ابوحاطب بن عمرو بن عبد شمس: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '\{\{صحابه\}\}\n↵\[\[رده\:(.*)\]\]↵\[\[رده\:مدخل\]\]↵\[\[رده\:اعلام\]\]↵\[\[رده\:اصحاب پیامبر\]\]' به '\[\[رده\:مدخل\]\] \[\[رده\:اعلام\]\] \[\[رده\:اصحاب پیامبر\]\]') |
جز (جایگزینی متن - 'توضیح تصویر = تصویر قدیمی مدینه' به 'توضیح تصویر = تصویر کهنی از مدینه') |
||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل = ابوحاطب بن عمرو بن عبد شمس | مداخل مرتبط = [[ابوحاطب بن عمرو بن عبد شمس در تراجم و رجال]] - [[ابوحاطب بن عمرو بن عبد شمس در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
{{جعبه اطلاعات اصحاب | |||
| نام = ابوحاطب بن عمرو بن عبد شمس | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر قدیمی مدینه.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویر کهنی از مدینه | |||
| نام کامل = ابوحاطب بن عمرو بن عبد شمس | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = ابوحاطب | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = [[قریش]] | |||
| از تیره = [[عامر بن لؤی]] | |||
| پدر = [[عمرو بن عبد شمس]] | |||
| مادر = [[اسماء بنت حارث بن نوفل]] | |||
| همسر = | |||
| پسر = [[عمرو بن ابوحاطب بن عمرو بن عبد شمس]] | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = {{فهرست جعبه| [[سهیل|سهیل بن عمرو بن عبد شمس]] | [[سلیط|سهیل بن عمرو بن عبد شمس]] | [[سکران|سهیل بن عمرو بن عبد شمس]] }} | |||
| خویشاوندان = | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = {{فهرست جعبه افقی| [[حبشه]] | [[مدینه]] }} | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = [[پیامبر خاتم]] | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = [[جنگ بدر]] | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
وی فرزند [[عمرو بن عبدشمس]]، از تیره [[عامر بن لؤی]] از [[قبیله قریش]] بود<ref>ابن هشام، ج۱، ص۳۴۵؛ ابن حزم، ص۱۶۶.</ref>. [[کنیه]] او را ابوحاطب<ref>ابن هشام، ج۱، ص۲۱۴، ج۳، ص۸۲۰ و ج۴، ص۵؛ ابن حبان، ج۱، ص۵۸.</ref> گفته‌اند. برخی نیز او را [[حاطب]] نامیده‌اند<ref>ابن هشام، ج۴، ص۲۷۷؛ ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹؛ ابونعیم، ج۳، ص۶۹۷.</ref>، البته احتمال اینکه لفظ | وی فرزند [[عمرو بن عبدشمس]]، از تیره [[عامر بن لؤی]] از [[قبیله قریش]] بود<ref>ابن هشام، ج۱، ص۳۴۵؛ ابن حزم، ص۱۶۶.</ref>. [[کنیه]] او را ابوحاطب<ref>ابن هشام، ج۱، ص۲۱۴، ج۳، ص۸۲۰ و ج۴، ص۵؛ ابن حبان، ج۱، ص۵۸.</ref> گفته‌اند. برخی نیز او را [[حاطب]] نامیده‌اند<ref>ابن هشام، ج۴، ص۲۷۷؛ ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹؛ ابونعیم، ج۳، ص۶۹۷.</ref>، البته احتمال اینکه لفظ «ابو» افتاده باشد، وجود دارد. به همین دلیل ذیل دو عنوان جداگانه در (اسم و کنیه) شرح حال او را آورده‌اند<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۳۷۳ و ج۴، ص۱۹۳؛ ابن اثیر، ج۱، ص۶۶۲ و ج۶، ص۲۶؛ ابن حجر، ج۲، ص۶ و ج۷، ص۷۰.</ref> [[برادران]] او، [[سهیل]]، سلیط و سکران<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۳۷۳؛ ابن اثیر، ج۱، ص۶۶۲.</ref> و مادرش [[اسماء]] دختر [[حارث بن نوفل]] - از [[قبیله اشجع]] - نام داشت<ref>ابن سعد، ج۳، ص۴۰۵؛ ابن حبان، ج۳، ص۸۳.</ref>. وی [[فرزندی]] به نام عمرو از ربطه دختر [[علقمه]] دارد <ref>[[ابن سعد]]، ۳۰۹ / ۳</ref>. | ||
وی از [[پیشگامان در اسلام]] و از [[مهاجران به حبشه]]<ref>ابن هشام، ج۱، ص۲۱۴ و ج۴، ص۵؛ ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹.</ref> بود. پیش از آنکه [[رسول خدا]]{{صل}} به | وی از [[پیشگامان در اسلام]] و از [[مهاجران به حبشه]]<ref>ابن هشام، ج۱، ص۲۱۴ و ج۴، ص۵؛ ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹.</ref> بود. پیش از آنکه [[رسول خدا]] {{صل}} به «دار ارقم» وارد شود، [[اسلام]] آورد<ref>ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹.</ref> و دو [[هجرت به حبشه]] داشته است<ref>ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹؛ ابن اثیر، ج۱، ص۳۶۳.</ref>. واقدی او را نخستین<ref>ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹؛ ابن اثیر، ج۱، ص۶۶۲.</ref> و آخرین [[هجرت]] کننده همراه [[جعفر بن ابی طالب]] از [[حبشه]] به [[مدینه]] دانسته است<ref>ابن حجر، ج۲، ص۶.</ref>. [[بلاذری]]، این را که او آخرین هجرت کننده باشد، صحیح نمی‌داند؛ زیرا او در [[مکه]] بود که از سوی [[پیامبر]] برای [[خواستگاری]] [[سوده]] رفت<ref>ابن حجر، ج۲، ص۶.</ref>. برخی گفته‌اند او که در حبشه بوده<ref>ابن هشام، ج۴، ص۲۹۴؛ شامی، ج۱۱، ص۱۴۶.</ref> چگونه می‌تواند در مکه حامل [[پیام]] رسول خدا {{صل}} به سوده باشد؟ رسول خدا {{صل}} سوده را [[سال دهم بعثت]]، بعد از [[رحلت]] [[حضرت خدیجه]] {{س}} و پیش از تزویج با [[عایشه]] به [[عقد]] خود درآورد<ref>ابن سعد، ج۸، ص۴۲.</ref>. به نظر می‌رسد [[اعتراض]] [[بلاذری]] وارد باشد؛ زیرا در آن وقت ابوحاطب (یا [[حاطب]]) در [[مکه]] بوده و پیش از [[هجرت به مدینه]]، از [[حبشه]] بازگشته است. البته احتمال اینکه دو [[هجرت به حبشه]] داشته، می‌تواند مطلب را درست کند. | ||
خبر چنین است که سکران [[برادر]] حاطب، همراه همسرش [[سوده دختر زمعه]] از حبشه به مکه بازگشت و پس از چندی درگذشت. با سپری شدن عده [[سوده]]، [[رسول خدا]]{{صل}} کسی را فرستاد و از او [[خواستگاری]] کرد. سوده پاسخ داد که [[اختیار]] کار من در دست شماست. آن [[حضرت]] فرمود به یکی از مردان قومت بگوی تا تو را به همسری من درآورد. سوده این کار را به [[حاطب بن عمرو]] سپرد. سوده نخستین زنی بود که رسول خدا{{صل}} پس از [[رحلت]] [[خدیجه]]{{ع}} تزویج کرد<ref>ابن سعد، ج۸، ص۴۲؛ طبری، ص۹۲؛ ابن عساکر، ج۳، ص۱۹۸؛ ذهبی، ج۲، ص۲۶۷.</ref>. در نقل دیگر آمده است که حاطب با برادرش سلیط، سوده را به تزویج رسول خدا{{صل}} درآوردند و حضرت صداق او را چهارصد [[درهم]] قرار داد<ref>ابن هشام، ج۴، ص۱۰۵۸؛ شامی، ج۱۱، ص۱۴۶.</ref>. | خبر چنین است که سکران [[برادر]] حاطب، همراه همسرش [[سوده دختر زمعه]] از حبشه به مکه بازگشت و پس از چندی درگذشت. با سپری شدن عده [[سوده]]، [[رسول خدا]] {{صل}} کسی را فرستاد و از او [[خواستگاری]] کرد. سوده پاسخ داد که [[اختیار]] کار من در دست شماست. آن [[حضرت]] فرمود به یکی از مردان قومت بگوی تا تو را به همسری من درآورد. سوده این کار را به [[حاطب بن عمرو]] سپرد. سوده نخستین زنی بود که رسول خدا {{صل}} پس از [[رحلت]] [[خدیجه]] {{ع}} تزویج کرد<ref>ابن سعد، ج۸، ص۴۲؛ طبری، ص۹۲؛ ابن عساکر، ج۳، ص۱۹۸؛ ذهبی، ج۲، ص۲۶۷.</ref>. در نقل دیگر آمده است که حاطب با برادرش سلیط، سوده را به تزویج رسول خدا {{صل}} درآوردند و حضرت صداق او را چهارصد [[درهم]] قرار داد<ref>ابن هشام، ج۴، ص۱۰۵۸؛ شامی، ج۱۱، ص۱۴۶.</ref>. | ||
هنگامی که او از مکه به [[مدینه]] [[هجرت]] کرد به [[منزل]] [[رفاعه]]، برادر [[لبابة بن عبدالمنذر]] وارد شد <ref>ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹.</ref>. وی در [[بدر]]<ref>موسی بن عقبه، ص۲۸۸؛ ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹؛ ابن کثیر، ج۳، ص۸۴.</ref> حضور داشت<ref>ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹.</ref> و از [[اصحاب]] [[بیعت رضوان]] بود<ref>واقدی، ج۳، ص۶۰۳.</ref> و با [[اذن]] رسول خدا{{صل}} پیش از [[فتح مکه]] وارد آن [[شهر]] شد<ref>شامی، ج۵، ص۴۸.</ref>. [[ابن | هنگامی که او از مکه به [[مدینه]] [[هجرت]] کرد به [[منزل]] [[رفاعه]]، برادر [[لبابة بن عبدالمنذر]] وارد شد <ref>ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹.</ref>. وی در [[بدر]]<ref>موسی بن عقبه، ص۲۸۸؛ ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹؛ ابن کثیر، ج۳، ص۸۴.</ref> حضور داشت<ref>ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹.</ref> و از [[اصحاب]] [[بیعت رضوان]] بود<ref>واقدی، ج۳، ص۶۰۳.</ref> و با [[اذن]] رسول خدا {{صل}} پیش از [[فتح مکه]] وارد آن [[شهر]] شد<ref>شامی، ج۵، ص۴۸.</ref>. [[ابن ابی‌حاتم]]<ref>ابن ابی‌حاتم، ج۳، ص۳۰۳.</ref> به نقل از پدرش، او را مجهول دانسته، [[ابونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۲، ص۶۹۸.</ref> هم گوید: روایتی از او نقل نشده است، در حالی که [[ذهبی]]<ref>ذهبی، ج۲، ص۱۵۷.</ref> گفته که او [[روایت]] دارد. از [[زمان]] [[مرگ]] ابوحاطب، اطلاعی در دست نیست.<ref>[[حسین مرادی‌نسب|مرادی‌نسب، حسین]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوحاطب بن عمرو بن عبد شمس»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۲۳۲.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۲۰: | خط ۶۶: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اعلام]] | |||
[[رده:اصحاب پیامبر]] | |||
[[رده:قریش]] | |||
[[رده:عامر بن لؤی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۵ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۰:۰۰
این مدخل زیرشاخهٔ بحث صحابه است. ابوحاطب بن عمرو بن عبد شمس از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابوحاطب بن عمرو بن عبد شمس در تراجم و رجال - ابوحاطب بن عمرو بن عبد شمس در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد| ابوحاطب بن عمرو بن عبد شمس | |
|---|---|
 تصویر کهنی از مدینه | |
| نام کامل | ابوحاطب بن عمرو بن عبد شمس |
| جنسیت | مرد |
| کنیه | ابوحاطب |
| از قبیله | قریش |
| از تیره | عامر بن لؤی |
| پدر | عمرو بن عبد شمس |
| مادر | اسماء بنت حارث بن نوفل |
| پسر | عمرو بن ابوحاطب بن عمرو بن عبد شمس |
| برادر | |
| محل زندگی | |
| از اصحاب | پیامبر خاتم |
| حضور در جنگ | جنگ بدر |
مقدمه
وی فرزند عمرو بن عبدشمس، از تیره عامر بن لؤی از قبیله قریش بود[۱]. کنیه او را ابوحاطب[۲] گفته‌اند. برخی نیز او را حاطب نامیده‌اند[۳]، البته احتمال اینکه لفظ «ابو» افتاده باشد، وجود دارد. به همین دلیل ذیل دو عنوان جداگانه در (اسم و کنیه) شرح حال او را آورده‌اند[۴] برادران او، سهیل، سلیط و سکران[۵] و مادرش اسماء دختر حارث بن نوفل - از قبیله اشجع - نام داشت[۶]. وی فرزندی به نام عمرو از ربطه دختر علقمه دارد [۷].
وی از پیشگامان در اسلام و از مهاجران به حبشه[۸] بود. پیش از آنکه رسول خدا (ص) به «دار ارقم» وارد شود، اسلام آورد[۹] و دو هجرت به حبشه داشته است[۱۰]. واقدی او را نخستین[۱۱] و آخرین هجرت کننده همراه جعفر بن ابی طالب از حبشه به مدینه دانسته است[۱۲]. بلاذری، این را که او آخرین هجرت کننده باشد، صحیح نمی‌داند؛ زیرا او در مکه بود که از سوی پیامبر برای خواستگاری سوده رفت[۱۳]. برخی گفته‌اند او که در حبشه بوده[۱۴] چگونه می‌تواند در مکه حامل پیام رسول خدا (ص) به سوده باشد؟ رسول خدا (ص) سوده را سال دهم بعثت، بعد از رحلت حضرت خدیجه (س) و پیش از تزویج با عایشه به عقد خود درآورد[۱۵]. به نظر می‌رسد اعتراض بلاذری وارد باشد؛ زیرا در آن وقت ابوحاطب (یا حاطب) در مکه بوده و پیش از هجرت به مدینه، از حبشه بازگشته است. البته احتمال اینکه دو هجرت به حبشه داشته، می‌تواند مطلب را درست کند.
خبر چنین است که سکران برادر حاطب، همراه همسرش سوده دختر زمعه از حبشه به مکه بازگشت و پس از چندی درگذشت. با سپری شدن عده سوده، رسول خدا (ص) کسی را فرستاد و از او خواستگاری کرد. سوده پاسخ داد که اختیار کار من در دست شماست. آن حضرت فرمود به یکی از مردان قومت بگوی تا تو را به همسری من درآورد. سوده این کار را به حاطب بن عمرو سپرد. سوده نخستین زنی بود که رسول خدا (ص) پس از رحلت خدیجه (ع) تزویج کرد[۱۶]. در نقل دیگر آمده است که حاطب با برادرش سلیط، سوده را به تزویج رسول خدا (ص) درآوردند و حضرت صداق او را چهارصد درهم قرار داد[۱۷].
هنگامی که او از مکه به مدینه هجرت کرد به منزل رفاعه، برادر لبابة بن عبدالمنذر وارد شد [۱۸]. وی در بدر[۱۹] حضور داشت[۲۰] و از اصحاب بیعت رضوان بود[۲۱] و با اذن رسول خدا (ص) پیش از فتح مکه وارد آن شهر شد[۲۲]. ابن ابی‌حاتم[۲۳] به نقل از پدرش، او را مجهول دانسته، ابونعیم[۲۴] هم گوید: روایتی از او نقل نشده است، در حالی که ذهبی[۲۵] گفته که او روایت دارد. از زمان مرگ ابوحاطب، اطلاعی در دست نیست.[۲۶]
منابع
پانویس
- ↑ ابن هشام، ج۱، ص۳۴۵؛ ابن حزم، ص۱۶۶.
- ↑ ابن هشام، ج۱، ص۲۱۴، ج۳، ص۸۲۰ و ج۴، ص۵؛ ابن حبان، ج۱، ص۵۸.
- ↑ ابن هشام، ج۴، ص۲۷۷؛ ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹؛ ابونعیم، ج۳، ص۶۹۷.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۳۷۳ و ج۴، ص۱۹۳؛ ابن اثیر، ج۱، ص۶۶۲ و ج۶، ص۲۶؛ ابن حجر، ج۲، ص۶ و ج۷، ص۷۰.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۳۷۳؛ ابن اثیر، ج۱، ص۶۶۲.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۴۰۵؛ ابن حبان، ج۳، ص۸۳.
- ↑ ابن سعد، ۳۰۹ / ۳
- ↑ ابن هشام، ج۱، ص۲۱۴ و ج۴، ص۵؛ ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹؛ ابن اثیر، ج۱، ص۳۶۳.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹؛ ابن اثیر، ج۱، ص۶۶۲.
- ↑ ابن حجر، ج۲، ص۶.
- ↑ ابن حجر، ج۲، ص۶.
- ↑ ابن هشام، ج۴، ص۲۹۴؛ شامی، ج۱۱، ص۱۴۶.
- ↑ ابن سعد، ج۸، ص۴۲.
- ↑ ابن سعد، ج۸، ص۴۲؛ طبری، ص۹۲؛ ابن عساکر، ج۳، ص۱۹۸؛ ذهبی، ج۲، ص۲۶۷.
- ↑ ابن هشام، ج۴، ص۱۰۵۸؛ شامی، ج۱۱، ص۱۴۶.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹.
- ↑ موسی بن عقبه، ص۲۸۸؛ ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹؛ ابن کثیر، ج۳، ص۸۴.
- ↑ ابن سعد، ج۳، ص۳۰۹.
- ↑ واقدی، ج۳، ص۶۰۳.
- ↑ شامی، ج۵، ص۴۸.
- ↑ ابن ابی‌حاتم، ج۳، ص۳۰۳.
- ↑ ابونعیم، ج۲، ص۶۹۸.
- ↑ ذهبی، ج۲، ص۱۵۷.
- ↑ مرادی‌نسب، حسین، مقاله «ابوحاطب بن عمرو بن عبد شمس»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۲۳۲.