وهب بن منبه: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۳۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۵ ژانویهٔ ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - ' هـ ' به 'ه‍ '
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==))
جز (جایگزینی متن - ' هـ ' به 'ه‍ ')
 
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[وهب بن منبه در قرآن]]| پرسش مرتبط  = }}
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[وهب بن منبه در تاریخ اسلامی]]</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">


==مقدمه==
== مقدمه ==
[[ابوعبدالله وهب بن منبه صنعانی]]. پدرش منبه از اهالی [[خراسان]] و از [[شهر]] هرات بود که کسرای [[ایران]]، او را [[اخراج]] کرد و به [[یمن]] فرستاد. <ref>تهذیب التهذیب، ج ۱۱، ص۱۴۸. </ref> وهب از [[دانشمندان]] بزرگ [[اهل‌کتاب]] در یمن بود که در سال ۳۴ هجری متولّد شد. وی مورّخ بود و از [[علوم]] اهل‌کتاب بهره فراوان داشت. <ref>تذکرة الحفاظ، ج ۱، ص۱۰۰ ـ ۱۰۱؛ الاعلام، ج ۸، ص۱۲۵. </ref> نقل شده که وی حدود ۷۰ و چند کتاب از کتاب‌های پیشینیان را خوانده است. <ref>تهذیب التهذیب، ج ۱۱، ص۱۴۷. </ref>
[[ابوعبدالله وهب بن منبه بن کامل بن سیج بن سیحان یمانی صنعانی ذماری أبناوی]] در [[زمان]] [[خلافت عثمان]]<ref>تاریخ مدینة دمشق ۶۳/۳۶۹.</ref> به سال ۳۴ه‍ در [[سرزمین]] صنعاء زاده شد.<ref>الاعلام ۸/۱۲۵.</ref> او از نژاد [[فارس]] و پدرش منبّه از [[مردمان]] هرات، [[خراسان]] قدیم، به شمار می‌‌رفت. گویند که [[خسرو]]، [[پادشاه ایران]] وی را از آن سرزمین [[اخراج]] کرد، اما هنگامی که نزد [[پیامبر]] {{صل}} آمد [[اسلام]] آورد.<ref>سیر اعلام النبلاء ۴/۵۴۶ و۵۴۷.</ref>


در روایتی، او [[عبدالله بن سلام]] و [[کعب‌الاحبار]] را [[داناترین]] [[زمان]] خویش، و خود را داناتر از آن دو می‌دانست. <ref>تذکرة الحفاظ، ج ۱، ص۱۰۱. </ref> وی در پیدایش و نشر [[اندیشه‌های خرافی]] نقش بسزایی داشت، به‌گونه‌ای که [[محمد رشید رضا]] او و [[کعب‌الاحبار]] را بدترین و ریاکارترین افراد در برابر [[مسلمانان]] دانسته و می‌نویسد: هیچ خرافه‌ای در کتاب‌های [[تفسیری]] و [[تاریخی]] درباره [[آفرینش]] موجودات، [[پیامبران]]، امّت‌های آنان و [[رستاخیز]]، به کتاب‌های [[تفسیر]] و [[تاریخ]] [[اسلامی]] راه نیافت، جز آنکه این دو در آن نقش داشتند. <ref>اضواء علی‌السنة المحمدیه، ص۱۷۴. </ref> وی در سال ۱۱۰ یا ۱۱۶ [[هجری]] بر اثر ضربات [[یوسف بن عمر]]، [[والی]] یمن و [[عراق]] درگذشت<ref>تهذیب‌التهذیب، ج ۱۱، ص۱۴۸؛ الاعلام، ج ۸، ص۱۲۶، ۲۴۳. </ref>.<ref>[[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، [[اسرائیلیات (مقاله)|مقاله «اسرائیلیات»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ج۳]]، ج۳.</ref>.<ref>[[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، [[اسرائیلیات (مقاله)|مقاله «اسرائیلیات»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ج۳]]، ج۳.</ref>
وهب از [[نیکان]] [[تابعین]]<ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۱۱/۱۶۷.</ref> و مدت سیزده سال با [[ابن عباس]] ملازم و همراه بود.<ref> الاعلام ۸/۱۲۶.</ref> او [[دانش]] خویش را از بزرگانی چون ابن عباس، [[جابر بن عبدالله انصاری]] و [[عبدالله بن عمر]] آموخته و از ایشان [[روایت]] کرده است.<ref>تهذیب الکمال ۳۱/۱۴۰.</ref> کسان بسیاری نیز از وهب [[حدیث]] شنیده و روایت کرده‌اند که در آن میان نام افرادی چون [[عمرو بن دینار]]، [[مغیرة بن حکیم]] و [[منذر بن نعمان]] به چشم می‌‌خورد.<ref> تاریخ مدینة دمشق ۶۳/۳۶۹.</ref> [[ابن خلکان]] و یاقوت، وهب را تاریخ‌شناس و فردی [[آگاه]] به [[اخبار]] گذشتگان، [[انبیا]] و [[پادشاهان]] دانسته و تأکید کرده‌اند که وهب در زمینه [[قصص]] گذشتگان بسیار [[مهارت]] داشت و اخبار و آثار بسیاری، از جمله [[اسرائیلیات]] را مورد بررسی و مطالعه قرار داده است.<ref>وفیات الاعیان ۶/۳۵ معجم الادباء ۱۹/۲۵۹.</ref> ابوزرعه و عجلی وی را فردی [[موثق]] دانسته‌اند.<ref>الجرح و التعدیل ۹/۲۴ تاریخ الثقات ۴۶۷.</ref> [[ذهبی]] می‌‌نویسد که وهب زمانی از [[مذهب]] قدریّه [[پیروی]] می‌‌کرد و حتی تألیفی نیز در این موضوع نوشته بود، ولی سرانجام از تألیف خود اظهار [[پشیمانی]] کرده است.<ref>تاریخ الاسلام ۷/۴۹۹.</ref> به علاوه، وی مدتی نیز در صنعاء عهده‌دار کار [[قضاوت]] بود.<ref>تاریخ الاسلام ۷/۴۹۷.</ref>


== جستارهای وابسته ==
تاریخ درگذشت وهب به [[اختلاف]] نقل شده،<ref>الثقات ۵/۴۸۸ الطبقات الکبری ۵/۵۴۳ المنتظم ۷/۱۴۲.</ref> ولی [[بخاری]] آن را به سال ۱۱۴ه‍ دانسته است.<ref>التاریخ الکبیر ۸/۱۶۴.</ref> او دارای آثار و تألیفاتی چند بوده که از آن جمله است: کتاب المبتدی<ref>الذریعه ۱۹/۴۷.</ref> کتاب فی ذکر [[ملوک]] [[حمیر]]<ref>وفیات الاعیان ۶/۳۵. </ref> قصص الانبیاء<ref>الاعلام ۸/۱۲۶. </ref> الاسرائیلیات [[تفسیر القرآن]] فتوح البلاد و قصص الاخیار.<ref>هدیة العارفین ۲/۵۰۱.</ref>.<ref> [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱ ص ۸۱۵.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:000054.jpg|22px]] [[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، [[اسرائیلیات (مقاله)|مقاله «اسرائیلیات»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|'''دائرة المعارف قرآن کریم ج۳''']]
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۲۰: خط ۱۷:


[[رده:وهب بن منبه]]
[[رده:وهب بن منبه]]
[[رده:مدخل]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اعلام]]
۲۱۸٬۷۷۹

ویرایش