سرزنش دیگران: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ']]| | ' به ' | [[') |
(←پانویس) |
||
| (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = سرزنش | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = [[نفی سرزنش دیگران در معارف و سیره نبوی]] | |||
| پرسش مرتبط = سیره اجتماعی معصومان (پرسش) | |||
}} | |||
== | == سرزنش شماتت‌گونه == | ||
{{اصلی|شماتت}} | |||
از جمله [[پست‌ترین]] حالات [[آدمی]]، [[سرزنش]] کردن دیگران است به سبب [[گرفتاری]] و مصیبتی که به آنان رسیده است. چگونه می‌توان مدعی [[برادری]] بود و از مصیبتی که به برادری رسیده است شاد بود؟ سرزنش کردن [[برادران]]، اسباب [[کینه]] و [[عداوت]] است و پیوند [[اخوت]] را ریشه کن می‌سازد. اَبان بن [[عبدالملک]]<ref>از اصحاب بزرگوار امام صادق {{ع}} است. ر. ک: رجال النجاشی، ص۱۴؛ معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۱۵۶-۱۵۷؛ قاموس الرجال، ج۱، ص۱۱۱.</ref> از [[امام صادق]] {{ع}} [[حدیث]] کرده است که آن [[حضرت]] فرمود: {{متن حدیث|لَا تُبْدِي الشَّمَاتَةَ لِأَخِيكَ فَيَرْحَمَهُ اللَّهُ وَ يُصَيِّرَهَا بِكَ وَ قَالَ مَنْ شَمِتَ بِمُصِيبَةٍ نَزَلَتْ بِأَخِيهِ لَمْ يَخْرُجْ مِنَ الدُّنْيَا حَتَّى يُفْتَتَنَ}}<ref>«در گرفتاری برادر ایمانی خود شماتت و اظهار شادی مکن که خداوند به او رحم می‌کند و آن گرفتاری را به سوی تو بر می‌گرداند. [و فرمود:] هر که برادر خود را به مصیبتی که بر او فرود آمده شماتت کند از دنیا نرود تا خود به آن گرفتار شود» الکافی، ج۲، ص۳۵۹؛ وسائل الشیعة، ج۲، ص۹۱۰.</ref>.<ref>[[م‍ص‍طف‍ی دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی، م‍ص‍طف‍ی]]، [[سیره نبوی ج۲ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۲، ص ۶۱۴.</ref> | |||
از زشت‌ترین اوصاف و حالاتی که ممکن است [[نفس]] [[آدمی]] بدان [[مبتلا]] شود، [[خصلت]] [[زشت]] سرزنش دیگران به سبب گرفتاری و [[مصیبت]] وارد شده به آنان است. در [[سیره رسول خدا]] {{صل}} سررزنش مذمومی گزارش نشده است. [[نقل]] شده است، ایشان از سه چیز به شدت پرهیز داشت: "سرزنش دیگران، جستجوی لغزش‌های دیگران و پیگیری [[عیب]] کسی"<ref>سنن النبی، ص۱۷.</ref> هیچ گاه کسی را در حضور آن [[حضرت]] سرزنش نکردند، جز آنکه می‌فرمود: "رهایش کنید و به او کاری نداشته باشید"<ref>سنن النبی، ص۷۵.</ref><ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۳۷۹.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۳۷۹.</ref>. | |||
== | [[انس بن مالک]] نقل کرده است: "ده سال خدمتگزار [[رسول خدا]] {{صل}} بودم؛ در این مدت هرگز به من [[دشنام]] نداد، مرا [[تنبیه]] نکرد، مرا سرزنش نکرد و برایم چهره [[درهم]] نکشید و درباره کاری که به من [[فرمان]] داده بود و من کوتاهی کرده بودم، مؤاخذه‌ام نکرد. زمانی که یکی از [[اهل]] [[خانه]] وی مرا به سبب کاری سرزنش می‌کرد، آن حضرت می‌فرمود: "رهایش کن که اگر شدنی بود انجام گرفته بود"<ref>منتهی السؤل، ج ۲، ص ۴۴۹؛ تقی الدین احمد بن علی مقریزی، إمتاع الأسماع، ج ۲، ص ۲۳۵ - ۲۳۶ و اسدالغابه، ج ۱، ص ۳۶ و با اندکی اختلاف در: الطبقات الکبری، ج ۷، ص ۱۲.</ref>. ایشان [[مسلمانان]] را نیز از سرزنش دیگران برحذر می‌داشت و می‌فرمود: "هرکس مؤمنی را به چیزی (به سبب گناهی) ملامت کند، نمیرد تا آنکه خودش آن را انجام دهد"<ref>الطبرانی، المعجم الاوسط، ج ۷، ص ۱۹۱؛ الترمذی، سنن، ج ۴، ص ۷۱ و مجموعه ورام، ج ۱، ص ۱۱۳. </ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۳۷۹.</ref>. | ||
{{ | |||
{{ | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:152259.jpg|22px]] [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|'''فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:سرزنش]] | [[رده:سرزنش]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۲۷
این مدخل زیرشاخهٔ بحث سرزنش است. سرزنش دیگران از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: نفی سرزنش دیگران در معارف و سیره نبوی - پرسش‌های مرتبطسرزنش شماتت‌گونه
از جمله پست‌ترین حالات آدمی، سرزنش کردن دیگران است به سبب گرفتاری و مصیبتی که به آنان رسیده است. چگونه می‌توان مدعی برادری بود و از مصیبتی که به برادری رسیده است شاد بود؟ سرزنش کردن برادران، اسباب کینه و عداوت است و پیوند اخوت را ریشه کن می‌سازد. اَبان بن عبدالملک[۱] از امام صادق (ع) حدیث کرده است که آن حضرت فرمود: «لَا تُبْدِي الشَّمَاتَةَ لِأَخِيكَ فَيَرْحَمَهُ اللَّهُ وَ يُصَيِّرَهَا بِكَ وَ قَالَ مَنْ شَمِتَ بِمُصِيبَةٍ نَزَلَتْ بِأَخِيهِ لَمْ يَخْرُجْ مِنَ الدُّنْيَا حَتَّى يُفْتَتَنَ»[۲].[۳]
از زشت‌ترین اوصاف و حالاتی که ممکن است نفس آدمی بدان مبتلا شود، خصلت زشت سرزنش دیگران به سبب گرفتاری و مصیبت وارد شده به آنان است. در سیره رسول خدا (ص) سررزنش مذمومی گزارش نشده است. نقل شده است، ایشان از سه چیز به شدت پرهیز داشت: "سرزنش دیگران، جستجوی لغزش‌های دیگران و پیگیری عیب کسی"[۴] هیچ گاه کسی را در حضور آن حضرت سرزنش نکردند، جز آنکه می‌فرمود: "رهایش کنید و به او کاری نداشته باشید"[۵][۶].[۷].
انس بن مالک نقل کرده است: "ده سال خدمتگزار رسول خدا (ص) بودم؛ در این مدت هرگز به من دشنام نداد، مرا تنبیه نکرد، مرا سرزنش نکرد و برایم چهره درهم نکشید و درباره کاری که به من فرمان داده بود و من کوتاهی کرده بودم، مؤاخذه‌ام نکرد. زمانی که یکی از اهل خانه وی مرا به سبب کاری سرزنش می‌کرد، آن حضرت می‌فرمود: "رهایش کن که اگر شدنی بود انجام گرفته بود"[۸]. ایشان مسلمانان را نیز از سرزنش دیگران برحذر می‌داشت و می‌فرمود: "هرکس مؤمنی را به چیزی (به سبب گناهی) ملامت کند، نمیرد تا آنکه خودش آن را انجام دهد"[۹].[۱۰].
منابع
پانویس
- ↑ از اصحاب بزرگوار امام صادق (ع) است. ر. ک: رجال النجاشی، ص۱۴؛ معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۱۵۶-۱۵۷؛ قاموس الرجال، ج۱، ص۱۱۱.
- ↑ «در گرفتاری برادر ایمانی خود شماتت و اظهار شادی مکن که خداوند به او رحم می‌کند و آن گرفتاری را به سوی تو بر می‌گرداند. [و فرمود:] هر که برادر خود را به مصیبتی که بر او فرود آمده شماتت کند از دنیا نرود تا خود به آن گرفتار شود» الکافی، ج۲، ص۳۵۹؛ وسائل الشیعة، ج۲، ص۹۱۰.
- ↑ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی، م‍ص‍طف‍ی، سیره نبوی، ج۲، ص ۶۱۴.
- ↑ سنن النبی، ص۱۷.
- ↑ سنن النبی، ص۷۵.
- ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص ۳۷۹.
- ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص ۳۷۹.
- ↑ منتهی السؤل، ج ۲، ص ۴۴۹؛ تقی الدین احمد بن علی مقریزی، إمتاع الأسماع، ج ۲، ص ۲۳۵ - ۲۳۶ و اسدالغابه، ج ۱، ص ۳۶ و با اندکی اختلاف در: الطبقات الکبری، ج ۷، ص ۱۲.
- ↑ الطبرانی، المعجم الاوسط، ج ۷، ص ۱۹۱؛ الترمذی، سنن، ج ۴، ص ۷۱ و مجموعه ورام، ج ۱، ص ۱۱۳.
- ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص ۳۷۹.