توبه در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| عنوان مدخل  = توبه

| مداخل مرتبط = [[توبه در قرآن]] - [[توبه در حدیث]] - [[توبه در نهج البلاغه]] - [[توبه در اخلاق اسلامی]] - [[توبه در فقه اسلامی]] - [[توبه در معارف دعا و زیارات]] - [[توبه در معارف و سیره سجادی]] - [[توبه در معارف و سیره نبوی]] - [[توبه در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]

| پرسش مرتبط  =  

== مقدمه ==

# [[حضرت علی]] {{ع}} در بیان مفهوم توبه، گفتاری نغز دارد: «توبه، [[پشیمانی]] به [[دل]]، آمرزش‌طلبی به زبان، [[ترک گناه]] با جوارح، و تصمیم به بازنگشتن به گناه است»<ref>{{متن حدیث|التَّوْبَةُ نَدَمٌ بِالْقَلْبِ وَ اسْتِغْفَارٌ بِاللِّسَانِ وَ تَرْكٌ بِالْجَوَارِحِ وَ إِضْمَارُ أَنْ لَا يَعُودَ}}؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۱، ص۱۷۶).</ref>.<ref>[[سعید بهشتی|بهشتی، سعید]]، [[تربیت عقلانی (مقاله)| مقاله «تربیت عقلانی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام علی]]، ج۴، ص ۲۰۹.</ref>

# [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: "چون [[بنده]] به [[توبه]] بی‌بازگشت رو آرد، [[خداوند]] او را [[دوست]] خواهد داشت؛ از این رو در [[دنیا]] و [[آخرت]] پرده‌ای بر او می‌‌افکند تا گناهانش آشکار نشود. راوی گوید: از [[امام]] سؤال کردم: چگونه او را می‌‌پوشاند؟ فرمودند: دو فرشته‌اش گناهانی که از او ضبط کرده‌اند را محو می‌‌نمایند، و [[خداوند]] به اندام‌های او [[فرمان]] می‌‌دهد که [[گناهان]] او را [[کتمان]] کنید، و به مناطق [[زمین]] [[فرمان]] می‌‌دهد که گناهانی که بر شما انجام داده را [[کتمان]] نمایید. بدین ترتیب آن [[بنده]] [[خداوند]] را [[ملاقات]] می‌‌کند در حالی که هیچ چیزی وجود ندارد که بر [[گناهان]] او [[شهادت]] بدهد"<ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}}: إِذَا تَابَ الْعَبْدُ تَوْبَةً نَصُوحًا أَحَبَّهُ اللَّهُ فَسَتَرَ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ فَقُلْتُ وَ كَيْفَ يَسْتُرُ عَلَيْهِ قَالَ يُنْسِي مَلَكَيْهِ مَا كَتَبَا عَلَيْهِ مِنَ الذُّنُوبِ وَ يُوحِي إِلَى جَوَارِحِهِ اكْتُمِي عَلَيْهِ ذُنُوبَهُ وَ يُوحِي إِلَى بِقَاعِ الْأَرْضِ اكْتُمِي مَا كَانَ يَعْمَلُ عَلَيْكِ مِنَ الذُّنُوبِ فَيَلْقَى اللَّهَ حِينَ يَلْقَاهُ وَ لَيْسَ شَيْءٌ يَشْهَدُ عَلَيْهِ بِشَيْءٍ مِنَ الذُّنُوبِ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۴۳۰.</ref>؛

# [[محمد بن مسلم]] از [[امام باقر]] {{ع}} و یا [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] می‌‌نماید، که ایشان در [[تفسیر]] [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|فَمَنْ جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَانْتَهَى فَلَهُ مَا سَلَفَ}}<ref>«پس کسانی که اندرزی از پروردگارشان به آنان برسد و (از رباخواری) باز ایستند، آنچه گذشته، از آن آنهاست» سوره بقره، آیه ۲۷۵.</ref> فرمودند: "منظور از [[موعظه]]، همان [[توبه]] است"<ref>{{متن حدیث| عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَحَدِهِمَا {{ع}} فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: فَمَنْ جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَانْتَهَى فَلَهُ مَا سَلَفَ قَالَ الْمَوْعِظَةُ التَّوْبَةُ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۴۳۱. </ref>؛  

# [[ابوصباح کنانی]] گوید: از [[امام صادق]] {{ع}} درباره [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحًا}}<ref>«ای مؤمنان! به سوی خداوند توبه‌ای راستین کنید» سوره تحریم، آیه ۸.</ref> پرسیدم، آن حضرت فرمودند: "منظور از [[توبه]] نصوح، آن است که [[بنده]] از [[گناه]] [[توبه]] کند و پس از آن هرگز به آن روی نیاورد". [[محمد بن فضیل]] نیز گوید: از [[امام کاظم]] {{ع}} در همین مورد سؤال کردم، آن حضرت نیز فرمودند: منظور از [[توبه]] نصوح، آن است که [[بنده]] از [[گناه]] [[توبه]] کند و پس از آن هرگز به آن روی نیاورد؛ و در میان [[بندگان]]، [[خداوند]] [[گناه]] کاران [[توبه]] کننده را بیشتر از همه [[دوست]] می‌‌دارد" <ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي الصَّبَّاحِ الْكِنَانِيِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحًا قَالَ يَتُوبُ الْعَبْدُ مِنَ الذَّنْبِ ثُمَّ لَا يَعُودُ فِيهِ. قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ الْفُضَيْلِ سَأَلْتُ عَنْهَا أَبَا الْحَسَنِ {{ع}} فَقَالَ يَتُوبُ مِنَ الذَّنْبِ ثُمَّ لَا يَعُودُ فِيهِ وَ أَحَبُّ الْعِبَادِ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى الْمُفَتَّنُونَ التَّوَّابُونَ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۴۳۲.</ref>؛  

# [[ابوبصیر]] گوید: از [[امام صادق]] {{ع}} درباره [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحًا}}<ref>«ای مؤمنان! به سوی خداوند توبه‌ای راستین کنید» سوره تحریم، آیه ۸.</ref> سؤال کردم، آن حضرت فرمودند: "[[توبه]] نصوح، در مورد گناهی است که ترک و هرگز به سوی آن بازگشت نشود. [[ابوبصیر]] گوید: کدام‌یک از ما هست که بعد از [[توبه]] دیگر هرگز به [[گناه]] بازگشت نکند؟ آن حضرت فرمودند: ای ابامحمّد! [[خداوند]] از میان بندگانش [[بنده]] [[گناه‌کار]] توبه‌کار را [[دوست]] می‌‌دارد"<ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحًا قَالَ هُوَ الذَّنْبُ الَّذِي لَا يَعُودُ فِيهِ أَبَداً قُلْتُ وَ أَيُّنَا لَمْ يَعُدْ فَقَالَ يَا أَبَا مُحَمَّدٍ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ مِنْ عِبَادِهِ الْمُفَتَّنَ التَّوَّابَ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۴۳۲.</ref>؛

# [[ابوبصیر]] گوید: از [[امام صادق]] {{ع}} درباره [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّيْطَانِ تَذَكَّرُوا}}<ref>«بی‌گمان پرهیزگاران چون دمدمه‌ای از شیطان به ایشان رسد (از خداوند) یاد می‌کنند» سوره اعراف، آیه ۲۰۱.</ref>، سؤال کردم، آن حضرت فرمودند: منظور بنده‌ای است که می‌‌خواهد گناهی انجام دهد، امّا با یادآوری به خویشتن از آن دست می‌‌شود. این معنای [[آیه شریفه]] است که می‌‌فرماید: {{متن قرآن|فَإِذَا هُمْ مُبْصِرُونَ}}<ref>«و ناگاه دیده‌ور می‌شوند» سوره اعراف، آیه ۲۰۱.</ref><ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّيْطَانِ تَذَكَّرُوا قَالَ هُوَ الْعَبْدُ يَهُمُّ بِالذَّنْبِ ثُمَّ يَتَذَكَّرُ فَيُمْسِكُ فَذَلِكَ قَوْلُهُ فَإِذَا هُمْ مُبْصِرُونَ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۴۳۴. </ref>؛  

# [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: "[[خداوند]] از [[توبه]] بنده‌اش بیشتر از مردی که شتر و توشه‌اش را در شبی تاریک گم کرده و بعد آن را می‌‌یابد، شادمان می‌گردد؛ [[خداوند]] از [[توبه]] بنده‌اش بیشتر از این مرد به هنگام یافتن توشه‌اش، شادمان می‌‌شود"<ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ {{ع}}: إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى أَشَدُّ فَرَحاً بِتَوْبَةِ عَبْدِهِ مِنْ رَجُلٍ أَضَلَّ رَاحِلَتَهُ وَ زَادَهُ فِي لَيْلَةٍ ظَلْمَاءَ فَوَجَدَهَا فَاللَّهُ أَشَدُّ فَرَحاً بِتَوْبَةِ عَبْدِهِ مِنْ ذَلِكَ الرَّجُلِ بِرَاحِلَتِهِ حِينَ وَجَدَهَا}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۴۳۵.</ref>؛

# [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: "آن کس که از [[گناه]] [[توبه]] کند، مانند کسی است که اصلاً [[گناه]] نکرده؛ امّا آن کس که از [[گناه]] [[استغفار]] کند در حالی که آن را مجدّداً انجام می‌‌دهد، مانند کسی است که به [[استهزاء]] [[توبه]] پرداخته است". <ref>{{متن حدیث| عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ {{ع}} قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ التَّائِبُ مِنَ الذَّنْبِ كَمَنْ لَا ذَنْبَ لَهُ وَ الْمُقِيمُ عَلَى الذَّنْبِ وَ هُوَ مُسْتَغْفِرٌ مِنْهُ كَالْمُسْتَهْزِئِ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۴۳۵.</ref>؛  

# [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: "[[خداوند متعال]] به [[حضرت داوود]] {{ع}} [[وحی]] فرستاد که: به سوی [[بنده]] من [[دانیال]] برو و به او بگو: گناهی انجام دادی و تو را بخشیدم، باز گناهی انجام دادی و تو را بخشیدم، و باز گناهی انجام دادی و تو را بخشیدم؛ اما اگر برای مرتبه چهارم [[گناه]] کنی دیگر تو را نخواهم بخشید. [[حضرت داوود]] {{ع}} به نزد [[دانیال]] آمد و گفت: من فرستاده [[خداوند]] به سوی تو هستم، [[خداوند]] این‌گونه می‌‌فرماید که: ای [[دانیال]]! گناهی انجام دادی و تو را بخشیدم، باز گناهی انجام دادی و تو را بخشیدم، و باز گناهی انجام دادی و تو را بخشیدم؛ اما اگر برای مرتبه چهارم [[گناه]] کنی دیگر تو را نخواهم بخشید. [[دانیال]] نیز گفت: ای [[فرستاده خدا]]! [[پیام]] او را به کمال به من رسانیدی. پس از آن، چون [[سحر]] شد [[دانیال]] برخاست و به مناجات با [[حضرت حق]] پرداخت و گفت: پروردگارا! پیامبرت [[داوود]] برایم از جانب تو خبر آورد که من گناهی انجام دادم و تو مرا بخشیدی، و باز گناهی انجام دادم و تو مرا بخشیدی، و باز گناهی انجام دادم و تو مرا بخشیدی، و از جانب تو خبر داد که اگر من در مرتبه چهارم باز [[گناه]] کنم تو مرا نخواهی بخشید؛ امّا به [[عزّت]] تو قسم اگر تو خود مرا از [[گناه]] برکنار نداری باز [[گناه]] می‌‌کنم!، باز [[گناه]] می‌کنم!، و باز [[گناه]] می‌کنم!" <ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ {{ع}} قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَوْحَى إِلَى دَاوُدَ {{ع}} أَنِ ائْتِ عَبْدِي دَانِيَالَ فَقُلْ لَهُ إِنَّكَ عَصَيْتَنِي فَغَفَرْتُ لَكَ وَ عَصَيْتَنِي فَغَفَرْتُ لَكَ وَ عَصَيْتَنِي فَغَفَرْتُ لَكَ فَإِنْ أَنْتَ عَصَيْتَنِيَ الرَّابِعَةَ لَمْ أَغْفِرْ لَكَ فَأَتَاهُ دَاوُدُ ع فَقَالَ يَا دَانِيَالُ إِنَّنِي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكَ وَ هُوَ يَقُولُ لَكَ إِنَّكَ عَصَيْتَنِي فَغَفَرْتُ لَكَ وَ عَصَيْتَنِي فَغَفَرْتُ لَكَ وَ عَصَيْتَنِي فَغَفَرْتُ لَكَ فَإِنْ أَنْتَ عَصَيْتَنِيَ الرَّابِعَةَ لَمْ أَغْفِرْ لَكَ فَقَالَ لَهُ دَانِيَالُ قَدْ أَبْلَغْتَ يَا نَبِيَّ اللَّهِ فَلَمَّا كَانَ فِي السَّحَرِ قَامَ دَانِيَالُ فَنَاجَى رَبَّهُ فَقَالَ يَا رَبِّ إِنَّ دَاوُدَ نَبِيَّكَ أَخْبَرَنِي عَنْكَ أَنَّنِي قَدْ عَصَيْتُكَ فَغَفَرْتَ لِي وَ عَصَيْتُكَ فَغَفَرْتَ لِي وَ عَصَيْتُكَ فَغَفَرْتَ لِي وَ أَخْبَرَنِي عَنْكَ أَنَّنِي إِنْ عَصَيْتُكَ الرَّابِعَةَ لَمْ تَغْفِرْ لِي فَوَ عِزَّتِكَ لَئِنْ لَمْ تَعْصِمْنِي لَأَعْصِيَنَّكَ ثُمَّ لَأَعْصِيَنَّكَ ثُمَّ لَأَعْصِيَنَّكَ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۴۳۵.</ref>؛  

# [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: "چون [[بنده]] به [[توبه]] بی‌بازگشت رو آرد، [[خداوند]] او را [[دوست]] خواهد داشت؛ از این رو در [[دنیا]] و [[آخرت]] پرده‌ای بر او می‌‌افکند تا گناهانش آشکار نشود. راوی گوید: از [[امام]] سؤال کردم: چگونه او را می‌‌پوشاند؟ فرمودند: دو فرشته‌اش گناهانی که از او ضبط کرده‌اند را محو می‌‌نمایند، و [[خداوند]] به اندام‌های او [[فرمان]] می‌‌دهد که [[گناهان]] او را [[کتمان]] کنید، و به مناطق [[زمین]] [[فرمان]] می‌‌دهد که گناهانی که بر شما انجام داده را [[کتمان]] نمایید. بدین ترتیب آن [[بنده]] [[خداوند]] را [[ملاقات]] می‌‌کند در حالی که هیچ چیزی وجود ندارد که بر [[گناهان]] او [[شهادت]] بدهد"<ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}}: إِذَا تَابَ الْعَبْدُ تَوْبَةً نَصُوحًا أَحَبَّهُ اللَّهُ فَسَتَرَ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ فَقُلْتُ وَ كَيْفَ يَسْتُرُ عَلَيْهِ قَالَ يُنْسِي مَلَكَيْهِ مَا كَتَبَا عَلَيْهِ مِنَ الذُّنُوبِ وَ يُوحِي إِلَى جَوَارِحِهِ اكْتُمِي عَلَيْهِ ذُنُوبَهُ وَ يُوحِي إِلَى بِقَاعِ الْأَرْضِ اكْتُمِي مَا كَانَ يَعْمَلُ عَلَيْكِ مِنَ الذُّنُوبِ فَيَلْقَى اللَّهَ حِينَ يَلْقَاهُ وَ لَيْسَ شَيْءٌ يَشْهَدُ عَلَيْهِ بِشَيْءٍ مِنَ الذُّنُوبِ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۴۳۰.</ref>؛  

# [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: "[[خداوند]] به‌واسطه [[توبه]] [[بنده]] مؤمنش آن چنان شادمان می‌‌شود، که شما به هنگامی که گمشده‌ای را بیابید شادمان می‌‌شوید"<ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَفْرَحُ بِتَوْبَةِ عَبْدِهِ الْمُؤْمِنِ إِذَا تَابَ كَمَا يَفْرَحُ أَحَدُكُمْ بِضَالَّتِهِ إِذَا وَجَدَهَا}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۴۳۶.</ref>؛  

# [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: چون [[بنده]] گناهی انجام دهد، از صبح تا شب به او فرصت داده می‌‌شود، اگر در این مدت استغفارکرد آن [[گناه]] بر او نوشته نمی‌شود" <ref>{{متن حدیث| عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} يَقُولُ إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا أَذْنَبَ ذَنْباً أُجِّلَ مِنْ غُدْوَةٍ إِلَى اللَّيْلِ فَإِنِ اسْتَغْفَرَ اللَّهَ لَمْ يُكْتَبْ عَلَيْهِ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۴۳۷.</ref>؛  

# [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: "هرکس گناهی انجام دهد، هفت [[ساعت]] در شب به او مهلت داده می‌‌شود، اگر در این مدت سه مرتبه بگوید: {{متن حدیث|أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي {{متن قرآن|لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ}}<ref>«که هیچ خدایی جز آن زنده پایدار نیست» سوره بقره، آیه ۲۵۵.</ref>، آن [[گناه]] در پرونده او نوشته نمی‌شود" <ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} قَالَ: مَنْ عَمِلَ سَيِّئَةً أُجِّلَ فِيهَا سَبْعَ سَاعَاتٍ مِنَ النَّهَارِ فَإِنْ قَالَ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ لَمْ تُكْتَبْ عَلَيْهِ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۴۳۷.</ref>؛  

# [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: "هیچ مؤمنی نیست که اگر در هر شبانه روز حتّی [[چهل]] [[گناه کبیره]] انجام دهد اما با حالت [[پشیمانی]] بگوید: {{متن حدیث|أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي {{متن قرآن|لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ}}<ref>«خداوند است که هیچ خدایی جز آن زنده پایدار نیست» سوره بقره، آیه ۲۵۵.</ref>، {{متن قرآن|بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ}}<ref>«پدیدآور آسمان‌ها و زمین است» سوره بقره، آیه ۱۱۷.</ref>، {{متن قرآن|ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ}}<ref>«و (تنها) ذات بشکوه و کرامند پروردگارت ماندگار است» سوره الرحمن، آیه ۲۷.</ref> وَ أَسْأَلُهُ أَنْ يُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ يَتُوبَ عَلَيَّ}} [[خداوند]] [[گناه]] او را [[عفو]] نفرماید؛ و هیچ خیری در کسی که در یک روز بیش از [[چهل]] [[گناه کبیره]] انجام دهد نمی‌باشد"<ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} قَالَ: مَا مِنْ مُؤْمِنٍ يُقَارِفُ فِي يَوْمِهِ وَ لَيْلَتِهِ أَرْبَعِينَ كَبِيرَةً فَيَقُولُ وَ هُوَ نَادِمٌ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ وَ أَسْأَلُهُ أَنْ يُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ يَتُوبَ عَلَيَّ إِلَّا غَفَرَهَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ وَ لَا خَيْرَ فِيمَنْ يُقَارِفُ فِي يَوْمٍ أَكْثَرَ مِنْ أَرْبَعِينَ كَبِيرَةً}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۴۳۸.</ref>؛  

# [[سماعه بن مهران]] گوید: از [[امام صادق]] {{ع}} درباره [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُونَ}}<ref>«و آنان را که آیات ما را دروغ شمردند آرام‌آرام از جایی که درنمی‌یابند فرو خواهیم گرفت» سوره اعراف، آیه ۱۸۲.</ref> سؤال کردم، حضرت فرمودند: "منظور بنده‌ای است که گناهی انجام می‌‌دهد امّا نعمتی [[جدید]] می‌‌یابد که با آن [[نعمت]]، [[استغفار]] از آن [[گناه]] را از یاد می‌‌برد" <ref>{{متن حدیث| عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ مِهْرَانَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُونَ قَالَ هُوَ الْعَبْدُ يُذْنِبُ الذَّنْبَ فَتُجَدَّدُ لَهُ النِّعْمَةُ مَعَهُ تُلْهِيهِ تِلْكَ النِّعْمَةُ عَنِ الِاسْتِغْفَارِ مِنْ ذَلِكَ الذَّنْبِ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۴۵۲.</ref>.<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۳۳۱-۳۳۸.</ref>

== منابع ==

# [[پرونده:10115255.jpg|22px]] [[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|'''دانش اخلاق اسلامی ج۳''']]

== پانویس ==

{{پانویس}}