یزید بن مالک جعفی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==)) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل = یزید بن مالک جعفی | مداخل مرتبط = [[یزید بن مالک جعفی در تراجم و رجال]] - [[یزید بن مالک جعفی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
{{جعبه اطلاعات اصحاب | |||
| نام = یزید بن مالک جعفی | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه | |||
| نام کامل = یزید بن مالک بن عبدالله بن ذویب بن سلمه | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = ابوسبره | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = [[جعفی]] | |||
| از تیره = [[مران]] | |||
| پدر = | |||
| مادر = | |||
| همسر = | |||
| پسر = {{فهرست جعبه| [[سبرة بن یزید بن مالک جعفی|سبرة]] | [[عبدالرحمان بن یزید بن مالک جعفی|عبدالرحمان]] | [[حارث بن یزید بن مالک جعفی|حارث]] }} | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = | |||
| خویشاوندان = [[خیثمة بن عبدالرحمان]] (نوه) | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = [[کوفه]] | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = [[پیامبر خاتم]] | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = [[فتح قادسیه]] | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
نام و نسبش [[یزید بن مالک بن عبدالله بن ذویب بن سلمه]] است<ref>ابن اثیر، ج۵، ص۴۷۱.</ref>، ولی به کنیه‌اش ابوسَبره شناخته می‌شود<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۴۱.</ref>. او از تیره مران، زیرشاخه [[جعفی]] از [[قبایل]] [[مذحج]]<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۲۰.</ref> [[یمنی]] است که در انتساب به نیره کوچک‌تر، وی را مانی می‌گویند <ref>سمعانی، ج۵، ص۲۴۹.</ref>. | نام و نسبش [[یزید بن مالک بن عبدالله بن ذویب بن سلمه]] است<ref>ابن اثیر، ج۵، ص۴۷۱.</ref>، ولی به کنیه‌اش ابوسَبره شناخته می‌شود<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۴۱.</ref>. او از تیره مران، زیرشاخه [[جعفی]] از [[قبایل]] [[مذحج]]<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۲۰.</ref> [[یمنی]] است که در انتساب به نیره کوچک‌تر، وی را مانی می‌گویند <ref>سمعانی، ج۵، ص۲۴۹.</ref>. | ||
[[ابن منده]] به [[خطا]] او را [[ابوسبره نخعی]] نوشته که [[ذهبی]]<ref>ذهبی، ج۲، ص۱۷۰.</ref> و [[ابن حجر]]<ref>الاصابه، ج۶، ص۱۶۹.</ref> [[اشتباه]] و تصحیف وی را یادآور شده‌اند. [[ابن اثیر]]<ref>اسد الغابه، ج۵، ص۴۷۱.</ref> نیز ادعا کرده که ابن عبدالبر، شرح حال وی را در دو عنوان ([[یزید بن مالک]] و [[یزید بن مالک بن عبدالله]]) نوشته که هر دو یکی هستند، اما در الاستیعاب موجود، شرح حال وی تنها در عنوان [[یزید بن مالک جعفی]] آمده<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۴۱.</ref> و در بخش [[کنیه‌ها]] نیز همان اطلاعات، ذیل ابوسبره جعفی نوشته شده است<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۳۰.</ref> که نشان می‌دهد هر دو، شرح حال یک نفر است و خطایی از سوی ابن عبدالبر صورت نگرفته است. | [[ابن منده]] به [[خطا]] او را [[ابوسبره نخعی]] نوشته که [[ذهبی]]<ref>ذهبی، ج۲، ص۱۷۰.</ref> و [[ابن حجر]]<ref>الاصابه، ج۶، ص۱۶۹.</ref> [[اشتباه]] و تصحیف وی را یادآور شده‌اند. [[ابن اثیر]]<ref>اسد الغابه، ج۵، ص۴۷۱.</ref> نیز ادعا کرده که ابن عبدالبر، شرح حال وی را در دو عنوان ([[یزید بن مالک]] و [[یزید بن مالک بن عبدالله]]) نوشته که هر دو یکی هستند، اما در الاستیعاب موجود، شرح حال وی تنها در عنوان [[یزید بن مالک جعفی]] آمده<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۴۱.</ref> و در بخش [[کنیه‌ها]] نیز همان اطلاعات، ذیل ابوسبره جعفی نوشته شده است<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۳۰.</ref> که نشان می‌دهد هر دو، شرح حال یک نفر است و خطایی از سوی ابن عبدالبر صورت نگرفته است. | ||
[[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۲۰.</ref> و شرح حال نگاران دیگر، او را از [[صحابه]] ساکن [[کوفه]] دانسته‌اند <ref>ذهبی، ج۲، ص۱۷۰.</ref>. [[ابن حبان]]<ref>ابن حبان، ج۳، ص۴۴۲.</ref> نیز نام او را در ثقات آورده و گفته از [[اصحاب]] [[رسول]] خداست. وی همراه دو فرزندش [[عزیز]] و | [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۲۰.</ref> و شرح حال نگاران دیگر، او را از [[صحابه]] ساکن [[کوفه]] دانسته‌اند <ref>ذهبی، ج۲، ص۱۷۰.</ref>. [[ابن حبان]]<ref>ابن حبان، ج۳، ص۴۴۲.</ref> نیز نام او را در ثقات آورده و گفته از [[اصحاب]] [[رسول]] خداست. وی همراه دو فرزندش [[عزیز]] و [[یزید بن مالک جعفی|سبره]] [[خدمت]] [[رسول خدا]] {{صل}} آمد و [[اسلام]] پذیرفت<ref>ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ ابن اثیر، ج۵، ص۴۷۱؛ ابن حجر، تعجیل المنفعه، ص۲۸۵؛ از گزارش دیگر ابن سعد استنباط می‌شود فرزندانش در این وند حضور نداشته‌اند؛ ابن سعد، ج۶، ص۱۲۰.</ref>. آن [[حضرت]] نام فرزندش عزیز را با این سخن که «عزیزی غیر از [[خدا]] نیست» به [[عبدالرحمان]] [[تغییر]] داد<ref>ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ مزی، ج۸، ص۳۷۱؛ شامی، ج۶، ص۳۱۵.</ref>. برخی نام [[تغییر]] یافته فرزند وی را، عبدالعزی یا حباب که نام [[شیطانی]] بود <ref>ابن ابی عاصم، ج۴، ص۴۲۵.</ref> گفته‌اند. رسول خدا {{صل}} پس از تغییر نام فرمود: «[[بهترین]] نام‌ها [[عبدالله]]، [[عبدالرحمان]] و [[حارث]] است»<ref>بخاری، ص۴۰؛ احمد بن حنبل، ج۴، ص۱۷۸؛ ابونعیم، ج۲، ص۳۵؛ طبرانی، ج۲۲، ص۲۹۶؛ ابن قانع برخلاف دیگران، این گزارش را به معبد بن عوسجه جهانی مربوط دانسته است؛ ابن قانع، ج۳، ص۹۵؛ ابن حجر، ج۳، ص۲۷.</ref>. ابوسبره به [[رسول خدا]] {{صل}} عرض کرد: سهمی از اموالش را برای [[صدقه]] و [[آزاد]] کردن بردگان [[مصرف]] می‌کند. آن [[حضرت]] فرمود: «[[فرشتگان]] برای افزایش [[مالی]] که [[انفاق]] شود [[دعا]]، و برای مالی که نگاه داشته شود، درخواست نابودی می‌کنند»<ref>ابن ابی عاصم، ج۴، ص۴۲۶.</ref>، [[پیامبر]] {{صل}} بدو سفارش کرد در سه رکعت آخر [[نماز شب]]، سوره‌های {{متن قرآن|سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى}}<ref>«نام برتر پروردگارت را به پاکی بستای!» سوره اعلی، آیه ۱.</ref>، {{متن قرآن|قُلْ يَا أَيُّهَا الْكَافِرُونَ}}<ref>«بگو: ای کافران!» سوره کافرون، آیه ۱.</ref>، {{متن قرآن|قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ}}<ref>«بگو او خداوند یگانه است» سوره اخلاص، آیه ۱.</ref> را بخواند<ref>ابن ابی عاصم، ج۴، ص۴۲۶.</ref>. آن حضرت همچنین با مسح دست ابوسبره که دچار زخم و دمل (سلعة) شده بود. به گونه‌ای که وی را از به دست گرفتن افسار مرکب باز می‌داشت. موجب بهبود و شفای وی شد<ref>ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ شامی، ج۶، ص۳۱۵.</ref>. رسول خدا {{صل}} در این [[دیدار]]، برای ابوسبره و فرزندانش دعا کرد<ref>ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ ابن ابی عاصم، ج۴، ص۴۲۵؛ طبرانی، ج۲۲، ص۲۹۵.</ref> که به من این دعا، [[شرف]] و بزرگی در این [[خاندان]] باقی ماند<ref>طبرانی، ج۲۲، ص۲۹۵؛ بخاری، ص۴۰.</ref>. بعدها خاندان ابوسبره، به عنوان یکی از خاندان‌های [[فرهیخته]] و پرنفوذ [[شیعی]] [[کوفه]] شد که مورد توجه کتاب‌های [[رجال]] قرار گرفته است<ref>برای اطلاع بیشتر از این خاندان؛ ر. ک: تهذیب المقال، ج۴، ص۱۴۳.</ref>. ابوسبره از رسول خدا {{صل}} درخواست [[اقطاع]] [[سرزمین]] حردان را کرد که محل سکونت [[اقوام]] ایشان در [[یمن]] بود و مورد موافقت آن حضرت قرار گرفت<ref>ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ شامی، ج۶، ص۳۱۵.</ref>. ابوسبره پس از رسول خدا {{صل}} در [[فتوحات]] شرکت کرد. او در [[فتح]] [[قادسیه]]، [[فرماندهی]] [[قبیله]] [[جعفی]] و هم پیمانان ایشان را که زیر مجموعه قبیله [[یمنی]] [[مذحج]] بودند، به عهده داشت<ref>طبری، ج۳، ص۴۸۴.</ref>. | ||
[[طوسی]] در شمار [[اصحاب امام علی]]{{ع}}، از ابوسبرة بن ذؤیب نام برده که به احتمال بسیار، همین ابوسبره مورد نظر است که به جد سومش منتسب شده است<ref>طوسی، ص۸۹.</ref>. | [[طوسی]] در شمار [[اصحاب امام علی]] {{ع}}، از ابوسبرة بن ذؤیب نام برده که به احتمال بسیار، همین ابوسبره مورد نظر است که به جد سومش منتسب شده است<ref>طوسی، ص۸۹.</ref>. | ||
دو فرزندش [[ | دو فرزندش [[سبرة بن یزید بن مالک جعفی|سبره]] و [[عبدالرحمان بن یزید بن مالک جعفی|عبدالرحمان]]، از جمله [[راویان]] وی هستند<ref>ذهبی، ج۲، ص۱۷۰.</ref>. [[خیثمة بن عبدالرحمان]]، [[راوی]] مشهور نیز از [[نوادگان]] اوست<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۴، ص۲۶۰.</ref>. [[حارث بن یزید بن مالک جعفی|حارث]]، سبره و عبدالرحمان [[فرزندان]] اویند<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۷۰ و ج۳، ص۲۷ و ج۴، ص۲۶۰.</ref>.<ref>[[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد، منصور]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «یزید بن مالک جعفی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۳۲۷.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
*[[ | {{مدخل وابسته}} | ||
*[[عبدالرحمان | * [[سبرة بن یزید بن مالک جعفی|سبرة بن یزید بن مالک جعفی]] (فرزند) | ||
*[[خیثمة بن عبدالرحمان]] (نواده) | * [[عبدالرحمان بن یزید بن مالک جعفی]] (فرزند) | ||
*[[حارث بن یزید بن مالک جعفی]] (فرزند) | * [[خیثمة بن عبدالرحمان]] (نواده) | ||
* [[حارث بن یزید بن مالک جعفی]] (فرزند) | |||
* [[جعفی]] (قبیله) | |||
{{پایان مدخل وابسته}} | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: | # [[پرونده:IM009657.jpg|22px]] [[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد، منصور]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|'''مقاله «یزید بن مالک جعفی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۲۸: | خط ۷۷: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده: | [[رده:اصحاب پیامبر]] | ||
[[رده:جعفی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۵۶
این مدخل زیرشاخهٔ بحث صحابه است. یزید بن مالک جعفی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: یزید بن مالک جعفی در تراجم و رجال - یزید بن مالک جعفی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد| یزید بن مالک جعفی | |
|---|---|
 تصویر قدیمی از مسجد کوفه | |
| نام کامل | یزید بن مالک بن عبدالله بن ذویب بن سلمه |
| جنسیت | مرد |
| کنیه | ابوسبره |
| از قبیله | جعفی |
| از تیره | مران |
| پسر | |
| خویشاوندان | خیثمة بن عبدالرحمان (نوه) |
| محل زندگی | کوفه |
| از اصحاب | پیامبر خاتم |
| حضور در جنگ | فتح قادسیه |
مقدمه
نام و نسبش یزید بن مالک بن عبدالله بن ذویب بن سلمه است[۱]، ولی به کنیه‌اش ابوسَبره شناخته می‌شود[۲]. او از تیره مران، زیرشاخه جعفی از قبایل مذحج[۳] یمنی است که در انتساب به نیره کوچک‌تر، وی را مانی می‌گویند [۴].
ابن منده به خطا او را ابوسبره نخعی نوشته که ذهبی[۵] و ابن حجر[۶] اشتباه و تصحیف وی را یادآور شده‌اند. ابن اثیر[۷] نیز ادعا کرده که ابن عبدالبر، شرح حال وی را در دو عنوان (یزید بن مالک و یزید بن مالک بن عبدالله) نوشته که هر دو یکی هستند، اما در الاستیعاب موجود، شرح حال وی تنها در عنوان یزید بن مالک جعفی آمده[۸] و در بخش کنیه‌ها نیز همان اطلاعات، ذیل ابوسبره جعفی نوشته شده است[۹] که نشان می‌دهد هر دو، شرح حال یک نفر است و خطایی از سوی ابن عبدالبر صورت نگرفته است.
ابن سعد[۱۰] و شرح حال نگاران دیگر، او را از صحابه ساکن کوفه دانسته‌اند [۱۱]. ابن حبان[۱۲] نیز نام او را در ثقات آورده و گفته از اصحاب رسول خداست. وی همراه دو فرزندش عزیز و سبره خدمت رسول خدا (ص) آمد و اسلام پذیرفت[۱۳]. آن حضرت نام فرزندش عزیز را با این سخن که «عزیزی غیر از خدا نیست» به عبدالرحمان تغییر داد[۱۴]. برخی نام تغییر یافته فرزند وی را، عبدالعزی یا حباب که نام شیطانی بود [۱۵] گفته‌اند. رسول خدا (ص) پس از تغییر نام فرمود: «بهترین نام‌ها عبدالله، عبدالرحمان و حارث است»[۱۶]. ابوسبره به رسول خدا (ص) عرض کرد: سهمی از اموالش را برای صدقه و آزاد کردن بردگان مصرف می‌کند. آن حضرت فرمود: «فرشتگان برای افزایش مالی که انفاق شود دعا، و برای مالی که نگاه داشته شود، درخواست نابودی می‌کنند»[۱۷]، پیامبر (ص) بدو سفارش کرد در سه رکعت آخر نماز شب، سوره‌های ﴿سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى﴾[۱۸]، ﴿قُلْ يَا أَيُّهَا الْكَافِرُونَ﴾[۱۹]، ﴿قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ﴾[۲۰] را بخواند[۲۱]. آن حضرت همچنین با مسح دست ابوسبره که دچار زخم و دمل (سلعة) شده بود. به گونه‌ای که وی را از به دست گرفتن افسار مرکب باز می‌داشت. موجب بهبود و شفای وی شد[۲۲]. رسول خدا (ص) در این دیدار، برای ابوسبره و فرزندانش دعا کرد[۲۳] که به من این دعا، شرف و بزرگی در این خاندان باقی ماند[۲۴]. بعدها خاندان ابوسبره، به عنوان یکی از خاندان‌های فرهیخته و پرنفوذ شیعی کوفه شد که مورد توجه کتاب‌های رجال قرار گرفته است[۲۵]. ابوسبره از رسول خدا (ص) درخواست اقطاع سرزمین حردان را کرد که محل سکونت اقوام ایشان در یمن بود و مورد موافقت آن حضرت قرار گرفت[۲۶]. ابوسبره پس از رسول خدا (ص) در فتوحات شرکت کرد. او در فتح قادسیه، فرماندهی قبیله جعفی و هم پیمانان ایشان را که زیر مجموعه قبیله یمنی مذحج بودند، به عهده داشت[۲۷].
طوسی در شمار اصحاب امام علی (ع)، از ابوسبرة بن ذؤیب نام برده که به احتمال بسیار، همین ابوسبره مورد نظر است که به جد سومش منتسب شده است[۲۸].
دو فرزندش سبره و عبدالرحمان، از جمله راویان وی هستند[۲۹]. خیثمة بن عبدالرحمان، راوی مشهور نیز از نوادگان اوست[۳۰]. حارث، سبره و عبدالرحمان فرزندان اویند[۳۱].[۳۲]
جستارهای وابسته
- سبرة بن یزید بن مالک جعفی (فرزند)
- عبدالرحمان بن یزید بن مالک جعفی (فرزند)
- خیثمة بن عبدالرحمان (نواده)
- حارث بن یزید بن مالک جعفی (فرزند)
- جعفی (قبیله)
منابع
پانویس
- ↑ ابن اثیر، ج۵، ص۴۷۱.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۴۱.
- ↑ ابن سعد، ج۶، ص۱۲۰.
- ↑ سمعانی، ج۵، ص۲۴۹.
- ↑ ذهبی، ج۲، ص۱۷۰.
- ↑ الاصابه، ج۶، ص۱۶۹.
- ↑ اسد الغابه، ج۵، ص۴۷۱.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۴۱.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۳۰.
- ↑ ابن سعد، ج۶، ص۱۲۰.
- ↑ ذهبی، ج۲، ص۱۷۰.
- ↑ ابن حبان، ج۳، ص۴۴۲.
- ↑ ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ ابن اثیر، ج۵، ص۴۷۱؛ ابن حجر، تعجیل المنفعه، ص۲۸۵؛ از گزارش دیگر ابن سعد استنباط می‌شود فرزندانش در این وند حضور نداشته‌اند؛ ابن سعد، ج۶، ص۱۲۰.
- ↑ ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ مزی، ج۸، ص۳۷۱؛ شامی، ج۶، ص۳۱۵.
- ↑ ابن ابی عاصم، ج۴، ص۴۲۵.
- ↑ بخاری، ص۴۰؛ احمد بن حنبل، ج۴، ص۱۷۸؛ ابونعیم، ج۲، ص۳۵؛ طبرانی، ج۲۲، ص۲۹۶؛ ابن قانع برخلاف دیگران، این گزارش را به معبد بن عوسجه جهانی مربوط دانسته است؛ ابن قانع، ج۳، ص۹۵؛ ابن حجر، ج۳، ص۲۷.
- ↑ ابن ابی عاصم، ج۴، ص۴۲۶.
- ↑ «نام برتر پروردگارت را به پاکی بستای!» سوره اعلی، آیه ۱.
- ↑ «بگو: ای کافران!» سوره کافرون، آیه ۱.
- ↑ «بگو او خداوند یگانه است» سوره اخلاص، آیه ۱.
- ↑ ابن ابی عاصم، ج۴، ص۴۲۶.
- ↑ ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ شامی، ج۶، ص۳۱۵.
- ↑ ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ ابن ابی عاصم، ج۴، ص۴۲۵؛ طبرانی، ج۲۲، ص۲۹۵.
- ↑ طبرانی، ج۲۲، ص۲۹۵؛ بخاری، ص۴۰.
- ↑ برای اطلاع بیشتر از این خاندان؛ ر. ک: تهذیب المقال، ج۴، ص۱۴۳.
- ↑ ابن سعد، ج۱، ص۲۴۶؛ شامی، ج۶، ص۳۱۵.
- ↑ طبری، ج۳، ص۴۸۴.
- ↑ طوسی، ص۸۹.
- ↑ ذهبی، ج۲، ص۱۷۰.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۴، ص۲۶۰.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۷۰ و ج۳، ص۲۷ و ج۴، ص۲۶۰.
- ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «یزید بن مالک جعفی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۳۲۷.