پرش به محتوا

ایمان در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۱۰۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۷ ژوئن ۲۰۲۱
خط ۱۱۰: خط ۱۱۰:
بر پایه برخی [[آیات]] دیگر، [[انکار]] [[آخرت]] به [[انکار]] [[خداوند]]<ref>{{متن قرآن|الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَيَبْغُونَهَا عِوَجًا وَهُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ كَافِرُونَ}}، «همان کسانی که (مردم را) از راه خداوند باز می‌دارند و آن را کژ می‌شمرند و جهان واپسین را انکار می‌کنند» سوره هود، آیه ۱۹.</ref>، [[انکار حق]] و [[استکبار]]<ref>{{متن قرآن|فَالَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ قُلُوبُهُمْ مُنْكِرَةٌ وَهُمْ مُسْتَكْبِرُونَ}}، «خدای شما خدایی یگانه است بنابراین آنان که به جهان واپسین بی‌ایمانند دل‌هایی ناباور دارند و سرکشند» سوره نحل، آیه ۲۲.</ref>، عدم [[درک]] [[قرآن]] و سخنان [[پیامبر]]<ref>{{متن قرآن|وَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنَا بَيْنَكَ وَبَيْنَ الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ حِجَابًا مَّسْتُورًا}}، و چون قرآن بخوانی میان تو و آنان که به جهان واپسین ایمان ندارند پرده‌ای فراپوشیده می‌نهیم؛ سوره اسراء، آیه: ۴۵.</ref>، [[انحراف]] از راه راست<ref>{{متن قرآن|وَإِنَّ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ عَنِ الصِّرَاطِ لَنَاكِبُونَ}}، و بی‌گمان آنان که به جهان واپسین ایمان ندارند، از راه گشته‌اند؛ سوره مؤمنون، آیه۷۴.</ref> و سرانجام گرفتار شدن در [[آتش جهنم]]<ref>{{متن قرآن|وَنَادَى أَصْحَابُ الْجَنَّةِ أَصْحَابَ النَّارِ أَن قَدْ وَجَدْنَا مَا وَعَدَنَا رَبُّنَا حَقًّا فَهَلْ وَجَدتُّم مَّا وَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا قَالُواْ نَعَمْ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَيْنَهُمْ أَن لَّعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللَّهِ وَيَبْغُونَهَا عِوَجًا وَهُم بِالآخِرَةِ كَافِرُونَ}}، و بهشتیان، دمسازان آتش را ندا می‌کنند که ما وعده پروردگار خویش را راستین یافته‌ایم آیا شما (نیز) وعده پروردگارتان را راستین یافته‌اید؟ می‌گویند: آری آنگاه بانگ برآورنده‌ای در میان آنان بانگ برمی‌دارد که لعنت خداوند بر ستمکاران!...... همان کسانی که (مردم را) از راه خداوند باز می‌دارند و آن را ناراست (و ناهموار) می‌خواهند و به جهان واپسین انکار می‌ورزند؛ سوره اعراف، آیه: ۴۴ - ۴۵./{{متن قرآن|أَفْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَم بِهِ جِنَّةٌ بَلِ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ فِي الْعَذَابِ وَالضَّلالِ الْبَعِيدِ}}، پس آیا بر خداوند دروغی بسته یا دیوانه است؟ (هیچ یک)؛ بلکه کسانی که به جهان واپسین ایمان ندارند در عذاب و گمراهی ژرفند؛ سوره سبأ، آیه: ۸ </ref>، [[عذاب]] دردناک <ref>{{متن قرآن|وَأَنَّ الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا}}، و برای آنان که به جهان واپسین ایمان ندارند عذابی دردناک آماده کرده‌ایم؛ سوره اسراء، آیه: ۱۰.</ref> و [[تباهی]] و نابودی [[اعمال]]<ref>{{متن قرآن|وَالَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا وَلِقَاء الآخِرَةِ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ هَلْ يُجْزَوْنَ إِلاَّ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ}}، و کردار کسانی که آیات ما و دیدار جهان واپسین را دروغ شمردند تباه شد؛ آیا جز برای آنچه می‌کردند کیفر می‌بینند؟؛ سوره اعراف، آیه: ۱۴۷.</ref> می‌انجامد<ref>[[ابوالفضل روحی|روحی، ابوالفضل]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ص ۱۹۷.</ref>.
بر پایه برخی [[آیات]] دیگر، [[انکار]] [[آخرت]] به [[انکار]] [[خداوند]]<ref>{{متن قرآن|الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَيَبْغُونَهَا عِوَجًا وَهُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ كَافِرُونَ}}، «همان کسانی که (مردم را) از راه خداوند باز می‌دارند و آن را کژ می‌شمرند و جهان واپسین را انکار می‌کنند» سوره هود، آیه ۱۹.</ref>، [[انکار حق]] و [[استکبار]]<ref>{{متن قرآن|فَالَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ قُلُوبُهُمْ مُنْكِرَةٌ وَهُمْ مُسْتَكْبِرُونَ}}، «خدای شما خدایی یگانه است بنابراین آنان که به جهان واپسین بی‌ایمانند دل‌هایی ناباور دارند و سرکشند» سوره نحل، آیه ۲۲.</ref>، عدم [[درک]] [[قرآن]] و سخنان [[پیامبر]]<ref>{{متن قرآن|وَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنَا بَيْنَكَ وَبَيْنَ الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ حِجَابًا مَّسْتُورًا}}، و چون قرآن بخوانی میان تو و آنان که به جهان واپسین ایمان ندارند پرده‌ای فراپوشیده می‌نهیم؛ سوره اسراء، آیه: ۴۵.</ref>، [[انحراف]] از راه راست<ref>{{متن قرآن|وَإِنَّ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ عَنِ الصِّرَاطِ لَنَاكِبُونَ}}، و بی‌گمان آنان که به جهان واپسین ایمان ندارند، از راه گشته‌اند؛ سوره مؤمنون، آیه۷۴.</ref> و سرانجام گرفتار شدن در [[آتش جهنم]]<ref>{{متن قرآن|وَنَادَى أَصْحَابُ الْجَنَّةِ أَصْحَابَ النَّارِ أَن قَدْ وَجَدْنَا مَا وَعَدَنَا رَبُّنَا حَقًّا فَهَلْ وَجَدتُّم مَّا وَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا قَالُواْ نَعَمْ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَيْنَهُمْ أَن لَّعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللَّهِ وَيَبْغُونَهَا عِوَجًا وَهُم بِالآخِرَةِ كَافِرُونَ}}، و بهشتیان، دمسازان آتش را ندا می‌کنند که ما وعده پروردگار خویش را راستین یافته‌ایم آیا شما (نیز) وعده پروردگارتان را راستین یافته‌اید؟ می‌گویند: آری آنگاه بانگ برآورنده‌ای در میان آنان بانگ برمی‌دارد که لعنت خداوند بر ستمکاران!...... همان کسانی که (مردم را) از راه خداوند باز می‌دارند و آن را ناراست (و ناهموار) می‌خواهند و به جهان واپسین انکار می‌ورزند؛ سوره اعراف، آیه: ۴۴ - ۴۵./{{متن قرآن|أَفْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَم بِهِ جِنَّةٌ بَلِ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ فِي الْعَذَابِ وَالضَّلالِ الْبَعِيدِ}}، پس آیا بر خداوند دروغی بسته یا دیوانه است؟ (هیچ یک)؛ بلکه کسانی که به جهان واپسین ایمان ندارند در عذاب و گمراهی ژرفند؛ سوره سبأ، آیه: ۸ </ref>، [[عذاب]] دردناک <ref>{{متن قرآن|وَأَنَّ الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا}}، و برای آنان که به جهان واپسین ایمان ندارند عذابی دردناک آماده کرده‌ایم؛ سوره اسراء، آیه: ۱۰.</ref> و [[تباهی]] و نابودی [[اعمال]]<ref>{{متن قرآن|وَالَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا وَلِقَاء الآخِرَةِ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ هَلْ يُجْزَوْنَ إِلاَّ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ}}، و کردار کسانی که آیات ما و دیدار جهان واپسین را دروغ شمردند تباه شد؛ آیا جز برای آنچه می‌کردند کیفر می‌بینند؟؛ سوره اعراف، آیه: ۱۴۷.</ref> می‌انجامد<ref>[[ابوالفضل روحی|روحی، ابوالفضل]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ص ۱۹۷.</ref>.


===ایمان به امامت [[امیرالمومنین]] و سایر ائمه===
===[[ایمان به امامت]] [[امیرالمؤمنین]] و سایر [[ائمه]]===
از برخی [[آیات قرآن]] می‌‌توان چنین برداشت نمود که از منظر [[قرآن]]، [[مؤمن]] به کسی گفته می‌‌شود که [[امامت]] و [[ولایت امیرالمؤمنین]] {{ع}} و [[ائمه معصومین]] {{عم}} را پذیرفته باشد، بر این اساس به کسی که به [[وحدانیت خدا]]، [[نبوت انبیا]]، [[کتب آسمانی]]، [[معاد]] و... [[اعتقاد]] داشته، اما امامت ائمه معصومین {{عم}} را نپذیرفته باشد، [[مسلمان]] گفته می‌‌شود و نه مؤمن. از برخی [[روایات]] نیز می‌‌توان این مطلب را [[ثابت]] نمود<ref>مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج ۲۳، ص ۳۶۸ ح ۳۷.</ref>.<ref>ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۱۴؛ فرهنگ فقه فارسی، «ایمان»، ج۱، ص۷۸۷.</ref>


از برخی آیات قرآن می توان چنین برداشت نمود که از منظر قرآن، مومن به کسی گفته می شود که امامت و ولایت امیرالمومنین و ائمه معصومین را پذیرفته باشد بر این اساس به کسی که به وحدانیت خدا، نبوت انبیا، کتب آسمانی، معاد و ... اعتقاد داشته اما امامت ائمه معصومین را نپذیرفته باشد، مسلم گفته می شود و نه مومن. از برخی روایات نیز می توان این مطلب را ثابت نمود<ref>بحار الأنوار، ج ۲۳، ص ۳۶۸ ح ۳۷.</ref>.<ref>ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۱۴؛ فرهنگ فقه فارسی، «ایمان»، ج۱، ص۷۸۷.</ref>
به عنوان نمونه در [[آیه]] ۱۴۴ [[سوره آل عمران]] چنین آمده است: {{متن قرآن|وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ وَمَنْ يَنْقَلِبْ عَلَى عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئًا وَسَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاكِرِينَ}}<ref>«و محمد جز فرستاده‌ای نیست که پیش از او (نیز) فرستادگانی (بوده و) گذشته‌اند؛ آیا اگر بمیرد یا کشته گردد به (باورهای) گذشته خود باز می‌گردید؟ و هر کس به (باورهای) گذشته خود باز گردد هرگز زیانی به خداوند نمی‌رساند؛ و خداوند سپاسگزاران را به زودی پاداش خواهد داد» سوره آل عمران، آیه ۱۴۴.</ref>. بر اساس این آیه، کسانی که به [[نبوت]] [[پیامبراکرم]] {{صل}} [[ایمان]] آورده اما پس از آن حضرت (امامت [[جانشین]] به‌حق او را نپذیرند)، به اعقاب و گذشته خویش باز می‌‌گردند و روشن است که گذشته [[اعراب]] همان [[دوران جاهلیت]] است که چیزی جز [[کفر]] و [[نفاق]] و [[ضلالت]] نبود و کفر هم در مقابل [[ایمان]] است.
به عنوان نمونه در آیه 144 سوره آل عمران چنین آمده است: (وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ ۚ أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَىٰ أَعْقَابِكُمْ ۚ وَمَنْ يَنْقَلِبْ عَلَىٰ عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئًا ۗ وَسَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاكِرِينَ). بر اساس این آیه، کسانی که به نبوت پیامبراکرم ایمان آورده اما پس از آن حضرت (امامت جانشین بحق او را نپذیرند)، به اعقاب و گذشته خویش باز می گردند و روشن است که گذشته اعراب همان دوران جاهلیت است که چیزی جز کفر و نفاق و ضلالت نبود و کفر هم در مقابل ایمان است.
 
همچنین در آیه 5 سوره مبارکه مائده چنین آمده (وَمَنْ يَكْفُرْ بِالْإِيمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ). در اینکه متعلق ایمان در این آیه چیست در میان مفسران اختلاف نظرهایی وجود دارد. روشن است که متعلق ایمان در این آیه نمی تواند وحدانیت خدای متعال، پیامبراکرم یا قرآن و کتب آسمانی دیگر باشد چرا که معنا ندارد گفته شود کسی که به هر یک از این امور کافر شود، همه اعمالش هبط و نابود می گردد، چه اینکه کافر به خدا، پیامبر و قرآن کریم اصلا عمل مقبولی نزد خدا ندارد تا نابود گردد. به نظر می رسد که متعلق ایمان در این آیه نیز ، اعتقاد به ولایت و امامت امیرالمومنین باشد چرا که فرض نابودی اعمال تنها در صورتی که شخص به یگانگی خدا، نبوت رسول او و معاد و کتب آسمانی ایمان داشته اما ولایت امیرالمومنین و سایر ائمه را نپذیرد، صحیح است چون فرد در این صورت اگر چه مسلمان است و اعمالی دارد اما عدم پذیرش ولایت، اعمال او را نابود خواهد کرد چنان چه این مطلب از آیه قبل  نیز قابل برداشت است.
همچنین در آیه ۵ [[سوره مائده]] چنین آمده است {{متن قرآن|وَمَنْ يَكْفُرْ بِالْإِيمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ}}<ref>«و هر کس گرویدن (به اسلام) را نپذیرد کردارش تباه می‌شود و او در جهان واپسین از زیانکاران است» سوره مائده، آیه ۵.</ref>. در اینکه متعلق ایمان در این آیه چیست در میان مفسران اختلاف نظرهایی وجود دارد. روشن است که متعلق ایمان در این آیه نمی‌تواند [[وحدانیت]] [[خدای متعال]]، پیامبراکرم {{صل}} یا قرآن و کتب آسمانی دیگر باشد، چراکه معنا ندارد گفته شود کسی که به هر یک از این امور [[کافر]] شود، همه اعمالش هبط و نابود می‌‌گردد، چه اینکه کافر به [[خدا]]، [[پیامبر]] و [[قرآن کریم]] اصلا عمل مقبولی نزد خدا ندارد تا نابود گردد. به نظر می‌‌رسد متعلق ایمان در این آیه نیز، اعتقاد به [[ولایت]] و [[امامت امیرالمؤمنین]] {{ع}} باشد، چرا که فرض [[نابودی اعمال]] تنها در صورتی که شخص به [[یگانگی خدا]]، [[نبوت]] [[رسول]] او و [[معاد]] و [[کتب آسمانی]][[ ایمان]] داشته اما [[ولایت امیرالمؤمنین]] {{ع}} و سایر [[ائمه]] {{عم}} را نپذیرد، صحیح است، چون فرد در این صورت اگر چه [[مسلمان]] است و اعمالی دارد اما عدم [[پذیرش ولایت]]، [[اعمال]] او را نابود خواهد کرد چنان چه این مطلب از [[آیه]] قبل  نیز قابل برداشت است.


===رابطه متعلق ایمان و مراتب ایمان===
===رابطه متعلق ایمان و مراتب ایمان===
۱۱۲٬۶۴۵

ویرایش