مخالفان پیامبر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'شرکت' به 'شرکت'
جز (جایگزینی متن - 'سعیدیان‌فر، محمد جعفر و ایازی، سید محمد علی، [[فرهنگ‌نامه' به 'سعیدیان‌فر و ایازی، [[فرهنگ‌نامه') |
جز (جایگزینی متن - 'شرکت' به 'شرکت') |
||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
#{{متن قرآن|مَا كَانَ لِأَهْلِ الْمَدِينَةِ وَمَنْ حَوْلَهُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ أَنْ يَتَخَلَّفُوا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ وَلَا يَرْغَبُوا بِأَنْفُسِهِمْ عَنْ نَفْسِهِ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ لَا يُصِيبُهُمْ ظَمَأٌ وَلَا نَصَبٌ وَلَا مَخْمَصَةٌ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَطَئُونَ مَوْطِئًا يَغِيظُ الْكُفَّارَ وَلَا يَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَيْلًا إِلَّا كُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ إِنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«مردم مدینه و تازیان بیابان‌نشین پیرامون آنان حق ندارند از (همراهی) پیامبر بازمانند و نه جان‌های خودشان را از جان او دوست‌تر بدارند؛ از این رو که هیچ تشنگی و سختی و گرسنگی در راه خداوند به آنان نمی‌رسد و بر هیچ جایگاهی که کافران را به خشم آورد گام نمی‌نهند و هیچ زیانی به دشمنی نمی‌زنند مگر که در برابر آن، کاری شایسته برای آنان نوشته می‌شود؛ بی‌گمان خداوند پاداش نکوکاران را تباه نمی‌سازد» سوره توبه، آیه ۱۲۰.</ref>. | #{{متن قرآن|مَا كَانَ لِأَهْلِ الْمَدِينَةِ وَمَنْ حَوْلَهُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ أَنْ يَتَخَلَّفُوا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ وَلَا يَرْغَبُوا بِأَنْفُسِهِمْ عَنْ نَفْسِهِ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ لَا يُصِيبُهُمْ ظَمَأٌ وَلَا نَصَبٌ وَلَا مَخْمَصَةٌ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَطَئُونَ مَوْطِئًا يَغِيظُ الْكُفَّارَ وَلَا يَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَيْلًا إِلَّا كُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ إِنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«مردم مدینه و تازیان بیابان‌نشین پیرامون آنان حق ندارند از (همراهی) پیامبر بازمانند و نه جان‌های خودشان را از جان او دوست‌تر بدارند؛ از این رو که هیچ تشنگی و سختی و گرسنگی در راه خداوند به آنان نمی‌رسد و بر هیچ جایگاهی که کافران را به خشم آورد گام نمی‌نهند و هیچ زیانی به دشمنی نمی‌زنند مگر که در برابر آن، کاری شایسته برای آنان نوشته می‌شود؛ بی‌گمان خداوند پاداش نکوکاران را تباه نمی‌سازد» سوره توبه، آیه ۱۲۰.</ref>. | ||
#{{متن قرآن|سَيَقُولُ لَكَ الْمُخَلَّفُونَ مِنَ الْأَعْرَابِ شَغَلَتْنَا أَمْوَالُنَا وَأَهْلُونَا فَاسْتَغْفِرْ لَنَا يَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِمْ مَا لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ قُلْ فَمَنْ يَمْلِكُ لَكُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا إِنْ أَرَادَ بِكُمْ ضَرًّا أَوْ أَرَادَ بِكُمْ نَفْعًا بَلْ كَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا}}<ref>«جهادگریزان از تازی‌های بادیه‌نشین به زودی به تو خواهند گفت که دارایی‌ها و خانواده‌های ما، ما را مشغول داشت (و همراه شما نیامدیم) پس برای ما (از خداوند) آمرزش بخواه! به زبان، چیزی را می‌گویند که در دل ندارند؛ بگو: اگر خداوند بر آن باشد که زیانی یا سودی به شما برساند چه کسی در برابر خداوند به کارتان می‌آید؟ بلکه، خداوند از آنچه می‌کنید آگاه است» سوره فتح، آیه ۱۱.</ref>. | #{{متن قرآن|سَيَقُولُ لَكَ الْمُخَلَّفُونَ مِنَ الْأَعْرَابِ شَغَلَتْنَا أَمْوَالُنَا وَأَهْلُونَا فَاسْتَغْفِرْ لَنَا يَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِمْ مَا لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ قُلْ فَمَنْ يَمْلِكُ لَكُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا إِنْ أَرَادَ بِكُمْ ضَرًّا أَوْ أَرَادَ بِكُمْ نَفْعًا بَلْ كَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا}}<ref>«جهادگریزان از تازی‌های بادیه‌نشین به زودی به تو خواهند گفت که دارایی‌ها و خانواده‌های ما، ما را مشغول داشت (و همراه شما نیامدیم) پس برای ما (از خداوند) آمرزش بخواه! به زبان، چیزی را می‌گویند که در دل ندارند؛ بگو: اگر خداوند بر آن باشد که زیانی یا سودی به شما برساند چه کسی در برابر خداوند به کارتان می‌آید؟ بلکه، خداوند از آنچه می‌کنید آگاه است» سوره فتح، آیه ۱۱.</ref>. | ||
#{{متن قرآن|سَيَقُولُ الْمُخَلَّفُونَ إِذَا انْطَلَقْتُمْ إِلَى مَغَانِمَ لِتَأْخُذُوهَا ذَرُونَا نَتَّبِعْكُمْ يُرِيدُونَ أَنْ يُبَدِّلُوا كَلَامَ اللَّهِ قُلْ لَنْ تَتَّبِعُونَا كَذَلِكُمْ قَالَ اللَّهُ مِنْ قَبْلُ فَسَيَقُولُونَ بَلْ تَحْسُدُونَنَا بَلْ كَانُوا لَا يَفْقَهُونَ إِلَّا قَلِيلًا}}<ref>«چون برای گرفتن غنیمت‌هایی رهسپار شوید جهادگریزان خواهند گفت: بگذارید دنبال شما بیاییم، آنان برآنند که گفتار خداوند را دگرگون سازند؛ بگو: هرگز دنبال ما نخواهید آمد، خداوند از پیش چنین فرموده است؛ آنگاه خواهند گفت بلکه به ما رشک می‌برید! (چنین نیست) بلکه آنان جز اندکی درنمی‌یابند» سوره فتح، آیه ۱۵.</ref>. '''نکته''': متخلفان آماده طلب! هنگامی که [[پیامبر]]{{صل}} از -[[حدیبیه]] - باز می‌گشت به [[فرمان خدا]] [[مسلمانان]] | #{{متن قرآن|سَيَقُولُ الْمُخَلَّفُونَ إِذَا انْطَلَقْتُمْ إِلَى مَغَانِمَ لِتَأْخُذُوهَا ذَرُونَا نَتَّبِعْكُمْ يُرِيدُونَ أَنْ يُبَدِّلُوا كَلَامَ اللَّهِ قُلْ لَنْ تَتَّبِعُونَا كَذَلِكُمْ قَالَ اللَّهُ مِنْ قَبْلُ فَسَيَقُولُونَ بَلْ تَحْسُدُونَنَا بَلْ كَانُوا لَا يَفْقَهُونَ إِلَّا قَلِيلًا}}<ref>«چون برای گرفتن غنیمت‌هایی رهسپار شوید جهادگریزان خواهند گفت: بگذارید دنبال شما بیاییم، آنان برآنند که گفتار خداوند را دگرگون سازند؛ بگو: هرگز دنبال ما نخواهید آمد، خداوند از پیش چنین فرموده است؛ آنگاه خواهند گفت بلکه به ما رشک می‌برید! (چنین نیست) بلکه آنان جز اندکی درنمی‌یابند» سوره فتح، آیه ۱۵.</ref>. '''نکته''': متخلفان آماده طلب! هنگامی که [[پیامبر]]{{صل}} از -[[حدیبیه]] - باز می‌گشت به [[فرمان خدا]] [[مسلمانان]] شرکت کننده در [[حدیبیه]] را [[بشارت]] به - [[فتح خیبر]] - داد و تصریح فرمود که در این [[پیکار]] فقط آنها شرکت کنند، و [[غنائم جنگی]] مخصوص آنهاست. اما این [[دنیا]] پرستان [[ترسو]] همین که از قرائن فهمیدند [[پیامبر]]{{صل}} در این [[جنگی]] که در پیش دارد قطعاً [[پیروز]] می‌شود و [[غنائم]] فراوانی به دست [[سپاه اسلام]] خواهد افتاد، از [[فرصت]] استفاده کرده، [[خدمت]] [[پیامبر]]{{صل}} آمدند، و اجازه شرکت در میدان “خیبر” خواستند! [[غافل]] از این که [[آیات قرآن]] از قبل نازل شده بود، و سرّ آنها را فاش ساخته بود. چنان‌که در [[آیه]] می‌خوانیم: هنگامی که شما برای به دست آوردن غنائمی حرکت کنید متخلفان -[[حدیبیه]] - می‌گویند: بگذارید ما هم در پی شما بیاییم و در این [[جهاد]] شرکت کنیم {{متن قرآن|سَيَقُولُ الْمُخَلَّفُونَ إِذَا انْطَلَقْتُمْ إِلَى مَغَانِمَ لِتَأْخُذُوهَا ذَرُونَا نَتَّبِعْكُمْ}} [[قرآن]] در پاسخ این گروه سودجو و فرصت‌طلب میگوید: آنها می‌خواهند [[کلام خدا]] را [[تغییر]] دهند {{متن قرآن|يُرِيدُونَ أَنْ يُبَدِّلُوا كَلَامَ اللَّهِ}} سپس می‌افزاید: به آنها بگو: شما هرگز نباید به دنبال ما بیایید و [[حق]] ندارید در این میدان شرکت کنید {{متن قرآن|قُلْ لَنْ تَتَّبِعُونَا}} این سخنی نیست که من از پیش خود بگویم این‌گونه [[خداوند]] از قبل گفته و ما را از [[آینده]] شما با خبر ساخته است {{متن قرآن|كَذَلِكُمْ قَالَ اللَّهُ مِنْ قَبْلُ}} [[خداوند]] [[دستور]] داده - [[غنائم]] [[خیبر]] - مخصوص - [[اهل]] [[حدیبیه]] - باشد و احدی با آنها در این امر شرکت نکند ولی این متخلفان [[بی‌شرم]] و پر ادعا، باز از میدان در نمی‌روند و شما را متهم به [[حسادت]] می‌کنند و به زودی می‌گویند: مطلب چنین نیست بلکه شما نسبت به ما [[حسد]] می‌ورزید {{متن قرآن|فَسَيَقُولُونَ بَلْ تَحْسُدُونَنَا}} و به این ترتیب آنها حتی به‌طور ضمنی [[پیامبر]]{{صل}} را [[تکذیب]] می‌کنند، و ریشه منع آنها را از شرکت در - [[غزوه خیبر]] - [[حسادت]] می‌شمرند! [[قرآن]] در آخرین جمله میگوید: ولی آنها جز اندکی نمی‌فهمند {{متن قرآن|بَلْ كَانُوا لَا يَفْقَهُونَ إِلَّا قَلِيلًا}} آری! ریشه تمام بدبختی‌های آنها [[جهل]] و [[نادانی]] و بی‌خبری است که همیشه دامنگیر آنها بوده است، [[جهل]] در مورد [[خداوند]]، و عدم [[معرفت]] [[مقام پیامبر]]{{صل}} و بی‌خبری از [[سرنوشت انسان‌ها]]، و عدم توجه به ناپایداری [[ثروت]] [[دنیا]]<ref>برگزیده تفسیر نمونه، ج۴، ص۴۷۵.</ref>. | ||
#{{متن قرآن|قُلْ لِلْمُخَلَّفِينَ مِنَ الْأَعْرَابِ سَتُدْعَوْنَ إِلَى قَوْمٍ أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ تُقَاتِلُونَهُمْ أَوْ يُسْلِمُونَ فَإِنْ تُطِيعُوا يُؤْتِكُمُ اللَّهُ أَجْرًا حَسَنًا وَإِنْ تَتَوَلَّوْا كَمَا تَوَلَّيْتُمْ مِنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا أَلِيمًا}}<ref>«به جهادگریزان از تازی‌های بادیه‌نشین بگو: به زودی به سوی قومی سخت جنگجو فرا خوانده خواهید شد که با آنان کارزار کنید (تا کشته شوند) یا اسلام آورند آنگاه، اگر فرمان برید خداوند پاداشی نیکو به شما خواهد داد و اگر روی برتابید چنان که پیش‌تر روی برتافتید شما را عذابی دردناک خواهد کرد» سوره فتح، آیه ۱۶.</ref>. | #{{متن قرآن|قُلْ لِلْمُخَلَّفِينَ مِنَ الْأَعْرَابِ سَتُدْعَوْنَ إِلَى قَوْمٍ أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ تُقَاتِلُونَهُمْ أَوْ يُسْلِمُونَ فَإِنْ تُطِيعُوا يُؤْتِكُمُ اللَّهُ أَجْرًا حَسَنًا وَإِنْ تَتَوَلَّوْا كَمَا تَوَلَّيْتُمْ مِنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا أَلِيمًا}}<ref>«به جهادگریزان از تازی‌های بادیه‌نشین بگو: به زودی به سوی قومی سخت جنگجو فرا خوانده خواهید شد که با آنان کارزار کنید (تا کشته شوند) یا اسلام آورند آنگاه، اگر فرمان برید خداوند پاداشی نیکو به شما خواهد داد و اگر روی برتابید چنان که پیش‌تر روی برتافتید شما را عذابی دردناک خواهد کرد» سوره فتح، آیه ۱۶.</ref>. | ||
==نکات== | ==نکات== | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
# [[مخالفان]] [[منافق]] شادمانه برای توجیه شرکت نکردن درجهاد همراه [[پیامبر]] و کارشکنی در [[جنگ]]، گرم بودن هوا را بهانه می‌کردند {{متن قرآن|فَرِحَ الْمُخَلَّفُونَ بِمَقْعَدِهِمْ خِلَافَ رَسُولِ اللَّهِ وَكَرِهُوا أَنْ يُجَاهِدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَالُوا لَا تَنْفِرُوا فِي الْحَرِّ}} و [[خدا]] نیز از همین [[گرما]] استفاده کرد و به [[پیامبر]] و [[مسلمانان]] [[آموزش]] داد که [[تبلیغات]] [[مخالفان]] را با اصطلاحات خودشان پاسخ دهند. [[منافقان]] درکی عمیق ندارند و ظاهربین هستند؛ از این‌رو، از [[خانه‌نشینی]] و ترک [[جهاد]] شادمان هستند؛ زیرا فقط گرمای هوا را در این [[دنیا]] می‌بیند، ولی از [[آتش]] سوزان [[دوزخ]] که برای آنان آماده شده است، غافل‌اند {{متن قرآن|قُلْ نَارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرًّا لَوْ كَانُوا يَفْقَهُونَ}} و این [[منافقان]] چند نشانه دارند: از [[دستور پیامبر]] [[تخلف]] می‌کنند؛ از جنگ‌گریزی شادند؛ از [[جهاد با مال]] و [[جان]] ناخشنودند و دیگران را از رفتن به [[جهاد]] دل‌سرد می‌کنند؛ | # [[مخالفان]] [[منافق]] شادمانه برای توجیه شرکت نکردن درجهاد همراه [[پیامبر]] و کارشکنی در [[جنگ]]، گرم بودن هوا را بهانه می‌کردند {{متن قرآن|فَرِحَ الْمُخَلَّفُونَ بِمَقْعَدِهِمْ خِلَافَ رَسُولِ اللَّهِ وَكَرِهُوا أَنْ يُجَاهِدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَالُوا لَا تَنْفِرُوا فِي الْحَرِّ}} و [[خدا]] نیز از همین [[گرما]] استفاده کرد و به [[پیامبر]] و [[مسلمانان]] [[آموزش]] داد که [[تبلیغات]] [[مخالفان]] را با اصطلاحات خودشان پاسخ دهند. [[منافقان]] درکی عمیق ندارند و ظاهربین هستند؛ از این‌رو، از [[خانه‌نشینی]] و ترک [[جهاد]] شادمان هستند؛ زیرا فقط گرمای هوا را در این [[دنیا]] می‌بیند، ولی از [[آتش]] سوزان [[دوزخ]] که برای آنان آماده شده است، غافل‌اند {{متن قرآن|قُلْ نَارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرًّا لَوْ كَانُوا يَفْقَهُونَ}} و این [[منافقان]] چند نشانه دارند: از [[دستور پیامبر]] [[تخلف]] می‌کنند؛ از جنگ‌گریزی شادند؛ از [[جهاد با مال]] و [[جان]] ناخشنودند و دیگران را از رفتن به [[جهاد]] دل‌سرد می‌کنند؛ | ||
#گروهی از [[مخالفان]] [[منافق]] پس از [[تخلف]] شرکت نکردن در [[جنگ]] -[[تبوک]] - برای بازسازی [[موقعیت]] [[اجتماعی]] خود که به شدت آسیب دیده بود پیشنهاد حضور در [[جنگ]] دیگری در کنار [[پیامبر]] و جهادگران را برای [[فریب]] و ایجاد [[اضطراب]] و [[تزلزل]] در میان [[مسلمانان]] [[مجاهد]] داشتند {{متن قرآن|فَإِنْ رَجَعَكَ اللَّهُ إِلَى طَائِفَةٍ مِنْهُمْ فَاسْتَأْذَنُوكَ لِلْخُرُوجِ}} و [[خداوند]] به [[پیامبر]] میگوید به آنها بگو شما صلاحیت [[خروج]] و [[جهاد]] با [[دشمنان]] را ندارید {{متن قرآن|فَقُلْ لَنْ تَخْرُجُوا مَعِيَ أَبَدًا وَلَنْ تُقَاتِلُوا مَعِيَ عَدُوًّا}} شما از اول با [[رضایت]] در کنار [[قاعدین]] هم گروه خودتان قرارگرفتید و حال در کنار آنها بمانید {{متن قرآن|إِنَّكُمْ رَضِيتُمْ بِالْقُعُودِ أَوَّلَ مَرَّةٍ فَاقْعُدُوا مَعَ الْخَالِفِينَ}} و روشن است این نوعی ترفند شیطنت‌آمیز از سوی آنان بود، وگرنه اگر آنان به واقع پشیمان می‌شدند و [[توبه]] می‌کردند، پیشنهاد شرکت آنان در [[جهاد]] پذیرفته می‌شد؛ | #گروهی از [[مخالفان]] [[منافق]] پس از [[تخلف]] شرکت نکردن در [[جنگ]] -[[تبوک]] - برای بازسازی [[موقعیت]] [[اجتماعی]] خود که به شدت آسیب دیده بود پیشنهاد حضور در [[جنگ]] دیگری در کنار [[پیامبر]] و جهادگران را برای [[فریب]] و ایجاد [[اضطراب]] و [[تزلزل]] در میان [[مسلمانان]] [[مجاهد]] داشتند {{متن قرآن|فَإِنْ رَجَعَكَ اللَّهُ إِلَى طَائِفَةٍ مِنْهُمْ فَاسْتَأْذَنُوكَ لِلْخُرُوجِ}} و [[خداوند]] به [[پیامبر]] میگوید به آنها بگو شما صلاحیت [[خروج]] و [[جهاد]] با [[دشمنان]] را ندارید {{متن قرآن|فَقُلْ لَنْ تَخْرُجُوا مَعِيَ أَبَدًا وَلَنْ تُقَاتِلُوا مَعِيَ عَدُوًّا}} شما از اول با [[رضایت]] در کنار [[قاعدین]] هم گروه خودتان قرارگرفتید و حال در کنار آنها بمانید {{متن قرآن|إِنَّكُمْ رَضِيتُمْ بِالْقُعُودِ أَوَّلَ مَرَّةٍ فَاقْعُدُوا مَعَ الْخَالِفِينَ}} و روشن است این نوعی ترفند شیطنت‌آمیز از سوی آنان بود، وگرنه اگر آنان به واقع پشیمان می‌شدند و [[توبه]] می‌کردند، پیشنهاد شرکت آنان در [[جهاد]] پذیرفته می‌شد؛ | ||
# [[خداوند]] درباره [[مخالفان]] فرمان‌های [[دفاعی]] [[خدا]] و پیامبرش که با داشتن [[قدرت]] و امکانات از شرکت در [[دفاع]] از [[دعوت توحیدی پیامبر]] و میدان [[نبرد]] خودداری کردند میفرماید: این ننگ برای آنها بس است که [[راضی]] شدند با افراد [[ناتوان]] و [[بیمار]] و معلول در [[مدینه]] بمانند و از [[افتخار]] | # [[خداوند]] درباره [[مخالفان]] فرمان‌های [[دفاعی]] [[خدا]] و پیامبرش که با داشتن [[قدرت]] و امکانات از شرکت در [[دفاع]] از [[دعوت توحیدی پیامبر]] و میدان [[نبرد]] خودداری کردند میفرماید: این ننگ برای آنها بس است که [[راضی]] شدند با افراد [[ناتوان]] و [[بیمار]] و معلول در [[مدینه]] بمانند و از [[افتخار]] شرکت در [[جهاد]] [[محروم]] گردند {{متن قرآن|رَضُوا بِأَنْ يَكُونُوا مَعَ الْخَوَالِفِ}} و این [[کیفر]] نیز آنها را بس که [[خداوند]] [[قدرت]] [[تفکر]] و [[ادراک]] را از آنها به خاطر [[اعمال]] زشتشان گرفته و بر دل‌هایشان مهر نهاده و به همین [[دلیل]] چیزی نمی‌دانند {{متن قرآن|وَطَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ}}، {{متن قرآن|وَطُبِعَ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا يَفْقَهُونَ}}؛ | ||
#سه نفر از [[مسلمانان]] تنبل و سست‌عنصری که جزء دار و دسته [[منافقان]] نبودند ولی از شرکت درجهاد -[[تبوک]] - خودداری کردند {{متن قرآن|وَعَلَى الثَّلَاثَةِ الَّذِينَ خُلِّفُوا}} در یک محاصره عجیب [[اجتماعی]] قرار گرفتند، به طوری که فضای [[مدینه]] با تمام وسعتش چنان بر آنها تنگ شد که مجبور شدند برای [[نجات]] از این [[خواری]] و [[رسوایی]] بزرگ، [[شهر]] را ترک گویند و به کوه‌های اطراف [[مدینه]] [[پناه]] ببرند {{متن قرآن|حَتَّى إِذَا ضَاقَتْ عَلَيْهِمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَيْهِمْ أَنْفُسُهُمْ وَظَنُّوا أَنْ لَا مَلْجَأَ مِنَ اللَّهِ إِلَّا إِلَيْهِ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ}} سرانجام پس از پنجاه روز [[توبه]] و [[تضرع]] به پیشگاه [[خداوند]]، [[توبه]] آنان قبول شد و [[آیه]] در این زمینه نازل گردید {{متن قرآن|وَظَنُّوا أَنْ لَا مَلْجَأَ مِنَ اللَّهِ إِلَّا إِلَيْهِ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ}} این [[عمل]] [[پیامبر]]{{صل}} در مورد آن سه نفر، یک روش آموزنده برای [[مبارزه]] با [[گناه‌کاران]] را به نمایش گذاشته است؛ یعنی برای [[مجازات]] [[مجرمان]] می‌توان از راه محاصره [[اجتماعی]] و [[قطع]] رابطه با آنان، [[دنیا]] را بر آنها تنگ کرد و آنان را تحت فشار قرار داد و این [[مجازات]] از هر نوع زندانی برای آنان سخت‌تر است. [[تحریم]] و [[مبارزه منفی]] با خلاف‌کاران یکی از شیوه‌های [[تربیتی]] [[اسلام]] است؛ | #سه نفر از [[مسلمانان]] تنبل و سست‌عنصری که جزء دار و دسته [[منافقان]] نبودند ولی از شرکت درجهاد -[[تبوک]] - خودداری کردند {{متن قرآن|وَعَلَى الثَّلَاثَةِ الَّذِينَ خُلِّفُوا}} در یک محاصره عجیب [[اجتماعی]] قرار گرفتند، به طوری که فضای [[مدینه]] با تمام وسعتش چنان بر آنها تنگ شد که مجبور شدند برای [[نجات]] از این [[خواری]] و [[رسوایی]] بزرگ، [[شهر]] را ترک گویند و به کوه‌های اطراف [[مدینه]] [[پناه]] ببرند {{متن قرآن|حَتَّى إِذَا ضَاقَتْ عَلَيْهِمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَيْهِمْ أَنْفُسُهُمْ وَظَنُّوا أَنْ لَا مَلْجَأَ مِنَ اللَّهِ إِلَّا إِلَيْهِ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ}} سرانجام پس از پنجاه روز [[توبه]] و [[تضرع]] به پیشگاه [[خداوند]]، [[توبه]] آنان قبول شد و [[آیه]] در این زمینه نازل گردید {{متن قرآن|وَظَنُّوا أَنْ لَا مَلْجَأَ مِنَ اللَّهِ إِلَّا إِلَيْهِ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ}} این [[عمل]] [[پیامبر]]{{صل}} در مورد آن سه نفر، یک روش آموزنده برای [[مبارزه]] با [[گناه‌کاران]] را به نمایش گذاشته است؛ یعنی برای [[مجازات]] [[مجرمان]] می‌توان از راه محاصره [[اجتماعی]] و [[قطع]] رابطه با آنان، [[دنیا]] را بر آنها تنگ کرد و آنان را تحت فشار قرار داد و این [[مجازات]] از هر نوع زندانی برای آنان سخت‌تر است. [[تحریم]] و [[مبارزه منفی]] با خلاف‌کاران یکی از شیوه‌های [[تربیتی]] [[اسلام]] است؛ | ||
# [[مردم مدینه]] و [[بادیه]] نشینانی که در اطراف این [[شهر]] - که مرکز و کانون [[اسلام]] است - [[زندگی]] می‌کنند [[حق]] ندارند، از [[رسول خدا]]{{صل}} [[تخلف]] جویند ورزند و در امر حضور در [[جهاد]] با او [[مخالفت]] کنند و حضور خود را از او دریغ دارند {{متن قرآن|مَا كَانَ لِأَهْلِ الْمَدِينَةِ وَمَنْ حَوْلَهُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ أَنْ يَتَخَلَّفُوا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ}} و نه [[حفظ جان]] خود را بر [[حفظ جان]] او مقدم دارند {{متن قرآن|وَلَا يَرْغَبُوا بِأَنْفُسِهِمْ عَنْ نَفْسِهِ}} چرا که او [[رهبر]] [[امت]]، و [[پیامبر خدا]]، و رمز بقاء و [[حیات]] [[ملت]] [[اسلام]] است. هر گونه [[سختی]] که در این راه [[تحمّل]] کنید، [[ثواب]] کار شایسته‌ای برای شما نوشته می‌شود. به عنوان [[اعمال صالح]] شما ضبط می‌شود {{متن قرآن|ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ لَا يُصِيبُهُمْ ظَمَأٌ وَلَا نَصَبٌ وَلَا مَخْمَصَةٌ فِي سَبِيلِ اللَّهِ... إِلَّا كُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ إِنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ}}؛ | # [[مردم مدینه]] و [[بادیه]] نشینانی که در اطراف این [[شهر]] - که مرکز و کانون [[اسلام]] است - [[زندگی]] می‌کنند [[حق]] ندارند، از [[رسول خدا]]{{صل}} [[تخلف]] جویند ورزند و در امر حضور در [[جهاد]] با او [[مخالفت]] کنند و حضور خود را از او دریغ دارند {{متن قرآن|مَا كَانَ لِأَهْلِ الْمَدِينَةِ وَمَنْ حَوْلَهُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ أَنْ يَتَخَلَّفُوا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ}} و نه [[حفظ جان]] خود را بر [[حفظ جان]] او مقدم دارند {{متن قرآن|وَلَا يَرْغَبُوا بِأَنْفُسِهِمْ عَنْ نَفْسِهِ}} چرا که او [[رهبر]] [[امت]]، و [[پیامبر خدا]]، و رمز بقاء و [[حیات]] [[ملت]] [[اسلام]] است. هر گونه [[سختی]] که در این راه [[تحمّل]] کنید، [[ثواب]] کار شایسته‌ای برای شما نوشته می‌شود. به عنوان [[اعمال صالح]] شما ضبط می‌شود {{متن قرآن|ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ لَا يُصِيبُهُمْ ظَمَأٌ وَلَا نَصَبٌ وَلَا مَخْمَصَةٌ فِي سَبِيلِ اللَّهِ... إِلَّا كُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ إِنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ}}؛ | ||
# [[خداوند]] میفرماید: به زودی متخلفان از [[اعراب]] بادیه‌نشین عذرتراشی کرده می‌گویند: [[حفظ]] [[اموال]] و خانواده‌های ما، ما را به خود مشغول داشت و نتوانستیم در [[سفر]] [[حدیبیه]] تو را [[همراهی]] کنیم برای ما طلب [[آمرزش]] کن {{متن قرآن|سَيَقُولُ لَكَ الْمُخَلَّفُونَ مِنَ الْأَعْرَابِ شَغَلَتْنَا أَمْوَالُنَا وَأَهْلُونَا فَاسْتَغْفِرْ لَنَا}} آنها به زبان خود چیزی می‌گویند که در [[دل]] ندارند {{متن قرآن|يَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِمْ مَا لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ}} آنها حتی در [[توبه]] خود صادق نیستند. ولی به آنها بگو: چه کسی می‌تواند در برابر [[خداوند]] از شما [[دفاع]] کند هر گاه زیانی برای شما بخواهد و یا اگر نفعی [[اراده]] کند [[مانع]] گردد {{متن قرآن|قُلْ فَمَنْ يَمْلِكُ لَكُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا إِنْ أَرَادَ بِكُمْ ضَرًّا أَوْ أَرَادَ بِكُمْ نَفْعًا}} آری [[خداوند]] به همه کارهایی که انجام می‌دهید [[آگاه]] است {{متن قرآن|بَلْ كَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا}} او به خوبی می‌داند که این عذر و بهانه‌ها واقعیت ندارد آنچه واقعیت دارد [[شک و تردید]] و [[ترس]] و [[ضعف ایمان]] شماست؛ | # [[خداوند]] میفرماید: به زودی متخلفان از [[اعراب]] بادیه‌نشین عذرتراشی کرده می‌گویند: [[حفظ]] [[اموال]] و خانواده‌های ما، ما را به خود مشغول داشت و نتوانستیم در [[سفر]] [[حدیبیه]] تو را [[همراهی]] کنیم برای ما طلب [[آمرزش]] کن {{متن قرآن|سَيَقُولُ لَكَ الْمُخَلَّفُونَ مِنَ الْأَعْرَابِ شَغَلَتْنَا أَمْوَالُنَا وَأَهْلُونَا فَاسْتَغْفِرْ لَنَا}} آنها به زبان خود چیزی می‌گویند که در [[دل]] ندارند {{متن قرآن|يَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِمْ مَا لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ}} آنها حتی در [[توبه]] خود صادق نیستند. ولی به آنها بگو: چه کسی می‌تواند در برابر [[خداوند]] از شما [[دفاع]] کند هر گاه زیانی برای شما بخواهد و یا اگر نفعی [[اراده]] کند [[مانع]] گردد {{متن قرآن|قُلْ فَمَنْ يَمْلِكُ لَكُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا إِنْ أَرَادَ بِكُمْ ضَرًّا أَوْ أَرَادَ بِكُمْ نَفْعًا}} آری [[خداوند]] به همه کارهایی که انجام می‌دهید [[آگاه]] است {{متن قرآن|بَلْ كَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا}} او به خوبی می‌داند که این عذر و بهانه‌ها واقعیت ندارد آنچه واقعیت دارد [[شک و تردید]] و [[ترس]] و [[ضعف ایمان]] شماست؛ | ||
# [[خداوند]] خطاب به [[پیامبر]] میگوید: به متخلفان از [[اعراب]] [[بادیه]] نشین بگو: به زودی از شما [[دعوت]] می‌شود که به سوی قومی نیرومند و [[جنگجو]] بروید، و با آنها [[پیکار]] کنید تا [[اسلام]] بیاورند {{متن قرآن|قُلْ لِلْمُخَلَّفِينَ مِنَ الْأَعْرَابِ سَتُدْعَوْنَ إِلَى قَوْمٍ أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ تُقَاتِلُونَهُمْ أَوْ يُسْلِمُونَ}} در [[حقیقت]] [[خداوند]] از طریق [[پیام]] [[وحی]] خطاب به [[مخالفان]] متخلف پیشنهادی به آنها کرده، و راه بازگشت را به روی آنها چنین می‌گشاید و میگوید: پس اگر [[اطاعت]] کنید [[خداوند]] [[پاداش]] [[نیکی]] به شما می‌دهد {{متن قرآن|فَإِنْ تُطِيعُوا يُؤْتِكُمُ اللَّهُ أَجْرًا حَسَنًا}} و اگر [[سرپیچی]] کنید همان‌گونه که در گذشته نیز سر پیچی کردید [[خداوند]] شما را با [[عذاب]] دردناکی [[کیفر]] می‌دهد {{متن قرآن|وَإِنْ تَتَوَلَّوْا كَمَا تَوَلَّيْتُمْ مِنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا أَلِيمًا}} باید [[امتحان]] [[صداقت]] خود را در میدان سخت و سهمگین دیگری بدهید، و گرنه از میدان‌های سخت اجتناب کردن، و در میدان‌های راحت و پر [[غنیمت]] | # [[خداوند]] خطاب به [[پیامبر]] میگوید: به متخلفان از [[اعراب]] [[بادیه]] نشین بگو: به زودی از شما [[دعوت]] می‌شود که به سوی قومی نیرومند و [[جنگجو]] بروید، و با آنها [[پیکار]] کنید تا [[اسلام]] بیاورند {{متن قرآن|قُلْ لِلْمُخَلَّفِينَ مِنَ الْأَعْرَابِ سَتُدْعَوْنَ إِلَى قَوْمٍ أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ تُقَاتِلُونَهُمْ أَوْ يُسْلِمُونَ}} در [[حقیقت]] [[خداوند]] از طریق [[پیام]] [[وحی]] خطاب به [[مخالفان]] متخلف پیشنهادی به آنها کرده، و راه بازگشت را به روی آنها چنین می‌گشاید و میگوید: پس اگر [[اطاعت]] کنید [[خداوند]] [[پاداش]] [[نیکی]] به شما می‌دهد {{متن قرآن|فَإِنْ تُطِيعُوا يُؤْتِكُمُ اللَّهُ أَجْرًا حَسَنًا}} و اگر [[سرپیچی]] کنید همان‌گونه که در گذشته نیز سر پیچی کردید [[خداوند]] شما را با [[عذاب]] دردناکی [[کیفر]] می‌دهد {{متن قرآن|وَإِنْ تَتَوَلَّوْا كَمَا تَوَلَّيْتُمْ مِنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا أَلِيمًا}} باید [[امتحان]] [[صداقت]] خود را در میدان سخت و سهمگین دیگری بدهید، و گرنه از میدان‌های سخت اجتناب کردن، و در میدان‌های راحت و پر [[غنیمت]] شرکت نمودن به هیچ وجه ممکن نیست<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۲، ص ۶۵۳.</ref>. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||