غیب در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←غیب در اصطلاح اندیشمندان امامیه
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
==غیب در اصطلاح [[اندیشمندان]] [[امامیه]]== | ==غیب در اصطلاح [[اندیشمندان]] [[امامیه]]== | ||
از آنجا که [[درک]] دقیق و عمیق مقصود از غیب و مشتقاتش در [[قرآن]] و [[احادیث اهل بیت]]{{عم}} به [[دلیل]] کاربرد زیاد و برخورداری از حساسیت دیرینه در [[جامعه اسلامی]]، از موضوعاتی است که جهت [[فهم]] [[معارف]] [[ظریف]] [[توحیدی]]، امامتی و [[دفع شبهات]] [[مخالفین]] حائز اهمیت است، این واژه را فراتر از لغت باید واکاوی نمود. در این قسمت با توجه به اینکه تعاریف اکثر اندیشمندان امامیه از غیب، ناظر به [[آیات]] و [[روایات]] بوده، ابتدا دیدگاه‌های ایشان را در این زمینه [[ذکر]] نموده و آنگاه خود با پی‌جوئی مصادیق غیب در [[کتاب و سنت]]، [[جامعیت]] و مانعیت این تعریف‌ها را به نظاره می‌نشینیم. در میان [[عالمان]] امامیه، جمع کثیری [[معتقد]] به [[جعل]] اصطلاح خاصی در مورد واژه "غیب" در [[اسلام]] نبوده و بر این باورند که در [[منابع دینی]] این تعبیر به همان معنای لغوی‌اش به [[کار]] رفته است، اما از آنجا که در معنای لغوی آن، دیدگاه مشترکی ندارند [[شاهد]] گوناگونی اقوال ایشان از جهات متعدد هستیم: | از آنجا که [[درک]] دقیق و عمیق مقصود از غیب و مشتقاتش در [[قرآن]] و [[احادیث اهل بیت]]{{عم}} به [[دلیل]] کاربرد زیاد و برخورداری از حساسیت دیرینه در [[جامعه اسلامی]]، از موضوعاتی است که جهت [[فهم]] [[معارف]] [[ظریف]] [[توحیدی]]، امامتی و [[دفع شبهات]] [[مخالفین]] حائز اهمیت است، این واژه را فراتر از لغت باید واکاوی نمود. در این قسمت با توجه به اینکه تعاریف اکثر اندیشمندان امامیه از غیب، ناظر به [[آیات]] و [[روایات]] بوده، ابتدا دیدگاه‌های ایشان را در این زمینه [[ذکر]] نموده و آنگاه خود با پی‌جوئی مصادیق غیب در [[کتاب و سنت]]، [[جامعیت]] و مانعیت این تعریف‌ها را به نظاره می‌نشینیم. در میان [[عالمان]] امامیه، جمع کثیری [[معتقد]] به [[جعل]] اصطلاح خاصی در مورد واژه "غیب" در [[اسلام]] نبوده و بر این باورند که در [[منابع دینی]] این تعبیر به همان معنای لغوی‌اش به [[کار]] رفته است، اما از آنجا که در معنای لغوی آن، دیدگاه مشترکی ندارند [[شاهد]] گوناگونی اقوال ایشان از جهات متعدد هستیم: | ||
# | #برخی غیب را چیزی می‌دانند که امکان [[درک]] آن برای جمیع [[خلق]] وجود نداشته باشد. | ||
#برخی [[غیب]] را چیزی می‌دانند که امکان درک آن برای [[مخلوقات]] به‌جز [[انبیا]] و اولیاء وجود نداشته باشد. | |||
# | #دسته دیگر غیب را بر چیزی اطلاق می‌کنند که درک آن برای برخی [[انسان‌ها]] فعلیّت ندارد، هرچند امکان دارد. | ||
#خفای از | #گروهی، غیب را شیء مخفی از [[حس]] ظاهری می‌دانند. | ||
#گروهی دیگر غیب را شیء مخفی از حس ظاهری و [[باطنی]] مانند [[احساس]] [[گرسنگی]] می‌انگارند. | |||
#جمعی دیگر آنرا تنها از حواس خلق پنهان می‌دانند نه از [[عقل]]. | |||
#و عده‌ای غیب را شیء پنهان از حواس و عقل خلق محسوب نموده‌اند. | |||
#بعضی خفای از [[علم]] مخلوقات بدون اعلام [[الهی]] را از شرایط [[صدق]] غیب می‌دانند و عالمانی خفای از علم مخلوقات بدون اعلام الهی را عامل مستقل در صدق عنوان غیب می‌پندارند. | |||
در مقابل اینها؛ جمعی دیگر به دلایلی چون استعمال لفظ "غیب" به عنوان نعت [[حقیقی]] برای امور غایب از نظر توسط [[منکران]] ماوراء [[طبیعت]] یا کاربردهای گوناگون [[غیب]] در [[قرآن]] و یا تفاوت ماهوی غیب بودن [[خدا]] و [[خلق]]، معنای لغوی و اصطلاحی آنرا متفاوت دانسته‌اند. به طور مثال [[آیت اللّه]] محمد باقر ملکی میانجی غیب را لفظ مشترک دانسته و استعمال آن در مورد خدا را به معنای موجود غیر قابل [[درک]] و [[تصور]] برای [[عقل]] و [[وهم]] می‌داند که در [[عین]] خفاء، [[ظهور]] تام دارد. در حالی که غیب [[خواندن]] غیر او را به معنای شیء مخفی از [[علم]]، عقل و [[حس]] می‌انگارد، خواه از طریق اسباب عادی و [[سنن]] جاری در باب [[تعالیم]] متعارف، بتوان به آن دست یافت یا منحصر در [[تعلیم الهی]] باشد<ref>[[سید محمود جزائری|جزائری، سید محمود]]، [[کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان (پایان‌نامه)|کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان]] ص۲۷ الی ۲۹</ref>. | در مقابل اینها؛ جمعی دیگر به دلایلی چون استعمال لفظ "غیب" به عنوان نعت [[حقیقی]] برای امور غایب از نظر توسط [[منکران]] ماوراء [[طبیعت]] یا کاربردهای گوناگون [[غیب]] در [[قرآن]] و یا تفاوت ماهوی غیب بودن [[خدا]] و [[خلق]]، معنای لغوی و اصطلاحی آنرا متفاوت دانسته‌اند. به طور مثال [[آیت اللّه]] محمد باقر ملکی میانجی غیب را لفظ مشترک دانسته و استعمال آن در مورد خدا را به معنای موجود غیر قابل [[درک]] و [[تصور]] برای [[عقل]] و [[وهم]] می‌داند که در [[عین]] خفاء، [[ظهور]] تام دارد. در حالی که غیب [[خواندن]] غیر او را به معنای شیء مخفی از [[علم]]، عقل و [[حس]] می‌انگارد، خواه از طریق اسباب عادی و [[سنن]] جاری در باب [[تعالیم]] متعارف، بتوان به آن دست یافت یا منحصر در [[تعلیم الهی]] باشد<ref>[[سید محمود جزائری|جزائری، سید محمود]]، [[کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان (پایان‌نامه)|کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان]] ص۲۷ الی ۲۹</ref>. | ||