [[زندگی]] سعادتمندی نایل خواهد شد، و اگر از انجام دستورهای مربی نیکخواه خود سرباز زده باشد، جز [[بدبختی]] بهره‌ای نخواهد داشت. خلاصه [[انسان]] در [[باطن]] این [[حیات ظاهری]]، [[حیات باطنی]] ([[حیات معنوی]]) دیگری دارد که از [[اعمال]] وی سرچشمه می‌گیرد و [[رشد]] می‌کند و این بیان [[عقلی]] را [[تأیید]] می‌کند و در [[آیات]] بسیاری برای [[اهل]] [[ایمان]] حیاتی دیگر برشمرده است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان! (ندای) خداوند و پیامبر را هر گاه شما را به چیزی فرا خوانند که به شما زندگی می‌بخشد پاسخ دهید و بدانید که خداوند میان آدمی و دل او میانجی می‌شود و (بدانید که) به نزد وی گرد آورده می‌شوید» سوره انفال، آیه ۲۴.</ref> وآیه دیگر {{متن قرآن|مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً}}<ref>«کسانی از مرد و زن که کار شایسته‌ای کنند؛ و مؤمن باشند، بی‌گمان آنان را با زندگانی پاکیزه‌ای زنده می‌داریم و به یقین نیکوتر از آنچه انجام می‌دادند پاداششان را خواهیم داد» سوره نحل، آیه ۹۷.</ref> | |||
#بسیار اتفاق افتاده که یکی از ما کسی را به امری [[نیک]] یا بد [[راهنمایی]] کند در حالیکه خودش به گفتۀ خود عامل نباشد ولی هرگز در [[پیامبران]] و [[امامان]] که [[هدایت]] و [[رهبری]] آنها به امر خداست، این حال تحقق پیدا نمی‌کند. ایشان به [[دینی]] که [[هدایت]] می‌کنند و [[رهبری]] آن را به عهده دارند خودشان نیز عاملند و وقتی [[مردم]] را بسوی [[حیات معنوی]] سوق می‌دهند خودشان نیز همان [[حیات]] را دارند، زیرا تا [[خدا]] کسی را خد [[هدایت]] نکند [[هدایت]] دیگران را به دست او نمی‌سپارد. | |||
از بیان فوق چنین نتیجه گرفته می‌شود که در هر امتی، [[امام]] بالاترین [[درجه]] [[حیات معنوی]] را دارد و [[رهبری]] [[حیات معنوی]] به عهده اوست. [[خداوند متعال]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ}}<ref>«و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند و به آنها انجام کارهای نیک و برپا داشتن نماز و دادن زکات را وحی کردیم و آنان پرستندگان ما بودند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.</ref> | |||
از این [[آیات]] استفاده می‌شود که [[امام]] علاوه بر [[ارشاد]] و [[هدایت ظاهری]]، دارای یک نوع [[هدایت]] و جذبه [[معنوی]] است که از سنخ [[عالم امر]] و تجرد می‌باشد و به [[وسیله]] [[حقیقت]] و [[نورانیت]] و [[باطن]] ذاتش، در [[قلوب]] [[شایسته]] [[مردم]] تأثیر و [[تصرف]] می‌نماید و آنها را به سوی مرتبه کمال و [[غایت]] ایجاد جذب می‌کند». | |||
سپس در پایان بحث [[امامت]] در جواب اعتراضات به [[اعتقاد]] [[شیعه]] و [[امام غایب]] می‌فرماید: «[[وظیفه امام]] تنها بیان صوری [[معارف]] و [[راهنمایی]] ظاهری [[مردم]] نیست و [[امام]] [[ولایت]] و [[رهبری]] [[اعمال]] را به عهده دارد و اوست که [[حیات معنوی]] [[مردم]] را تنظیم می‌کند و حقایق [[اعمال]] را به سوی [[خدا]] سوق می‌دهد. [[بدیهی]] است که حضور و [[غیبت]] جسمانی ایشان مستور است و وجودش پیوسته لازم است». | |||
برای اینکه تأثیرگذاری [[امام]] در [[حیات معنوی]] روشن‌تر شود به یک [[روایت]] اشاره می‌کنیم: | |||
{{متن حدیث|عَنْ أَبِی‌خَالِدٍ الْکَابُلِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاجَعْفَرٍ{{ع}} عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ}} {{متن قرآن|فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالنُّورِ الَّذِي أَنْزَلْنَا}}<ref>«پس به خداوند و پیامبرش و نوری که فرو فرستاده‌ایم ایمان آورید و خداوند از آنچه انجام می‌دهید آگاه است» سوره تغابن، آیه ۸.</ref> {{متن حدیث|فَقَالَ یَا أَبَاخَالِدٍ النُّورُ وَ اللَّهِ الْأَئِمَّهًُْ{{ع}} مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ{{صل}} إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ وَ هُمْ وَ اللَّهِ نُورُ اللَّهِ الَّذِی أَنْزَلَ وَ هُمْ وَ اللَّهِ نُورُ اللَّهِ فِی السَّمَاوَاتِ وَ فِی الْأَرْضِ وَ اللَّهِ یَا أَبَا خَالِدٍ لَنُورُ الْإِمَامِ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ أَنْوَرُ مِنَ الشَّمْسِ الْمُضِیئَهًِْ بِالنَّهَارِ وَ هُمْ وَ اللَّهِ یُنَوِّرُونَ قُلُوبَ الْمُؤْمِنِینَ}}<REF>اصول کافی، ج ۱، باب الائمه [[نورالله]]، ح ۱؛ ابی خالد کابلی می‌گوید: از [[امام باقر]]{{ع}} پیرامون [[کلام خدا]] «پس [[ایمان]] بیاورید به [[خدا]] و رسولش و نوری که نازل کردیم» پرسیدم، فرمود: ای ابا خالد قسم به [[خدا]] [[نور]]، [[نور ائمه]] از [[آل پیامبر]] است تا [[روز قیامت]]. قسم به [[خدا]] آنان [[نور]] خدایند که نازل کرده، قسم به [[خدا]] آنان [[نور]] خدایند در [[آسمان‌ها]] و در [[زمین]]، قسم به [[خدا]] ای ابا خالد هر آیینه [[نور]] [[خدا]] در [[قلوب]] [[مؤمنین]] از پرتو [[خورشید]] در روز تابنده‌تر است و قسم به [[خدا]] آنان [[نورانی]] می‌کنند [[قلوب]] [[مؤمنین]] را».</REF> | |||
با توجه به ویژگی‌های [[نور]] و [[روشنایی]] و جهت و مقدار آن برای حرکت، می‌توان تا حدی به این اثر وجودی [[امام]] پی برد و [[آگاهی]] یافت و این اثر مشروط به حضوری ظاهری نیست. | |||
*'''[[پاسخگویی به نیازهای علمی]]''' | |||
نقش [[علم]] و معرفتدر [[زندگی]] و [[جامعه بشری]] بر کسی پوشیده نیست و [[جایگاه]] رفیع آن را کسی نمی‌تواند منکر شود زیرا: | |||
'''اولاً'''؛ [[جایگاه]] بلند [[انسانیت]] و [[مقام]] بلند [[خلافت الهی]] [[انسان]] در سایه [[علم]] است چنانچه [[آیات]] ۳۰ و ۳۳ [[سوره بقره]] [[گواه]] بر آن است و تفاوت [[انسان]] از سایر موجودات نیز به این ویژگی بر می‌گردد و از این رو [[مقام]] عالم در [[دین مقدس اسلام]] بسیار والا و گرامی است و سفارش زیادی به [[فراگیری علم]] و [[دانش]] شده است: {{متن حدیث|طَلَبُ اَلْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ}}<REF>«و روشن است که عالم بر [[جاهل]] [[برتری]] دارد». [[محمد بن حسن صفار]]، [[بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد]]{{صل}}، النص، ص ۲.</REF>. | |||
'''ثانیاً'''؛ [[برنامه‌ریزی]] [[زندگی]] [[انسان]] براساس مقدار [[علم]] و [[آگاهی]] اوست و هر چه مقدار [[علم]] و [[دانش]] او بیشتر و دقیق‌تر باشد، حرکت او صحیح تر، رسیدن به [[هدف]] ممکن‌تر بوده و درصد موفقیت او بیشتر خواهد بود. مسئله‌ای که همه آن را [[باور]] دارند و [[رشد]] [[علمی]] و بالاتر رفتن سطح [[فرهنگی]] و [[درک]] عمومی در طول تاریخ [[زندگی]] [[بشر]] است و یکی از علت‌های [[تجدید نبوت]] و تکمیل [[شرایع آسمانی]] نیز همین مطلب بوده است. بدین معنی که با [[رشد]] جمعیتی و [[فکری]] [[مردم]]، نیازهای جدیدتری [[احساس]] می‌شد که باید از طرف [[خدا]] با راهنمایی‌های لازم در [[اختیار]] [[مردم]] قرار گیرد، همان طور که برای [[مردم]] گذشته صرف وجود [[کتاب آسمانی]] کافی نبود بلکه باید [[مبیّن]] [[معارف الهی]] در میان [[مردم]] باشد تا به [[تبیین]] آنها بپردازد، چنانچه که [[خداوند]] می‌فرماید: {{متن قرآن|لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ}}<ref>«(آنان را) با برهان‌ها (ی روشن) و نوشته‌ها (فرستادیم) و بر تو قرآن را فرو فرستادیم تا برای مردم آنچه را که به سوی آنان فرو فرستاده‌اند روشن گردانی و باشد که بیندیشند» سوره نحل، آیه ۴۴.</ref> | |||
و [[پیامبر]] [[قرآن]] و [[اهل بیت]] را دو شیء گرانبها معرفی کرد که هرگز از هم جدا نمی‌شوند. [[مردم]] [[عصر غیبت]] نیز [[نیازمند]] پاسخگویی سؤال‌های خود براساس [[وحی]] و [[پیام آسمانی]] هستند. [[امام دوازدهم]] هر چند بنابر [[علل]] و مصالحی در پرده [[غیبت]] قرار گرفته است و [[مردم]] از [[درک]] حضور ظاهری ایشان [[محروم]] شدند و نمی‌توانند به [[راحتی]] [[خدمت]] ایشان مشرف شده، [[درک]] [[فیض]] نموده و پاسخ سؤالات و نیازهای [[علمی]] خود را بگیرند (چنانچه برای سایر [[ائمه]] هم در مواردی سؤال و پاسخ به [[راحتی]] میسّر نبوده و [[امامان]] تحت فشار بودند و حتی گاهی سال‌ها در زندان به سر می‌بردند) ولی این بدین معنی نیست که ایشان نیز کاملاً [[مردم]] را ترک کرده و آنان را به حال خود واگذار کرده‌اند چرا که [[وظیفه امام]] [[حفظ دین]] برای [[مردم]] تا آخر [[عمر]] دنیاست. | |||
[[روایات]] متعددی وجود دارد که [[زمین]] از [[حجت]] خالی نیست و مرحوم [[کلینی]] در [[کتاب شریف کافی]] در جلد اول، [[کتاب الحجة]] بابی را به این عنوان گشوده است به نام «أن الأرض لا تخلو من [[حجة]]» که متن برخی از [[روایات]] به خوبی گویای این است که [[مردم]] از [[علم امام]] نیز بهره‌مند شده و نیازهای [[علمی]] خود را پاسخ می‌گیرند. {{متن حدیث|عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَحَدِهِمَا عَلَيْهِمَا اَلسَّلاَمُ قَالَ قَالَ: إِنَّ اَللَّهَ لَمْ يَدَعِ اَلْأَرْضَ بِغَيْرِ عَالِمٍ وَ لَوْ لاَ ذَلِكَ لَمْ يُعْرَفِ اَلْحَقُّ مِنَ اَلْبَاطِلِ}}.<REF>الکافی، ج ۱، ص ۱۷۸، ح ۵؛ یکی از دو [[امام باقر]] یا صادق{{عم}} فرمودند: به [[درستی]] که [[خداوند]] [[زمین]] را بدون عالم ([[امام]]) رها نکند و اگر جز این باشد [[حق]] از [[باطل]] شناخته نشود».</REF> در این [[روایت]] به جای کلمه [[امام]] از واژه عالم استفاده شده است و این گویای آن است که [[علم امام]] برای [[شناخت حق]] از [[باطل]] مورد استفاده قرار می‌گیرد. نکته دیگری که از [[روایت]] استفاده می‌شود که گویا در هر زمان و عصری احتمال مخلوط شدن [[حق و باطل]] است به‌گونه‌ای که برای شناسائی و جدایی این دو از هم نیاز به [[راهنمایی]] [[امام]] است. | |||
در [[روایت]] دیگر اشاره به [[پاسداری]] [[امام]] از [[دین]] شده است: {{متن حدیث|عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ: إِنَّ اَلْأَرْضَ لاَ تَخْلُو إِلاَّ وَ فِيهَا إِمَامٌ كَيْمَا إِنْ زَادَ اَلْمُؤْمِنُونَ شَيْئاً رَدَّهُمْ وَ إِنْ نَقَصُوا شَيْئاً أَتَمَّهُ لَهُمْ}}.<REF>الکافی، ج ۱، ص ۱۷۸، ح ۲؛ [[اسحاق]] بن [[عمار]] می‌گوید: شنیدم که [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: به [[درستی]] که [[خداوند]] خالی نمی‌گذارد [[زمین]] را جز این که باید در آن امامی باشد برای آنکه اگر [[مؤمنان]] چیزی افزودند (به [[احکام خدا]]) آنها را رد کند (به [[حق]]) و بگرداند آنها را و اگر چیزی کاستند برای آنها تمام کند و [[نقص]] را برطرف نماید».</REF> | |||
در این [[روایت]] به یکی از [[وظایف امام]] که [[حفظ دین]] است پرداخته شده است. نکته لطیف اینکه کمی یا زیادی در امر [[دین]] به [[مؤمنین]] نسبت داده شده است و پر واضح است که اینان درصدد [[تحریف دین]] نیستند بلکه به علت نقصان [[علم]] و [[دانش]] به [[اشتباه]] دچار می‌شوندو این [[وظیفه امام]] است که [[اشتباه]] را به گونه‌ای جبران کند تا [[دین]] مرضیّ [[خدا]] در میان [[مردم]] باشد. [[اشتباه]] ممکن است به واسطه آن صورت بگیرد که [[انسان]] هر عصر بنا به نیازهای خود می‌خواهد از [[دین]] بهره بگیرد و لذا [[امام]] باید به این نیاز پاسخ دهد. | |||
در [[روایت]] دیگر از این باب [[امام صادق]]{{ع}} چنین بیان می‌کند: {{متن حدیث|مَا زَالَتِ اَلْأَرْضُ إِلاَّ وَ لِلَّهِ فِيهَا اَلْحُجَّةُ يُعَرِّفُ اَلْحَلاَلَ وَ اَلْحَرَامَ وَ يَدْعُو اَلنَّاسَ إِلَى سَبِيلِ اَللَّهِ}}.<REF>الکافی، ج ۱، ص ۱۷۸، ح ۳؛ «[[زمین]] هیچگاه نباید جز آنکه برای [[خدا]] در آن حجتی باید که [[حلال و حرام]] را به [[مردم]] بفهماند و [[مردم]] را به [[راه خدا]] [[دعوت]] نماید».</REF> | |||
در این [[روایت]] [[امام صادق]]{{ع}} [[وظیفه]] [[تبیین]] [[امام]] را خاطرنشان می‌کند که [[امام]] باید به بیان [[معارف]] و [[آموزه‌های دین]] بپردازد. لحن [[روایات]] نیز به گونه‌ای است که نمی‌توان [[روایت]] را به زمان [[حضور ظاهری امام]] بین [[مردم]] منحصر کرد، بنابراین حتی اگر کسی [[تشرفات]] [[خدمت]] [[حضرت ولی عصر]]{{ع}} را به هیچ عنوان نپذیرد و یا آنها را به عنوان [[دلیل]] نپذیرد، از همین [[روایات]] می‌توان [[اثبات]] کرد که [[امام زمان]]{{ع}} به شیوه‌های مختلف به [[پاسخگویی]] نیازهای [[علمی]] و [[معرفتی]] [[مردم]] می‌پردازد. | |||
بنابراین، در [[زمان غیبت]] نیز، اگر چه دسترسی مستقیم و استفاده همه جانبه از [[محضر امام]] عصر{{ع}} ممکن نیست، ولی آن معدن [[علوم]] [[الهی]] به راه‌های مختلف، گره از مشکلاتِ [[علمی]] و [[فکری]] [[شیعیان]] باز می‌کند. در دوره [[غیبت صغرا]]، بسیاری از سؤالات [[مردم]] و [[علما]]، از طریقِ [[نامه‌های امام]] که به [[توقیعات]] مشهور است، پاسخ داده می‌شد.<REF>ر.ک: [[کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، باب ۴۵، ص ۲۳۵ – ۲۸۶.</REF> | |||
[[امام عصر]]{{ع}} در جواب [[نامه]] [[اسحاق بن یعقوب]] و سؤال‌های او، نوشته است: از اموری که سودی برایتان ندارد، نپرسید و خود را در [[آموختن]] آنچه از شما نخواسته‌اند، به زحمت نیفکنید و برای [[تعجیل فرج]]، بسیار [[دعا]] کنید که همان، [[فرج]] شماست. [[سلام]] بر تو ای [[اسحاق بن یعقوب]] و [[سلام]] بر هر کسی که پیرو [[هدایت]] است!<REF>همان، ص ۲۳۷، ح ۴.</REF> | |||
پس از [[غیبت صغرا]] هم بارها [[علمای شیعه]]، [[مشکلات]] [[علمی]] و [[فکری]] خود را با [[امام]] خویش مطرح کرده و پاسخ آن را دریافت نموده‌اند. جریان [[تشرف]] [[مقدس اردبیلی]] و پاسخ برخی سؤالات توسط [[امام مهدی]]{{ع}} بنابر [[نقل]] میرعلام<REF>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۷۴.</REF> یکی از این موارد است. | |||
*'''[[حفاظت]] و [[نجات]] [[شیعیان]]''' | |||
یکی دیگر از [[آثار وجود امام]] این است که آن بزرگوار توجه و [[عنایت]] خاصی به [[پیروان]] خود داشته و در زمانی که کار بر آنان مشکل می‌شود به فریاد آنان می‌رسد و به [[راهنمایی]] می‌پردازد. [[نجات]] [[پیروان]] و [[دوستداران]] [[سیره]] همه [[ائمه]] بوده و هر یک از [[امامان]] بزرگوار در زمان خویش [[جامعه]] [[شیعه]] را از خطر [[حفظ]] می‌کردند و نه فقط [[جامعه]] را بلکه نسبت به افراد نیز [[عنایت]] خاصی داشتند، چنانچه اگر کسی به [[تاریخ]] [[زندگی]] آنان [[تأمل]] کند به روشنی به جلوه‌های [[عنایت ائمه]]{{ع}} برمی‌خورد. [[امام زمان]]{{ع}} نیز همچون آبای گرامیش این [[سیره]] را ادامه می‌دهد. آن بزرگوار در نامه‌ای به [[شیخ مفید]] می‌فرماید: {{متن حدیث|فَإِنَّا نُحِيطُ عِلْماً بِأَنْبَائِكُمْ وَ لاَ يَعْزُبُ عَنَّا شَيْءٌ مِنْ أَخْبَارِكُمْ}}.<REF>طبرسی، [[الاحتجاج]]، ج ۲، ص ۵۹۶؛ «ما بر [[اخبار]] و احوال شما آگاهیم و هیچ چیز از اوضاع شما بر ما پوشیده نیست».</REF> | |||
البته اینکه [[امام]] بر امور [[آگاه]] است، امری است که از [[آیات]] و [[روایات]] قابل برداشت است ولی اینکه خود [[حضرت ولی عصر]]{{ع}} بر این معنی تأکید دارند، اشاره به اهمیت مطلب دارد، سپس [[حضرت]] در ادامه [[نامه]] می‌فرماید: {{متن حدیث|إِنَّا غَيْرُ مُهْمِلِينَ لِمُرَاعَاتِكُمْ وَ لاَ نَاسِينَ لِذِكْرِكُمْ وَ لَوْ لاَ ذَلِكَ لَنَزَلَ بِكُمُ اَللَّأْوَاءُ وَ اِصْطَلَمَكُمُ اَلْأَعْدَاءُ}}<REF> ما در رسیدگی و [[سرپرستی]] شما کوتاهی و [[اهمال]] نکرده‌ایم و یاد شما را از خاطر نبرده‌ایم که اگر جز این بود دشواری‌ها و [[مصیبت‌ها]] بر شما فرود می‌آمد و [[دشمنان]] شما را ریشه کن می‌کردند».</REF> | |||
[[حضرت]] در این [[نامه]] تصریح دارند که در بزنگاه‌ها و لحظات [[سرنوشت]] ساز به صورت‌های مختلف به [[یاری]] [[شیعیان]] می‌شتابند و آنان را از گزند [[دشمنان]] [[حفظ]] می‌کنند و دعای خویش را بدرقه آنان می‌نمایند: {{متن حدیث|لأننا من وراء حفظهم بالدعاء الذي لايحجب عن ملك الأرض و السماء}}<REF>چرا که ما پشت سر [[فرد]] [[شایسته]] [[کردار]] با دعایی که از فرمانروای [[زمین]] و [[آسمان]] پوشیده نمی‌ماند آنان را [[حفظ]] و نگهداری می‌کنیم».</REF> | |||
داستان انار که مربوط به [[شیعیان]] [[بحرین]] بوده و راجع به اناری است که [[وزیر]] [[ناصبی]] و [[دشمن اهل بیت]] با [[مکر]] و [[نیرنگ]] می‌خواست به [[وسیله]] آن [[خلافت]] سه [[خلیفه اول]] و دوم و سوم را ثابت کند،<REF>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۷۸.</REF> یکی از هزاران نمونه است.<REF>برای اطلاع بیشتر ر.ک [[عنایات]] [[مهدی موعود]] به [[علما]] و [[مراجع تقلید]] نوشته [[علی کریمی جهرمی]] و میرمهر تألیف [[سید مسعود پورسیدآقایی]].</REF> | |||
*'''[[دستگیری از نیازمندان]]''' | |||
یکی دیگر از [[آثار وجودی]] [[حضرت بقیه الله]] الاعظم کمک و [[یاری]] ایشان به [[مستمندان]]، [[گرفتاران]] و درماندگان است. آن وجود [[مقدس]] همانند [[پدران]] گرامیش [[سنت]] [[کمک به محرومان]] را پیش گرفته است و [[شاهد]] این امر هزاران حادثه و واقعه‌ای است که در آنها [[مردم]] با [[توسل]] به ذیل [[عنایت]] آن بزرگوار حل مشکل خود را خواستار شده و [[حاجت]] روا شده‌اند. به [[راستی]] چگونه است که [[مردم]] از [[عنایات]] [[امامان]] [[شهید]]، و حتی بزرگوارانی مانند [[حضرت عباس]] و [[حضرت زینب]] و [[حضرت]] معصومه{{عم}} بهره می‌برند ولی از [[امام]] زنده و حاضر بهره نمی‌برند، با این که وجود [[مقدس]] [[مهدی]]{{ع}} در این زمان [[واسطه فیض الهی]] می‌باشند و [[الطاف خداوند]] از سوی ایشان به مخلوقات [[افاضه]] می‌شود. در راه ماندگان، قرض داران، دردمندان، [[بیماران]] و... چه [[مسلمان]] و چه غیر [[مسلمان]] به صورت‌های گوناگون از [[یاری]] او بهره‌مند شده‌اند. دفتر [[ثبت]] خاطرات [[مسجد جمکران]] گوشه‌ای از آن همه [[عنایات]] [[حضرت]] به [[گرفتاران]] را در خود جمع کرده که ارادتمندان می‌تواند به آنجا [[رجوع]] کنند.<REF>در این زمینه می‌توان به کتاب پیش گفته مراجعه کرد.</REF> | |||
یک [[کلام]]: اکنون بار دیگر به فرمایش [[پیامبر]]{{صل}} و [[امام زمان]]{{ع}} برمی‌گردیم که «[[امام غایب]] مانند [[خورشید پشت ابر]] است». همان گونه که [[خورشید]] مرکز عالم [[ملک]] و منظومه شمسی است و به واسطه او کرات بر محور ثابت خود می‌چرخند، [[امام زمان]]{{صل}} نیز محور [[عالم هستی]] است و به واسطه او مخلوقات در مسیر [[زندگی]] در حرکتند و از [[نعمت]] [[حیات]] برخوردار همان‌گونه که [[روشنایی]] و حرارت [[خورشید]] از پشت [[ابر]] نیز به صورت‌های مختلف به [[مردم]] می‌رسد و امکان حرکت تکاملی و نیل به [[سعادت]] را برای [[مردم]] فراهم می‌سازد. آری او کار خود را انجام می‌دهد حتی اگر [[مردم]] او را نبیینند و از او [[غافل]] شوند، همان‌گونه که [[خورشید پشت ابر]] نیز به کار خود مشغول است، هر چند ابرها تیره باشند و [[مردم]] این گوی آتشین را نبینند و متوجه آن نباشند. چه بسیارند مردمانی که حتی در روز بدون [[ابر]] نیز توجه به [[خورشید]] ندارند هر چند در زیر [[روشنایی]] او روز را [[طی]] می‌کنند و به دنبال زندگانی خود می‌باشند. همان گونه که بسیار مردمانی که نسبت به [[حضور ظاهری امام]] نیز غافلند و به راه خود مشغول.<REF>و نیز ر.ک: [[بحار الانوار]]، ج ۵۲، ص ۹۳.</REF><ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، جلد ۲ ص ۲۲۱-۲۳۹.</ref>. | |||
==پرسش مستقیم== | ==پرسش مستقیم== | ||
*[[فواید امام غایب چیست؟ (پرسش)]] | *[[فواید امام غایب چیست؟ (پرسش)]] | ||