الیاس در قرآن: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'خدای متعالی' به 'خدای متعال'
(صفحهای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{نبوت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233);...» ایجاد کرد) |
جز (جایگزینی متن - 'خدای متعالی' به 'خدای متعال') |
||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
نام الیاس دوبار، و بنابر نظر کسانی که "[[الیاسین]]" را تعبیر دیگری از الیاس میدانند، سه بار در [[قرآن]] آمده است. {{متن قرآن|وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَى وَعِيسَى وَإِلْيَاسَ كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ}}<ref>«و زکریا و یحیی و عیسی و الیاس را (نیز)؛ آنان همه از شایستگان بودند» سوره انعام، آیه ۸۵.</ref>، {{متن قرآن|وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ}}<ref>«و نیز الیاس از پیامبران بود» سوره صافات، آیه ۱۲۳.</ref>، {{متن قرآن|سَلَامٌ عَلَى إِلْ يَاسِينَ}}<ref>«و درود بر ال یاسین» سوره صافات، آیه ۱۳۰.</ref> با توجه به اینکه قرآن به بیان جزئیات رخدادهای [[تاریخی]] نمیپردازد، درباره [[زمان]]، مکان، [[نسب]] و برخی دیگر از ویژگیهای الیاس نمیتوان از مستند [[قرآنی]] کمک گرفت؛ اما در [[منابع اسلامی]] دیدگاههای گوناگونی در این باره وجود دارد. بیشتر [[مفسّران]] <ref>جامع البیان، مج ۵، ج ۷، ص ۳۴۰؛ مجمعالبیان، ج ۴، ص ۵۱۰.</ref> و مورّخان<ref> عرائس المجالس، ص ۲۲۳؛ الکامل، ج ۱، ص ۱۶۱؛ قصص الأنبیاء، ص ۳۸۵.</ref> او را از [[نوادگان]] [[هارون]] و از [[پیامبران بنیاسرائیل]] و نسب او را [[الیاس بن یاسین بن فنحاص بن العیزار بن هارون بن عمران]] دانستهاند. عدهای از [[مفسران]] هم به [[نقل]] از [[عبدالله بن مسعود]] و [[قتاده]]، او را همان "[[ادریس]]" شمردهاند،<ref>التبیان، ج۴، ص ۱۹۴؛ مجمعالبیان، ج ۸، ص ۷۱۳؛ زادالمسیر، ج ۷، ص ۷۹.</ref> حتی گفته شده که [[ابنمسعود]] در قرائتی نادر، [[آیه]] {{متن قرآن|وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ}}<ref>«و نیز الیاس از پیامبران بود» سوره صافات، آیه ۱۲۳.</ref> را {{عربی|"إنّ ادريس"}} قرائت کرده است؛<ref> الکشاف، ج ۴، ص۶۰؛ مجمعالبیان، ج۸، ص۷۱۲؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۵، ص ۷۶.</ref> ولی گویا این گفته با [[آیات]] {{متن قرآن| وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ كُلاًّ هَدَيْنَا وَنُوحًا هَدَيْنَا مِن قَبْلُ وَمِن ذُرِّيَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَى وَهَارُونَ وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَى وَعِيسَى وَإِلْيَاسَ كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ}}<ref>«و به او اسحاق و یعقوب را بخشیدیم و همه را راهنمایی کردیم- نوح را پیشتر راهنمایی کرده بودیم- و داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را که از فرزندزادگان وی بودند (نیز راهنمایی کردیم)؛ و این چنین نیکوکاران را پاداش میدهیم و زکریا و یحیی و عیسی و الیاس را (نیز)؛ آنان همه از شایستگان بودند» سوره انعام، آیه ۸۴-۸۵.</ref> [[سازگاری]] ندارد، زیرا به [[دلیل]] بازگشت [[ضمیر]] {{متن قرآن|مِن ذُرِّيَّتِهِ}} به "[[ابراهیم]]" یا "[[نوح]]"، [[الیاس]] نواده یکی از این دو [[پیامبر]] به شمار میرود، در حالی که بیشتر [[مفسّران]]، [[ادریس]] را از اجداد نوح دانستهاند.<ref>جامعالبیان، مج ۵، ج ۷، ص ۳۴۰؛ تفسیر قرطبی، ج۷، ص۲۴؛ روحالمعانی، مج ۱۳، ج ۲۳، ص ۲۰۴.</ref> از [[ابن عباس]] [[نقل]] شده که الیاس همان "[[خضر]]"، یعنی معلّم [[موسی]] است <ref> تفسیر قرطبی، ج۷، ص۲۴؛ المیزان، ج ۱۷، ص ۱۵۹؛ نمونه، ج ۱۹، ص ۱۴۴.</ref> و برخی دیگر بر این باورند که الیاس از [[دوستان]] خضر بوده و هر دو زندهاند و الیاس [[مأمور]] خشکیها و خضر مأمور جزیرهها و دریاهاست یا [[مأموریت]] الیاس را در بیابانها و خضر را در کوهها میدانند.<ref>مجمعالبیان، ج ۸، ص۷۱۳؛ قصصالانبیاء، ص۳۸۶؛ روح المعانی، مج ۱۳، ج ۲۳، ص ۲۰۳.</ref> برخی او را "[[یحیی]]"، تعمید دهنده [[عیسی]]،<ref> نمونه، ج ۱۹، ص ۱۴۴.</ref> "[[الیسع]]"<ref>تفسیر قرطبی، ج ۷، ص ۲۴.</ref> و "ذا الکفل"<ref> مجمعالبیان، ج ۸، ص ۷۱۳؛ روحالمعانی، مج ۱۳، ج ۲۳، ص ۲۰۳؛ التحقیق، ج ۱، ص ۱۲۷.</ref> نیز دانستهاند؛ ولی آنگونه که از ظاهر [[آیات قرآن]] برمیآید، الیاس به طور جداگانه نام یکی از [[پیامبران]] بوده و با هیچ یک از پیامبران دیگر که نام برخی از آنها در کنار الیاس آمده، [[متحد]] نیست. | نام الیاس دوبار، و بنابر نظر کسانی که "[[الیاسین]]" را تعبیر دیگری از الیاس میدانند، سه بار در [[قرآن]] آمده است. {{متن قرآن|وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَى وَعِيسَى وَإِلْيَاسَ كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ}}<ref>«و زکریا و یحیی و عیسی و الیاس را (نیز)؛ آنان همه از شایستگان بودند» سوره انعام، آیه ۸۵.</ref>، {{متن قرآن|وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ}}<ref>«و نیز الیاس از پیامبران بود» سوره صافات، آیه ۱۲۳.</ref>، {{متن قرآن|سَلَامٌ عَلَى إِلْ يَاسِينَ}}<ref>«و درود بر ال یاسین» سوره صافات، آیه ۱۳۰.</ref> با توجه به اینکه قرآن به بیان جزئیات رخدادهای [[تاریخی]] نمیپردازد، درباره [[زمان]]، مکان، [[نسب]] و برخی دیگر از ویژگیهای الیاس نمیتوان از مستند [[قرآنی]] کمک گرفت؛ اما در [[منابع اسلامی]] دیدگاههای گوناگونی در این باره وجود دارد. بیشتر [[مفسّران]] <ref>جامع البیان، مج ۵، ج ۷، ص ۳۴۰؛ مجمعالبیان، ج ۴، ص ۵۱۰.</ref> و مورّخان<ref> عرائس المجالس، ص ۲۲۳؛ الکامل، ج ۱، ص ۱۶۱؛ قصص الأنبیاء، ص ۳۸۵.</ref> او را از [[نوادگان]] [[هارون]] و از [[پیامبران بنیاسرائیل]] و نسب او را [[الیاس بن یاسین بن فنحاص بن العیزار بن هارون بن عمران]] دانستهاند. عدهای از [[مفسران]] هم به [[نقل]] از [[عبدالله بن مسعود]] و [[قتاده]]، او را همان "[[ادریس]]" شمردهاند،<ref>التبیان، ج۴، ص ۱۹۴؛ مجمعالبیان، ج ۸، ص ۷۱۳؛ زادالمسیر، ج ۷، ص ۷۹.</ref> حتی گفته شده که [[ابنمسعود]] در قرائتی نادر، [[آیه]] {{متن قرآن|وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ}}<ref>«و نیز الیاس از پیامبران بود» سوره صافات، آیه ۱۲۳.</ref> را {{عربی|"إنّ ادريس"}} قرائت کرده است؛<ref> الکشاف، ج ۴، ص۶۰؛ مجمعالبیان، ج۸، ص۷۱۲؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۵، ص ۷۶.</ref> ولی گویا این گفته با [[آیات]] {{متن قرآن| وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ كُلاًّ هَدَيْنَا وَنُوحًا هَدَيْنَا مِن قَبْلُ وَمِن ذُرِّيَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَى وَهَارُونَ وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَى وَعِيسَى وَإِلْيَاسَ كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ}}<ref>«و به او اسحاق و یعقوب را بخشیدیم و همه را راهنمایی کردیم- نوح را پیشتر راهنمایی کرده بودیم- و داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را که از فرزندزادگان وی بودند (نیز راهنمایی کردیم)؛ و این چنین نیکوکاران را پاداش میدهیم و زکریا و یحیی و عیسی و الیاس را (نیز)؛ آنان همه از شایستگان بودند» سوره انعام، آیه ۸۴-۸۵.</ref> [[سازگاری]] ندارد، زیرا به [[دلیل]] بازگشت [[ضمیر]] {{متن قرآن|مِن ذُرِّيَّتِهِ}} به "[[ابراهیم]]" یا "[[نوح]]"، [[الیاس]] نواده یکی از این دو [[پیامبر]] به شمار میرود، در حالی که بیشتر [[مفسّران]]، [[ادریس]] را از اجداد نوح دانستهاند.<ref>جامعالبیان، مج ۵، ج ۷، ص ۳۴۰؛ تفسیر قرطبی، ج۷، ص۲۴؛ روحالمعانی، مج ۱۳، ج ۲۳، ص ۲۰۴.</ref> از [[ابن عباس]] [[نقل]] شده که الیاس همان "[[خضر]]"، یعنی معلّم [[موسی]] است <ref> تفسیر قرطبی، ج۷، ص۲۴؛ المیزان، ج ۱۷، ص ۱۵۹؛ نمونه، ج ۱۹، ص ۱۴۴.</ref> و برخی دیگر بر این باورند که الیاس از [[دوستان]] خضر بوده و هر دو زندهاند و الیاس [[مأمور]] خشکیها و خضر مأمور جزیرهها و دریاهاست یا [[مأموریت]] الیاس را در بیابانها و خضر را در کوهها میدانند.<ref>مجمعالبیان، ج ۸، ص۷۱۳؛ قصصالانبیاء، ص۳۸۶؛ روح المعانی، مج ۱۳، ج ۲۳، ص ۲۰۳.</ref> برخی او را "[[یحیی]]"، تعمید دهنده [[عیسی]]،<ref> نمونه، ج ۱۹، ص ۱۴۴.</ref> "[[الیسع]]"<ref>تفسیر قرطبی، ج ۷، ص ۲۴.</ref> و "ذا الکفل"<ref> مجمعالبیان، ج ۸، ص ۷۱۳؛ روحالمعانی، مج ۱۳، ج ۲۳، ص ۲۰۳؛ التحقیق، ج ۱، ص ۱۲۷.</ref> نیز دانستهاند؛ ولی آنگونه که از ظاهر [[آیات قرآن]] برمیآید، الیاس به طور جداگانه نام یکی از [[پیامبران]] بوده و با هیچ یک از پیامبران دیگر که نام برخی از آنها در کنار الیاس آمده، [[متحد]] نیست. | ||
در [[سوره انعام]]، نام الیاس در میان چند پیامبر دیگر که همه آنان از [[صالحان]] شمرده شدهاند، آمده است: {{متن قرآن|وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَى وَعِيسَى وَإِلْيَاسَ كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ}}<ref>«و زکریا و یحیی و عیسی و الیاس را (نیز)؛ آنان همه از شایستگان بودند» سوره انعام، آیه ۸۵.</ref> بیشتر [[مفسران]] بدون هیچ توضیحی درباره {{متن قرآن|الصَّالِحِينَ}} از کنار آن گذشتهاند؛ اما برخی گفتهاند: {{متن قرآن|كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ}} یعنی همه آنها از [[انبیا]] و [[رسولان]] هستند،<ref> مجمع البیان، ج ۳، ص ۵۱۰.</ref> چنانکه برخی دیگر از مفسران در ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَمَنْ يَرْغَبُ عَنْ مِلَّةِ إِبْرَاهِيمَ إِلَّا مَنْ سَفِهَ نَفْسَهُ وَلَقَدِ اصْطَفَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ}}<ref>«و چه کس جز آنکه سبک مغز است از آیین ابراهیم روی میگرداند؟ در حالی که ما او را در این جهان برگزیدهایم و بیگمان او در جهان واپسین از شایستگان است» سوره بقره، آیه ۱۳۰.</ref> که درباره [[حضرت ابراهیم]] میفرماید: {{متن قرآن|إِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ}} معتقدند که مراد از صالحان در این آیه، کسانی نیستند که [[شایستگی]] [[رحمت]] عامّه [[خدا]] یا رحمت ویژه [[مؤمنان]] یا [[ولایت]] و [[سرپرستی]] از سوی خدا را دارند، بلکه مقصود، این است که آنها کسانی و دارای مقامی هستند که [[رحمت الهی]] آنان را دربرمیگیرد و این همان [[امنیت]] مطلق از [[عذاب الهی]] است و چنین مقامی، خود دارای مراتبی است.<ref> المیزان، ج ۱، ص ۳۰۴ ـ ۳۰۵.</ref> در [[سوره]] صافّات [[الیاس]] از پیامبرانی معرفی شده که با [[دعوت]] [[قوم]] خود به [[پرهیزگاری]] و [[پرستش]] خدا، آنان را از پرستش غیر او برحذر داشته است؛ ولی قومِ او ـ جز شماری از افراد بااخلاص ـ سخنانش را نادیده گرفته، به وی [[ایمان]] نیاوردند: {{متن قرآن| وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنْ الْمُرْسَلِينَ إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَلا تَتَّقُونَ أَتَدْعُونَ بَعْلا وَتَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ اللَّهَ رَبَّكُمْ وَرَبَّ آبَائِكُمُ الأَوَّلِينَ فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ إِلاَّ عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ}}<ref>«و نیز الیاس از پیامبران بود و (یاد کن) آنگاه را که به قوم خود گفت: آیا پرهیزگاری نمیورزید؟ آیا (بت) بعل را (به پرستش) میخوانید و بهترین آفریدگاران را وا مینهید؟ خداوند را که پروردگار شما و پروردگار نیاکان شماست؟پس او را دروغگو انگاشتند از این رو آنان را (در دوزخ) حاضر میگردانند. مگر بندگان ناب خداوند را.» سوره صافات، آیه ۱۲۳-۱۲۸.</ref> در ذیل این [[آیات]]، داستانهای فراوانی [[نقل]] شده که در یکی از آنها به نقل از [[صدوق]] آمده است: بعد از تجزیه [[سرزمین]] [[بنیاسرائیل]]، گروهی از آنان به شهری که به سبب وجود بتی به نام "بعل"، "بعلبک" نامیده میشد، کوچ کردند. [[مردم]] و [[پادشاه]] این دیار، [[بت]] بعل را میپرستیدند و خدای | در [[سوره انعام]]، نام الیاس در میان چند پیامبر دیگر که همه آنان از [[صالحان]] شمرده شدهاند، آمده است: {{متن قرآن|وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَى وَعِيسَى وَإِلْيَاسَ كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ}}<ref>«و زکریا و یحیی و عیسی و الیاس را (نیز)؛ آنان همه از شایستگان بودند» سوره انعام، آیه ۸۵.</ref> بیشتر [[مفسران]] بدون هیچ توضیحی درباره {{متن قرآن|الصَّالِحِينَ}} از کنار آن گذشتهاند؛ اما برخی گفتهاند: {{متن قرآن|كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ}} یعنی همه آنها از [[انبیا]] و [[رسولان]] هستند،<ref> مجمع البیان، ج ۳، ص ۵۱۰.</ref> چنانکه برخی دیگر از مفسران در ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَمَنْ يَرْغَبُ عَنْ مِلَّةِ إِبْرَاهِيمَ إِلَّا مَنْ سَفِهَ نَفْسَهُ وَلَقَدِ اصْطَفَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ}}<ref>«و چه کس جز آنکه سبک مغز است از آیین ابراهیم روی میگرداند؟ در حالی که ما او را در این جهان برگزیدهایم و بیگمان او در جهان واپسین از شایستگان است» سوره بقره، آیه ۱۳۰.</ref> که درباره [[حضرت ابراهیم]] میفرماید: {{متن قرآن|إِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ}} معتقدند که مراد از صالحان در این آیه، کسانی نیستند که [[شایستگی]] [[رحمت]] عامّه [[خدا]] یا رحمت ویژه [[مؤمنان]] یا [[ولایت]] و [[سرپرستی]] از سوی خدا را دارند، بلکه مقصود، این است که آنها کسانی و دارای مقامی هستند که [[رحمت الهی]] آنان را دربرمیگیرد و این همان [[امنیت]] مطلق از [[عذاب الهی]] است و چنین مقامی، خود دارای مراتبی است.<ref> المیزان، ج ۱، ص ۳۰۴ ـ ۳۰۵.</ref> در [[سوره]] صافّات [[الیاس]] از پیامبرانی معرفی شده که با [[دعوت]] [[قوم]] خود به [[پرهیزگاری]] و [[پرستش]] خدا، آنان را از پرستش غیر او برحذر داشته است؛ ولی قومِ او ـ جز شماری از افراد بااخلاص ـ سخنانش را نادیده گرفته، به وی [[ایمان]] نیاوردند: {{متن قرآن| وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنْ الْمُرْسَلِينَ إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَلا تَتَّقُونَ أَتَدْعُونَ بَعْلا وَتَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ اللَّهَ رَبَّكُمْ وَرَبَّ آبَائِكُمُ الأَوَّلِينَ فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ إِلاَّ عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ}}<ref>«و نیز الیاس از پیامبران بود و (یاد کن) آنگاه را که به قوم خود گفت: آیا پرهیزگاری نمیورزید؟ آیا (بت) بعل را (به پرستش) میخوانید و بهترین آفریدگاران را وا مینهید؟ خداوند را که پروردگار شما و پروردگار نیاکان شماست؟پس او را دروغگو انگاشتند از این رو آنان را (در دوزخ) حاضر میگردانند. مگر بندگان ناب خداوند را.» سوره صافات، آیه ۱۲۳-۱۲۸.</ref> در ذیل این [[آیات]]، داستانهای فراوانی [[نقل]] شده که در یکی از آنها به نقل از [[صدوق]] آمده است: بعد از تجزیه [[سرزمین]] [[بنیاسرائیل]]، گروهی از آنان به شهری که به سبب وجود بتی به نام "بعل"، "بعلبک" نامیده میشد، کوچ کردند. [[مردم]] و [[پادشاه]] این دیار، [[بت]] بعل را میپرستیدند و [[خدای متعال]] برای [[هدایت]] آنها الیاس را به سویشان فرستاد. پادشاه در آغاز دعوت او را پذیرفت؛ ولی همسرش، وی را به [[سرپیچی]] و [[مخالفت]] با الیاس وا داشت. پادشاه نیز ضمن مخالفت با الیاس درصدد کشتن وی برآمد و الیاس به کوهها و بیابانها گریخت. بنابر قولی دیگر، الیاس، [[الیسع]] را به [[جانشینی]] خود برگزید و [[خدای متعال]] او را به [[آسمانها]] برد<ref>الکامل، ج ۱، ص ۱۶۱ ـ ۱۶۲؛ مجمعالبیان، ج ۸، ص ۷۱۳؛ المیزان، ج ۱۷، ص ۱۶۰.</ref>. | ||
همانگونه که از [[آیات قرآن]] برمیآید، [[قوم الیاس]] به جای پرستش خدای یگانه، به پرستش بتی به نام بعل روی آورده بودند: {{متن قرآن|إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَلَا تَتَّقُونَ}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که به قوم خود گفت: آیا پرهیزگاری نمیورزید؟» سوره صافات، آیه ۱۲۴.</ref>، {{متن قرآن|أَتَدْعُونَ بَعْلًا وَتَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ}}<ref>«آیا (بت) بعل را (به پرستش) میخوانید و بهترین آفریدگاران را وا مینهید؟» سوره صافات، آیه ۱۲۵.</ref> معنا و مصداق بعل مورد [[اختلاف]] [[مفسران]] است؛ از جمله آن را به معنای "[[ربّ]]"،<ref>تفسیر قمی، ج۲، ص۲۲۶؛ التبیان، ج ۸، ص ۵۲۵؛ کنزالدقائق، ج ۱۱، ص ۱۷۴.</ref> نام یک [[فرشته]] <ref>تفسیر قرطبی، ج ۱۵، ص ۷۷.</ref> و نیز نام زنی دانستهاند که [[قوم الیاس]] را [[گمراه]] کرد و مورد [[پرستش]] آنان قرار گرفت.<ref>تفسیر ابن کثیر، ج ۴، ص ۲۲؛ روحالمعانی، مج ۱۳، ج ۲۳، ص ۲۰۴.</ref> | همانگونه که از [[آیات قرآن]] برمیآید، [[قوم الیاس]] به جای پرستش خدای یگانه، به پرستش بتی به نام بعل روی آورده بودند: {{متن قرآن|إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَلَا تَتَّقُونَ}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که به قوم خود گفت: آیا پرهیزگاری نمیورزید؟» سوره صافات، آیه ۱۲۴.</ref>، {{متن قرآن|أَتَدْعُونَ بَعْلًا وَتَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ}}<ref>«آیا (بت) بعل را (به پرستش) میخوانید و بهترین آفریدگاران را وا مینهید؟» سوره صافات، آیه ۱۲۵.</ref> معنا و مصداق بعل مورد [[اختلاف]] [[مفسران]] است؛ از جمله آن را به معنای "[[ربّ]]"،<ref>تفسیر قمی، ج۲، ص۲۲۶؛ التبیان، ج ۸، ص ۵۲۵؛ کنزالدقائق، ج ۱۱، ص ۱۷۴.</ref> نام یک [[فرشته]] <ref>تفسیر قرطبی، ج ۱۵، ص ۷۷.</ref> و نیز نام زنی دانستهاند که [[قوم الیاس]] را [[گمراه]] کرد و مورد [[پرستش]] آنان قرار گرفت.<ref>تفسیر ابن کثیر، ج ۴، ص ۲۲؛ روحالمعانی، مج ۱۳، ج ۲۳، ص ۲۰۴.</ref> |