تبعیض در لغت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== +== منابع ==)) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = تبعیض | |||
| عنوان مدخل = تبعیض | |||
| مداخل مرتبط = [[تبعیض در لغت]] - [[تبعیض در فقه اسلامی]] - [[تبعیض در جامعه‌شناسی اسلامی]] - [[تبعیض در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
«[[تبعیض]]»، واژه‌ای [[عربی]] است و از کلمه «بعض» گرفته شده است. معادل کلمه بعض در [[فارسی]]، واژه «برخی» است. [[فرهنگ]] نویسان [[عرب]]، واژه بعض را به جزء، [[طایفه]] و قسمتی از کل یک چیز معنا کرده‌اند<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۱، ص۲۸۳.</ref>. این مفهوم گاهی با یک حرف عربی بیان می‌شود. برای نمونه در [[آیه شریفه]] [[وضو]]: | «[[تبعیض]]»، واژه‌ای [[عربی]] است و از کلمه «بعض» گرفته شده است. معادل کلمه بعض در [[فارسی]]، واژه «برخی» است. [[فرهنگ]] نویسان [[عرب]]، واژه بعض را به جزء، [[طایفه]] و قسمتی از کل یک چیز معنا کرده‌اند<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۱، ص۲۸۳.</ref>. این مفهوم گاهی با یک حرف عربی بیان می‌شود. برای نمونه در [[آیه شریفه]] [[وضو]]: | ||
{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ...}}<ref>«ای مؤمنان! چون برای نماز برخاستید چهره و دست‌هایتان را تا آرنج بشویید و بخشی از سرتان را مسح کنید و نیز پاهای خود را تا برآمدگی روی پا.».. سوره مائده، آیه ۶.</ref>. | {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ...}}<ref>«ای مؤمنان! چون برای نماز برخاستید چهره و دست‌هایتان را تا آرنج بشویید و بخشی از سرتان را مسح کنید و نیز پاهای خود را تا برآمدگی روی پا.».. سوره مائده، آیه ۶.</ref>. | ||
[[ائمه اطهار]]{{عم}} از حرف «ب» در واژه {{متن قرآن|بِرُءُوسِكُمْ}} برای بیان روش وضوی [[شیعه]] و مسح کردن قسمتی از سر و پا، استفاده کرده‌اند. | [[ائمه اطهار]] {{عم}} از حرف «ب» در واژه {{متن قرآن|بِرُءُوسِكُمْ}} برای بیان روش وضوی [[شیعه]] و مسح کردن قسمتی از سر و پا، استفاده کرده‌اند. | ||
واژه «تبعیض» به معنای جدا کردن، قسمت کردن و جزء جزء کردن است. این واژه به خودی خود بار منفی ندارد و با معنای عرفی و اصطلاحی آنکه به معنای [[نابرابری]] و ناعدالتی است، فاصله بسیاری دارد. | واژه «تبعیض» به معنای جدا کردن، قسمت کردن و جزء جزء کردن است. این واژه به خودی خود بار منفی ندارد و با معنای عرفی و اصطلاحی آنکه به معنای [[نابرابری]] و ناعدالتی است، فاصله بسیاری دارد. | ||
معنای عرفی و اصطلاحی تبعیض، اِعمال نابرابری و رعایت نکردن [[عدالت]] و ترجیح دادن و مقدّم داشتن چیزی بر چیز دیگر یا فردی بر فرد دیگر است؛ بدون وجود امتیازی ویژه. این معنای تبعیض، مصداق [[ستم]] است و از نظر عرف و [[شرع]]، [[زشت]] شمرده می‌شود.<ref>[[احمد رضوانفر|رضوانفر، احمد]]، [[برابری و نفی تبعیض از دیدگاه پیامبر اعظم (کتاب)|برابری و نفی تبعیض از دیدگاه پیامبر اعظم]] ص ۱۷.</ref>. | معنای عرفی و اصطلاحی تبعیض، اِعمال نابرابری و رعایت نکردن [[عدالت]] و ترجیح دادن و مقدّم داشتن چیزی بر چیز دیگر یا فردی بر فرد دیگر است؛ بدون وجود امتیازی ویژه. این معنای تبعیض، مصداق [[ستم]] است و از نظر عرف و [[شرع]]، [[زشت]] شمرده می‌شود.<ref>[[احمد رضوانفر|رضوانفر، احمد]]، [[برابری و نفی تبعیض از دیدگاه پیامبر اعظم (کتاب)|برابری و نفی تبعیض از دیدگاه پیامبر اعظم]] ص ۱۷.</ref>. | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۹: | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:تبعیض]] | [[رده:تبعیض]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۵۱
این مدخل زیرشاخهٔ بحث تبعیض است. تبعیض از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: تبعیض در لغت - تبعیض در فقه اسلامی - تبعیض در جامعه‌شناسی اسلامی - تبعیض در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
«تبعیض»، واژه‌ای عربی است و از کلمه «بعض» گرفته شده است. معادل کلمه بعض در فارسی، واژه «برخی» است. فرهنگ نویسان عرب، واژه بعض را به جزء، طایفه و قسمتی از کل یک چیز معنا کرده‌اند[۱]. این مفهوم گاهی با یک حرف عربی بیان می‌شود. برای نمونه در آیه شریفه وضو: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ...﴾[۲]. ائمه اطهار (ع) از حرف «ب» در واژه ﴿بِرُءُوسِكُمْ﴾ برای بیان روش وضوی شیعه و مسح کردن قسمتی از سر و پا، استفاده کرده‌اند. واژه «تبعیض» به معنای جدا کردن، قسمت کردن و جزء جزء کردن است. این واژه به خودی خود بار منفی ندارد و با معنای عرفی و اصطلاحی آنکه به معنای نابرابری و ناعدالتی است، فاصله بسیاری دارد.
معنای عرفی و اصطلاحی تبعیض، اِعمال نابرابری و رعایت نکردن عدالت و ترجیح دادن و مقدّم داشتن چیزی بر چیز دیگر یا فردی بر فرد دیگر است؛ بدون وجود امتیازی ویژه. این معنای تبعیض، مصداق ستم است و از نظر عرف و شرع، زشت شمرده می‌شود.[۳].
منابع
پانویس
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۱، ص۲۸۳.
- ↑ «ای مؤمنان! چون برای نماز برخاستید چهره و دست‌هایتان را تا آرنج بشویید و بخشی از سرتان را مسح کنید و نیز پاهای خود را تا برآمدگی روی پا.».. سوره مائده، آیه ۶.
- ↑ رضوانفر، احمد، برابری و نفی تبعیض از دیدگاه پیامبر اعظم ص ۱۷.