تولی در فقه اسلامی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث تولی است. تولی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: تولی در لغت - تولی در فقه اسلامی - تولی در کلام اسلامی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

تولّی: دوست داشتن اهل بیت(ع) و پذیرش ولایت و امامت ایشان.

تولّی به معنای یاد شده اصطلاحی در برابر تبرّی از مهم‏ترین آموزه‌‏های اعتقادی نزد شیعه امامیّه است.

در قرآن کریم، مودّت و محبّت ذی‌‏القربی (اهل بیت)(ع) مزد رسالت رسول اکرم(ص) تعیین گشته ﴿ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ﴾ و در روایات بر آن فراوان تأکید شده و بلکه اساس و پایه اسلام برشمرده شده و دینداری و ایمان، بدان منوط گردیده است. و در برخی روایات، ولایت اهل بیت(ع) در کنار نماز و روزه و زکات و حج از ارکان اسلام و بلکه مهم‏ترین رکن آن تلقّی شده است.

مراد از محبّت اهل بیت(ع) ـ که روایات بر آن تأکید کرده‏‌اند ـ پذیرش امامت و ولایت امامان(ع) و تسلیم در برابر آنان و تصدیق و تبعیّت از ایشان در رفتار و گفتار و قراردادن آنان در جایگاهی است که خدای متعال برای آنان قرار داده است. از این‏رو، مقدّم داشتن دیگران بر آنان در این قلمرو، در واقع خروج از دایره محبّت محسوب می‏‌شود.

این همه تأکید و اهتمام به مسئله تولّی در متون دینی برای این است که محبّت به اهل بیت(ع) و پذیرش ولایت ایشان در واقع، محبّت به خدا و پیامبر خدا(ص) و قبول ولایت خدا و رسول او است. چنان‏که دشمنی با آنان، دشمنی با خدا و رسول و انکار ولایت ایشان، انکار ولایت خدا و رسول و دخول در ولایت شیطان است. از عنوان تولّی به مناسبت در باب طهارت و صلات سخن رفته است.

تولّی همراه تبرّی ـ که مفهوم متضاد و مخالف آن است ـ از واجبات و بلکه مهم‏ترین رکن اسلام و تحقق‏بخش ایمان است و از اموری است که به محتضر و میّت، تلقین می‏‌شود. .

منابع

1. هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت