سلیم بن قیس هلالی: تفاوت میان نسخه‌ها
←پانویس
(←پانویس) |
(←پانویس) |
||
| (۳۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل = سلیم بن قیس هلالی | مداخل مرتبط = [[سلیم بن قیس هلالی در تراجم و رجال]] - [[سلیم بن قیس هلالی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
{{جعبه اطلاعات | {{جعبه اطلاعات اصحاب | ||
| | | نام = سلیم بن قیس هلالی | ||
| تصویر | | مشهور به = | ||
| | | نام تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه.jpg | ||
| نام کامل | | عرض تصویر = | ||
| کنیه | | توضیح تصویر = | ||
| لقب | | نام کامل = سلیم بن قیس هلالی | ||
| | | نام‌های دیگر = | ||
| | | جنسیت = مرد | ||
| | | کنیه = أبو صادق | ||
| | | لقب = | ||
| محل زندگی | | اهل = | ||
| | | از قبیله = [[بنی عامر بن صعصعه]] | ||
| | | از تیره = | ||
| محل دفن | | پدر = [[قیس همدانی کوفی]] | ||
| | | مادر = | ||
| مذهب | | همسر = | ||
| | | پسر = | ||
| | | دختر = | ||
| مشایخ | | خواهر = | ||
| راویان از او | | برادر = | ||
| | | خویشاوندان = | ||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = [[کوفه]] | |||
| محل زندگی = {{فهرست جعبه افقی| [[کوفه]] | [[مدینه]] | [[مکه]] }} | |||
| تاریخ درگذشت = [[۷۶ هجری]] | |||
| محل درگذشت = [[نوبندجان فارس]] | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = {{فهرست جعبه افقی| [[پیامبر خاتم]] | [[امام علی]] | [[امام حسن]] | [[امام حسین]] | [[امام سجاد]] }} | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = {{فهرست جعبه افقی| [[جنگ جمل]] | [[جنگ صفین]] | [[جنگ نهروان]] }} | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = از اعضای [[شرطة الخمیس]] | |||
| علت شهرت = نویسنده کتاب [[اسرار آل محمد (کتاب)|اسرار آل محمد]] | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = {{فهرست جعبه| [[ابوذر]] | [[سلمان]] | [[عبدالله بن جعفر طيار]] | [[مقداد]] | [[سلمان فارسی]] }} | |||
| راویان از او = {{فهرست جعبه| [[ابان بن ابی عیاش]] | [[ابراهیم بن عثمان]] | [[ابراهیم بن عمر الیمانی]] }} | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
سلیم بن قیس هلالی (۲ قبل از هجرت - ۷۶ ق، [[فارس]]) از شیفتگان [[اهل بیت]] [[پیامبر]]، که بیشتر با کتاب معروفش «[[اسرار آل محمد (کتاب)|اسرار آل محمد]]» شناخته می‌شود. وی [[اهل عراق]] بود. در سال [[رحلت پیامبر]]، دوازده [[سال]] داشت. از [[اصحاب]] باوفای [[امام علی]]، [[امام حسن]]، [[امام حسین]] و [[امام سجاد]] {{عم}} بود. وقتی به [[مدینه]] آمد و [[انحرافات]] را دید، به جمع‌آوری [[احادیث]] مربوط به [[ولایت]] و [[تشیع]] پرداخت. وی بین [[کوفه]] و [[مدینه]] در رفت‌وآمد بود. در عصر [[حجّاج]] ثقفی از [[کوفه]] گریخت. کتاب او که به «[[کتاب سلیم]]» و «کتاب السقیفه» هم معروف است مورد عنایت [[شیعه]] و [[علما]] و یکی از کهن‌ترین کتب تألیف‌شدۀ [[شیعی]] در [[قرن اول]] [[هجری]] است و دهها بار چاپ و به چند زبان ترجمه شده است. وی در سال ۷۶ [[هجری]] در نوبندجان [[فارس]] درگذشت<ref>تنقیح المقال؛ مامقانی ج۲ ص ۵۳، مجله کوثر شماره۴۸</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۱۷.</ref> | |||
==منابع== | [[سلیم]] فرزند [[قیس]] [[همدانی]] [[کوفی]] از بزرگان [[تابعین]] و یکی از [[اصحاب]] و [[یاران باوفا]] و از [[شیعیان]] [[مخلص]] [[امیرمؤمنان علی]] {{ع}} و نیز از [[اصحاب امام حسن]] و [[امام حسین]] و [[امام سجاد]] {{ع}} بود<ref>رجال طوسی، ص۴۳، ش۵، و ص۶۸، شأو ص۷۴، شأو ص۹۱، ش۶.</ref>. کنیه‌اش [[ابو صادق]]<ref>رجال نجاشی، ص۱۹۳، ش۵۱۶.</ref> و از [[راویان]] مورد [[وثوق]] و علمای مورد [[اعتماد]] [[امامیه]] می‌باشد. وی ملازم [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} بود و دارای کتابی است به نام [[کتاب سلیم]] که مشتمل بر حقایق و [[اخبار]] و حوادث مهمی است که کمتر کتابی این حقایق را در بر دارد، از جمله این که مشتمل بر احادیثی است که نام [[دوازده امام]] [[شیعیان]] از [[حضرت علی]] و [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{ع}} تا [[حضرت مهدی]] {{ع}} در آن آمده است <ref>ر.ک: کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۱۵ - ۲۱ و صفحات دیگر.</ref>. | ||
مرحوم [[آیة الله]] [[سید ابوالقاسم خوئی]] در کتاب معجم الرجال در ترجمه [[سلیم بن قیس]]، درباره [[سلیم]] می‌نویسد: | |||
# [[سلیم بن قیس]] یکی از [[اصحاب امیرالمؤمنین علی]] {{ع}} و از علمای [[جلیل‌القدر]] و مورد وثوق است [[شهادت]] برقی در [[رجال]] خود که او از اولیای [[اصحاب امیرالمؤمنین]] {{ع}} است در [[تأیید]] او، [[کفایت]] می‌کند. | |||
# [[کتاب سلیم]] طبق [[نقل]] [[نعمانی]] یکی از کتب و اصول معتبره است و آنچه در آن آمده صحیح و از [[ائمه اطهار]] {{ع}} صادر شده است. و صاحب وسائل در خاتمه کتاب در فایده چهارم گفته است: [[کتاب سلیم]] از کتب مورد [[اعتماد]] است و قرائن بر ثبوت آن، شکی را باقی نمی‌گذارد. | |||
# طریق [[کتاب سلیم]] مختص به [[ابان بن ابی عیاش]] نیست بلکه [[شیخ طوسی]] هم از طریق ابان از [[سلیم]] و هم از [[ابراهیم بن عمر یمانی]] از [[سلیم]] [[نقل]] کرده است<ref>معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۲۱۸ - ۲۲۷.</ref>. | |||
این عالم بزرگ و محقق عالی [[قدر]] [[شیعه]]، مطالب زیادی درباره [[سلیم]] آورده، و بعضی اشکالاتی که به متن کتاب نسبت به بعضی [[روایات]] شده توجیه کرده و یا جواب داده‌اند، علاقه‌مندان می‌توانند به آن مراجعه نمایند <ref>معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۲۱۸ - ۲۲۷.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی ج۱]]، ص۶۸۳-۶۸۴.</ref> | |||
== ولادت سلیم بن قیس هلالی == | |||
در کتاب‌های [[سیره]] از [[تاریخ]] ولادت [[سلیم]] نامی برده نشده و [[سند]] گویایی در [[دست]] نیست؛ جز این [[حدیث]] که [[ابان بن ابی عیاش]] می‌گوید: من در [[جنگ صفین]] از [[سلیم]] پرسیدم که چند سال داری؟ گفت: [[چهل]] سال<ref>مقدمه کتاب سلیم، تحقیق علاء الدین موسوی، ص۱.</ref>. اگر این سؤال و جواب در سال ۳۶ یا ۳۷ [[هجری]] که [[جنگ صفین]] در آن واقع شد، بوده باشد، معلوم می‌شود ولادت [[سلیم]] سه یا چهار سال [[قبل از هجرت]] بوده است.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی ج۱]]، ص۶۸۴.</ref> | |||
== [[ایمان]] و [[اعتقاد]] [[سلیم]] به [[اهل بیت]] {{عم}} == | |||
[[سلیم]] در عصر [[خلافت]] [[عمر بن خطاب]] به [[مدینه]] آمد و در آنجا بود تا در عصر [[خلافت حضرت علی]] {{ع}} با آن [[حضرت]] [[بیعت]] کرد و سپس در رکاب [[امام]] {{ع}} در [[جنگ جمل]] شرکت نمود و پس از [[جنگ جمل]] به [[کوفه]] آمد و در [[کوفه]] ساکن گردید و سپس با [[حضرت علی]] {{ع}} در [[جنگ صفین]] شرکت نمود و با [[سپاهیان]] [[معاویه]] جنگید. | |||
[[سلیم]] پس از [[شهادت]] مولایش [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} بر همان [[اعتقاد]] و [[ایمان]] راسخی که به [[خاندان پیامبر]] {{ع}} و داشت، باقی ماند و هیچ [[انحرافی]] در [[اعتقاد]] او نسبت به [[اهل بیت پیامبر]] و پیدا نشد و به این [[محبت]] و [[ایمان]] [[افتخار]] می‌نمود، از این رو وقتی [[حجاج بن یوسف ثقفی]] به [[کوفه]] آمد و در [[مقام]] [[دستگیری]] [[شیعیان مخلص امیرالمؤمنین]] {{ع}} برآمد، به سراغ [[سلیم]] هم رفت تا او را به [[قتل]] برساند، اما [[سلیم]] برای [[حفظ]] جانش از فرصتی استفاده کرد و فرار نمود و به محلی به نام نوبند [[جان]] نزد [[ابان بن ابی عیاش]] مخفی شد، و بدین ترتیب از خطر [[مرگ]] [[نجات]] یافت. و چون [[وفات]] او نزدیک شد، به [[ابان بن ابی عیاش]] [[وصیت]] کرد و کتابی که نوشته بود ([[کتاب سلیم]]) را نزد او گذاشت<ref>ر. ک: مقدمه کتاب سلیم، ص۱-۳.</ref>. | |||
[[آیت الله]] [[سید ابوالقاسم خوئی]] در ادامه از کتاب خلاصه [[علامه حلی]] [[نقل]] می‌کند: [[سلیم بن قیس]] از [[اصحاب امیرالمؤمنین علی]] {{ع}} است که [[حجاج]] به دنبال او فرستاد تا وی را به [[قتل]] برساند، اما [[سلیم]] فرار کرد و به نزد [[ابان بن ابی عیاش]] [[پناه]] برد و هنگامی که وفاتش فرا رسید به ابان گفت: تو، به گردن من حقی داری و اکنون [[مرگ]] من فرا رسیده، همانا بعد از [[رحلت پیامبر]] {{صل}} حوادث و اتفاق‌هایی افتاده که همه آنها را جمع‌آوری کرده‌ام - و سپس آن کتاب را به ابان داد که هیچ کس از [[سلیم]] غیر از ابان این کتاب را [[نقل]] نکرده است<ref>ر. ک: مقدمه کتاب سلیم، ص۱-۳.</ref>. | |||
بعضی از بزرگان [[شیعه]] مثل [[شیخ طوسی]]، [[ابان بن عیاش]] را [[تضعیف]] کرده‌اند<ref>رجال طوسی، ص۱۰۶، اصحاب الباقر ۳، ش۳۶.</ref> و [[شیخ مفید]] در آخر تصحیح الاعتقاد می‌نویسد: [[کتاب سلیم]] مورد [[وثوق]] نیست و جایز نیست عمل به اکثر آن، چون در آن خلط و تدلیس شده است<ref>تصحیح الاعتقاد، ص۱۲۶.</ref>. و در تنقیح المقال [[مامقانی]] از [[ابن غضائری]] [[نقل]] می‌کند که: [[کتاب سلیم]] دارای اشکال است و علائمی در این رابطه وجود دارد. | |||
به نظر استاد و [[فقیه]] بزرگوار [[شیعه]]: باتوجه به تأییدات کتاب و نیز ایرادات وارده [[اعتماد]] به کتاب برای [[اثبات]] [[حکم شرعی]] مشکل است ولی برای [[تأیید]] [[احکام]] شرعیه مانعی ندارد<ref>ر. ک: دراسات فی ولایة الفقیه للاستلا، آیة الله المنتظری، ج۱، ص۱۸۰ - ۱۸۲.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی ج۱]]، ص۶۸۵-۶۸۶.</ref> | |||
== [[وفات]] [[سلیم]] == | |||
چون [[سلیم]] از [[اصحاب امام زین العابدین]] [[علی بن الحسین]] {{ع}} بوده بنابراین اصح آن است که [[وفات]] او حدود سال ۹۰ [[هجری]] و در [[کوفه]] بوده است.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی ج۱]]، ص۶۸۶.</ref> | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | # [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | ||
# [[پرونده:1379452.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|'''اصحاب امام علی ج۱''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | |||
[[رده: | {{شرطة‌الخمیس}} | ||
{{غدیر}} | |||
{{یاران امام حسن}} | |||
[[رده:اصحاب پیامبر]] | |||
[[رده:اصحاب امام علی]] | |||
[[رده:اصحاب امام حسین]] | |||
[[رده:اصحاب امام حسن]] | |||
[[رده:اصحاب امام سجاد]] | |||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||