ابن عبدیالیل در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{پانویس2}} +{{پانویس}}))
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = ابن عبدیالیل| عنوان مدخل  = ابن عبدیالیل| مداخل مرتبط = [[ابن عبدیالیل در قرآن]] | پرسش مرتبط  = }}


{{نبوت}}
== مقدمه ==
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
[[مفسّران]] در ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ هَذَا الْقُرْآنُ عَلَى رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ}}<ref>«و گفتند: چرا این قرآن بر مردی سترگ از این دو شهر (مکّه و طائف) فرو فرستاده نشد؟» سوره زخرف، آیه ۳۱.</ref> در تعیین مصداقِ {{متن قرآن|رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ}} در [[طائف]]، از مردی با نام‌های ابن عبدیالیل، [[کنانة بن عبد بن عمرو بن ‌عمیر]]،<ref>جامع‌البیان، مج ۱۳، ج ۲۵، ص ۸۴ و ۸۵.</ref> [[کنانة بن‌ عبدیالیل]]<ref> غرر التبیان، ص ۴۶۸.</ref> و [[عمیر بن‌ عبدیالیل]]<ref>قرطبی، ج ۱۶، ص ۵۶.</ref> یاد کرده‌اند که هر چهار نام، به دو روایتِ [[مجاهد]] و سدّی باز می‌گردد. از مقایسه و بررسی [[روایات]] برمی‌آید که این فرد، کنانه ‌بن عبدیالیل است و به احتمال [[قوی]]، "یالیل" در [[روایت]] سدّی، از [[کنانة بن‌ عبد بن ‌عمرو]] افتاده، و [[قرطبی]] به [[اجتهاد]] خود "عمیر" را به اوّل اسم افزوده است. در [[تفسیر طبری]]،<ref>جامع‌البیان، مج ۷، ج ۱۱، ص ۳۵.</ref> ذیل آیه {{متن قرآن|وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَلَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَى وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ}}<ref>«و کسانی هستند که مسجدی را برگزیده‌اند برای زیان رساندن (به مردم) و کفر و اختلاف افکندن میان مؤمنان و (ساختن) کمینگاه برای آن کس که از پیش با خداوند و پیامبر وی به جنگ برخاسته بود؛ و سوگند می‌خورند که ما جز سر نیکی نداریم و خداوند گواهی می‌دهد که آنان دروغگویند» سوره توبه، آیه ۱۰۷.</ref> از او به ابن‌بالین یاد شده؛ هر چند در [[تاریخ]] [[طبری]]،<ref> تاریخ طبری، ج ۲، ص ۲۰۰.</ref> کنانة بن ‌عبدیالیل آمده است که شاید آن چه در [[تفسیر]] آمده، از خطای مصحّحان بعدی باشد.
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[ابن عبدیالیل]]''' است. "'''[[ابن عبدیالیل]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[ابن عبدیالیل در قرآن]] - [[ابن عبدیالیل در تاریخ اسلامی]]</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">


==مقدمه==
[[کنانه]] از بزرگان،<ref>الطبقات، ج ۶، ص ۴۷؛ الاستیعاب، ج ۳، ص ۳۸۶.</ref> [[شجاعان]]،<ref> المغازی، ج ۲، ص ۵۹۸.</ref> [[شاعران]]،<ref>المفصّل، ج ۹، ص ۷۵۲؛ الاعلام، ج ۵، ص ۲۳۴.</ref> و دانایان <ref> المغازی، ج ۳، ص ۸۸۶.</ref> طائف و [[ثقیف]] بود. این [[قبیله]] به دو گروه بزرگ احلاف و [[بنی‌مالک]] تقسیم می‌شد و کنانه از احلاف بود.<ref> المغازی، ج ۳، ص ۹۶۳؛ الطبقات، ج ۱، ص ۲۳۷؛ المفصّل، ج ۴، ص ۱۵۰.</ref> وی در میان آنان، [[نفوذ]] و [[احترام]] بسیاری داشت؛ چنان‌که [[مردم]] در حل [[مشکلات]] گوناگون خود به او مراجعه می‌کردند.<ref>المغازی، ج ۳، ص ۸۸۶.</ref> هنگام حرکت [[قبیله ثقیف]] برای شرکت در [[پیکار]] [[حنین]] بر ضدّ [[پیامبر]] {{صل}}، به پیشنهاد کنانه، [[برج]] و باروی طائف را تعمیر و [[استوار]] کردند.<ref> المغازی، ج ۳، ص ۸۸۶.</ref> وی در [[بخشش]] هنگام [[قحطی]] و کمبود، نام‌دار بود<ref> المفصّل، ج ۹، ص ۷۵۲.</ref>
[[مفسّران]] در ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ هَذَا الْقُرْآنُ عَلَى رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ}}<ref>«و گفتند: چرا این قرآن بر مردی سترگ از این دو شهر (مکّه و طائف) فرو فرستاده نشد؟» سوره زخرف، آیه ۳۱.</ref> در [[تعیین]] مصداقِ {{متن قرآن|رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ}} در [[طائف]]، از مردی با نام‌های ابن عبدیالیل، [[کنانة بن عبد بن عمرو بن ‌عمیر]]،<ref>جامع‌البیان، مج ۱۳، ج ۲۵، ص ۸۴ و ۸۵.</ref> [[کنانة بن‌ عبدیالیل]]<ref> غرر التبیان، ص ۴۶۸.</ref> و [[عمیر بن‌ عبدیالیل]]<ref>قرطبی، ج ۱۶، ص ۵۶.</ref> یاد کرده‌اند که هر چهار نام، به دو روایتِ [[مجاهد]] و سدّی باز می‌گردد. از مقایسه و بررسی [[روایات]] برمی‌آید که این فرد، کنانه ‌بن عبدیالیل است و به احتمال [[قوی]]، "یالیل" در [[روایت]] سدّی، از [[کنانة بن‌ عبد بن ‌عمرو]] افتاده، و [[قرطبی]] به [[اجتهاد]] خود "عمیر" را به اوّل اسم افزوده است. در [[تفسیر طبری]]،<ref>جامع‌البیان، مج ۷، ج ۱۱، ص ۳۵.</ref> ذیل آیه {{متن قرآن|وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَلَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَى وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ}}<ref>«و کسانی هستند که مسجدی را برگزیده‌اند برای زیان رساندن (به مردم) و کفر و اختلاف افکندن میان مؤمنان و (ساختن) کمینگاه برای آن کس که از پیش با خداوند و پیامبر وی به جنگ برخاسته بود؛ و سوگند می‌خورند که ما جز سر نیکی نداریم و خداوند گواهی می‌دهد که آنان دروغگویند» سوره توبه، آیه ۱۰۷.</ref> از او به ابن‌بالین یاد شده؛ هر چند در [[تاریخ]] [[طبری]]،<ref> تاریخ طبری، ج ۲، ص ۲۰۰.</ref> کنانة بن ‌عبدیالیل آمده است که شاید آن چه در [[تفسیر]] آمده، از خطای مصحّحان بعدی باشد.


[[کنانه]] از بزرگان،<ref>الطبقات، ج ۶، ص ۴۷؛ الاستیعاب، ج ۳، ص ۳۸۶.</ref> [[شجاعان]]،<ref> المغازی، ج ۲، ص ۵۹۸.</ref> [[شاعران]]،<ref>المفصّل، ج ۹، ص ۷۵۲؛ الاعلام، ج ۵، ص ۲۳۴.</ref> و دانایان <ref> المغازی، ج ۳، ص ۸۸۶.</ref> طائف و [[ثقیف]] بود. این [[قبیله]] به دو گروه بزرگ احلاف و [[بنی‌مالک]] تقسیم می‌شد و کنانه از احلاف بود.<ref> المغازی، ج ۳، ص ۹۶۳؛ الطبقات، ج ۱، ص ۲۳۷؛ المفصّل، ج ۴، ص ۱۵۰.</ref> وی در میان آنان، [[نفوذ]] و [[احترام]] بسیاری داشت؛ چنان‌که [[مردم]] در حل [[مشکلات]] گوناگون خود به او مراجعه می‌کردند.<ref>المغازی، ج ۳، ص ۸۸۶.</ref> هنگام حرکت [[قبیله ثقیف]] برای شرکت در [[پیکار]] [[حنین]] بر ضدّ [[پیامبر]]{{صل}}، به پیشنهاد کنانه، [[برج]] و باروی طائف را تعمیر و [[استوار]] کردند.<ref> المغازی، ج ۳، ص ۸۸۶.</ref> وی در [[بخشش]] هنگام [[قحطی]] و کمبود، نام‌دار بود<ref> المفصّل، ج ۹، ص ۷۵۲.</ref>
منابع درباره مسلمانی‌اش، گوناگون سخن گفته‌اند: به روایتی،<ref>الطبقات، ج ۶، ص ۴۷؛ الاستیعاب، ج ۳، ص ۱۲۹ و ۳۸۶.</ref> وی یکی از اعضای بلندپایه هیأت‌ ثقیف بود که در رمضان سال ۹ هجری <ref>تاریخ طبری، ج ۲، ص ۱۸۰.</ref> برای [[گفت‌وگو]] و [[مصالحه]] با [[پیامبر]] {{صل}} به [[مدینه]] آمدند و همگی [[مسلمان]] شدند؛ ولی [[ابن‌هشام]]<ref>سیره ابن‌هشام، ج ۲، ص ۵۳۹.</ref> و [[واقدی]]<ref>المغازی، ج ۳، ص ۹۶۳.</ref> که نام تمام افراد هیأت ثقیف را بر شمرده‌اند، از او یاد نکرده‌اند. مدائنی،<ref> الإصابه، ج ۵، ص ۴۹۶.</ref> او را یکی از افراد هیأت دانسته؛ امّا مسلمانی‌اش را نپذیرفته است؛ زیرا [[اعتقاد]] دارد: [[سروری]] مردی [[قریشی]] را برنتابید و [[مشرک]] بازگشت. برابر این خبر، او از [[طائف]] به [[نجران]] و پس از مدّتی به [[روم]] نزد "هرقل" رفت و به [[ابوعامر راهب]]، [[پدر]] [[حنظله غسیل الملائکه]] و [[علقمة بن علاثه قیسی]] پیوست <ref>جامع‌البیان، مج ۷، ج ۱۱، ص ۳۵؛ اسدالغابه، ج ۴، ص ۴۷۳.</ref>. پس از [[مرگ]] [[ابوعامر]] در روم، [[کنانه]] بر سر [[میراث]] او با [[علقمه]] به‌ نزاع برخاست و هِرْقِلْ در دعوای آن دو به این [[دلیل]] که ابوعامر و کنانه هر دو [[شهرنشین]]، و علقمه [[بدوی]] است، به سود کنانه [[داوری]] کرد. بر پایه این [[روایت]]، سرانجام کنانه در [[سرزمین]] روم، مشرک از [[دنیا]] رفت <ref> اسدالغابه، ج ۴، ص ۴۷۳؛ الإصابه، ج ۵، ص ۴۹۶.</ref>. به [[نقل]] [[طبری]]،<ref>جامع‌البیان، مج ۷، ج ۱۱، ص ۳۵.</ref>کنانه و علقمه پس از مدّتی به مدینه بازگشته، مسلمان شدند و با پیامبر {{صل}} [[بیعت]] کردند؛ به هر حال از فرجام او اطلاعی در دست نیست؛ هر چند زرکلی مرگ او را حدود [[سال ۱۵ هجری]] دانسته است <ref> الأعلام، ج ۵، ص ۲۳۴.</ref><ref>[[محمد الله‌اکبری|الله‌اکبری، محمد]]، [[ابن عبدیالیل (مقاله)|مقاله «ابن عبدیالیل»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 595-596.</ref>


منابع درباره مسلمانی‌اش، گوناگون سخن گفته‌اند: به روایتی،<ref>الطبقات، ج ۶، ص ۴۷؛ الاستیعاب، ج ۳، ص ۱۲۹ و ۳۸۶.</ref> وی یکی از اعضای بلندپایه هیأت‌ ثقیف بود که در رمضان سال ۹هجری<ref>تاریخ طبری، ج ۲، ص ۱۸۰.</ref> برای [[گفت‌وگو]] و [[مصالحه]] با [[پیامبر]]{{صل}} به [[مدینه]] آمدند و همگی [[مسلمان]] شدند؛ ولی [[ابن‌هشام]]<ref>سیره ابن‌هشام، ج ۲، ص ۵۳۹.</ref> و [[واقدی]]<ref>المغازی، ج ۳، ص ۹۶۳.</ref> که نام تمام افراد هیأت ثقیف را بر شمرده‌اند، از او یاد نکرده‌اند. مدائنی،<ref> الإصابه، ج ۵، ص ۴۹۶.</ref> او را یکی از افراد هیأت دانسته؛ امّا مسلمانی‌اش را نپذیرفته است؛ زیرا [[اعتقاد]] دارد: [[سروری]] مردی [[قریشی]] را برنتابید و [[مشرک]] بازگشت. برابر این خبر، او از [[طائف]] به [[نجران]] و پس از مدّتی به [[روم]] نزد "هرقل" رفت و به [[ابوعامر راهب]]، [[پدر]] [[حنظله غسیل الملائکه]] و [[علقمة بن علاثه قیسی]] پیوست <ref>جامع‌البیان، مج ۷، ج ۱۱، ص ۳۵؛ اسدالغابه، ج ۴، ص ۴۷۳.</ref>. پس از [[مرگ]] [[ابوعامر]] در روم، [[کنانه]] بر سر [[میراث]] او با [[علقمه]] به‌ نزاع برخاست و هِرْقِلْ در دعوای آن دو به این [[دلیل]] که ابوعامر و کنانه هر دو [[شهرنشین]]، و علقمه [[بدوی]] است، به سود کنانه [[داوری]] کرد. بر پایه این [[روایت]]، سرانجام کنانه در [[سرزمین]] روم، مشرک از [[دنیا]] رفت <ref> اسدالغابه، ج ۴، ص ۴۷۳؛ الإصابه، ج ۵، ص ۴۹۶.</ref>. به [[نقل]] [[طبری]]،<ref>جامع‌البیان، مج ۷، ج ۱۱، ص ۳۵.</ref>کنانه و علقمه پس از مدّتی به مدینه بازگشته، مسلمان شدند و با پیامبر{{صل}} [[بیعت]] کردند؛ به هر حال از فرجام او اطلاعی در دست نیست؛ هر چند زرکلی مرگ او را حدود [[سال ۱۵ هجری]] دانسته است <ref> الأعلام، ج ۵، ص ۲۳۴.</ref>.<ref>[[محمد الله‌اکبری|الله‌اکبری، محمد]]، [[ابن عبدیالیل (مقاله)|مقاله «ابن عبدیالیل»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>
== ابن عبدیالیل در [[شأن نزول]] ==
به گفته طبری،<ref>جامع‌البیان، مج ۱۳، ج ۲۵، ص ۸۳.</ref> هنگامی که [[آیات قرآن]] به [[گوش]] [[مشرکان]] رسید، آن را [[سحر]] و [[باطل]] دانسته، گفتند: اگر [[حقّ]] و درست است، چرا بر مردی بزرگ از [[شهر]] طائف یا [[مکّه]] نازل نشد؟ [[خداوند]] با [[نزول آیه]] {{متن قرآن|وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ هَذَا الْقُرْآنُ عَلَى رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ}}<ref>«و گفتند: چرا این قرآن بر مردی سترگ از این دو شهر (مکّه و طائف) فرو فرستاده نشد؟» سوره زخرف، آیه ۳۱.</ref> سخنان آنان را پاسخ گفت. [[مفسّران]] درباره مرد بزرگ [[مکّه]] و [[طائف]] به [[اختلاف]] [[سخن]] گفته‌اند.<ref> مجمع‌البیان، ج ۵، ص ۷۱؛ قرطبی، ج ۱۶، ص ۵۶.</ref> به [[اعتقاد]] [[مجاهد]]، مقصود از مرد بزرگ مکّه، [[عتبة بن‌ ربیعه]]، و در طائف، ابن‌ عبدیالیل ثقفی است<ref>جامع‌البیان، مج ۱۳، ج ۲۵، ص ۸۴؛ غرر التبیان، ص ۴۶۸.</ref><ref>[[محمد الله‌اکبری|الله‌اکبری، محمد]]، [[ابن عبدیالیل (مقاله)|مقاله «ابن عبدیالیل»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 596-597.</ref>


==ابن عبدیالیل در [[شأن نزول]]==
== منابع ==
به گفته طبری،<ref>جامع‌البیان، مج ۱۳، ج ۲۵، ص ۸۳.</ref> هنگامی که [[آیات قرآن]] به [[گوش]] [[مشرکان]] رسید، آن را [[سحر]] و [[باطل]] دانسته، گفتند: اگر [[حقّ]] و درست است، چرا بر مردی بزرگ از [[شهر]] طائف یا [[مکّه]] نازل نشد؟ [[خداوند]] با [[نزول آیه]] {{متن قرآن|وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ هَذَا الْقُرْآنُ عَلَى رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ}}<ref>«و گفتند: چرا این قرآن بر مردی سترگ از این دو شهر (مکّه و طائف) فرو فرستاده نشد؟» سوره زخرف، آیه ۳۱.</ref> سخنان آنان را پاسخ گفت. [[مفسّران]] درباره مرد بزرگ [[مکّه]] و [[طائف]] به [[اختلاف]] [[سخن]] گفته‌اند.<ref> مجمع‌البیان، ج ۵، ص ۷۱؛ قرطبی، ج ۱۶، ص ۵۶.</ref> به [[اعتقاد]] [[مجاهد]]، مقصود از مرد بزرگ مکّه، [[عتبة بن‌ ربیعه]]، و در طائف، ابن‌ عبدیالیل ثقفی است<ref>جامع‌البیان، مج ۱۳، ج ۲۵، ص ۸۴؛ غرر التبیان، ص ۴۶۸.</ref>.<ref>[[محمد الله‌اکبری|الله‌اکبری، محمد]]، [[ابن عبدیالیل (مقاله)|مقاله «ابن عبدیالیل»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>
{{منابع}}
 
#[[پرونده:000052.jpg|22px]] [[محمد الله‌اکبری|الله‌اکبری، محمد]]، [[ابن عبدیالیل (مقاله)|مقاله «ابن عبدیالیل»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱''']]
== پرسش‌های وابسته ==
{{پایان منابع}}
 
== جستارهای وابسته ==
 
==منابع==
*[[پرونده:000052.jpg|22px]] [[محمد الله‌اکبری|الله‌اکبری، محمد]]، [[ابن عبدیالیل (مقاله)|مقاله «ابن عبدیالیل»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱''']]
 
==پانویس==


== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:ابن عبدیالیل]]
[[رده:ابن عبدیالیل]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۲۸

این مدخل زیرشاخهٔ بحث ابن عبدیالیل است. ابن عبدیالیل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابن عبدیالیل در قرآن - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

مفسّران در ذیل آیه ﴿وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ هَذَا الْقُرْآنُ عَلَى رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ﴾[۱] در تعیین مصداقِ ﴿رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ﴾ در طائف، از مردی با نام‌های ابن عبدیالیل، کنانة بن عبد بن عمرو بن ‌عمیر،[۲] کنانة بن‌ عبدیالیل[۳] و عمیر بن‌ عبدیالیل[۴] یاد کرده‌اند که هر چهار نام، به دو روایتِ مجاهد و سدّی باز می‌گردد. از مقایسه و بررسی روایات برمی‌آید که این فرد، کنانه ‌بن عبدیالیل است و به احتمال قوی، "یالیل" در روایت سدّی، از کنانة بن‌ عبد بن ‌عمرو افتاده، و قرطبی به اجتهاد خود "عمیر" را به اوّل اسم افزوده است. در تفسیر طبری،[۵] ذیل آیه ﴿وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَلَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَى وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ﴾[۶] از او به ابن‌بالین یاد شده؛ هر چند در تاریخ طبری،[۷] کنانة بن ‌عبدیالیل آمده است که شاید آن چه در تفسیر آمده، از خطای مصحّحان بعدی باشد.

کنانه از بزرگان،[۸] شجاعان،[۹] شاعران،[۱۰] و دانایان [۱۱] طائف و ثقیف بود. این قبیله به دو گروه بزرگ احلاف و بنی‌مالک تقسیم می‌شد و کنانه از احلاف بود.[۱۲] وی در میان آنان، نفوذ و احترام بسیاری داشت؛ چنان‌که مردم در حل مشکلات گوناگون خود به او مراجعه می‌کردند.[۱۳] هنگام حرکت قبیله ثقیف برای شرکت در پیکار حنین بر ضدّ پیامبر (ص)، به پیشنهاد کنانه، برج و باروی طائف را تعمیر و استوار کردند.[۱۴] وی در بخشش هنگام قحطی و کمبود، نام‌دار بود[۱۵]

منابع درباره مسلمانی‌اش، گوناگون سخن گفته‌اند: به روایتی،[۱۶] وی یکی از اعضای بلندپایه هیأت‌ ثقیف بود که در رمضان سال ۹ هجری [۱۷] برای گفت‌وگو و مصالحه با پیامبر (ص) به مدینه آمدند و همگی مسلمان شدند؛ ولی ابن‌هشام[۱۸] و واقدی[۱۹] که نام تمام افراد هیأت ثقیف را بر شمرده‌اند، از او یاد نکرده‌اند. مدائنی،[۲۰] او را یکی از افراد هیأت دانسته؛ امّا مسلمانی‌اش را نپذیرفته است؛ زیرا اعتقاد دارد: سروری مردی قریشی را برنتابید و مشرک بازگشت. برابر این خبر، او از طائف به نجران و پس از مدّتی به روم نزد "هرقل" رفت و به ابوعامر راهب، پدر حنظله غسیل الملائکه و علقمة بن علاثه قیسی پیوست [۲۱]. پس از مرگ ابوعامر در روم، کنانه بر سر میراث او با علقمه به‌ نزاع برخاست و هِرْقِلْ در دعوای آن دو به این دلیل که ابوعامر و کنانه هر دو شهرنشین، و علقمه بدوی است، به سود کنانه داوری کرد. بر پایه این روایت، سرانجام کنانه در سرزمین روم، مشرک از دنیا رفت [۲۲]. به نقل طبری،[۲۳]کنانه و علقمه پس از مدّتی به مدینه بازگشته، مسلمان شدند و با پیامبر (ص) بیعت کردند؛ به هر حال از فرجام او اطلاعی در دست نیست؛ هر چند زرکلی مرگ او را حدود سال ۱۵ هجری دانسته است [۲۴][۲۵]

ابن عبدیالیل در شأن نزول

به گفته طبری،[۲۶] هنگامی که آیات قرآن به گوش مشرکان رسید، آن را سحر و باطل دانسته، گفتند: اگر حقّ و درست است، چرا بر مردی بزرگ از شهر طائف یا مکّه نازل نشد؟ خداوند با نزول آیه ﴿وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ هَذَا الْقُرْآنُ عَلَى رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ﴾[۲۷] سخنان آنان را پاسخ گفت. مفسّران درباره مرد بزرگ مکّه و طائف به اختلاف سخن گفته‌اند.[۲۸] به اعتقاد مجاهد، مقصود از مرد بزرگ مکّه، عتبة بن‌ ربیعه، و در طائف، ابن‌ عبدیالیل ثقفی است[۲۹][۳۰]

منابع

  1. الله‌اکبری، محمد، مقاله «ابن عبدیالیل»، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱

پانویس

  1. ↑ «و گفتند: چرا این قرآن بر مردی سترگ از این دو شهر (مکّه و طائف) فرو فرستاده نشد؟» سوره زخرف، آیه ۳۱.
  2. ↑ جامع‌البیان، مج ۱۳، ج ۲۵، ص ۸۴ و ۸۵.
  3. ↑ غرر التبیان، ص ۴۶۸.
  4. ↑ قرطبی، ج ۱۶، ص ۵۶.
  5. ↑ جامع‌البیان، مج ۷، ج ۱۱، ص ۳۵.
  6. ↑ «و کسانی هستند که مسجدی را برگزیده‌اند برای زیان رساندن (به مردم) و کفر و اختلاف افکندن میان مؤمنان و (ساختن) کمینگاه برای آن کس که از پیش با خداوند و پیامبر وی به جنگ برخاسته بود؛ و سوگند می‌خورند که ما جز سر نیکی نداریم و خداوند گواهی می‌دهد که آنان دروغگویند» سوره توبه، آیه ۱۰۷.
  7. ↑ تاریخ طبری، ج ۲، ص ۲۰۰.
  8. ↑ الطبقات، ج ۶، ص ۴۷؛ الاستیعاب، ج ۳، ص ۳۸۶.
  9. ↑ المغازی، ج ۲، ص ۵۹۸.
  10. ↑ المفصّل، ج ۹، ص ۷۵۲؛ الاعلام، ج ۵، ص ۲۳۴.
  11. ↑ المغازی، ج ۳، ص ۸۸۶.
  12. ↑ المغازی، ج ۳، ص ۹۶۳؛ الطبقات، ج ۱، ص ۲۳۷؛ المفصّل، ج ۴، ص ۱۵۰.
  13. ↑ المغازی، ج ۳، ص ۸۸۶.
  14. ↑ المغازی، ج ۳، ص ۸۸۶.
  15. ↑ المفصّل، ج ۹، ص ۷۵۲.
  16. ↑ الطبقات، ج ۶، ص ۴۷؛ الاستیعاب، ج ۳، ص ۱۲۹ و ۳۸۶.
  17. ↑ تاریخ طبری، ج ۲، ص ۱۸۰.
  18. ↑ سیره ابن‌هشام، ج ۲، ص ۵۳۹.
  19. ↑ المغازی، ج ۳، ص ۹۶۳.
  20. ↑ الإصابه، ج ۵، ص ۴۹۶.
  21. ↑ جامع‌البیان، مج ۷، ج ۱۱، ص ۳۵؛ اسدالغابه، ج ۴، ص ۴۷۳.
  22. ↑ اسدالغابه، ج ۴، ص ۴۷۳؛ الإصابه، ج ۵، ص ۴۹۶.
  23. ↑ جامع‌البیان، مج ۷، ج ۱۱، ص ۳۵.
  24. ↑ الأعلام، ج ۵، ص ۲۳۴.
  25. ↑ الله‌اکبری، محمد، مقاله «ابن عبدیالیل»، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱، ص 595-596.
  26. ↑ جامع‌البیان، مج ۱۳، ج ۲۵، ص ۸۳.
  27. ↑ «و گفتند: چرا این قرآن بر مردی سترگ از این دو شهر (مکّه و طائف) فرو فرستاده نشد؟» سوره زخرف، آیه ۳۱.
  28. ↑ مجمع‌البیان، ج ۵، ص ۷۱؛ قرطبی، ج ۱۶، ص ۵۶.
  29. ↑ جامع‌البیان، مج ۱۳، ج ۲۵، ص ۸۴؛ غرر التبیان، ص ۴۶۸.
  30. ↑ الله‌اکبری، محمد، مقاله «ابن عبدیالیل»، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۱، ص 596-597.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=ابن_عبدیالیل_در_قرآن&oldid=1280574»