پرش به محتوا

عدل در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۱۳۰: خط ۱۳۰:
==[[عدل]] و [[احسان]]==
==[[عدل]] و [[احسان]]==
[[عدالت]] و احسان مقوله‌ای [[ارزشمند]] است، و در تمامی عرصه‌های فردی و [[اجتماعی]] نقش دارد. تلاش [[انبیا]] در جهت تحقق عدالت در بُعد اجتماعی و فردی بوده است<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۱، ص۳۸۶.</ref>. تحقق چنین عدالتی بسیار دشوار است زیرا [[جامعه]] باید از لحاظ [[اخلاقی]] به کمال رسیده باشد تا بتوان [[عدالت کامل]] را در آن [[اجرا]] کرد<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۱/۱/۱۳۷۶.</ref>. بدون چنین تحولی [[عدالت]] مورد نظر [[اسلام]] تحقق نمی‌یابد زیرا عده‌ای را که در صدد [[سوء]] استفاده از [[بیت‌المال]] هستند، ناراضی ساخته و موجبات [[کارشکنی]] آنان را فراهم می‌کند<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۱/۱/۱۳۷۶.</ref>. [[امیرمؤمنان]]{{ع}} [[وظیفه]] [[زمامداران]] و [[مسئولان]] را، ملزم کردن خویش به رعایت عدالت و اولین گام در [[راه]] عدالت را دور کردن [[هواهای نفسانی]] دانسته است. {{متن حدیث|قَدْ أَلْزَمَ‏ نَفْسَهُ‏ الْعَدْلَ‏ فَكَانَ أَوَّلَ عَدْلِهِ نَفْيُ الْهَوَى عَنْ نَفْسِهِ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۸۷ (۱۱۹)؛ [[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۲۶/۱۲/۱۳۷۹.</ref>. در [[اندیشه]] [[انقلاب اسلامی]] عدالت و [[احسان]]، درسی است که از [[قرآن]]، بیانات [[پیامبر]]{{صل}} و امیرمؤمنان{{ع}} گرفته شده است: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ}}<ref>«به راستی خداوند به دادگری و نیکی کردن و ادای (حقّ) خویشاوند، فرمان می‌دهد» سوره نحل، آیه ۹۰.</ref> امیرمؤمنان [[دستور]] می‌دهد که به همه [[نیکی]] کنید، چون، یا [[برادر]] [[اسلامی]] تو است و یا به هر حال [[انسان]] است<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳ (۴۲۷).</ref>؛ [[منطق]] اسلام [[خدمت]] و [[محبت]] به همه انسان‌هاست<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۲۹/۸/۱۳۹۲.</ref>.
[[عدالت]] و احسان مقوله‌ای [[ارزشمند]] است، و در تمامی عرصه‌های فردی و [[اجتماعی]] نقش دارد. تلاش [[انبیا]] در جهت تحقق عدالت در بُعد اجتماعی و فردی بوده است<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۱، ص۳۸۶.</ref>. تحقق چنین عدالتی بسیار دشوار است زیرا [[جامعه]] باید از لحاظ [[اخلاقی]] به کمال رسیده باشد تا بتوان [[عدالت کامل]] را در آن [[اجرا]] کرد<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۱/۱/۱۳۷۶.</ref>. بدون چنین تحولی [[عدالت]] مورد نظر [[اسلام]] تحقق نمی‌یابد زیرا عده‌ای را که در صدد [[سوء]] استفاده از [[بیت‌المال]] هستند، ناراضی ساخته و موجبات [[کارشکنی]] آنان را فراهم می‌کند<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۱/۱/۱۳۷۶.</ref>. [[امیرمؤمنان]]{{ع}} [[وظیفه]] [[زمامداران]] و [[مسئولان]] را، ملزم کردن خویش به رعایت عدالت و اولین گام در [[راه]] عدالت را دور کردن [[هواهای نفسانی]] دانسته است. {{متن حدیث|قَدْ أَلْزَمَ‏ نَفْسَهُ‏ الْعَدْلَ‏ فَكَانَ أَوَّلَ عَدْلِهِ نَفْيُ الْهَوَى عَنْ نَفْسِهِ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۸۷ (۱۱۹)؛ [[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۲۶/۱۲/۱۳۷۹.</ref>. در [[اندیشه]] [[انقلاب اسلامی]] عدالت و [[احسان]]، درسی است که از [[قرآن]]، بیانات [[پیامبر]]{{صل}} و امیرمؤمنان{{ع}} گرفته شده است: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ}}<ref>«به راستی خداوند به دادگری و نیکی کردن و ادای (حقّ) خویشاوند، فرمان می‌دهد» سوره نحل، آیه ۹۰.</ref> امیرمؤمنان [[دستور]] می‌دهد که به همه [[نیکی]] کنید، چون، یا [[برادر]] [[اسلامی]] تو است و یا به هر حال [[انسان]] است<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳ (۴۲۷).</ref>؛ [[منطق]] اسلام [[خدمت]] و [[محبت]] به همه انسان‌هاست<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۲۹/۸/۱۳۹۲.</ref>.
[[عدالت]]
[[حضرت]] [[آیت‌الله خامنه‌ای]] با استفاده از [[آیات قرآن]]، عدالت را جزء ذات [[ادیان]] می‌دانند؛ به طوری که [[هدف]] ادیان، ایجاد [[نظام]] عادلانه است و بدون داشتن این هدف، هیچ [[دینی]] وجود ندارد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، ۱۳/۱۰/۱۳۶۳.</ref>. ایشان عدالت را بارزترین [[آرمان]] و هدف [[نظام اسلامی]] می‌دانند و کثرت استعمال این هدف را در [[نصوص]] و متون [[اسلامی]] دلیل بر اهمیت آن تلقی می‌کنند و تصریح دارند به اینکه هر کس در اهمیت عدالت [[شک]] دارد، کافی است مراجعه کند به آنچه که درباره تشکیل یک نظامی بر مبنای [[حاکمیت]] [[دین در قرآن]] و در [[حدیث]] و در کلمات بزرگان آمده و [[بدیهی]] است که در نظام اسلامی، در یک [[نظام دینی]] همه [[مردم]] بایستی به سمت [[دین‌داری]]، [[خداپرستی]]، [[عبادت خدا]]، [[اخلاق حسنه]] پیش بروند. این موضوع کمتر از موضوع عدالت در آثار اسلامی مورد تأکید قرار گرفته است. در [[قرآن]] وقتی که می‌فرماید که ما [[پیغمبران]] را فرستادیم، بعد می‌فرماید: {{متن قرآن|لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ}}<ref>«تا مردم به دادگری برخیزند» سوره حدید، آیه ۲۵.</ref> هدف از [[ارسال پیامبران]] [[الهی]]، دستیابی به [[قسط]] است. قسط یعنی [[زندگی]] عادلانه<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، ۲۷/۲/۱۳۷۷.</ref>. اهمیت این هدف تا آنجاست که در نظام اسلامی، مبنای همه [[تصمیم]] گیری‌های اجرایی قرار می‌گیرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، ۱۳/۳/۱۳۷۰.</ref>. در پرتو عدالت و نظام عادلانه به [[کمالات انسانی]] می‌توان نائل شد<ref>راه امام راه ما، ص۲۸-۲۹.</ref>. اهمیت عدالت از نظر ایشان تا آنجاست که عدالت را در بین اهداف میانی از همه مهم‌تر می‌دانند و راه رسیدن به اهداف غایی را هم در گرو تحقق عدالت در [[جامعه]] می‌دانند؛ زیرا [[قسط و عدل]] از واجب‌ترین کارهاست. کارهای گوناگون، مانند [[رفاه]]، [[مبارزه]]، [[جنگ]]، [[سازندگی]] و توسعه برای آن است که در جامعه، عدالت برقرار بشود؛ از [[خیرات]] جامعه همه بتوانند استفاده بکنند؛ یک عده‌ای [[محروم]] نشوند، یک عده‌ای به آنها [[ظلم]] نکنند. در محیط قسط و عدل است که [[انسان‌ها]] می‌توانند [[رشد]] کنند، به [[مقامات]] عالی بشری برسند و [[کمال انسانی]] خودشان را به دست بیاورند. [[قسط و عدل]] یک مقدمه [[واجب]] است برای [[کمال نهایی]] [[انسان]]»<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، ۲۵/۴/۱۳۷۶.</ref>.
در [[فلسفه سیاسی]] [[حضرت]] [[آیت‌الله خامنه‌ای]]، مفاهیم متعدد به صورت انضمامی مطرح می‌شوند و برای آنها مصادیق و الگوهایی معرفی می‌شود. ایشان [[نظام سیاسی]] [[علوی]] را مصداق نظام سیاسی [[عدالت محور]] معرفی می‌کنند. از نظر ایشان [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در همان چند سالی که به [[خلافت]] و [[حکومت]] رسیدند نشان دادند که [[اولویت]] در نظر آن بزرگوار، استقرار [[عدل الهی]] و [[اسلامی]] است. [[جامعه اسلامی]] با [[عدل و قسط]] است که قوام پیدا می‌کند و می‌تواند به عنوان [[شاهد]] و مبشر و [[هدایت‌گر]] و [[الگو]] و نمونه، برای ملت‌های عالم مطرح بشود. بدون [[عدل]] ممکن نیست؛ گرچه همه ارزش‌های مادی و ظاهری و [[دنیایی]] را هم کسب کند، اگر [[عدالت]] نبود، در [[حقیقت]] هیچ کار انجام نشده است. این، آن برجسته‌ترین مسأله در [[زندگی]] [[حکومتی]] امیرالمؤمنین{{ع}} بود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، ۳۰/۳/۱۳۷۱.</ref>.<ref>[[محسن مهاجرنیا|مهاجرنیا، محسن]]، [[نظام سیاست اسلامی - مهاجرنیا (مقاله)|مقاله «نظام سیاست اسلامی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۷۸۱.</ref>


== پرسش‌های وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==
۷۳٬۳۶۱

ویرایش