ابومسلم جلیلی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'جلیل' به 'جلیل') |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[ابومسلم جلیلی در تراجم و رجال]] - [[ابومسلم جلیلی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[ابومسلم جلیلی در تراجم و رجال]] - [[ابومسلم جلیلی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
منسوب به [[قبیله]] یا بیابانی در [[یمن]]<ref>فیروزآبادی، ج۳، ص۳۵۰.</ref> یا منسوب به [[کوه]] جلیل<ref>ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۱۷؛ ذهبی، ج۲، ص۲۰۲.</ref> در صیداء و ساحل [[شام]]<ref>ر.ک: سیوطی، لب اللباب، ص۶۶؛ یاقوت، ج۲، ص۱۵۷.</ref> نسبت وی را به [[خطا]] حلیلی <ref>ابن اثیر، ج۶، ص۲۸۲.</ref>، خلیلی<ref>ابونعیم، ج۶، ص۳۰۱۰؛ ابن عساکر، ج۲۷، ص۱۹۸.</ref> و جلولی<ref>منسوب به جلولاء، محلی در فارس؛ ر.ک: جوهری، ج۴، ص۱۶۶۱.</ref> نیز گفته‌اند، اما [[ابن عساکر]]<ref>ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۱۷.</ref> جلیلی را درست‌تر می‌داند. وی [[زمان رسول خدا]]{{صل}} را [[درک]] کرد، اما [[اسلام]] نیاورد و با [[اختلاف]] اقوال، در [[زمان]] [[ابوبکر]]، [[عمر]] یا [[معاویه]] [[مسلمان]] شد<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۲۸؛ ذهبی، ج۲، ص۲۰۲.</ref>. از این رو، برخی به هیچ وجه او را [[صحابی]] ندانسته‌اند<ref>ابن اثیر، ج۶، ص۲۸۲.</ref>. او را [[معلم]] [[کعب الاحبار]] دانسته<ref>بخاری، ص۶۸؛ ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۱۶؛ سیوطی، الدر المنثور، ج۲، ص۱۶۸.</ref> و گفته‌اند ابتدا کنیه‌اش ابوسموءل بود. هنگامی که در زمان ابوبکر اسلام آورد، ابوبکر [[کنیه]] وی را به ابومسلم [[تغییر]] داد<ref>ابن ابی حاتم، ج۹، ص۴۳۶؛ ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۱۷؛ ابن حجر، ج۷، ص۳۲۸.</ref>. به گفته [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۲۸.</ref>، [[بغوی]] و [[ابن منده]] بر پایه گزارشی می‌گویند: وی در زمان معاویه اسلام آورد و [[ابومسلم خولانی]] از او پرسید: چرا در زمان رسول خدا{{صل}}، ابوبکر و عمر اسلام نیاوردی؟ نیز بر اساس گزارشی دیگر، ابومسلم خولانی وی را در حال [[عبادت]] دید که در زمان عمر از صومعه‌اش پایین آمد و اسلام آورد. وی پرسید: چرا در زمان رسول خدا{{صل}} و ابوبکر مسلمان نشد؟ او پاسخ داد: من در [[کتاب خدا]] خواندم که این [[امت]] سه دسته خواهند شد: عده‌ای بدون حساب وارد [[بهشت]] می‌شوند، محاسبه گروهی آسان خواهد بود و دسته سوم را چنان که [[خدا]] خواهد [[مؤاخذه]] می‌کند و سپس از آنان میگذرد. پس من دیدم گروه اول گذشته‌اند و [[امیدوار]] بودم در شمار دسته دوم باشم تا گروه سوم مرا به خطا نکشاند، از این رو [[اسلام]] آوردم. | منسوب به [[قبیله]] یا بیابانی در [[یمن]]<ref>فیروزآبادی، ج۳، ص۳۵۰.</ref> یا منسوب به [[کوه]] جلیل<ref>ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۱۷؛ ذهبی، ج۲، ص۲۰۲.</ref> در صیداء و ساحل [[شام]]<ref>ر. ک: سیوطی، لب اللباب، ص۶۶؛ یاقوت، ج۲، ص۱۵۷.</ref> نسبت وی را به [[خطا]] حلیلی <ref>ابن اثیر، ج۶، ص۲۸۲.</ref>، خلیلی<ref>ابونعیم، ج۶، ص۳۰۱۰؛ ابن عساکر، ج۲۷، ص۱۹۸.</ref> و جلولی<ref>منسوب به جلولاء، محلی در فارس؛ ر. ک: جوهری، ج۴، ص۱۶۶۱.</ref> نیز گفته‌اند، اما [[ابن عساکر]]<ref>ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۱۷.</ref> جلیلی را درست‌تر می‌داند. وی [[زمان رسول خدا]]{{صل}} را [[درک]] کرد، اما [[اسلام]] نیاورد و با [[اختلاف]] اقوال، در [[زمان]] [[ابوبکر]]، [[عمر]] یا [[معاویه]] [[مسلمان]] شد<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۲۸؛ ذهبی، ج۲، ص۲۰۲.</ref>. از این رو، برخی به هیچ وجه او را [[صحابی]] ندانسته‌اند<ref>ابن اثیر، ج۶، ص۲۸۲.</ref>. او را [[معلم]] [[کعب الاحبار]] دانسته<ref>بخاری، ص۶۸؛ ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۱۶؛ سیوطی، الدر المنثور، ج۲، ص۱۶۸.</ref> و گفته‌اند ابتدا کنیه‌اش ابوسموءل بود. هنگامی که در زمان ابوبکر اسلام آورد، ابوبکر [[کنیه]] وی را به ابومسلم [[تغییر]] داد<ref>ابن ابی حاتم، ج۹، ص۴۳۶؛ ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۱۷؛ ابن حجر، ج۷، ص۳۲۸.</ref>. به گفته [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۲۸.</ref>، [[بغوی]] و [[ابن منده]] بر پایه گزارشی می‌گویند: وی در زمان معاویه اسلام آورد و [[ابومسلم خولانی]] از او پرسید: چرا در زمان رسول خدا{{صل}}، ابوبکر و عمر اسلام نیاوردی؟ نیز بر اساس گزارشی دیگر، ابومسلم خولانی وی را در حال [[عبادت]] دید که در زمان عمر از صومعه‌اش پایین آمد و اسلام آورد. وی پرسید: چرا در زمان رسول خدا{{صل}} و ابوبکر مسلمان نشد؟ او پاسخ داد: من در [[کتاب خدا]] خواندم که این [[امت]] سه دسته خواهند شد: عده‌ای بدون حساب وارد [[بهشت]] می‌شوند، محاسبه گروهی آسان خواهد بود و دسته سوم را چنان که [[خدا]] خواهد [[مؤاخذه]] می‌کند و سپس از آنان میگذرد. پس من دیدم گروه اول گذشته‌اند و [[امیدوار]] بودم در شمار دسته دوم باشم تا گروه سوم مرا به خطا نکشاند، از این رو [[اسلام]] آوردم. | ||
همین حکایت، تحریر دیگری هم دارد: [[ابومسلم خولانی]] همسایه‌ای [[یهودی]] داشت که کنیه‌اش ابومسلم بود و به او می‌گفت اسلام بیاور تا سالم بمانی و او پاسخ می‌داد من [[دین]] دارم. پس از مدتی، او را دید که [[نماز]] می‌گزارد، سبب را پرسید. او همان سه گروه شدن [[امت]] را سبب آن دانست که سنگینی [[گناه]] بر عهده گروه سوم بود تا آنکه [[فرشتگان]] به [[خدا]] عرضه داشتند اینان [[بندگان]] تو هستند که تو را یگانه می‌دانند و خدا فرمود: بار گناه را از روی آنان بردارید و بر عهده [[مشرکان]] بگذارید؛ پس آنان وارد [[بهشت]] می‌شوند. به هر صورت گفته‌اند وی [[زمان جاهلیت]] را [[درک]] کرد و برخی او را [[صحابی]] دانسته و روایتی از او نقل کرده‌اند. بر پایه این [[روایت]] [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: "[[فرزندان]] مشرکان تا سیزده سالگی با نام خود در سایه [[عرش خدا]] هستند". اما [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۲۹.</ref> می‌گوید: این [[حدیث]] مرسل است؛ چراکه او پس از [[رحلت رسول خدا]]{{صل}} اسلام آورد. گفته‌اند: وی [[کعب الاحبار]] را به سوی رسول خدا{{صل}} فرستاد، اما او آن [[حضرت]] را ندید. به گفته ابن حجر<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۲۹.</ref>، عجلی وی را شامی، [[تابعی]] و [[ثقه]] دانسته است. اما در چاپ موجود [[تاریخ]] الثقات عجلی<ref>عجلی، ص۵۱۱.</ref> از وی با عنوان ابومسلمه خلیلی یاد شده است.<ref>[[قاسم خانجانی|خانجانی، قاسم]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابومسلم جلیلی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۵۱۸-۵۱۹.</ref> | همین حکایت، تحریر دیگری هم دارد: [[ابومسلم خولانی]] همسایه‌ای [[یهودی]] داشت که کنیه‌اش ابومسلم بود و به او می‌گفت اسلام بیاور تا سالم بمانی و او پاسخ می‌داد من [[دین]] دارم. پس از مدتی، او را دید که [[نماز]] می‌گزارد، سبب را پرسید. او همان سه گروه شدن [[امت]] را سبب آن دانست که سنگینی [[گناه]] بر عهده گروه سوم بود تا آنکه [[فرشتگان]] به [[خدا]] عرضه داشتند اینان [[بندگان]] تو هستند که تو را یگانه می‌دانند و خدا فرمود: بار گناه را از روی آنان بردارید و بر عهده [[مشرکان]] بگذارید؛ پس آنان وارد [[بهشت]] می‌شوند. به هر صورت گفته‌اند وی [[زمان جاهلیت]] را [[درک]] کرد و برخی او را [[صحابی]] دانسته و روایتی از او نقل کرده‌اند. بر پایه این [[روایت]] [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: "[[فرزندان]] مشرکان تا سیزده سالگی با نام خود در سایه [[عرش خدا]] هستند". اما [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۲۹.</ref> می‌گوید: این [[حدیث]] مرسل است؛ چراکه او پس از [[رحلت رسول خدا]]{{صل}} اسلام آورد. گفته‌اند: وی [[کعب الاحبار]] را به سوی رسول خدا{{صل}} فرستاد، اما او آن [[حضرت]] را ندید. به گفته ابن حجر<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۲۹.</ref>، عجلی وی را شامی، [[تابعی]] و [[ثقه]] دانسته است. اما در چاپ موجود [[تاریخ]] الثقات عجلی<ref>عجلی، ص۵۱۱.</ref> از وی با عنوان ابومسلمه خلیلی یاد شده است.<ref>[[قاسم خانجانی|خانجانی، قاسم]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابومسلم جلیلی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۵۱۸-۵۱۹.</ref> | ||
نسخهٔ ۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۰۹
ابومسلم جلیلی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابومسلم جلیلی در تراجم و رجال - ابومسلم جلیلی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
منسوب به قبیله یا بیابانی در یمن[۱] یا منسوب به کوه جلیل[۲] در صیداء و ساحل شام[۳] نسبت وی را به خطا حلیلی [۴]، خلیلی[۵] و جلولی[۶] نیز گفته‌اند، اما ابن عساکر[۷] جلیلی را درست‌تر می‌داند. وی زمان رسول خدا(ص) را درک کرد، اما اسلام نیاورد و با اختلاف اقوال، در زمان ابوبکر، عمر یا معاویه مسلمان شد[۸]. از این رو، برخی به هیچ وجه او را صحابی ندانسته‌اند[۹]. او را معلم کعب الاحبار دانسته[۱۰] و گفته‌اند ابتدا کنیه‌اش ابوسموءل بود. هنگامی که در زمان ابوبکر اسلام آورد، ابوبکر کنیه وی را به ابومسلم تغییر داد[۱۱]. به گفته ابن حجر[۱۲]، بغوی و ابن منده بر پایه گزارشی می‌گویند: وی در زمان معاویه اسلام آورد و ابومسلم خولانی از او پرسید: چرا در زمان رسول خدا(ص)، ابوبکر و عمر اسلام نیاوردی؟ نیز بر اساس گزارشی دیگر، ابومسلم خولانی وی را در حال عبادت دید که در زمان عمر از صومعه‌اش پایین آمد و اسلام آورد. وی پرسید: چرا در زمان رسول خدا(ص) و ابوبکر مسلمان نشد؟ او پاسخ داد: من در کتاب خدا خواندم که این امت سه دسته خواهند شد: عده‌ای بدون حساب وارد بهشت می‌شوند، محاسبه گروهی آسان خواهد بود و دسته سوم را چنان که خدا خواهد مؤاخذه می‌کند و سپس از آنان میگذرد. پس من دیدم گروه اول گذشته‌اند و امیدوار بودم در شمار دسته دوم باشم تا گروه سوم مرا به خطا نکشاند، از این رو اسلام آوردم. همین حکایت، تحریر دیگری هم دارد: ابومسلم خولانی همسایه‌ای یهودی داشت که کنیه‌اش ابومسلم بود و به او می‌گفت اسلام بیاور تا سالم بمانی و او پاسخ می‌داد من دین دارم. پس از مدتی، او را دید که نماز می‌گزارد، سبب را پرسید. او همان سه گروه شدن امت را سبب آن دانست که سنگینی گناه بر عهده گروه سوم بود تا آنکه فرشتگان به خدا عرضه داشتند اینان بندگان تو هستند که تو را یگانه می‌دانند و خدا فرمود: بار گناه را از روی آنان بردارید و بر عهده مشرکان بگذارید؛ پس آنان وارد بهشت می‌شوند. به هر صورت گفته‌اند وی زمان جاهلیت را درک کرد و برخی او را صحابی دانسته و روایتی از او نقل کرده‌اند. بر پایه این روایت رسول خدا(ص) فرمود: "فرزندان مشرکان تا سیزده سالگی با نام خود در سایه عرش خدا هستند". اما ابن حجر[۱۳] می‌گوید: این حدیث مرسل است؛ چراکه او پس از رحلت رسول خدا(ص) اسلام آورد. گفته‌اند: وی کعب الاحبار را به سوی رسول خدا(ص) فرستاد، اما او آن حضرت را ندید. به گفته ابن حجر[۱۴]، عجلی وی را شامی، تابعی و ثقه دانسته است. اما در چاپ موجود تاریخ الثقات عجلی[۱۵] از وی با عنوان ابومسلمه خلیلی یاد شده است.[۱۶]
منابع
پانویس
- ↑ فیروزآبادی، ج۳، ص۳۵۰.
- ↑ ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۱۷؛ ذهبی، ج۲، ص۲۰۲.
- ↑ ر. ک: سیوطی، لب اللباب، ص۶۶؛ یاقوت، ج۲، ص۱۵۷.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۲۸۲.
- ↑ ابونعیم، ج۶، ص۳۰۱۰؛ ابن عساکر، ج۲۷، ص۱۹۸.
- ↑ منسوب به جلولاء، محلی در فارس؛ ر. ک: جوهری، ج۴، ص۱۶۶۱.
- ↑ ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۱۷.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۳۲۸؛ ذهبی، ج۲، ص۲۰۲.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۲۸۲.
- ↑ بخاری، ص۶۸؛ ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۱۶؛ سیوطی، الدر المنثور، ج۲، ص۱۶۸.
- ↑ ابن ابی حاتم، ج۹، ص۴۳۶؛ ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۱۷؛ ابن حجر، ج۷، ص۳۲۸.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۳۲۸.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۳۲۹.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۳۲۹.
- ↑ عجلی، ص۵۱۱.
- ↑ خانجانی، قاسم، مقاله «ابومسلم جلیلی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۵۱۸-۵۱۹.