ادله حجیت سیره: تفاوت میان نسخه‌ها

به طور کلی توجه به سیره و [[رفتار]] بزرگان و [[الگو]] گرفتن از عملکرد ایشان، از بدیهی‌ترین ملاک‌های مورد توجه [[انسان]] بوده و [[جوامع بشری]] به ویژه [[مسلمانان]]، همواره این روش را به منزله یکی از مهم‌ترین الگوها در [[زندگی]] خود به شمار آورده‌اند. [[اصحاب پیامبر اکرم]] {{صل}} از همان ابتدای [[نبوت]] به [[شیوه رفتار]] و عملکردهای ایشان توجه شایانی داشته‌اند، زیرا [[معتقد]] بودند آشنایی با سیره و [[سلوک]] بزرگان [[دین]] و عمل بر طبق آن، [[برترین]] راه‌کاری است که [[بشریت]] می‌تواند به منظور بنیان‌نهادن یک زندگی و [[نظام اجتماعی]] سالم، از آن بهره ببرد. [[پیشوایان دین]]، آموزگاران و [[رهبران]] [[راستین]] بشریت به سوی [[فضایل]] و ارزش‌های متعالی الهی‌اند. ایشان برگزیدگانی هستند که از [[ناپاکی]] و [[پلیدی]] به دور بوده و مصداق روشنی از اسوه‌های کمال هستند. بررسی [[درک]] و عمل به [[سیره معصومان]] {{عم}} [[پاسخگویی]] نیاز [[فطری]] انسان‌هاست که همواره به دنبال الگو پذیری و اسوه‌طلبی هستند و البته [[آیات]] و روایات فراوان نیز بر توجه به این امر تأکید دارند. [[خداوند متعال]] با [[سرمشق]] قراردادن پیشوایان دین در مورد [[رسول خدا]] {{صل}} می‌فرماید: {{متن قرآن|لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ}}<ref>«بی‌گمان فرستاده خداوند برای شما نمونه‌ای نیکوست» سوره احزاب، آیه ۲۱.</ref>.

این تأکید در روایات گوناگون نیز به چشم می‌خورد که در آنها پیشوایان دین را در [[مقام]] برترین الگوی کامل برای زندگی انسان معرفی می‌کنند. [[حضرت علی]] {{ع}} با تأکید بر [[ضرورت]] الگو گرفتن از [[سیره رسول خدا]] {{صل}} می‌فرماید:[[پیروی]] از رفتار رسول خدا {{صل}}و الگو گرفتن از او در [[جایگاه]] یک [[اسوه]] کافی است<ref>نهج‌البلاغه، خطبه ۱۶۰.</ref>.

همچنین در جایی دیگر ایشان، بر [[پند گرفتن]] از [[سنت]] پیشینیان تأکید می‌کند و سنت و [[سیره رسول خدا]] {{صل}} را سرچشمه‌ای [[غنی]] در [[شناخت]] [[سیاست]]، [[فقه]] و آشنایی با [[فرهنگ]] پیشرفته [[اسلامی]] دانسته و عدم توجه به این امر را زمینه‌ساز [[سقوط]] [[مسلمانان]] بیان می‌کند<ref>نهج‌البلاغه، ترجمه فیض‌الاسلام، ص۳۸، ۱۳۱، ۱۵۰، ۱۹۱، ۵۹۷ و....</ref>.

[[بدیهی]] است شناخت و عمل به [[سیره]] [[اهل‌بیت]] {{عم}} سبب زنده نگه‌داشتن و [[ترویج]]سنت [[پیشوایان معصوم]] و در نهایت تقویت [[حیات]] [[دین]] و رسیدن به [[سعادت دنیا]] و [[آخرت]] خواهد بود. [[امام صادق]] {{ع}} در روایتی خطاب به [[خیمه]] فرمود: [[خدا]] [[رحمت]] کند بنده‌ای را که با دیگری بنشیند و درباره ما سخن بگوید که در این حالت نفر سوم از آن دو فرشته‌ای است که بر ایشان نازل شده و از [[خداوند]] برای آن در [[طلب آمرزش]] می‌کند. پس هرگاه که گرد هم جمع می‌شوید، به یاد ما باشید، زیرا [[اجتماع]] شما و [[یادآوری]] ما، سبب زنده نگه داشتن امور ماست و [[بهترین]] [[مردم]] پس از ما کسانی هستند که به ذکر ما پرداخته و دیگران را نیز به یاد کرد ما [[دعوت]] نمایند<ref>محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۱، ص۲۰۰.</ref>.

بدیهی است وقتی [[سخن گفتن]] از آثار اهل‌بیت {{عم}} در جمعی دو نفره تا این اندازه مهم و مورد سفارش است، جمع‌آوری و شناخت آثار، نوشته‌ها و [[رفتار]] آن بزرگان برای استفاده جمعی و عمل به آنها از اهمیتی دو چندان برخوردار خواهد بود.<ref>[[محمد ملک‌زاده|ملک‌زاده، محمد]]، [[سیره سیاسی معصومان در عصر حاکمیت جور (کتاب)|سیره سیاسی معصومان در عصر حاکمیت جور]] ص ۳۰.</ref>.

[[کلام]] [[وحی]] و [[روایات]] وارده در ذیل آن، به عنوان [[تفسیر]] بطون، تمثیلات، [[شأن]] نزول‌ها و [[آیات متشابه]]، نخستین و مهم‌ترین متن و منبع [[دینی]] برای [[فهم]] [[سیره]] [[پیشوای معصوم]] شمرده می‌شوند. کتب [[تفسیری]] معتبر، دربردارنده انبوهی از روایات هستند که می‌توانند به عنوان پشتوانه، ما را در فهم [[آیات الهی]] و تجزیه و تحلیل [[سیره معصومان]] {{عم}} [[یاری]] رسانند<ref>برای نمونه، تفسیر روایی البرهان فی تفسیر القرآن مشتمل بر حدود دوازده‌هزار روایت است و یا در تفسیر المیزان قریب به پنج هزار روایت نقل و تحقیق شده است.</ref>.

[[مکتب اسلام]] حاوی دستورات عملی مفصل برای تنظیم برنامه و [[نظام]] [[زندگی]] [[انسان]] است. [[شناخت]] این [[دستورها]] احاطه بایدها و نبایدهای دینی، ابزار مناسبی برای فهم و تفسیر سیره سیاسی [[معصومان]] {{عم}} به شمار می‌آید<ref>کتاب وسائل‌الشیعه محتوی ۳۵۸۵۰ حدیث است که درباره حقوق اسلام و مسائل عملی آن وارد شده است و یا در همین زمینه در کتاب مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل حدود ۲۳۰۰۰ حدیث جمع‌آوری شده است.</ref>.

یکی از ابزارهای مورد استفاده در این [[پژوهش]]، بهره‌گیری از متون ادعیه است که به عنوان نمونه‌ای ممتاز در [[معارف]] عالیه [[اسلام]] و [[استنباط]] [[سیره سیاسی]] [[پیشوایان معصوم]] قلمداد می‌شود. بررسی متون ادعیه که از [[پیامبر]] {{صل}} و ائمه‌{{عم}} در این زمینه [[نقل]] شده‌اند، ما را با عالی‌ترین سطوح معارف اسلام و [[اهل‌بیت]] {{عم}} آشنا می‌سازد<ref>یکی از عالی‌ترین و محکم‌ترین ذخایر دعای شیعه از نظر متن و سند، دعای سجادیه از امام زین‌العابدین {{ع}} است که مضامین عالیه اخلاقی، عرفانی و سیاسی را در خود جای داده است. شناخت سیره سیاسی امام سجاد {{ع}} بدون توجه به مضامین عالیه این متن ممکن نخواهد بود.</ref>.

تاریخ عصر معصوم دوره‌ای است که [[پیشوای معصوم]] در آن می‌زیسته است. برای [[شناخت]] و تحلیل سیره سیاسی پیشوایان معصوم باید اوضاع [[سیاسی]]، [[اقتصادی]]، [[اخلاقی]] و [[فکری]] [[حاکم]] بر این دوران را شناخت تا بتوان به علت رفتارهای [[اجتماعی]] و فردی ایشان پی برد؛ بنابراین یکی از منابع و متون مورد استفاده برای [[فهم]] سیره پیشوایان معصوم متونی است که در این زمینه به [[نگارش]] در آمده‌اند<ref>برای مطالعه بیشتر ر. ک: محمد ملک‌زاده، سیره سیاسی معصومان {{عم}} در عصر حاکمیت، ص۲۱.</ref><ref>[[محمد ملک‌زاده|ملک‌زاده، محمد]]، [[سیره سیاسی معصومان در عصر حاکمیت جور (کتاب)|سیره سیاسی معصومان در عصر حاکمیت جور]] ص ۳۱-۳۴.</ref>.