سخن‌چینی در جامعه‌شناسی اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←نمامی و سخن‌چینی
(←آیه) |
|||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = سخن‌چینی | |||
| عنوان مدخل = سخن‌چینی | |||
| مداخل مرتبط = [[سخن‌چینی در قرآن]] - [[سخن‌چینی در نهج البلاغه]] - [[سخن‌چینی در جامعه‌شناسی اسلامی]] - [[نفی سخن‌چینی در معارف و سیره نبوی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
== | == نمامی و [[سخن‌چینی]] == | ||
واژه “نم” به معنای [[سخن‌چینی]] و [[سخن گفتن]] برای ایجاد اختلاف است و نمیمة به معنای سخن‌چینی و دوبه‌هم‌زنی می‌باشد و در [[قرآن]] {{متن قرآن|هَمَّازٍ مَشَّاءٍ بِنَمِيمٍ}}<ref>«خرده‌گیری، پیشگامی در سخن‌چینی» سوره قلم، آیه ۱۱.</ref> به کار رفته است<ref>حسین بن محمد راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۸۲۵.</ref>. نمیم به معنای خبری است که نقل شده و در آن [[فساد]] هست<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۱۲، ص۲۵۷.</ref>. واژه دیگری که برای آن به کار می‌رود “قنات” به معنای [[سخن‌چین]] است<ref>محمد بن حسن ابن درید، جمهرة اللغة، ج۱، ص۱۷۱.</ref>. | |||
واژه “نم” به معنای سخن‌چینی و [[سخن گفتن]] برای | |||
[[ | [[علامه طباطبایی]] در توضیح واژه مذکور می‌نویسد: مشاء بنمیم به معنای [[سعایت]] و دوبه‌هم‌زنی است، و مشاء به معنای نقل کننده سخنان کسانی نزد کسان دیگر به منظور فساد و تیرگی روابط است<ref>سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۹، ص۶۲۱.</ref>. | ||
سخن‌چینی از [[افعال]] ناپسندی است که پیامدهای زیان‌باری در بین اعضای [[جامعه]] دارد. در هر جامعه، معمولاً کسانی هستند که به بهانه‌های مختلف و به اغراض و انگیزه‌های گوناگون همچون ارضای تمایل‌های بیمارگون، اختلاف‌افکنی، تشدید مخاصمه‌ها و فاصله‌ها، ایجاد ذهنیت‌های منفی، [[توطئه]]، [[انتقام]]، تخریب شخصیت‌ها، افشای [[اسرار]] و... به این کار دست می‌زنند. گفتنی است در [[سوره قلم]] به عنوان تنها مستند [[قرآنی]] کنش “نمامی”، واژه {{متن قرآن|مَشَّاءٍ بِنَمِيمٍ}} به معنای سخن‌چینی فعال به صورت صیغه مبالغه ذکر شده است. | |||
[[شهید مطهری]] در توضیح {{متن قرآن|مَشَّاءٍ بِنَمِيمٍ}} می‌نویسد: قرآن نمی‌فرماید: نمام. تعبیرش این است: {{متن قرآن|مَشَّاءٍ بِنَمِيمٍ}} مثل اینکه در اینجا نوعی سخن‌چینی را که پست‌ترین نوع آن است بیان می‌کند و آن اینکه [[انسان]] حرفی را در جایی از کسی می‌شنود، آن [[قدر]] به کار سخن‌چینی [[حریص]] است که این طور نیست که بعد از مدتی با آن شخص دیگر [برخورد می‌کند و آن حرف را می‌گوید، بلکه] فوراً کفش و [[لباس]] می‌پوشد و راه می‌افتد که برود این خبر را به او بدهد، کاری ندارد غیر از اینکه همین را به او بگوید، یعنی برای او این کار آن‌قدر [[هدف]] است که هیچ کاری ندارد جز اینکه راه بیفتد برای همین کار. این دیگر پست‌ترین نوع [[سخن‌چینی]] است. نمامی در [[شریعت اسلام]] بسیار مذموم است<ref>مرتضی مطهری، آشنایی با قرآن، ج۸، ص۲۶۶-۲۶۸؛ برای آگاهی بیشتر از زمینه‌های روحی فاعلان و آثار و تبعات اجتماعی مخرب این عمل، ر. ک: محسن فیض کاشانی، المهجة البیضاء، ج۵، ص۲۷۵-۲۸۲؛ ناصر مکارم شیرازی و با همکاری جمعی از فضلا و دانشمندان، اخلاق در قرآن، ج۳، ص۲۹۵-۳۱۱.</ref>. | |||
==منابع== | == [[آیات قرآنی]] مرتبط == | ||
# [[نهی]] از متابعت نمامان [[فرومایه]]: {{متن قرآن|وَلَا تُطِعْ كُلَّ حَلَّافٍ مَهِينٍ * هَمَّازٍ مَشَّاءٍ بِنَمِيمٍ}}<ref>«و از هر سوگندخواره فرومایه‌ای فرمان مبر! * خرده‌گیری، پیشگامی در سخن‌چینی» سوره قلم، آیه۱۰-۱۱.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۲۷۱.</ref> | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1100695.jpg|22px]] [[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|'''ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم''']] | # [[پرونده:1100695.jpg|22px]] [[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|'''ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم''']] | ||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
{{ارزش‌های اجتماعی}} | |||
{{ | |||
[[رده:سخن‌چینی]] | [[رده:سخن‌چینی]] | ||