پرش به محتوا

معجزه در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'آشکار' به 'آشکار'
جز (جایگزینی متن - 'آشکار' به 'آشکار')
خط ۳۳: خط ۳۳:
==[[حقیقت]] [[اعجاز]]==
==[[حقیقت]] [[اعجاز]]==
*[[معجزه]]، بر این نکته دلالت می‌‌کند که وقتی [[پیامبر]] از جنبه [[علم]] و [[معرفت]]، اتصال با [[جهان]] دیگر را ادعا می‌‌کند، از جنبه [[قدرت]] هم بایستی نشانه‌ای از آن [[جهان]] بیاورد.
*[[معجزه]]، بر این نکته دلالت می‌‌کند که وقتی [[پیامبر]] از جنبه [[علم]] و [[معرفت]]، اتصال با [[جهان]] دیگر را ادعا می‌‌کند، از جنبه [[قدرت]] هم بایستی نشانه‌ای از آن [[جهان]] بیاورد.
*[[متکلمین]] از این، به [[معجزه]] تعبیر کرده‌اند؛ برای اینکه یکی از لوازم آیت بودن این است که مردمِ دیگر از آوردن مثل آن [[ناتوان]] و عاجزند و [[پیامبران]] هم [[مردم]] را به صورت تعجیز مخاطب قرار می‌‌دادند. بر این اساس، نام این عمل را [[معجزه]] گذاشتند، یعنی عملی که [[ناتوانی]] دیگران را [[آشکار]] می‌‌سازد؛ ولی معنای [[معجزه]] به [[ناتوانی]]، تا حدودی نارساست؛ زیرا اگر بر این نکته باشیم که هر چیزی که دیگران در مقابل آن [[ناتوان]] باشند، [[معجزه]] نام گیرد، مطلب با اشکال مواجه می‌‌شود، مثلاً شما [[قرآن]] را [[معجزه]] می‌‌دانید، به [[دلیل]] اینکه کسی مثل آن را نیاورده است. در هر رشته دیگر نیز که یک نفر متخصص باشد، دیگران نمی‌توانند آثاری مثل او خلق کنند. پس، این کلمه نارساست و باید [[معجزه]] و [[ناتوانی]] دیگران، این جهت را که کار از مرز [[قدرت]] بشری خارج است، برساند.
*[[متکلمین]] از این، به [[معجزه]] تعبیر کرده‌اند؛ برای اینکه یکی از لوازم آیت بودن این است که مردمِ دیگر از آوردن مثل آن [[ناتوان]] و عاجزند و [[پیامبران]] هم [[مردم]] را به صورت تعجیز مخاطب قرار می‌‌دادند. بر این اساس، نام این عمل را [[معجزه]] گذاشتند، یعنی عملی که [[ناتوانی]] دیگران را آشکار می‌‌سازد؛ ولی معنای [[معجزه]] به [[ناتوانی]]، تا حدودی نارساست؛ زیرا اگر بر این نکته باشیم که هر چیزی که دیگران در مقابل آن [[ناتوان]] باشند، [[معجزه]] نام گیرد، مطلب با اشکال مواجه می‌‌شود، مثلاً شما [[قرآن]] را [[معجزه]] می‌‌دانید، به [[دلیل]] اینکه کسی مثل آن را نیاورده است. در هر رشته دیگر نیز که یک نفر متخصص باشد، دیگران نمی‌توانند آثاری مثل او خلق کنند. پس، این کلمه نارساست و باید [[معجزه]] و [[ناتوانی]] دیگران، این جهت را که کار از مرز [[قدرت]] بشری خارج است، برساند.
*پس [[معجزه]] کار و اثری است که از [[پیغمبری]] به عنوان "[[تحدی]]" آورده شود و نشانه‌ای باشد از اینکه قدرتی ماورای بشری در ایجاد آن دخالت دارد و این عمل، فراتر از [[قدرت]] [[بشر]] است<ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۱۷۶-۱۷۷.</ref>.
*پس [[معجزه]] کار و اثری است که از [[پیغمبری]] به عنوان "[[تحدی]]" آورده شود و نشانه‌ای باشد از اینکه قدرتی ماورای بشری در ایجاد آن دخالت دارد و این عمل، فراتر از [[قدرت]] [[بشر]] است<ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۱۷۶-۱۷۷.</ref>.


خط ۳۹: خط ۳۹:
#بعضی مانند مادی‌مسلکان و نیز آنان که قصد نفی [[معجزه]] را دارند، ممکن است [[معجزه]] را این طور تعریف کنند که [[معجزه]]، یعنی آنچه بدون [[علت]] روی می‌‌دهد. این تعریف نادرست است؛ زیرا اگر [[معجزه]] بدون [[علت]] رخ داده باشد، [[دلیل]] بر هیچ امری نخواهد بود.
#بعضی مانند مادی‌مسلکان و نیز آنان که قصد نفی [[معجزه]] را دارند، ممکن است [[معجزه]] را این طور تعریف کنند که [[معجزه]]، یعنی آنچه بدون [[علت]] روی می‌‌دهد. این تعریف نادرست است؛ زیرا اگر [[معجزه]] بدون [[علت]] رخ داده باشد، [[دلیل]] بر هیچ امری نخواهد بود.
#ممکن است گروهی دیگر [[معتقد]] باشند که [[معجزه]] پیدایش چیزی بدون [[علت]] و نیز استثنای در [[قانون علیت]] نیست، بلکه [[معجزه]] به این معناست که به جای [[علت]] واقعی یک رویداد، [[علت]] دیگری [[جانشین]] آن می‌‌گردد. در [[حقیقت]]، در [[معجزه]] اصل علیت نفی نشده، بلکه [[جانشین]] [[علت]] دیگر گردیده است؛ مثلاً [[علت]] واقعی و [[حقیقی]] پیدایش [[انسان]]، آمیزش دو [[انسان]] است؛ حالا چنانچه این [[علت]] جای خود را به [[علت]] دیگری دهد و انسانی از غیر طریق آمیزش دو [[انسان]] پدید آید، آن [[معجزه]] است. این گفتار ناشی از عدم اطلاع بر [[علوم عقلی]] است؛ زیرا در عالم، [[نظام]] [[علت]] و معلول حکمفرماست. این [[نظام]]، [[نظامی]] قراردادی نیست که بتواند آن را تغییر و تبدیل نمود، بلکه بر اساس رابطه‌ای [[حقیقی]] و واقعی و تخلف‌ناپذیر است.
#ممکن است گروهی دیگر [[معتقد]] باشند که [[معجزه]] پیدایش چیزی بدون [[علت]] و نیز استثنای در [[قانون علیت]] نیست، بلکه [[معجزه]] به این معناست که به جای [[علت]] واقعی یک رویداد، [[علت]] دیگری [[جانشین]] آن می‌‌گردد. در [[حقیقت]]، در [[معجزه]] اصل علیت نفی نشده، بلکه [[جانشین]] [[علت]] دیگر گردیده است؛ مثلاً [[علت]] واقعی و [[حقیقی]] پیدایش [[انسان]]، آمیزش دو [[انسان]] است؛ حالا چنانچه این [[علت]] جای خود را به [[علت]] دیگری دهد و انسانی از غیر طریق آمیزش دو [[انسان]] پدید آید، آن [[معجزه]] است. این گفتار ناشی از عدم اطلاع بر [[علوم عقلی]] است؛ زیرا در عالم، [[نظام]] [[علت]] و معلول حکمفرماست. این [[نظام]]، [[نظامی]] قراردادی نیست که بتواند آن را تغییر و تبدیل نمود، بلکه بر اساس رابطه‌ای [[حقیقی]] و واقعی و تخلف‌ناپذیر است.
#فرق است میان خرق [[قانون علیت]] و خرق [[ناموس]] [[طبیعت]]. [[معجزه]] آن نیست که چیزی از غیر راه [[علت]] اصلی پدید آمده باشد، بلکه آنچه از غیر مسیر و جریان عادی و طبیعی به وجود آمده باشد، [[معجزه]] نام دارد. به بیان بهتر: [[معجزه]] خارج شدن امری است از جریان عادی به نحوی که دخالت ماوراء الطبیعه در آن [[آشکار]] باشد.
#فرق است میان خرق [[قانون علیت]] و خرق [[ناموس]] [[طبیعت]]. [[معجزه]] آن نیست که چیزی از غیر راه [[علت]] اصلی پدید آمده باشد، بلکه آنچه از غیر مسیر و جریان عادی و طبیعی به وجود آمده باشد، [[معجزه]] نام دارد. به بیان بهتر: [[معجزه]] خارج شدن امری است از جریان عادی به نحوی که دخالت ماوراء الطبیعه در آن آشکار باشد.
*[[معجزه]] بدین‌گونه توجیه می‌‌گردد: [[علل]] واقعی اشیا و پدیده‌ها برای [[بشر]] که می‌خواهد با [[علم]] و تجربه به [[حقیقت]] روابط آنها برسد، همواره مجهول است و تنها [[خداوند]] بر علت‌های واقعی اشیا و پدیده‌ها [[آگاه]] است و [[بشر]] به وسیله تجربه و [[آزمایش]] فقط به یک سلسله تقارنات و ارتباطات دسترسی پیدا می‌‌کند و آن را رابطه علیت می‌‌پندارد.
*[[معجزه]] بدین‌گونه توجیه می‌‌گردد: [[علل]] واقعی اشیا و پدیده‌ها برای [[بشر]] که می‌خواهد با [[علم]] و تجربه به [[حقیقت]] روابط آنها برسد، همواره مجهول است و تنها [[خداوند]] بر علت‌های واقعی اشیا و پدیده‌ها [[آگاه]] است و [[بشر]] به وسیله تجربه و [[آزمایش]] فقط به یک سلسله تقارنات و ارتباطات دسترسی پیدا می‌‌کند و آن را رابطه علیت می‌‌پندارد.
*بر این اساس، [[معجزه]] به معنای به وقوع پیوستن حوادث و رویدادها از طریق روابط [[علمی]] و معلولی ناشناخته برای [[بشر]] است. در این چرخه هیچ علتی نفی نمی‌گردد، اما علت‌های ناشناخته جایگزین علت‌های تجربی و مألوف شده است<ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۱۷۷.</ref>.
*بر این اساس، [[معجزه]] به معنای به وقوع پیوستن حوادث و رویدادها از طریق روابط [[علمی]] و معلولی ناشناخته برای [[بشر]] است. در این چرخه هیچ علتی نفی نمی‌گردد، اما علت‌های ناشناخته جایگزین علت‌های تجربی و مألوف شده است<ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۱۷۷.</ref>.
۲۱۸٬۲۲۷

ویرایش