پرش به محتوا

تفسیر متشابهات: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'آیه شریف' به 'آیه شریف'
جز (جایگزینی متن - 'آیه شریف' به 'آیه شریف')
خط ۱۳: خط ۱۳:
#'''[[تفسیر آیات قرآن]] با [[آیات]] دیگر:'''[[احادیث]] مختلفی گویای آن است که [[آیات قرآن]] همدیگر را [[تفسیر]] می‌کنند <ref>بحار الأنوار، محمد باقر مجلسی، ج ۲۹، ص۳۲۲؛ همان، ج ۵۴، ص۲۱۸.</ref>.
#'''[[تفسیر آیات قرآن]] با [[آیات]] دیگر:'''[[احادیث]] مختلفی گویای آن است که [[آیات قرآن]] همدیگر را [[تفسیر]] می‌کنند <ref>بحار الأنوار، محمد باقر مجلسی، ج ۲۹، ص۳۲۲؛ همان، ج ۵۴، ص۲۱۸.</ref>.


بنابراین، باید آیاتی از [[قرآن]]، بتواند آیات متشابه را نیز تفسیر کند. طبیعی است که این آیات چیزی جز آیات محکم نمی‌تواند باشد<ref>ر.ک: المیزان فی تفسیر القرآن، محمد حسین طباطبایی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین، بی‌تا، ج ۳، ص۴۳.</ref>؛ برای نمونه، [[آیه]] [[شریف]] {{متن قرآن|إِلَى رَبِّهَا نَاظِرَةٌ}}<ref> که) به (پاداش و نعمت) پروردگارش می‌نگرد؛ سوره قیامت، آیه:۲۳.</ref> آیه‏‌ای [[متشابه]] است، ولی وقتی به [[آیه]] {{متن قرآن|لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ}}<ref>سوره شوری، آیه:۱۱.</ref> و آیه {{متن قرآن|لا تُدْرِكُهُ الأَبْصَارُ}}<ref> سوره الانعام، آیه:۱۰۳.</ref> ارجاع داده شود، معلوم می‌‏شود که مراد از "نظر کردن به [[خدا]]" از سنخ دیدن [[محسوسات]] با [[چشم سر]] نیست. چون [[خدای تعالی]] در [[سوره نجم]] برای [[قلب]] هم نوعی دیدن [[اثبات]] کرده و فرموده است: {{متن قرآن|مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَى أَفَتُمَارُونَهُ عَلَى مَا يَرَى  وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى عِندَ سِدْرَةِ الْمُنتَهَى عِندَهَا جَنَّةُ الْمَأْوَى  إِذْ يَغْشَى السِّدْرَةَ مَا يَغْشَى مَا زَاغَ الْبَصَرُ وَمَا طَغَى لَقَدْ رَأَى مِنْ آيَاتِ رَبِّهِ الْكُبْرَى}}<ref> دل، آنچه می‌دید، دروغ نگفت،پس آیا شما با او در آنچه می‌بیند، بگو مگو می‌کنید؟ و به یقین او را در فرودی دیگر، (نیز) دیده بود.کنار درخت سدری که در واپسین جای است که نزد آن بوستان‌سراست هنگامی که آن درخت سدر را فرو پوشاند، آنچه فرو پوشاند.چشم (وی سوی دیگر) نگشت و کژ ندید.بی‌گمان برخی از نشانه‌های بزرگ پروردگارش را دیده است؛ سوره نجم، آیه: ۱۱- ۱۸.</ref> از این آیه معلوم می‌‏شود که قلب هم دیدنی مخصوص به خود دارد، نه اینکه منظور از آن [[فکر]] باشد، چون فکر مربوط به [[تصدیق]] و ترکیبات [[ذهنی]] است در حالی که [[رؤیت]] به تک تک اشیای خارجی تعلق می‌‏گیرد. بنا بر این، منظور از رؤیت در آیه [[شریف]]، نحوه‌ای از توجه خاص [[قلبی]] است؛ توجهی غیر [[حسی]]، غیر مادی، غیر [[عقلی]] و غیر ذهنی. این یک نمونه از [[تفسیر]] متشابه به وسیله [[محکمات]] است. سایر [[متشابهات]] نیز به همین شیوه، تفسیر کردنی است<ref>ر.ک: المیزان فی تفسیر القرآن، محمد حسین طباطبایی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین، بی‌تا، ج ۳، ص۴۳.</ref><ref>[[محمد کاظم شاکر|شاکر، محمد کاظم]]، [[آشنایی با علوم قرآنی (کتاب)|آشنایی با علوم قرآنی]]، ص۱۷۹ - ۱۸۲.</ref>.
بنابراین، باید آیاتی از [[قرآن]]، بتواند آیات متشابه را نیز تفسیر کند. طبیعی است که این آیات چیزی جز آیات محکم نمی‌تواند باشد<ref>ر.ک: المیزان فی تفسیر القرآن، محمد حسین طباطبایی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین، بی‌تا، ج ۳، ص۴۳.</ref>؛ برای نمونه، [[آیه شریف]] {{متن قرآن|إِلَى رَبِّهَا نَاظِرَةٌ}}<ref> که) به (پاداش و نعمت) پروردگارش می‌نگرد؛ سوره قیامت، آیه:۲۳.</ref> آیه‏‌ای [[متشابه]] است، ولی وقتی به [[آیه]] {{متن قرآن|لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ}}<ref>سوره شوری، آیه:۱۱.</ref> و آیه {{متن قرآن|لا تُدْرِكُهُ الأَبْصَارُ}}<ref> سوره الانعام، آیه:۱۰۳.</ref> ارجاع داده شود، معلوم می‌‏شود که مراد از "نظر کردن به [[خدا]]" از سنخ دیدن [[محسوسات]] با [[چشم سر]] نیست. چون [[خدای تعالی]] در [[سوره نجم]] برای [[قلب]] هم نوعی دیدن [[اثبات]] کرده و فرموده است: {{متن قرآن|مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَى أَفَتُمَارُونَهُ عَلَى مَا يَرَى  وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى عِندَ سِدْرَةِ الْمُنتَهَى عِندَهَا جَنَّةُ الْمَأْوَى  إِذْ يَغْشَى السِّدْرَةَ مَا يَغْشَى مَا زَاغَ الْبَصَرُ وَمَا طَغَى لَقَدْ رَأَى مِنْ آيَاتِ رَبِّهِ الْكُبْرَى}}<ref> دل، آنچه می‌دید، دروغ نگفت،پس آیا شما با او در آنچه می‌بیند، بگو مگو می‌کنید؟ و به یقین او را در فرودی دیگر، (نیز) دیده بود.کنار درخت سدری که در واپسین جای است که نزد آن بوستان‌سراست هنگامی که آن درخت سدر را فرو پوشاند، آنچه فرو پوشاند.چشم (وی سوی دیگر) نگشت و کژ ندید.بی‌گمان برخی از نشانه‌های بزرگ پروردگارش را دیده است؛ سوره نجم، آیه: ۱۱- ۱۸.</ref> از این آیه معلوم می‌‏شود که قلب هم دیدنی مخصوص به خود دارد، نه اینکه منظور از آن [[فکر]] باشد، چون فکر مربوط به [[تصدیق]] و ترکیبات [[ذهنی]] است در حالی که [[رؤیت]] به تک تک اشیای خارجی تعلق می‌‏گیرد. بنا بر این، منظور از رؤیت در آیه [[شریف]]، نحوه‌ای از توجه خاص [[قلبی]] است؛ توجهی غیر [[حسی]]، غیر مادی، غیر [[عقلی]] و غیر ذهنی. این یک نمونه از [[تفسیر]] متشابه به وسیله [[محکمات]] است. سایر [[متشابهات]] نیز به همین شیوه، تفسیر کردنی است<ref>ر.ک: المیزان فی تفسیر القرآن، محمد حسین طباطبایی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین، بی‌تا، ج ۳، ص۴۳.</ref><ref>[[محمد کاظم شاکر|شاکر، محمد کاظم]]، [[آشنایی با علوم قرآنی (کتاب)|آشنایی با علوم قرآنی]]، ص۱۷۹ - ۱۸۲.</ref>.


==دیدگاه دوم: استفاده از محکمات در رفع تشابه [[آیات]]، نه تفسیر آنها==
==دیدگاه دوم: استفاده از محکمات در رفع تشابه [[آیات]]، نه تفسیر آنها==
۲۱۸٬۲۲۷

ویرایش