بحث:فروع دین: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

دیداریویکی‌متن

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۱۰

موسوعة الأحاديث العلوية

العبادة و مقاصدها و الحكمة في العبادة
النية
الفرائض
الإخلاص في العبادة
المعرفة في العبادة
العابدون
من رفع عنه القلم و نفي الجرح في الدين و شرائط صحة التكليف و ما يعذر فيه الجاهل و أنه يلزم على الله التعريف
كتاب الطهارة
أبواب الطهارة
المريض و عيادته
المحتضر و أحواله
نبش القبر
القبر
الدفن
صلاة الجنائز
أحكام المساكن و الدّار
السكنى و الجليس و الحبيس
کتاب الصلاة
الفرائض
النوافل
قيام الليل
السهر و البكور
مواقيت
القبلة
أحكام الإعتكاف
أحكام المساجد
المساجد و أحكامها
کتاب الصوم
کتاب الحج
أحكام السفر و ما يتعلق به
آداب الركوب و الماشي
الخمس
الزكاة
التولّي و التبرّي
الوصايا
الوقوف
الصدقات (الصدقة)
الفرائض و المواريث
الجهاد في سبيل الله
الشهادة
جهاد النفس و ما يناسبه
التقية
التورية
المداراة
الأوامر و النواهي
فعل المعروف و المنكر
الأمر بالمعروف و النهي عن المنكر و ما يتعلق بهما من الأحكام و فضلهما
لزوم إنكار المنكر و عدم الرضاء بالمعصية و أن من رضي بفعل فهو كمن أتاه
النهي عن الجلوس مع اهل المعاصي و من يقول بغير الحق
وجوب الهجرة و أحكامها
المناهي
النكاح
کتاب الطلاق و أحكامه (الأبواب، مقدماته، شرائطه و أقسامه)
العدة و أحكامها
الإيلاء و الكفارات
الخلع و المباراة
اللعان
کتاب الإقرار
كتاب الجعالة
الظهار
التدبير و الكتابة
المكاتبة و الإستيلاد
العتق و الإباق
الصيد و الذباحة
الأطعمة و الأشربة
القمار
الغناء
اللهو و اللعب
اللباس و التجمل
الزي و المروءة
المروّة
الفتوة (كمال الرجولية)
التجارة
الربا
الرشوة
البيع و أحكامه
المكاسب (حلاله و حرامه)
الدين و القرض
المعيشة
الإحتكار
الصروف و ما يناسبهم
الحجر و التفليس
الرهن
الضمان
الصلح
الغصب
الشركة و القسمة
المضاربة
المزارعة و المساقاة
الوديعة
الحوالة
العارية
الهدية و الهباة
العطية
التباذل و التواصل
الإجارة
الكفالة
الشفعة
الوكالة
إحياء الموات
التقليد و الإقتداء و الاجتهاد و الفتوى
اللقطة و الضالّة
الحدود و التعزیرات
الديات و العاقلة
القصاص و الجنايات
الشهادات
القضاء و نظام القضائي و معارفه
شرائط القاضي و صفاته و آدابه و وظائفه
سياسة القضاة
كيفية الحكم و الأحكام الدعوى
كتاب الأيمان
الكفارات
النذور
الحلف
الدواجن و الحيوان
الحيوانات (الخفاش، الطاووس، النحل) و خلقهم

نویسنده: آقای یوسفی

مقدمه

تعالیم آیین اسلام، دارای دو بخش اعتقادی و عملی‌اند. بخش اعتقادی، از اصول دین و مذهب سخن می‌گوید و بخش عملی، از فروع دین. بخش دوم را از آن رو "فروع" خوانند که در برابر "اصول" جای دارد^[۱]. نه از آن رو که اهمیت ندارد. از این رو، پایبندی به فروع دین نیز- همچون اصول دین- واجب است. فروع دین مجموعه‌ای از وظایف و تکالیف عملی است که پیامبر اسلام (ص) برای سعادت دنیوی و اخروی انسان‌ها از وحی برگرفته و ابلاغ کرده است. برخی از فروع دین، رابطه انسان با خدا را در قالب قوانین و احکام بیان می‌کنند و وظایفی را برای او پیش می‌کشند؛ وظایفی همچون نماز، روزه و حج. برخی دیگر به وظایفی که انسان‌ها در برابر یکدیگر دارند نظر دارند و روابط انسانی را تنظیم می‌کنند؛ مانند جهاد، خمس و بیع^[۲]^[۳].
دانش فقه و اصول، از دانش‌های اسلامی هستند که در قلمرو فروع دین، به پرسش‌های انسان پاسخ می‌دهند و وظایف او را مشخص می‌سازند^[۴]. فقهای شیعه از رهگذر این دانش‌ها، فروع دین را از متون دینی استخراج و استنباط می‌کنند و احکام عملی شریعت را به دست می‌دهند. منابعی که فقها از آنها بهره می‌جویند عبارت‌اند از: کتاب (قرآن)، سنت (حدیث)، اجماع و عقل^[۵]^[۶].
میان اصول و فروع دین تفاوت‌هایی وجود دارد که عبارت‌اند از:

اصول دین از اعتقادات و ایمانیات سخن می‌گویند؛ ولی فروع دین نظر به عمل انسان دارند^[۷].
اصول دین نیازمند یقین‌اند و از این رو، تقلید را برنمی‌تابند؛ اما فروع دین نیازمند تبلیغ و بیان‌اند و حکم عقل در آنها کافی نیست و از این رو تقلیدپذیرند^[۸].
اصول دین از مقوله إخبار و وصف کردن‌اند؛ اما فروع دین، انشائی و دستوری‌اند و امر و نهی^[۹].
در اصول دین اختلافی نیست؛ اما گاه در فروع دین اختلافاتی رخ می‌نماید. این بدان سبب است که عمل به ظن در اصول دین روا نیست؛ ولی ظن معتبر گاه در فروع دین منشأ عمل می‌شود^[۱۰].
نسخ به فروع دین راه دارد؛ اما در اصول دین به هیچ روی وجود ندارد^[۱۱]. و. علمای شیعه اصول دین را پنج اصل دانسته‌اند؛ اما فروع را هشت یا ده فرع^[۱۲]. حتی گاه هر آنچه را در برابر اصول جای دارد و جزو احکام عملی است، از فروع دین شمرده‌اند^[۱۳].^[۱۴].

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ فرهنگ معارف اسلامی‌، ۳/ ۴۴۲.
↑ دائرة المعارف تشیع‌، ۲/ ۱۵۲.
↑ فرهنگ شیعه، ص 359.
↑ آشنایی با علوم اسلامی‌، ۲۵۲؛ مناهج الاصول الی علم الاصول‌، ۱/ ۵۴- ۴۵.
↑ اصل الشیعة و اصولها، ۱۱۴ و ۱۱۵.
↑ فرهنگ شیعه، ص 359.
↑ آموزش دین‌، ۱۸- ۱۰.
↑ المیزان‌، ۱۳/ ۵۸ و ۵۹.
↑ کفایة الاصول‌، ۴۱- ۳۴.
↑ شریعت در آینه معرفت‌، ۱۶۲- ۱۵۸ و ۳۶۶- ۳۶۰.
↑ کشاف اصطلاحات الفنون‌، ۱/ ۷۶۰.
↑ مجموعه آثار، ۱۷/ ۲۲۰.
↑ معارف و معاریف‌، ۴/ ۱۷۱۵؛ شرح المواقف‌، ۱/ ۳۸.
↑ فرهنگ شیعه، ص 350-360.

[1] فرهنگ معارف اسلامی‌، ۳/ ۴۴۲.

[2] دائرة المعارف تشیع‌، ۲/ ۱۵۲.

[3] فرهنگ شیعه، ص 359.

[4] آشنایی با علوم اسلامی‌، ۲۵۲؛ مناهج الاصول الی علم الاصول‌، ۱/ ۵۴- ۴۵.

[5] اصل الشیعة و اصولها، ۱۱۴ و ۱۱۵.

[6] فرهنگ شیعه، ص 359.

[7] آموزش دین‌، ۱۸- ۱۰.

[8] المیزان‌، ۱۳/ ۵۸ و ۵۹.

[9] کفایة الاصول‌، ۴۱- ۳۴.

[10] شریعت در آینه معرفت‌، ۱۶۲- ۱۵۸ و ۳۶۶- ۳۶۰.

[11] کشاف اصطلاحات الفنون‌، ۱/ ۷۶۰.

[12] مجموعه آثار، ۱۷/ ۲۲۰.

[13] معارف و معاریف‌، ۴/ ۱۷۱۵؛ شرح المواقف‌، ۱/ ۳۸.

[14] فرهنگ شیعه، ص 350-360.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
+==موسوعة الأحاديث العلوية==
+{{فهرست اثر}}
+{{ستون-شروع|3}}
+# العبادة و مقاصدها و الحكمة في العبادة
+# النية
+# الفرائض
+# الإخلاص في العبادة
+# المعرفة في العبادة
+# العابدون
+# من رفع عنه القلم و نفي الجرح في الدين و شرائط صحة التكليف و ما يعذر فيه الجاهل و أنه يلزم على الله التعريف
+# كتاب الطهارة
+# أبواب الطهارة
+# المريض و عيادته
+# المحتضر و أحواله
+# نبش القبر
+# القبر
+# الدفن
+# صلاة الجنائز
+# أحكام المساكن و الدّار
+# السكنى و الجليس و الحبيس
+# کتاب الصلاة
+# الفرائض
+# النوافل
+# قيام الليل
+# السهر و البكور
+# مواقيت
+# القبلة
+# أحكام الإعتكاف
+# أحكام المساجد
+# المساجد و أحكامها
+# کتاب الصوم
+# کتاب الحج
+# أحكام السفر و ما يتعلق به
+# آداب الركوب و الماشي
+# الخمس
+# الزكاة
+# التولّي و التبرّي
+# الوصايا
+# الوقوف
+# الصدقات (الصدقة)
+# الفرائض و المواريث
+# الجهاد في سبيل الله
+# الشهادة
+# جهاد النفس و ما يناسبه
+# التقية
+# التورية
+# المداراة
+# الأوامر و النواهي
+# فعل المعروف و المنكر
+# الأمر بالمعروف و النهي عن المنكر و ما يتعلق بهما من الأحكام و فضلهما
+# لزوم إنكار المنكر و عدم الرضاء بالمعصية و أن من رضي بفعل فهو كمن أتاه
+# النهي عن الجلوس مع اهل المعاصي و من يقول بغير الحق
+# وجوب الهجرة و أحكامها
+# المناهي
+# النكاح
+# کتاب الطلاق و أحكامه (الأبواب، مقدماته، شرائطه و أقسامه)
+# العدة و أحكامها
+# الإيلاء و الكفارات
+# الخلع و المباراة
+# اللعان
+# کتاب الإقرار
+# كتاب الجعالة
+# الظهار
+# التدبير و الكتابة
+# المكاتبة و الإستيلاد
+# العتق و الإباق
+# الصيد و الذباحة
+# الأطعمة و الأشربة
+# القمار
+# الغناء
+# اللهو و اللعب
+# اللباس و التجمل
+# الزي و المروءة
+# المروّة
+# الفتوة (كمال الرجولية)
+# التجارة
+# الربا
+# الرشوة
+# البيع و أحكامه
+# المكاسب (حلاله و حرامه)
+# الدين و القرض
+# المعيشة
+# الإحتكار
+# الصروف و ما يناسبهم
+# الحجر و التفليس
+# الرهن
+# الضمان
+# الصلح
+# الغصب
+# الشركة و القسمة
+# المضاربة
+# المزارعة و المساقاة
+# الوديعة
+# الحوالة
+# العارية
+# الهدية و الهباة
+# العطية
+# التباذل و التواصل
+# الإجارة
+# الكفالة
+# الشفعة
+# الوكالة
+# إحياء الموات
+# التقليد و الإقتداء و الاجتهاد و الفتوى
+# اللقطة و الضالّة
+# الحدود و التعزیرات
+# الديات و العاقلة
+# القصاص و الجنايات
+# الشهادات
+# القضاء و نظام القضائي و معارفه
+# شرائط القاضي و صفاته و آدابه و وظائفه
+# سياسة القضاة
+# كيفية الحكم و الأحكام الدعوى
+# كتاب الأيمان
+# الكفارات
+# النذور
+# الحلف
+# الدواجن و الحيوان
+# الحيوانات (الخفاش، الطاووس، النحل) و خلقهم
+{{پایان}}
+{{پایان}}
 ==نویسنده: آقای یوسفی==
 ==مقدمه==
 *[[تعالیم]] [[آیین اسلام]]، دارای دو بخش [[اعتقادی]] و عملی‌اند. بخش [[اعتقادی]]، از [[اصول دین]] و [[مذهب]] سخن می‌گوید و بخش عملی، از فروع دین. بخش دوم را از آن رو "[[فروع]]" خوانند که در برابر "اصول" جای دارد<ref>فرهنگ معارف اسلامی‌، ۳/ ۴۴۲.</ref>. نه از آن رو که اهمیت ندارد. از این رو، [[پایبندی]] به فروع دین نیز- همچون [[اصول دین]]- [[واجب]] است. فروع دین مجموعه‌ای از [[وظایف]] و [[تکالیف]] عملی است که [[پیامبر اسلام]] {{صل}} برای [[سعادت دنیوی]] و [[اخروی]] [[انسان‌ها]] از [[وحی]] برگرفته و [[ابلاغ]] کرده است. برخی از فروع دین، رابطه [[انسان]] با [[خدا]] را در قالب [[قوانین]] و [[احکام]] بیان می‌کنند و وظایفی را برای او پیش می‌کشند؛ وظایفی همچون [[نماز]]، [[روزه]] و [[حج]]. برخی دیگر به وظایفی که [[انسان‌ها]] در برابر یکدیگر دارند نظر دارند و روابط انسانی را تنظیم می‌کنند؛ مانند [[جهاد]]، [[خمس]] و بیع<ref>دائرة المعارف تشیع‌، ۲/ ۱۵۲.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 359.</ref>.
@@ خط ۶: / خط ۱۲۹: @@
 #[[اصول دین]] از [[اعتقادات]] و ایمانیات سخن می‌گویند؛ ولی فروع دین نظر به عمل [[انسان]] دارند<ref>آموزش دین‌، ۱۸- ۱۰.</ref>.
 #[[اصول دین]] [[نیازمند]] یقین‌اند و از این رو، [[تقلید]] را برنمی‌تابند؛ اما فروع دین [[نیازمند]] [[تبلیغ]] و بیان‌اند و [[حکم عقل]] در آنها کافی نیست و از این رو تقلیدپذیرند<ref>المیزان‌، ۱۳/ ۵۸ و ۵۹.</ref>.
-#[[اصول دین]] از مقوله إخبار و [[وصف]] کردن‌اند؛ اما فروع دین، انشائی و دستوری‌اند و [[امر و نهی]]<ref>کفایة الاصول‌، ۴۱- ۳۴.</ref>.
+#[[اصول دین]] از مقوله إخبار و وصف کردن‌اند؛ اما فروع دین، انشائی و دستوری‌اند و [[امر و نهی]]<ref>کفایة الاصول‌، ۴۱- ۳۴.</ref>.
 #در [[اصول دین]] اختلافی نیست؛ اما گاه در فروع دین اختلافاتی رخ می‌نماید. این بدان سبب است که عمل به ظن در [[اصول دین]] روا نیست؛ ولی ظن معتبر گاه در فروع دین منشأ عمل می‌شود<ref>شریعت در آینه معرفت‌، ۱۶۲- ۱۵۸ و ۳۶۶- ۳۶۰.</ref>.
 #[[نسخ]] به فروع دین راه دارد؛ اما در [[اصول دین]] به هیچ روی وجود ندارد<ref>کشاف اصطلاحات الفنون‌، ۱/ ۷۶۰.</ref>. و. علمای [[شیعه]] [[اصول دین]] را پنج اصل دانسته‌اند؛ اما [[فروع]] را هشت یا ده فرع<ref>مجموعه آثار، ۱۷/ ۲۲۰.</ref>. حتی گاه هر آنچه را در برابر اصول جای دارد و جزو [[احکام عملی]] است، از فروع دین شمرده‌اند<ref>معارف و معاریف‌، ۴/ ۱۷۱۵؛ شرح المواقف‌، ۱/ ۳۸.</ref>.<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 350-360.</ref>.