مصلحت در معارف دعا و زیارات: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۳۸

مقدمه

کلمه صلاح متضاد فساد است و مصلحت، به معنای خیر، در مقابل مفسده به معنای شرّ و بدی است. قرآن کریم می‌فرماید: ﴿وَلَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا﴾^[۱]. امام سجاد (ع) از خداوند می‌خواهد: «وَ انْظُرْ إِلَيَّ وَ انْظُرْ لِي فِي جَمِيعِ أُمُورِي، فَإِنَّكَ إِنْ وَكَلْتَنِي‏ إِلَى‏ نَفْسِي‏ عَجَزْتُ عَنْهَا وَ لَمْ أُقِمْ مَا فِيهِ مَصْلَحَتُهَا»^[۲]؛ «بار خدایا در من بنگر و همه کارهای من زیر نظر دار، که اگر مرا به خود واگذاری، از گزاردن هر کار ناتوانم و زمام مصلحت خویش از کف بدهم». توضیح مختصر این که دایره آگاهی و توانایی‌های انسان محدود و حیات انسان حیات ابدی و سرنوشت انسان د‌ر آخرت، متوقف بر باور و عمل او در دنیا است. روشن است که تشخیص مصلحت دنیا و آخرت برای انسان‌ها با آگاهی‌های محدود او ممکن نیست. نیز انسان در هر لحظه نیاز به عنایت الهی دارد تا از مسیر حق خارج نشود. امام سجاد (ع) به این ضعف انسان در اصلاح امور خویش و تشخیص مصلحت‌های زندگی چنین اشاره می‌کند: «پس ای خداوند من، چه کسی است نادان‌تر از من به رستگاری خویش؟ چه کسی است غافل‌تر از من به نصیب خود، چه کسی است دورتر از من به اصلاح نفس اماره‌اش..».^[۳]. به همین دلیل جز به احسان خدا نمی‌توان در این مهم پیروز بود و به اصلاح حال خویشتن پرداخت: «ای خداوند، اگر احسان تو و نعَم بی‌شمارت نمی‌بود، هرگز نمی‌توانستم بهره خویشتن فراچنگ آرم و به اصلاح نفس خود پردازم».^[۴].^[۵]

منابع

شیرزاد، امیر، مقاله «مصلحت»، دانشنامه صحیفه سجادیه

پانویس

↑ «و در زمین پس از سامان یافتن آن تباهی نورزید» سوره اعراف، آیه ۵۶.
↑ نیایش بیست‌ودوم.
↑ نیایش شانزدهم.
↑ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ مفردات الفاظ القرآن، حسین بن محمد راغب اصفهانی، دارالقلم، بیروت، ۱۴۱۲، چاپ اول.
↑ شیرزاد، امیر، مقاله «مصلحت»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۴۰۶.

[1] «و در زمین پس از سامان یافتن آن تباهی نورزید» سوره اعراف، آیه ۵۶.

[2] نیایش بیست‌ودوم.

[3] نیایش شانزدهم.

[4] صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ مفردات الفاظ القرآن، حسین بن محمد راغب اصفهانی، دارالقلم، بیروت، ۱۴۱۲، چاپ اول.

[5] شیرزاد، امیر، مقاله «مصلحت»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۴۰۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 }}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
 کلمه [[صلاح]] متضاد [[فساد]] است و [[مصلحت]]، به معنای خیر، در مقابل [[مفسده]] به معنای [[شرّ]] و [[بدی]] است. [[قرآن کریم]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَلَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا}}<ref>«و در زمین پس از سامان یافتن آن تباهی نورزید» سوره اعراف، آیه ۵۶.</ref>.
-[[امام سجاد]]{{ع}} از [[خداوند]] می‌خواهد: {{متن حدیث|وَ انْظُرْ إِلَيَّ وَ انْظُرْ لِي فِي جَمِيعِ أُمُورِي، فَإِنَّكَ إِنْ وَكَلْتَنِي‏ إِلَى‏ نَفْسِي‏ عَجَزْتُ عَنْهَا وَ لَمْ أُقِمْ مَا فِيهِ مَصْلَحَتُهَا}}<ref>نیایش بیست‌ودوم.</ref>؛ «بار خدایا در من بنگر و همه کارهای من زیر نظر دار، که اگر مرا به خود واگذاری، از گزاردن هر کار ناتوانم و زمام [[مصلحت]] خویش از کف بدهم».
+[[امام سجاد]] {{ع}} از [[خداوند]] می‌خواهد: {{متن حدیث|وَ انْظُرْ إِلَيَّ وَ انْظُرْ لِي فِي جَمِيعِ أُمُورِي، فَإِنَّكَ إِنْ وَكَلْتَنِي‏ إِلَى‏ نَفْسِي‏ عَجَزْتُ عَنْهَا وَ لَمْ أُقِمْ مَا فِيهِ مَصْلَحَتُهَا}}<ref>نیایش بیست‌ودوم.</ref>؛ «بار خدایا در من بنگر و همه کارهای من زیر نظر دار، که اگر مرا به خود واگذاری، از گزاردن هر کار ناتوانم و زمام [[مصلحت]] خویش از کف بدهم».
 توضیح مختصر این که دایره [[آگاهی]] و توانایی‌های [[انسان]] محدود و [[حیات]] [[انسان]] [[حیات]] [[ابدی]] و [[سرنوشت انسان]] د‌ر [[آخرت]]، متوقف بر [[باور]] و عمل او در [[دنیا]] است. روشن است که تشخیص [[مصلحت]] [[دنیا]] و [[آخرت]] برای [[انسان‌ها]] با آگاهی‌های محدود او ممکن نیست. نیز [[انسان]] در هر لحظه نیاز به [[عنایت الهی]] دارد تا از [[مسیر حق]] خارج نشود.
-[[امام سجاد]]{{ع}} به این [[ضعف]] [[انسان]] در [[اصلاح]] امور خویش و تشخیص مصلحت‌های [[زندگی]] چنین اشاره می‌کند: «پس ای [[خداوند]] من، چه کسی است نادان‌تر از من به [[رستگاری]] خویش؟ چه کسی است غافل‌تر از من به نصیب خود، چه کسی است دورتر از من به [[اصلاح]] نفس اماره‌اش..».<ref>نیایش شانزدهم.</ref>.
+[[امام سجاد]] {{ع}} به این [[ضعف]] [[انسان]] در [[اصلاح]] امور خویش و تشخیص مصلحت‌های [[زندگی]] چنین اشاره می‌کند: «پس ای [[خداوند]] من، چه کسی است نادان‌تر از من به [[رستگاری]] خویش؟ چه کسی است غافل‌تر از من به نصیب خود، چه کسی است دورتر از من به [[اصلاح]] نفس اماره‌اش..».<ref>نیایش شانزدهم.</ref>.
 به همین [[دلیل]] جز به [[احسان خدا]] نمی‌توان در این مهم [[پیروز]] بود و به [[اصلاح]] حال خویشتن پرداخت: «ای [[خداوند]]، اگر [[احسان]] تو و نعَم بی‌شمارت نمی‌بود، هرگز نمی‌توانستم بهره خویشتن فراچنگ آرم و به [[اصلاح]] نفس خود پردازم».<ref>صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ مفردات الفاظ القرآن، حسین بن محمد راغب اصفهانی، دارالقلم، بیروت، ۱۴۱۲، چاپ اول.</ref>.<ref>[[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «مصلحت»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۴۰۶.</ref>