عدالت اجتماعی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

*[[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] در یکی از بیانات گوهربارشان به متنی از نهج‌البلاغه اشاره می‌کنند که در آن به آثار رعایت [[حق]] و [[عدالت]] بین [[والی]] و [[رعیت]] پرداخته شده است. {{متن حدیث|فَإِذَا أَدَّتْ الرَّعِيَّةُ إِلَى الْوَالِي حَقَّهُ وَ أَدَّى الْوَالِي إِلَيْهَا حَقَّهَا عَزَّ الْحَقُّ بَيْنَهُمْ وَ قَامَتْ مَنَاهِجُ الدِّينِ وَ اعْتَدَلَتْ مَعَالِمُ الْعَدْلِ وَ جَرَتْ عَلَى أَذْلَالِهَا السُّنَنُ فَصَلَحَ بِذَلِكَ الزَّمَانُ وَ طُمِعَ فِي بَقَاءِ الدَّوْلَةِ وَ يَئِسَتْ مَطَامِعُ الْأَعْدَاءِ. وَ إِذَا غَلَبَتِ الرَّعِيَّةُ وَالِيَهَا أَوْ أَجْحَفَ الْوَالِي بِرَعِيَّتِهِ اخْتَلَفَتْ هُنَالِكَ الْكَلِمَةُ وَ ظَهَرَتْ مَعَالِمُ الْجَوْرِ وَ كَثُرَ الْإِدْغَالُ فِي الدِّينِ}}. "پس چون [[رعیت]] [[حق]] [[والی]] را بگزارد، و [[والی]] [[حق]] [[رعیت]] را به جای آرد، [[حق]] میان آنان بزرگ مقدار بشود، و راه‌های [[دین]] پدیدار و [[نشانه‌های عدالت]] برجا، و [[سنت]] چنانکه باید [[اجرا]]، پس کار زمانه آراسته گردد و [[طمع]] در [[پایداری]] [[دولت]] پیوسته و چشم [[آز]] [[دشمنان]] بسته، و اگر [[رعیت]] بر [[والی]] چیره شود و یا [[والی]] بر [[رعیت]] [[ستم]] کند، [[اختلاف]] کلمه پدیدار گردد و نشانه‌های [[جور]] آشکار و [[تبهکاری]] در [[دین]] بسیار"<ref>شریف رضی، نهج البلاغه ق ۲۱۶.</ref>. [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] در [[تبیین]] پیامدهای [[عدالت]] می‌فرمایند: [[عدالت اجتماعی]] بستر [[اعتماد]] [[ملت]] را به [[حاکمیت]] فراهم می‌نماید. در سایه این [[اعتماد]]، [[حاکمیت]] می‌تواند اصول راهبردی خود را در [[روابط اجتماعی]]، [[اقتصادی]] [[جامعه]]، عملی سازد. [[استصلاح]] [[مردم]] و [[تربیت]] نیروی [[انسانی]] مناسب، [[شکوفایی]] بخش‌های مهم [[اقتصادی]] [[جامعه]] از قبیل [[کشاورزی]]، [[صنعت]] و [[تجارت]] را به دنبال دارد. با [[شکوفایی]] این حوزه‌های تأثیرگذار از طریق [[مشارکت]] بخش خصوصی، درآمد افراد [[جامعه]] افزایش یافته و [[رفاه عمومی]] به طور نسبی [[رشد]] می‌یابد. [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] به ابعاد و زوایای گوناگون ثمرات تحقق [[عدالت اجتماعی]] پرداخته‌اند. ثمرات تحقق [[عدالت اجتماعی]] را می‌توان در حوزه‌های فردی، [[اقتصادی]]، [[فرهنگی]]، [[اخلاقی]]، [[سیاسی]] و حتی بین المللی ملاحظه کرد. گستره ثمرہ [[عدالت]] به وسعت هستی و [[جامعه بشری]] است. پیامد [[عدالت اجتماعی]] در عرصه [[زندگی اجتماعی]] بسیار [[روح]] نواز و آرام بخش است. در سایه [[عدالت]] [[جامعه آرمانی]] [[انبیاء الهی]] و به خصوص [[شیعه]] محقق شده و [[حیات طیبه]] به منصه [[ظهور]] می‌رسد. مناسب است در این فصل به اختصار اهم پیامدهای تحقق [[عدالت اجتماعی]] را بررسی نماییم.

#'''[[عدالت]] وسیله [[پیشرفت]] [[اسلام]]''': [[منطق]] و [[عدالت]] دو وسیله توسعه، [[پیشرفت]] و [[نفوذ اسلام]] است. این دو وسیله می‌تواند بر همه [[ادیان]] عالم [[پیروز]] شود؛ همه دل‌ها را جذب کند و منطقه‌ای پوشانی مقابل را [[شکست]] دهد. [[منطق]] [[قوی]] و [[استدلال]] محکم و [[دلایل]] متقن که [[اسلام]] از آن برخوردار است و [[عدالت]] به معنای [[حقیقی]] کلمه و به صورت مطلق تنها در [[دین مقدس اسلام]] تبلور دارد<ref>حضرت آیت الله خامنه‌ای، بیانات در اجتماع بزرگ مردم در صحن امام خمینی مشهد مقدس رضوی، ۱/۱/۱۳۷۶.</ref>. در قطعاتی از [[تاریخ]] که [[حاکمیت اسلام]]، [[حاکمیت]] [[حقیقی]] بوده است همانند دوران [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}، همان مقدار از [[عدالت]] [[اسلامی]] که [[اجرا]] شده [[دل‌ها]] را به خود جذب کرده است. چه بسیار از نویسندگان و [[دانشمندان]] غیر [[مسلمان]]، درباره [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} کتاب نوشته‌اند و راجع به [[عدالت]] آن [[حضرت]] [[سخن]] گفته‌اند؛ آنها به [[عدالت]]، [[علی]]{{ع}} را شناخته‌اند و به او [[دل]] باخته‌اند. اگر جامعه‌ای که براساس [[اسلام]] به وجود می‌آید، در میان خود، [[عدالت اجتماعی]] و [[عدالت حقوقی]] و [[عدالت قضایی]] و [[عدالت]] اجرایی داشته باشد، [[عدالت]] به معنای مطلق کلمه در میان [[مردم]] [[اجرا]] شود، این [[عدالت]] در [[جامعه]]، عاملی برای جذب دل‌های ملت‌ها و [[مردم]] در همه جای [[دنیا]] به [[اسلام]] است. چرا که [[انسان‌ها]] از بی‌عدالتی [[رنج]] می‌برند<ref>حضرت آیت الله خامنه‌ای، بیانات در اجتماع بزرگ مردم در صحن امام خمینی مشهد مقدسی، رضوی ۱/۱/۱۳۷۶.</ref>.

#'''قوام و [[استواری]] [[جامعه اسلامی]]''': [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] بر اساس [[روایت]] وارده قوام [[جامعه اسلامی]] را به [[عدل و قسط]] پیوند زده، معتقدند [[جامعه اسلامی]] زمانی می‌تواند به عنوان [[شاهد]]، مبشر، [[هدایتگر]]، [[الگو]] و نمونه، برای ملت‌های عالم مطرح شود که در آن [[عدالت]] [[اجرا]] شود؛ چرا که [[اسلام]] بدون [[عدل]]، ممکن نیست. ولو همه ارزش‌های مادی و ظاهری و [[دنیایی]] هم فراهم شود، اگر [[عدالت]] نباشد، در [[حقیقت]] هیچ کاری انجام نشده است. [[اجرای عدالت]] برجسته‌ترین مسأله در [[زندگی]] [[حکومتی]] [[امیر المؤمنین]]{{ع}} بود. [[پیامبر اسلام]]{{صل}} می‌دانستند [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در چه جهتی [[فکر]] می‌کنند و حرکت خواهند کرد. آن [[حضرت]] دستپرورده و [[شاگرد]] پیغمبرند؛ [[مطیع]] و عمل کننده به [[فرمان]] و درس پیغمبرند. [[پیغمبر]] با [[منصوب]] کردن [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}، در [[حقیقت]] [[عدل]] را در [[جامعه اسلامی]] اهمیت بخشیدند و آن [[حضرت]] در طول [[حکومت]] ظاهری که داشتند، بیشترین اهتمامشان بر استقرار [[عدل]] در [[جامعه]] بود. آن [[حضرت]]، [[عدالت]] را مایه [[حیات]] [[اسلام]] و در [[حقیقت]] [[روح]] [[مسلمانی]] و [[جامعه اسلامی]] می‌دانستند<ref>حضرت آیت الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام، به مناسبت عید غدیر خم، ۳۰/۳/۱۳۷۱.</ref>.

#'''[[الگو]] شدن [[ملت ایران]]''': امروز [[پرچمدار]] [[عدالت‌طلبی]] در میان [[ملل]] [[مستضعف]]، [[حق]] [[طلب]] و [[عدالت]] جو؛ [[ملت]] بزرگ [[ایران]] است. همه [[ملل]] [[مستضعف]] [[دنیا]] [[چشم]] امیدشان و الگوی [[مبارزه]] شان [[ملت ایران]] است عزتی که [[ملت ایران]] به دست آورده است همه از ثمرہ عدالتخواهی است، چرا که [[دنیا]] امروز [[تشنه]] [[عدالت]] است. [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] ملت‌ها را عدالت‌دوست و [[تشنه]] [[عدالت]] می‌دانند و معتقدند اگر ملت‌ها ببیند ملتی [[پرچم]] [[عدالت]] را در دست گرفته است و در مقابل قلدرها و زورگوهای عالم و در [[راه]] [[عدل]]، [[فداکاری]] و [[ایستادگی]] می‌کند، دلگرم و [[امیدوار]] می‌شوند. بعد از [[پیروزی انقلاب]] [[ملت ایران]] برای [[ملل]] به پاخواسته [[الگو]] و محور شده است، ملتها دائم به [[ملت ایران]] نگاه می‌کنند<ref>حضرت آیت الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام، به مناسبت عید غدیر خم، ۳۰/۳/۱۳۷۱.</ref>. [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] تهاجم سنگین کشورهای [[سلطه]] جو با ابزارهای [[تبلیغاتی]] پیشرفته علیه [[نظام]] و اهداف [[اسلامی]] و علیه اصل [[اسلام]] و [[ملت ایران]] را به خاطر [[الگو]] شدن این [[ملت]] دانسته و تأکید دارند که ما باید خیلی هوشیارانه حرکت کنیم. در [[دنیایی]] که بر پایه [[ظلم]] می‌چرخد، اگر ما بتوانیم [[علم]] [[عدالت]] را در این جا برافراشته نگهداریم دل‌های [[ملت‌ها]] -حتی ملتهای غیر [[مسلمان]]- مجذوب خواهد شد؛ چون همه [[تشنه]] عدالت‌اند. امروز [[دنیا]] [[تشنه]] [[عدالت]] است<ref>حضرت آیت الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار رئیس، معاونان و کارکنان قوه قضائیه، در آستانه سالروز هفتم تیر، ۵/۴/۱۳۸۱.</ref>. [[استکبار جهانی]] [[ایستادگی]] [[ملت]] ما را دانستند. این است که ابرقدرتها عصبانی‌اند. ملت‌های [[ضعیف]] هم به این [[ملت]] نگاه می‌کنند و از او می‌آموزند. [[ایستادگی]] شما، [[دنیایی]] را وادار کرد که در مقابل [[ظلم و جور]] و [[زورگویی]] [[استکبار]] بایستند. تنها علاج در مقابل [[ظلم]] و [[تعدی]] و [[تجاوز]] و نامردمی [[استکبار]]، فقط [[ایستادگی]] و [[پایداری]] روی همان معیارها و میزان‌هایی که [[غدیر]]، سمبل و رمز واقعی آن است؛ یعنی [[عدالت]]؛ تلاش برای [[خدا]]؛ [[ارزش]] دادن به [[تقوا]] و [[جهاد فی سبیل الله]]. [[ایستادگی]] بر روی این معیارهاست که خواهد توانست این [[راه]] را در مقابل [[ملت ایران]]، بازتر و هموارتر کند و [[ملت ایران]] را [[پرچمدار]] [[مبارزه]] با بی‌عدالتی جهانی سازد<ref>حضرت آیت الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام، به مناسبت عید غدیر خم، ۳۰/۳/۱۳۷۱.</ref>.

#'''[[رشد]] و تعالی [[انسان]]''': در محیط [[قسط و عدل]] است که [[انسان‌ها]] می‌توانند [[رشد]] کنند، به [[مقامات]] عالی بشری برسند و [[کمال انسانی]] خودشان را به دست آورند. [[قسط و عدل]]، یک مقدمه [[واجب]] برای [[کمال نهایی]] [[انسان]] است. چطور می‌شود به این قضیه [[بی‌اعتنایی]] کرد؟<ref>حضرت آیت الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با جمعی از فرماندهان و پرسنل نیروی انتظامی، ۲۵/۴/۱۳۷۶.</ref>