خطبه در معارف و سیره حسینی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-''']] == پانویس == {{پانویس}} +''']] {{پایان منابع}} == پانویس == {{پانویس}})) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = خطبه | |||
| عنوان مدخل = خطبه | |||
| مداخل مرتبط = [[خطبه در معارف و سیره حسینی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[خطبه]] شب‌شکن [[عابد]] و [[زینب]] در [[شام]] به گلستان خزان دیده [[حق]] سامان داد. | [[خطبه]] شب‌شکن [[عابد]] و [[زینب]] در [[شام]] به گلستان خزان دیده [[حق]] سامان داد. [[خطبه]]، [[خطابه]] و سخنانی است آشکار که [[خطیب]] در برابر دیگران ایراد می‌‌کند. مانند [[خطبه]] [[جمعه]]، [[خطبه]] [[عید]]، [[خطبه]] [[نماز]] [[باران]] و [[خطبه]] هنگام [[کسوف]]. معمولا مشتمل بر [[حمد]] و [[ثنای الهی]] و توصیه به [[تقوا]] و [[مواعظ]] دیگر است. خطبه‌هایی که [[امیران]] و [[خلفا]] و واعظان می‌‌خواندند، از این قبیل است. به آن، [[خطابه]] هم گفته میشود. | ||
[[خطبه]]، [[خطابه]] و سخنانی است آشکار که [[خطیب]] در برابر دیگران ایراد می‌‌کند. مانند [[خطبه]] [[جمعه]]، [[خطبه]] [[عید]]، [[خطبه]] [[نماز]] [[باران]] و [[خطبه]] هنگام [[کسوف]]. معمولا مشتمل بر [[حمد]] و [[ثنای الهی]] و توصیه به [[تقوا]] و [[مواعظ]] دیگر است. خطبه‌هایی که [[امیران]] و [[خلفا]] و واعظان می‌‌خواندند، از این قبیل است. به آن، [[خطابه]] هم گفته میشود. | |||
در [[نهضت عاشورا]]، یک سری خطابه‌ها و سخنرانی‌ها توسّط [[سید الشهدا]]، [[امام سجاد]]، [[حضرت زینب]] و [[یاران امام]] انجام گرفته که در کتب [[تاریخی]] و [[روایی]] [[ثبت]] است و اغلب [[تعیین]] کننده بوده است، چه آنها که پیش از [[عاشورا]] و در طول [[راه]] و در خود [[مکّه]] بوده، چه خطبه‌هایی که [[روز عاشورا]] ایراد شده و چه آنچه از زبان [[اسیران]] [[آزاده]] در [[کوفه]] و [[شام]] صادر شده است. خطبه‌های [[سید الشهدا]] و نیز [[خطبه امام سجاد]]{{ع}} در مجلس [[یزید]]، همچنین [[خطابه]] [[زینب]] کبری در [[کوفه]] و [[دمشق]]، معروف‌ترین آنهاست. [[خطبه‌های امام]]، اغلب در مجموعه‌هایی که سخنان آن [[حضرت]] را گرد آورده، آمده است<ref>همچون: بلاغة الحسین، ادب الحسین و حماسته، نهج الشهاده، الصحیفه الحسینیه، موسوعة کلمات الامام الحسین، سخنان حسین بن علی از مدینه تا کربلا و کتاب‌هایی مثل بحار الأنوار، کشف الغمه و....</ref>. برخی از خطبه‌های [[سید الشهدا]]{{ع}} که در طول [[نهضت عاشورا]] بیان شده است، چنین | در [[نهضت عاشورا]]، یک سری خطابه‌ها و سخنرانی‌ها توسّط [[سید الشهدا]]، [[امام سجاد]]، [[حضرت زینب]] و [[یاران امام]] انجام گرفته که در کتب [[تاریخی]] و [[روایی]] [[ثبت]] است و اغلب [[تعیین]] کننده بوده است، چه آنها که پیش از [[عاشورا]] و در طول [[راه]] و در خود [[مکّه]] بوده، چه خطبه‌هایی که [[روز عاشورا]] ایراد شده و چه آنچه از زبان [[اسیران]] [[آزاده]] در [[کوفه]] و [[شام]] صادر شده است. خطبه‌های [[سید الشهدا]] و نیز [[خطبه امام سجاد]] {{ع}} در مجلس [[یزید]]، همچنین [[خطابه]] [[زینب]] کبری در [[کوفه]] و [[دمشق]]، معروف‌ترین آنهاست. [[خطبه‌های امام]]، اغلب در مجموعه‌هایی که سخنان آن [[حضرت]] را گرد آورده، آمده است<ref>همچون: بلاغة الحسین، ادب الحسین و حماسته، نهج الشهاده، الصحیفه الحسینیه، موسوعة کلمات الامام الحسین، سخنان حسین بن علی از مدینه تا کربلا و کتاب‌هایی مثل بحار الأنوار، کشف الغمه و....</ref>. برخی از خطبه‌های [[سید الشهدا]] {{ع}} که در طول [[نهضت عاشورا]] بیان شده است، چنین مطلعهایی دارد: | ||
# هنگام [[خروج]] از [[مکّه]] به سوی [[عراق]]: {{متن حدیث| خُطَّ الْمَوْتُ عَلَى وُلْدِ آدَمَ مَخَطَّ الْقِلَادَةِ عَلَى جِيدِ الْفَتَاةِ...}}<ref>اعیان الشیعه، ج ۱، ص ۵۹۳.</ref>. | |||
# پس از برخورد با [[سپاه]] حرّ در “ذو حسم”: {{متن حدیث|ايّها النّاس!... انّي لم اقدم على هذا البلد حتّى اتتني كتبكم و قدمت عليّ رسلكم ان اقدم الينا انّه ليس علينا امام}}<ref>مقتل الحسین، خوارزمی، ج ۱، ص ۲۳۱.</ref>. | |||
# همان هنگام: {{متن حدیث|إِنَّهُ قَدْ نَزَلَ مِنَ الْأَمْرِ مَا تَرَوْنَ وَ أَنَّ الدُّنْيَا قَدْ تَغَيَّرَتْ وَ تَنَكَّرَتْ وَ أَدْبَرَ مَعْرُوفُهَا... أَ لَا تَرَوْنَ أَنَّ الْحَقَّ لَا يُعْمَلُ بِهِ وَ الْبَاطِلَ لَا يَتَنَاهَى عَنْهُ...}}<ref>بحار الأنوار، ج ۴۴، ص ۳۸۷.</ref>. | |||
# در منزل‌گاه [[بیضه]]، خطاب به [[یاران]] خویش و [[سپاه]] [[حر]]: {{متن حدیث|أَيُّهَا النَّاسُ! إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ {{صل}} قَالَ: مَنْ رَأَى سُلْطَاناً جَائِراً مُسْتَحِلًّا لِحُرُمِ اللَّهِ نَاكِثاً لِعَهْدِ اللَّهِ مُخَالِفاً لِسُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ... أَلاَ وَ إِنَّ هَؤُلَاءِ الْقَوْمَ قَدْ لَزِمُوا طَاعَةَ الشَّيْطَانِ وَ تَرَكُوا طَاعَةَ الرَّحْمَنِ}}<ref>موسوعة کلمات الامام الحسین، ص ۳۶۰.</ref>. | |||
# [[شب عاشورا]]، خطاب به [[اصحاب]] خویش: {{متن حدیث|أُثْنِي عَلَى الله أَحْسَنَ الثَّنَاءِ وَ أَحْمَدُهُ عَلَى السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ... أَمَّا بَعْدُ فَإِنِّي لاَ أَعْلَمُ أَصْحَاباً أَوْفَى وَ لاَ خَيْراً مِنْ أَصْحَابِي وَ لاَ أَهْلَ بَيْتٍ أَبَرَّ وَ لاَ أَوْصَلَ مِنْ أَهْلِ بَيْتِي فَجَزَاكُمُ الله عَنِّي خَيْراً}}<ref>الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، ج ۲، ص ۵۵۹.</ref>. | |||
# [[صبح]] [[عاشورا]]، خطاب به [[سپاه]] [[دشمن]]: {{متن حدیث|اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَ الدُّنْيَا فَجَعَلَهَا دَارَ فَنَاءٍ وَ زَوَالٍ مُتَصَرِّفَةً بِأَهْلِهَا حَالاً بَعْدَ حَالٍ فَالْمَغْرُورُ مَنْ غَرَّتْهُ وَ الشَّقِيُّ مَنْ فَتَنَتْهُ}}<ref>مناقب، ابن‌شهرآشوب، ج ۴، ص ۱۰۰؛ بحار الأنوار، ج ۴۵، ص ۵.</ref>. | |||
# خطاب به [[سپاه کوفه]]، آنگاه که نزدیک اردوی [[امام]] آمده بودند: {{متن حدیث|أَيُّهَا النَّاسُ اِسْمَعُوا قَوْلِي وَ لاَ تَعْجَلُوا حَتَّى أَعِظَكُمْ بِمَا يَحِقُّ لَكُمْ عَلَيَّ... أَمَّا بَعْدُ فَانْسُبُونِي فَانْظُرُوا مَنْ أَنَا ثُمَّ رَاجِعُوا أَنْفُسَكُمْ وَ عَاتِبُوهُمْ فَانْظُرُوا هَلْ يَصْلُحُ لَكُمْ قَتْلِي وَ اِنْتِهَاكُ حُرْمَتِي أَ لَسْتُ اِبْنَ نَبِيِّكُمْ وَ اِبْنَ وَصِيِّهِ وَ اِبْنِ عَمِّهِ}}<ref>بحار الأنوار، ج ۵، ص ۶؛ اعیان الشیعه، ج ۱، ص ۶۰۲.</ref>. | |||
# [[روز عاشورا]]، خطاب به نیروهای [[ابن سعد]]: {{متن حدیث|تَبّاً لَكُمْ أَيَّتُهَا الْجَمَاعَةُ وَ تَرَحاً أَ فَحِينَ اِسْتَصْرَخْتُمُونَا وَلِهِينَ مُتَحَيِّرِينَ فَأَصْرَخْتُكُمْ مُؤَدِّينَ مُسْتَعِدِّينَ سَلَلْتُمْ عَلَيْنَا سَيْفاً فِي رِقَابِنَا وَ حَشَشْتُمْ عَلَيْنَا نَارَ الْفِتَنِ.... أَلاَ إِنَّ الدَّعِيَّ اِبْنَ الدَّعِيَّ قَدْ رَكَزَ بَيْنَ اِثْنَتَيْنِ بَيْنَ القلة [السَّلَّةِ] وَ الذِّلَّةِ وَ هَيْهَاتَ مَا آخُذُ الدَّنِيَّةَ}}<ref>نفس المهموم، ص ۱۳۱؛ مقتل خوارزمی، ج ۲، ص ۷.</ref>. | |||
و امّا خطبه‌های دیگر: | و امّا خطبه‌های دیگر: | ||
# [[خطبه]] [[حضرت زینب]] در [[کوفه]] خطاب به [[مردم]]: {{متن حدیث|أَمَّا بَعْدُ يَا أَهْلَ الْكُوفَةِ يَا أَهْلَ الْخَتْلِ وَ الْغَدْرِ أَ تَبْكُونَ فَلاَ رَقَأَتِ الدَّمْعَةُ وَ لاَ هَدَأَتِ الرَّنَّةُ إِنَّمَا مَثَلُكُمْ كَمَثَلِ الَّتِي نَقَضَتْ غَزْلَهٰا مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ أَنْكٰاثاً}}<ref>بحار الأنوار، ج ۴۵، ص ۱۰۹.</ref>. | |||
# [[خطبه]] [[ام کلثوم]]، [[دختر امیرالمؤمنین]]، خطاب به [[کوفیان]]: {{متن حدیث|يَا أَهْلَ الْكُوفَةِ سَوْأَةً لَكُمْ مَا لَكُمْ خَذَلْتُمْ حُسَيْناً وَ قَتَلْتُمُوهُ وَ اِنْتَهَبْتُمْ أَمْوَالَهُ وَ وَرِثْتُمُوهُ وَ سَبَيْتُمْ نِسَاءَهُ وَ نَكَبْتُمُوهُ}}<ref>بحار الأنوار، ج ۴۵، ص ۱۱۲.</ref>. | |||
# [[خطبه]] پرشور زینب کبری {{س}} در مجلس [[یزید]]: {{متن حدیث|أَ ظَنَنْتَ يَا يَزِيدُ حَيْثُ أَخَذْتَ عَلَيْنَا أَقْطَارَ الْأَرْضِ وَ آفَاقَ السَّمَاءِ فَأَصْبَحْنَا نُسَاقُ كَمَا تُسَاقُ الْأُسَرَاءُ أَنَّ بِنَا هَوَاناً.... أَ مِنَ الْعَدْلِ يَا اِبْنَ الطُّلَقَاءِ تَخْدِيرُكَ حَرَائِرَكَ وَ إِمَاءَكَ وَ سَوْقُكَ بَنَاتِ رَسُولِ الله صَلَّى الله عَلَيْهِ وَ آلِهِ سَبَايَا}}<ref>اعلام النساء، ج ۲، ص ۵۰۴؛ حیاة الامام الحسین، ج ۳، ص ۳۷۸.</ref>. | |||
# [[خطبه]] شورانگیز افشاگر [[امام سجاد]] {{ع}} در مجلس [[یزید]] در [[شام]]: {{متن حدیث| أَيُّهَا النَّاسُ! أُعْطِينَا سِتّاً وَ فُضِّلْنَا بِسَبْعٍ: أُعْطِينَا الْعِلْمَ وَ الْحِلْمَ وَ السَّمَاحَةَ وَ الْفَصَاحَةَ وَ الشَّجَاعَةَ وَ الْمَحَبَّةَ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ... مَنْ عَرَفَنِي فَقَدْ عَرَفَنِي وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْنِي أَنْبَأْتُهُ بِحَسَبِي وَ نَسَبِي... أَنَا ابْنُ مَكَّةَ وَ مِنَى أَنَا ابْنُ زَمْزَمَ وَ الصَّفَا}}<ref>مقتل خوارزمی، ج ۲، ص ۶۹؛ بحار الأنوار، ج ۴۵، ص ۱۷۴.</ref>. | |||
محتوای این‌گونه [[خطبه‌ها]] که در معرفی [[دین راستین]] و افشای چهره [[دشمنان اهل بیت]] و [[تبیین]] [[مظلومیّت]] [[عترت پیامبر]] {{صل}} است، از ارزشمندترین اسناد [[تاریخی]] است که هم خطّ مشی [[سید الشهدا]] {{ع}} را در [[حادثه عاشورا]] بیان می‌‌کند، و هم عمق [[معرفت]] [[خاندان]] او و [[حمایت]] آگاهانه آنان را از [[راه]] [[حق]]<ref>بهروز سپید نامه، کیهان ۷۳/۵/۶. </ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص۱۷۳.</ref>. | |||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:13681024.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|'''فرهنگ عاشورا''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۵: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:امام حسین]] | ||
[[رده:مدخل فرهنگ عاشورا]] | [[رده:مدخل فرهنگ عاشورا]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۰ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۴۷
این مدخل زیرشاخهٔ بحث خطبه است. خطبه از چند منظر متفاوت، بررسی میشود: خطبه در معارف و سیره حسینی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
خطبه شب‌شکن عابد و زینب در شام به گلستان خزان دیده حق سامان داد. خطبه، خطابه و سخنانی است آشکار که خطیب در برابر دیگران ایراد می‌‌کند. مانند خطبه جمعه، خطبه عید، خطبه نماز باران و خطبه هنگام کسوف. معمولا مشتمل بر حمد و ثنای الهی و توصیه به تقوا و مواعظ دیگر است. خطبه‌هایی که امیران و خلفا و واعظان می‌‌خواندند، از این قبیل است. به آن، خطابه هم گفته میشود.
در نهضت عاشورا، یک سری خطابه‌ها و سخنرانی‌ها توسّط سید الشهدا، امام سجاد، حضرت زینب و یاران امام انجام گرفته که در کتب تاریخی و روایی ثبت است و اغلب تعیین کننده بوده است، چه آنها که پیش از عاشورا و در طول راه و در خود مکّه بوده، چه خطبه‌هایی که روز عاشورا ایراد شده و چه آنچه از زبان اسیران آزاده در کوفه و شام صادر شده است. خطبه‌های سید الشهدا و نیز خطبه امام سجاد (ع) در مجلس یزید، همچنین خطابه زینب کبری در کوفه و دمشق، معروف‌ترین آنهاست. خطبه‌های امام، اغلب در مجموعه‌هایی که سخنان آن حضرت را گرد آورده، آمده است[۱]. برخی از خطبه‌های سید الشهدا (ع) که در طول نهضت عاشورا بیان شده است، چنین مطلعهایی دارد:
- هنگام خروج از مکّه به سوی عراق: « خُطَّ الْمَوْتُ عَلَى وُلْدِ آدَمَ مَخَطَّ الْقِلَادَةِ عَلَى جِيدِ الْفَتَاةِ...»[۲].
- پس از برخورد با سپاه حرّ در “ذو حسم”: «ايّها النّاس!... انّي لم اقدم على هذا البلد حتّى اتتني كتبكم و قدمت عليّ رسلكم ان اقدم الينا انّه ليس علينا امام»[۳].
- همان هنگام: «إِنَّهُ قَدْ نَزَلَ مِنَ الْأَمْرِ مَا تَرَوْنَ وَ أَنَّ الدُّنْيَا قَدْ تَغَيَّرَتْ وَ تَنَكَّرَتْ وَ أَدْبَرَ مَعْرُوفُهَا... أَ لَا تَرَوْنَ أَنَّ الْحَقَّ لَا يُعْمَلُ بِهِ وَ الْبَاطِلَ لَا يَتَنَاهَى عَنْهُ...»[۴].
- در منزل‌گاه بیضه، خطاب به یاران خویش و سپاه حر: «أَيُّهَا النَّاسُ! إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) قَالَ: مَنْ رَأَى سُلْطَاناً جَائِراً مُسْتَحِلًّا لِحُرُمِ اللَّهِ نَاكِثاً لِعَهْدِ اللَّهِ مُخَالِفاً لِسُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ... أَلاَ وَ إِنَّ هَؤُلَاءِ الْقَوْمَ قَدْ لَزِمُوا طَاعَةَ الشَّيْطَانِ وَ تَرَكُوا طَاعَةَ الرَّحْمَنِ»[۵].
- شب عاشورا، خطاب به اصحاب خویش: «أُثْنِي عَلَى الله أَحْسَنَ الثَّنَاءِ وَ أَحْمَدُهُ عَلَى السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ... أَمَّا بَعْدُ فَإِنِّي لاَ أَعْلَمُ أَصْحَاباً أَوْفَى وَ لاَ خَيْراً مِنْ أَصْحَابِي وَ لاَ أَهْلَ بَيْتٍ أَبَرَّ وَ لاَ أَوْصَلَ مِنْ أَهْلِ بَيْتِي فَجَزَاكُمُ الله عَنِّي خَيْراً»[۶].
- صبح عاشورا، خطاب به سپاه دشمن: «اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَ الدُّنْيَا فَجَعَلَهَا دَارَ فَنَاءٍ وَ زَوَالٍ مُتَصَرِّفَةً بِأَهْلِهَا حَالاً بَعْدَ حَالٍ فَالْمَغْرُورُ مَنْ غَرَّتْهُ وَ الشَّقِيُّ مَنْ فَتَنَتْهُ»[۷].
- خطاب به سپاه کوفه، آنگاه که نزدیک اردوی امام آمده بودند: «أَيُّهَا النَّاسُ اِسْمَعُوا قَوْلِي وَ لاَ تَعْجَلُوا حَتَّى أَعِظَكُمْ بِمَا يَحِقُّ لَكُمْ عَلَيَّ... أَمَّا بَعْدُ فَانْسُبُونِي فَانْظُرُوا مَنْ أَنَا ثُمَّ رَاجِعُوا أَنْفُسَكُمْ وَ عَاتِبُوهُمْ فَانْظُرُوا هَلْ يَصْلُحُ لَكُمْ قَتْلِي وَ اِنْتِهَاكُ حُرْمَتِي أَ لَسْتُ اِبْنَ نَبِيِّكُمْ وَ اِبْنَ وَصِيِّهِ وَ اِبْنِ عَمِّهِ»[۸].
- روز عاشورا، خطاب به نیروهای ابن سعد: «تَبّاً لَكُمْ أَيَّتُهَا الْجَمَاعَةُ وَ تَرَحاً أَ فَحِينَ اِسْتَصْرَخْتُمُونَا وَلِهِينَ مُتَحَيِّرِينَ فَأَصْرَخْتُكُمْ مُؤَدِّينَ مُسْتَعِدِّينَ سَلَلْتُمْ عَلَيْنَا سَيْفاً فِي رِقَابِنَا وَ حَشَشْتُمْ عَلَيْنَا نَارَ الْفِتَنِ.... أَلاَ إِنَّ الدَّعِيَّ اِبْنَ الدَّعِيَّ قَدْ رَكَزَ بَيْنَ اِثْنَتَيْنِ بَيْنَ القلة [السَّلَّةِ] وَ الذِّلَّةِ وَ هَيْهَاتَ مَا آخُذُ الدَّنِيَّةَ»[۹].
و امّا خطبه‌های دیگر:
- خطبه حضرت زینب در کوفه خطاب به مردم: «أَمَّا بَعْدُ يَا أَهْلَ الْكُوفَةِ يَا أَهْلَ الْخَتْلِ وَ الْغَدْرِ أَ تَبْكُونَ فَلاَ رَقَأَتِ الدَّمْعَةُ وَ لاَ هَدَأَتِ الرَّنَّةُ إِنَّمَا مَثَلُكُمْ كَمَثَلِ الَّتِي نَقَضَتْ غَزْلَهٰا مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ أَنْكٰاثاً»[۱۰].
- خطبه ام کلثوم، دختر امیرالمؤمنین، خطاب به کوفیان: «يَا أَهْلَ الْكُوفَةِ سَوْأَةً لَكُمْ مَا لَكُمْ خَذَلْتُمْ حُسَيْناً وَ قَتَلْتُمُوهُ وَ اِنْتَهَبْتُمْ أَمْوَالَهُ وَ وَرِثْتُمُوهُ وَ سَبَيْتُمْ نِسَاءَهُ وَ نَكَبْتُمُوهُ»[۱۱].
- خطبه پرشور زینب کبری (س) در مجلس یزید: «أَ ظَنَنْتَ يَا يَزِيدُ حَيْثُ أَخَذْتَ عَلَيْنَا أَقْطَارَ الْأَرْضِ وَ آفَاقَ السَّمَاءِ فَأَصْبَحْنَا نُسَاقُ كَمَا تُسَاقُ الْأُسَرَاءُ أَنَّ بِنَا هَوَاناً.... أَ مِنَ الْعَدْلِ يَا اِبْنَ الطُّلَقَاءِ تَخْدِيرُكَ حَرَائِرَكَ وَ إِمَاءَكَ وَ سَوْقُكَ بَنَاتِ رَسُولِ الله صَلَّى الله عَلَيْهِ وَ آلِهِ سَبَايَا»[۱۲].
- خطبه شورانگیز افشاگر امام سجاد (ع) در مجلس یزید در شام: « أَيُّهَا النَّاسُ! أُعْطِينَا سِتّاً وَ فُضِّلْنَا بِسَبْعٍ: أُعْطِينَا الْعِلْمَ وَ الْحِلْمَ وَ السَّمَاحَةَ وَ الْفَصَاحَةَ وَ الشَّجَاعَةَ وَ الْمَحَبَّةَ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ... مَنْ عَرَفَنِي فَقَدْ عَرَفَنِي وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْنِي أَنْبَأْتُهُ بِحَسَبِي وَ نَسَبِي... أَنَا ابْنُ مَكَّةَ وَ مِنَى أَنَا ابْنُ زَمْزَمَ وَ الصَّفَا»[۱۳].
محتوای این‌گونه خطبه‌ها که در معرفی دین راستین و افشای چهره دشمنان اهل بیت و تبیین مظلومیّت عترت پیامبر (ص) است، از ارزشمندترین اسناد تاریخی است که هم خطّ مشی سید الشهدا (ع) را در حادثه عاشورا بیان می‌‌کند، و هم عمق معرفت خاندان او و حمایت آگاهانه آنان را از راه حق[۱۴].[۱۵].
منابع
پانویس
- ↑ همچون: بلاغة الحسین، ادب الحسین و حماسته، نهج الشهاده، الصحیفه الحسینیه، موسوعة کلمات الامام الحسین، سخنان حسین بن علی از مدینه تا کربلا و کتاب‌هایی مثل بحار الأنوار، کشف الغمه و....
- ↑ اعیان الشیعه، ج ۱، ص ۵۹۳.
- ↑ مقتل الحسین، خوارزمی، ج ۱، ص ۲۳۱.
- ↑ بحار الأنوار، ج ۴۴، ص ۳۸۷.
- ↑ موسوعة کلمات الامام الحسین، ص ۳۶۰.
- ↑ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، ج ۲، ص ۵۵۹.
- ↑ مناقب، ابن‌شهرآشوب، ج ۴، ص ۱۰۰؛ بحار الأنوار، ج ۴۵، ص ۵.
- ↑ بحار الأنوار، ج ۵، ص ۶؛ اعیان الشیعه، ج ۱، ص ۶۰۲.
- ↑ نفس المهموم، ص ۱۳۱؛ مقتل خوارزمی، ج ۲، ص ۷.
- ↑ بحار الأنوار، ج ۴۵، ص ۱۰۹.
- ↑ بحار الأنوار، ج ۴۵، ص ۱۱۲.
- ↑ اعلام النساء، ج ۲، ص ۵۰۴؛ حیاة الامام الحسین، ج ۳، ص ۳۷۸.
- ↑ مقتل خوارزمی، ج ۲، ص ۶۹؛ بحار الأنوار، ج ۴۵، ص ۱۷۴.
- ↑ بهروز سپید نامه، کیهان ۷۳/۵/۶.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص۱۷۳.