همام بن شریح بن یزید: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{مدخل‌های وابسته}} +{{مدخل وابسته}})) |
جز (جایگزینی متن - ']]↵رده:قبیله نامعلوم' به ']]') برچسب: واگردانی دستی |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام علی | عنوان مدخل = همام بن شریح بن یزید | مداخل مرتبط = [[همام بن شریح بن یزید در تاریخ اسلامی]] - [[همام بن شریح بن یزید در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط = }} | ||
{{جعبه اطلاعات اصحاب | |||
| نام = همام بن شریح بن یزید | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه | |||
| نام کامل = همام بن شریح بن یزید | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = | |||
| از تیره = | |||
| پدر = [[شریح بن یزید]] | |||
| مادر = | |||
| همسر = | |||
| پسر = | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = | |||
| خویشاوندان = | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = [[کوفه]] | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = [[امام علی]] | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[همام بن شریح بن یزید|همّام]] [[فرزند]] [[شریح بن یزید]] از بزرگان [[شیعه]] و از یاران مخلص [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در [[کوفه]] بود. وی از عبادت کنندگان بزرگ و [[تارک دنیا]] بود و با شنیدن اوصاف [[متقین]] از زبان مولایش [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} [[غش]] کرد و در همان دم [[جان]] سپرد. | [[همام بن شریح بن یزید|همّام]] [[فرزند]] [[شریح بن یزید]] از بزرگان [[شیعه]] و از یاران مخلص [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} در [[کوفه]] بود. وی از عبادت کنندگان بزرگ و [[تارک دنیا]] بود و با شنیدن اوصاف [[متقین]] از زبان مولایش [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} [[غش]] کرد و در همان دم [[جان]] سپرد. | ||
[[سید رضی]] می‌نویسد: در [[روایت]] آمده که [[همام بن شریح بن یزید|همّام]] از [[یاران امیرالمؤمنین]]{{ع}} بود. روزی [[خدمت]] [[حضرت]] آمد و عرض کرد: ای [[امیرالمؤمنین]]! [[متقین]] را برایم توصیف کن به گونه‌ای که گویا من آنان را نظاره می‌کنم. [[حضرت]] از پاسخ به او خودداری کرد، اما وی [[اصرار]] ورزید و خواسته‌اش را تکرار کرد. | [[سید رضی]] می‌نویسد: در [[روایت]] آمده که [[همام بن شریح بن یزید|همّام]] از [[یاران امیرالمؤمنین]] {{ع}} بود. روزی [[خدمت]] [[حضرت]] آمد و عرض کرد: ای [[امیرالمؤمنین]]! [[متقین]] را برایم توصیف کن به گونه‌ای که گویا من آنان را نظاره می‌کنم. [[حضرت]] از پاسخ به او خودداری کرد، اما وی [[اصرار]] ورزید و خواسته‌اش را تکرار کرد. | ||
[[امیرمؤمنان]]{{ع}} در جواب او خطبه‌ای ایراد کرد که به نام [[خطبه متقین]] معروف است که چند فراز از آن [[خطبه]] را یادآور می‌شویم: | [[امیرمؤمنان]] {{ع}} در جواب او خطبه‌ای ایراد کرد که به نام [[خطبه متقین]] معروف است که چند فراز از آن [[خطبه]] را یادآور می‌شویم: | ||
١. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}، [[تقواپیشگان]] را چنین توصیف می‌فرماید: | ١. [[امیرالمؤمنین]] {{ع}}، [[تقواپیشگان]] را چنین توصیف می‌فرماید: «اما [[متقین]] و [[پرهیزکاران]] در [[دنیا]] دارای این صفات برجسته‌اند، گفتارشان راست، لباسشان در حد متوسط، و [[راه]] رفتنشان با [[تواضع]] و [[فروتنی]] است»<ref>{{متن حدیث|فَالْمُتَّقُونَ فِيهَا هُمْ أَهْلُ اَلْفَضَائِلِ مَنْطِقُهُمُ اَلصَّوَابُ وَ مَلْبَسُهُمُ اَلاِقْتِصَادُ وَ مَشْيُهُمُ اَلتَّوَاضُعُ }}؛</ref> | ||
۲. در قسمت دیگر فرمود: | ۲. در قسمت دیگر فرمود: «از دیگر اوصاف [[متقین]] این است که چشم خویش را از آنچه [[خداوند]] [[حرام]] کرده پوشیده‌اند، و گوش‌های خود را [[وقف]] شنیدن [[علم]] و [[دانش]] سودمند ساخته‌اند»<ref>{{متن حدیث|غَاضُّونَ أَبْصَارَهُمْ عَمَّا حَرَّمَ اَللَّهُ عَلَيْهِمْ وَاقِفِينَ أَسْمَاعَهُمْ عَلَى اَلْعِلْمِ}}</ref>؛ | ||
٣. در بخش دیگری در اوصاف [[متقین]] فرمود: | ٣. در بخش دیگری در اوصاف [[متقین]] فرمود: «حال آنان در [[بلاها]] و [[سختی‌ها]] با حال [[آسایش]] و [[راحتی]] یکسان است، و اگر نبود [[اجل]] و مهلت معینی که [[خداوند]] برای آنان مقرر داشته، [[روح]] و جانشان حتی برای یک چشم بر هم زدن از [[شوق]] [[پاداش]] و [[ترس]] از [[کیفر]] در بدنشان قرار نمی‌گرفت»<ref>{{متن حدیث| نُزِّلَتْ أَنْفُسُهُمْ مِنْهُمْ فِي اَلْبَلاَءِ كَالَّتِي نُزِّلَتْ مِنْهُمْ فِي اَلرَّخَاءِ رِضاً مِنْهُمْ عَنِ اَللَّهِ بِالْقَضَاءِ وَ لَوْ لاَ اَلْآجَالُ اَلَّتِي كُتِبَتْ عَلَيْهِمْ لَمْ تَسْتَقِرَّ أَرْوَاحُهُمْ فِي أَجْسَادِهِمْ طَرْفَةَ عَيْنٍ شَوْقاً إِلَى اَلثَّوَابِ وَ خَوْفاً مِنَ اَلْعِقَابِ }}</ref> | ||
[[حضرت]] اوصاف دیگری از پرواپیشگان و [[پرهیزکاران]] را بیان کرد و چون فرمایش [[امام]]{{ع}} به پایان رسید، [[همام بن شریح بن یزید|همّام]] فریادی زد و [[روح]] از بدنش خارج شد و [[جان]] به [[جان]] آفرین [[تسلیم]] کرد. | [[حضرت]] اوصاف دیگری از پرواپیشگان و [[پرهیزکاران]] را بیان کرد و چون فرمایش [[امام]] {{ع}} به پایان رسید، [[همام بن شریح بن یزید|همّام]] فریادی زد و [[روح]] از بدنش خارج شد و [[جان]] به [[جان]] آفرین [[تسلیم]] کرد. | ||
[[حضرت امیر]]{{ع}} پس از [[وفات]] [[همام بن شریح بن یزید|همّام]] فرمود: | [[حضرت امیر]] {{ع}} پس از [[وفات]] [[همام بن شریح بن یزید|همّام]] فرمود: «به [[خدا]] [[سوگند]]، از اول بر این پیشامد می‌ترسیدم، آری، موعظه‌های گویا با اهلش چنین می‌کند و بر آنان تأثیر می‌گذارد». شخصی از [[امام]] {{ع}} پرسید: پس شما چه طور؟ (یعنی چرا بیان اوصاف [[متقین]] با شما چنین نکرد) [[امام]] {{ع}} در پاسخ او فرمود: «وای بر تو، هرکس اجلی دارد که معین است و از آن نمی‌گذرد و سبب خاصی دارد که از آن [[تجاوز]] نمی‌کند» بعد به او فرمود: «آرام باش، دیگر چنین سخن نگو، این حرف تو از [[شیطان]] بود که بر زبانت نهاد»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۹۳.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۴۲۷-۱۴۲۸.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{ | {{مدخل وابسته}} | ||
* [[خطبه همام]] | * [[خطبه همام]] | ||
* [[شریح بن یزید]] (پدر) | |||
{{پایان مدخل وابسته}} | {{پایان مدخل وابسته}} | ||
| خط ۳۴: | خط ۸۰: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:اصحاب امام علی]] | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۱۷
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام علی است. همام بن شریح بن یزید از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: همام بن شریح بن یزید در تاریخ اسلامی - همام بن شریح بن یزید در تراجم و رجال - پرسش مرتبط ندارد| همام بن شریح بن یزید | |
|---|---|
 تصویر قدیمی از مسجد کوفه | |
| نام کامل | همام بن شریح بن یزید |
| جنسیت | مرد |
| پدر | شریح بن یزید |
| محل زندگی | کوفه |
| از اصحاب | امام علی |
مقدمه
همّام فرزند شریح بن یزید از بزرگان شیعه و از یاران مخلص امیرالمؤمنین (ع) در کوفه بود. وی از عبادت کنندگان بزرگ و تارک دنیا بود و با شنیدن اوصاف متقین از زبان مولایش امیرالمؤمنین (ع) غش کرد و در همان دم جان سپرد.
سید رضی می‌نویسد: در روایت آمده که همّام از یاران امیرالمؤمنین (ع) بود. روزی خدمت حضرت آمد و عرض کرد: ای امیرالمؤمنین! متقین را برایم توصیف کن به گونه‌ای که گویا من آنان را نظاره می‌کنم. حضرت از پاسخ به او خودداری کرد، اما وی اصرار ورزید و خواسته‌اش را تکرار کرد.
امیرمؤمنان (ع) در جواب او خطبه‌ای ایراد کرد که به نام خطبه متقین معروف است که چند فراز از آن خطبه را یادآور می‌شویم:
١. امیرالمؤمنین (ع)، تقواپیشگان را چنین توصیف می‌فرماید: «اما متقین و پرهیزکاران در دنیا دارای این صفات برجسته‌اند، گفتارشان راست، لباسشان در حد متوسط، و راه رفتنشان با تواضع و فروتنی است»[۱]
۲. در قسمت دیگر فرمود: «از دیگر اوصاف متقین این است که چشم خویش را از آنچه خداوند حرام کرده پوشیده‌اند، و گوش‌های خود را وقف شنیدن علم و دانش سودمند ساخته‌اند»[۲]؛
٣. در بخش دیگری در اوصاف متقین فرمود: «حال آنان در بلاها و سختی‌ها با حال آسایش و راحتی یکسان است، و اگر نبود اجل و مهلت معینی که خداوند برای آنان مقرر داشته، روح و جانشان حتی برای یک چشم بر هم زدن از شوق پاداش و ترس از کیفر در بدنشان قرار نمی‌گرفت»[۳]
حضرت اوصاف دیگری از پرواپیشگان و پرهیزکاران را بیان کرد و چون فرمایش امام (ع) به پایان رسید، همّام فریادی زد و روح از بدنش خارج شد و جان به جان آفرین تسلیم کرد.
حضرت امیر (ع) پس از وفات همّام فرمود: «به خدا سوگند، از اول بر این پیشامد می‌ترسیدم، آری، موعظه‌های گویا با اهلش چنین می‌کند و بر آنان تأثیر می‌گذارد». شخصی از امام (ع) پرسید: پس شما چه طور؟ (یعنی چرا بیان اوصاف متقین با شما چنین نکرد) امام (ع) در پاسخ او فرمود: «وای بر تو، هرکس اجلی دارد که معین است و از آن نمی‌گذرد و سبب خاصی دارد که از آن تجاوز نمی‌کند» بعد به او فرمود: «آرام باش، دیگر چنین سخن نگو، این حرف تو از شیطان بود که بر زبانت نهاد»[۴].[۵]
جستارهای وابسته
- خطبه همام
- شریح بن یزید (پدر)
منابع
پانویس
- ↑ «فَالْمُتَّقُونَ فِيهَا هُمْ أَهْلُ اَلْفَضَائِلِ مَنْطِقُهُمُ اَلصَّوَابُ وَ مَلْبَسُهُمُ اَلاِقْتِصَادُ وَ مَشْيُهُمُ اَلتَّوَاضُعُ »؛
- ↑ «غَاضُّونَ أَبْصَارَهُمْ عَمَّا حَرَّمَ اَللَّهُ عَلَيْهِمْ وَاقِفِينَ أَسْمَاعَهُمْ عَلَى اَلْعِلْمِ»
- ↑ « نُزِّلَتْ أَنْفُسُهُمْ مِنْهُمْ فِي اَلْبَلاَءِ كَالَّتِي نُزِّلَتْ مِنْهُمْ فِي اَلرَّخَاءِ رِضاً مِنْهُمْ عَنِ اَللَّهِ بِالْقَضَاءِ وَ لَوْ لاَ اَلْآجَالُ اَلَّتِي كُتِبَتْ عَلَيْهِمْ لَمْ تَسْتَقِرَّ أَرْوَاحُهُمْ فِي أَجْسَادِهِمْ طَرْفَةَ عَيْنٍ شَوْقاً إِلَى اَلثَّوَابِ وَ خَوْفاً مِنَ اَلْعِقَابِ »
- ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۳.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۴۲۷-۱۴۲۸.