نقش مردم در نظریه انتصاب ولی فقیه چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::«بر اساس [[نظام سیاسی]] مطلوب [[شیعه]] ([[ولایت فقیه]])، هِرَم [[قدرت]] از رأس به قاعده تقسیم شده و [[مشروعیت‌بخشی]] به نظام سیاسی از بالا به پایین صورت می‌پذیرد؛ بدین صورت که [[مشروعیت]] نظام سیاسی در آغاز به [[مشروعیت ولایت فقیه]] برگشته و او نیز مشروعیت خود را از [[مقام]] بالاتر از خود اخذ می‌کند؛ از این رو همان‌طور که [[امام]] [[معصوم]] هیچ‌گاه مشروعیت خود را وامدار [[اقبال]] [[مردم]] نیست، ولایت فقیه نیز روا بودن [[تولی]] امور عمومی [[ملت]] را متضمن اقبال مردم به خود نمی‌داند و همچنان که [[ائمه]]{{عم}} در [[زمان]] قبض ید و فشار شدید خلفای [[جور]]، واجد مشروعیت و [[حجیت]] [[الهی]] بودند، [[فقیه]] نیز در [[زمان غیبت]] حائز [[مشروعیت الهی]] است. [[امام خمینی]] براساس همین [[منطق]]، [[ولایت]] را در مرحله ثبوت و به‌واسطه [[انتصاب]] از جانب الهی، [[ثابت]] دانسته و در صورت عدم امکان و یا عدم اقبال مردم، این ولایت را ساقط ندانسته است: لازم است که [[فقها]] اجتماعاً یا انفراداً... [[حکومت]] [[شرعی]] تشکیل دهند. این امر اگر برای کسی امکان داشته باشد [[واجب عینی]] است وگرنه [[واجب کفایی]] است. در صورتی هم که ممکن نباشد ولایت ساقط نمی‌شود، زیرا از جانب [[خدا]] منصوبند<ref>ولایت فقیه، ص۵۲- ۵۳.</ref>.

::::::«[[نظریه نصب]] یا [[انتصاب]] در مقابل [[نظریه انتخاب]] قرار دارد. تفاوت این دو نظریه ریشه در نوع نگرش آنها به [[مشروعیت]] دارد. نظریه نصب، مشروعیت را [[الهی]] می‌داند و نظریه انتخاب، الهی – مردمی<ref>پیشتر در این باره مباحثی مطرح شده است.</ref>. در [[نظریه انتصاب]]، [[فقهای جامع‌الشرایط]] از جانب [[امامان معصوم]]{{عم}} به عنوان ولی [[منصوب]] می‌شوند. این [[نصب]] با بیان ویژگی‌ها و شرایط ولی است؛ به این معنا که [[امام]] [[معصوم]]{{عم}} ویژگی‌هایی را ذکر می‌کنند و بعد می‌فرمایند دارنده این ویژگی‌ها ولی [[شیعیان]] در [[عصر غیبت]] است. این شیوه انتصاب را [[نصب عام]] می‌گویند. نصب عام در مقابل [[نصب خاص]] قرار دارد. در نصب خاص، امام معصوم{{عم}} فردی را به صورت مشخص [[نماینده]] خود و ولی [[مردم]] معرفی می‌کند. نصب خاص با پایان یافتن [[دوران غیبت صغری]] تمام شد. در نظریه نصب عام، [[قیام]] یکی از [[فقها]] برای [[اعمال]] [[ولایت]] و [[تشکیل حکومت]]، به [[سقوط]] این [[تکلیف]] از دیگر [[فقیهان]] دارای شرایط ولایت می‌انجامد و در صورتی که [[حکومت اسلامی]] [[حاکم]] باشد، ویژگی‌های ولی در افراد را فقهای [[خبره]] [[کشف]] می‌کنند. این نظریه با تشکیل مجلس خبرگان [[رهبری]] در [[نظام جمهوری اسلامی]] عینیت یافته است. مطابق با این نظریه، خبرگان یا فقهایی که این شرایط را در یکی از فقها کشف می‌کنند، نه به آن [[فقیه]] ولایت می‌دهند و نه وی را به عنوان ولی [[انتخاب]] می‌کنند، بلکه تنها اعلام می‌کنند ویژگی‌های ولایت را در یک فقیه یافته‌اند. اگر [[ولی فقیه]] صفات و ویژگی‌های مذکور را از دست بدهد، منعزل می‌شود و حتی نیازی به [[اقدام]] فقهای دیگر با مردم برای برکنار کردن وی نیست<ref>ر.ک: مصباح یزدی، نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه، ص۷۲-۷۴.</ref>.