سید علی محمد شیرازی: تفاوت میان نسخهها
←پانویس
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== {{یادآوری پانویس}} {{پانویس}} +== پانویس == {{پانویس}})) |
(←پانویس) |
||
(۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مهدویت}} | |||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = [[سید علی محمد شیرازی در تاریخ اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = امام مهدی (پرسش) | |||
}} | |||
'''سید علی محمد شیرازی''' در شیراز به [[دنیا]] آمد فردی به نام "شیخ [[عابد]]" او را با [[شیخ احمد احسائی]] و [[سید کاظم رشتی]] آشنا کرد، سپس به [[کربلا]] رفت و در درس سید کاظم رشتی با مسائل [[عرفانی]] و [[تفسیر]] و تأویل آیات و... به روش [[شیخیه]] آشنا شد. پس از درگذشت سید کاظم رشتی، برخی از مریدان وی، سید محمد علی را به عنوان [[جانشین]] [[انتخاب]] کردند. بعدها او ادعای [[بابیه]]، ادعای [[امامت]]، ادعای [[رسالت]] و [[ربوبیت]] کرد. سرانجام پس از [[مرگ]] "محمد شاه"، "میرزا تقی خان امیر کبیر" او را در [[ملأ]] عام به [[قتل]] رساند. | |||
== تولد و تحصیل == | |||
سید علی محمد شیرازی در سال ۱۲۳۵ در [[شیراز]] به [[دنیا]] آمد. در [[کودکی]] به [[مکتب]] شیخ [[عابد]] رفت و [[خواندن و نوشتن]] آموخت. شیخ عابد که از [[شاگردان]] [[شیخ احمد احسائی]] و [[سید کاظم رشتی]] بود، او را با نام رؤسای [[شیخیه]] "احسائی و رشتی" آشنا کرد؛ [[سید علی محمد]] در نوزده سالگی به [[کربلا]] رفت و در درس سید کاظم رشتی حاضر و مورد توجه استادش قرار گرفت و با مسائل [[عرفانی]] و [[تفسیر]] و [[تأویل آیات]] و [[احادیث]] و مسائل [[فقهی]] به روش شیخیه آشنا شد. سید علی محمد، گذشته از [[دلبستگی]] به اندیشههای شیخی و [[باطنی]] به ریاضتکشی نیز مایل بود<ref>ر. ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ص۱۸۹-۱۹۲؛ تونهای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۵۳.</ref>. | |||
== [[ادعای بابیت]] == | |||
پس از درگذشت سید کاظم رشتی، مریدان و شاگردان وی [[جانشینی]] برای وی میجستند که به قول ایشان مصداق "[[شیعه کامل]]" یا "[[رکن رابع]]" باشد. سید علی محمد چون در [[زهد]] و [[عبادت]] و [[ریاضت]]، ظاهری [[فریبنده]] داشت، هجده تن از شاگردان سید کاظم رشتی که همگی شیخی [[مذهب]] بودند و بعدها سید علی محمد آها را حروف [[حی]] نامید؛ پیرامونش را گرفتند؛ لذا او پای از جانشینی سید کاظم رشتی فراتر نهاد و خود را "باب [[امام زمان]] {{ع}}" یا "ذکر" او یعنی واسطه میان [[امام]] و [[مردم]] شمرد. سید علی محمد در آغاز امر، ادعا کرد [[امام دوازدهم]] [[شیعیان]] او را [[مأمور]] کرده است جهانیان را [[ارشاد]] کند و خویشتن را "ذکر" نامید. بعد از مدتی که گروهی به او گرویدند، [[ادعای مهدویت]] کرد و گفت: "منم آن کسی که هزار سال است که [[منتظر]] آن هستید". سپس به [[ادعای نبوت]] و [[رسالت]] برخاست و به [[گمان]] خود، [[احکام اسلام]] را با آوردن کتاب "بیان" [[نسخ]] کرد<ref>ر. ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ص۱۸۹-۱۹۲؛ تونهای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۵۳.</ref>. | |||
== توبههای صوری == | |||
پس از بازگشت سید علی محمد به بوشهر، زمانی که هنوز از ادعای [[بابیت امام زمان]] {{ع}} فراتر نرفته بود؛ به دستور [[والی فارس]] در [[رمضان]] ۱۲۶۱ دستگیر و به [[شیراز]] فرستاده شد. در شیراز او را [[تنبیه]] کردند آنگاه نزد [[امام]] جمعه آن [[شهر]] اظهار [[توبه]] و [[ندامت]] کرد و بر فراز [[منبر]] در حضور [[مردم]] گفت: "[[لعنت خدا]] بر کسی که مرا [[وکیل]] [[امام غایب]] بداند! لعنت خدا بر کسی که مرا [[باب امام]] بداند!...". پس از آن به [[اصفهان]] و سپس به [[قلعه]] [[ماکو]] [[تبعید]] شد. در دورانی که در آن قلعه [[زندانی]] بود، کتاب بیان را نوشت. [[دولت]] محمد شاه قاجار برای آنکه پیوند او را در [[زندان]] با مریدانش قطع کند، در صفر ۱۲۶۴ او را از قلعه ماکو به قلعه چهریق در نزدیکی ارومیه و سپس به تبریز بردند و [[مجلسی]] با حضور [[ناصر]] الدین میرزا و چند تن از [[علما]] ترتیب دادند. [[سید علی محمد]] در آن مجلس آشکارا از [[مقام]] [[مهدویت]] خود سخن گفت؛ ولی در پاسخ اشکالات و پرسشهای علمای حاضر فروماند. پس وی را چوب زده تنبیه نمودند. او از دعاویش اظهار [[پشیمانی]] کرد و توبهنامه رسمی نوشت ولی توبه او صوری بود، چنانکه قبلا در شیراز نیز [[نیابت]] و [[بابیت]] خود را [[انکار]] کرده بود. اما چیزی نگذشت که از [[پیامبری]] و [[رسالت]] خویش سخن گفت<ref>ر. ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ص۱۸۹-۱۹۲؛ تونهای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۵۳.</ref>. | |||
== اعدام == | |||
در اواخر [[سلطنت]] [[محمد]] شاه و پس از [[مرگ]] او، از سوی مریدان سید علی محمد آشوبهایی در [[کشور]] پدید آمد و آنان چنین میپنداشتند که [[یاران مهدی]] موعودند و به زودی بر [[شرق]] و [[غرب]] عالم [[فرمانروایی]] میکنند. میان ایشان و نیروی دولتی، [[جنگ]] درگرفت و [[فتنه]] آنان با [[پیروزی]] قوای دولت در [[جمادی الثانی]] ۱۲۶۵ پایان گرفت. بعضی مریدان سید علی محمد، از [[مسلمانی]] دم میزدند و [[نماز]] میگزاردند و از "بابیت" سید علی محمد جانبداری میکردند. اما وقتی از [[ادعای مهدویت]] سید علی محمد و [[تغییر]] [[احکام اسلام]] باخبر شدند، به شدت از او روی گرداندند. پس از [[مرگ]] محمد شاه و بالا گرفتن [[فتنه]] [[بابیه]]، میرزا تقی خان [[امیر]] کبیر ـ صدراعظم [[ناصر الدین شاه]] ـ [[تصمیم]] گرفت او را در [[ملأ]] عام به [[قتل]] رساند و از این راه [[آتش]] شورشها را فرونشاند، ولی نوشتههای بیمغز و بیاساس و [[رفتار]] جنونآمیز او باعث میشد [[علما]] به علت [[شبهه]] [[جنون]] بر [[اعدام]] وی [[رأی]] ندهند، اما برخی از علما که او را مردی [[دروغگو]] و [[ریاست]] طلب میشمردند، به قتل وی [[فتوا]] دادند و [[سید علی محمد]] همراه یکی از پیروانش در ۲۷ [[شعبان]] ۱۲۶۶ در تبریز اعدام و تیرباران شد<ref>ر. ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ص۱۸۹-۱۹۲؛ تونهای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۵۳و ۷۲۲.</ref>. | |||
== [[عقاید]] [[علی محمد باب]] == | |||
علی محمد باب، از آغاز [[دعوت]] خود، عقاید و آرای متناقضی ابراز داشت. خود را [[برتر]] از همۀ [[انبیای الهی]] و [[مظهر]] نفس [[پروردگار]] میپنداشت که با ظهورش، [[آیین اسلام]] [[منسوخ]] و [[قیامت]] [[موعود]] در [[قرآن]] به پا شده است. به علاوه [[علی محمد]] خود را مبشر [[ظهور]] "[[من یظهره اللّه]]" (کسی که [[خدا]] او را آشکار میکند) خوانده است و در [[ایمان]] پیروانش به او تأکید فراوان دارد. علی محمد در برخورد با افرادی که بابی نباشند، [[خشونت]] بسیاری را سفارش کرده که هیچکس ـ جز بابیها ـ را بر روی [[زمین]] باقی نگذارند. همه کتابها را محو و نابود کنند؛ جز کتبی که درباره [[آیین]] وی پدید آمده و پیروانش جز کتاب بیان و آنچه بدان وابسته میشود نیاموزند. [[افکار]] [[سید علی محمد باب]] مجموعهای از برخی آرای شیخیان و باطنیان "تأویلگرایان" و صوفیان و [[عالمان]] به حروف و اعداد و پارهای از [[دعاوی]] شخصی بوده است. | |||
برخی از [[اعتقادات]] بابیه عبارتاند از: [[اعتقاد]] به تجسد [[خداوند]] در "هیکل" [[میرزا حسین علی]] با تجلی و جلوه خدا در بهاء؛ منسوخ بودن [[ادیان پیشین]] و [[رسالت]] جدید؛ [[انکار]] [[قیامت]]؛ [[اعتقاد]] به "[[من یظهره الله]]"<ref>ر. ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ص۱۹۳-۱۹۲؛ تونهای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۵۳.</ref>. | |||
== آثار [[علی محمد باب]] == | |||
علی محمد باب، آثاری از خود به جای نهاده که برخی از آنها چاپ شده و پارهای دیگر به دلیل کشاکشهای داخلی میان پیروانش هنوز به چاپ نرسیده است. جز آثاری که پیش از این نام بردیم، برخی کتابهای دیگر او عبارتاند از: "[[پنج شأن]]"، "[[دلائل السبعة]]"، "[[صحیفه عدلیه]]"، "[[تفسیر]] [[سوره کوثر]]"، "تفسیر [[سوره بقره]]"، "[[قیوم الأسماء]]"، "[[کتاب الروح]]". | |||
آثار علی محمد باب غالباً به [[زبان عربی]] نوشته شده و سرشار از غلطهای صرفی و نحوی است. البته وی کوشیده است ـ برای آنکه نشان دهد سخنانش رنگ [[قرآنی]] دارد ـ گفتارش را با سجع و وزن همراه سازد و با آنکه یگانه [[معجزه]] خود را همین سخنان میشمارد، [[تکلف]] و ابتذال در عباراتش سخت آشکار است<ref>ر. ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۱۰۷ - ۱۱۳.</ref>. | |||
== [[بابیه]] == | |||
سید علی محمد شیرازی از آنجا که در ابتدای دعوتش مدعی [[بابیت]] [[امام دوازدهم]] بود ملقب به "باب" گردید و پیروانش "بابیه" نامیده شدند و او بنیانگذار [[فرقه بابیه]] شناخته میشود. | |||
{{ | باب در اصطلاح به کسی گفته میشود که به [[معصومان]] {{ع}} بسیار نزدیک است و در همه [[کارها]] یا کاری خاص، [[نماینده]] مخصوص آنان شمرده میشود. در [[تاریخ]] [[ائمه معصومین]] {{ع}} فرد مورد [[اعتماد]] و رابط خاص میان [[امام]] و [[پیروان]] او را باب میگویند. بابیت سمتی بوده در حضور حضرات [[معصومین]] که در تاریخ، حالات آن مشخص است که چه کسی از [[اصحاب]] فلان امام، حائز این [[منصب]] بوده است. بر این اساس، میتوان [[وکیل]] یا نماینده امام را "باب" امام نامید؛ چنانکه جمعی از [[اصحاب امامان]] {{ع}} باب آن بزرگواران بودهاند؛ مانند "[[رشید هجری]]" باب [[سید الشهداء]] {{ع}}، "[[یحیی بن ام الطویل مطعمی]]" باب [[حضرت سجاد]] {{ع}}، "[[جابر بن یزید جعفی]]" باب [[امام باقر]] {{ع}}. در عصر [[غیبت صغری]]، باب، [[لقب]] [[نواب اربعه]] آن [[حضرت]] بوده که آن چهار تن ابواب آن [[حضرت]] بوده و [[شیعیان]] در آن عصر، به وسیله آنها به [[امام]] خود راه مییافتند و [[مشکلات]] خود را به حضرتش عرضه میکردند، اما در همان عصر، شیادانی بودند که از این [[لقب]] "باب" و "[[بابیت]]" سوءاستفاده کرده، خود را بدان مشهور ساخته و به [[فریب]] [[عوام الناس]] میپرداختند<ref>ر. ک: تونهای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۵۰.</ref>. | ||
رفته رفته این واژه با سوءاستفاده [[مدعیان دروغین]] ـ به ویژه "بابیت" ـ روبه رو شد. ادعاهای نادرست کسانی چون [[سید علی محمد باب]]، این واژه را از جایگاه واقعیاش دور و متروک ساخت؛ به گونهای که امروزه کمتر درباره [[نمایندگان امام]] {{ع}} به کار میرود و بیشتر برای اشاره به کسانی است که به [[دروغ]]، خود را [[نماینده معصومان]] معرفی میکنند<ref>ر. ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ص۱۸۹- ۱۹۰.</ref>. | |||
==پرسش مستقیم== | == پرسش مستقیم == | ||
{{پرسش وابسته}} | |||
* [[آیا بابیت از فرقههای مدعی مهدویتاند؟ (پرسش)]] | * [[آیا بابیت از فرقههای مدعی مهدویتاند؟ (پرسش)]] | ||
{{پایان پرسش وابسته}} | |||
== پرسشهای وابسته == | |||
{{پرسمان مدعیان دروغین مهدویت}} | {{پرسمان مدعیان دروغین مهدویت}} | ||
==منابع== | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگنامه مهدویت''']] | |||
# [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونهای|مجتبی تونهای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']] | |||
# [[پرونده:136864.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|'''درسنامه مهدویت ج۲''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:امام مهدی]] | [[رده:امام مهدی]] | ||
[[رده:مدخل موعودنامه]] | [[رده:مدخل موعودنامه]] | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] |