ولادت امام سجاد: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = امام سجاد | عنوان مدخل = امام سجاد | مداخل مرتبط = ولادت امام سجاد در تاریخ اسلامی | پرسش مرتبط = }} ==مقدمه== در سال تولد امام سجاد{{ع}} اختلاف فراوان است<ref>ر.ک: مقدسی، بازپژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان{{عم}}، ص۳۲۴ -...» ایجاد کرد) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
(←مقدمه) |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = امام سجاد | | موضوع مرتبط = امام سجاد | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = | ||
| مداخل مرتبط = | | مداخل مرتبط = | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
در سال [[ | در سال تولد [[امام سجاد]]{{ع}} [[اختلاف]] فراوان است<ref>ر.ک: مقدسی، بازپژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان{{عم}}، ص۳۲۴ - ۳۳۲.</ref>. بنا بر نقل مشهور، آن حضرت در سال ۳۸ق به [[دنیا]] آمد. [[معتقدان]] به نظریه مشهور مستنداتی بدین شرح دارند: | ||
#تصریح بسیاری از منابع کهن به | # تصریح بسیاری از منابع کهن به تولد آن [[امام]] در سال ۳۸ هجری<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۶۶؛ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۳۷؛ ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج۳، ص۲۶۹.</ref>؛ | ||
#تأکید برخی متقدمان بر | # تأکید برخی متقدمان بر هم‌زیستی دو ساله [[امام سجاد]]{{ع}} با جد بزرگوارش علی{{ع}}<ref>مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۳۷؛ ابن خشاب بغدادی، تاریخ موالید الائمه، ص۲۲.</ref>؛ | ||
#تصریح [[روایات]] پرشمار بر ۲۳ ساله بودن امام سجاد{{ع}} در حادثه عاشورای | # تصریح [[روایات]] پرشمار بر ۲۳ ساله بودن امام سجاد{{ع}} در حادثه عاشورای سال ۶۱ق<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۱۶۳؛ قاضی نعمان، شرح الاخبار، ج۳، ص۱۹۶.</ref>؛ | ||
#برخی گزارش‌های [[تاریخی]]<ref>مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۳۷؛ ابن شهر آشوب، مناقب، ج۳، ص۳۱۱؛ اربلی، کشف الغمه، ج۲، ص۲۹۵.</ref> و نیز [[روایت]] معتبری از [[امام صادق]]{{ع}} سِنّ [[حضرت سجاد]]{{ع}} را به هنگام [[شهادت]] در | # برخی گزارش‌های [[تاریخی]]<ref>مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۳۷؛ ابن شهر آشوب، مناقب، ج۳، ص۳۱۱؛ اربلی، کشف الغمه، ج۲، ص۲۹۵.</ref> و نیز [[روایت]] معتبری از [[امام صادق]]{{ع}} سِنّ [[حضرت سجاد]]{{ع}} را به هنگام [[شهادت]] در سال ۹۵ ق، ۵۷ سال گفته‌اند که بر تولد در سال ۳۸ق، دلالت دارد<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۶۸.</ref>. | ||
افزون بر سال ۳۸ق، سال‌های دیگری به عنوان سال تولد امام سجاد{{ع}} ثبت شده است. گزارش [[طبری]]<ref>طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۴.</ref>، مبنی بر | افزون بر سال ۳۸ق، سال‌های دیگری به عنوان سال تولد امام سجاد{{ع}} ثبت شده است. گزارش [[طبری]]<ref>طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۴.</ref>، مبنی بر کودک یا نوجوان بودن آن حضرت در [[حادثه عاشورا]] ولادت ایشان را در سال‌های ۴۸ و ۵۰ [[تأیید]] می‌کند، اما این نظر افزون بر آنکه در مقابل مستندات فراوانِ نظریه مشهور توان تحمل ندارد، با حضور [[امام باقر]]{{ع}} در [[کربلا]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۱۷۱؛ اربلی، کشف الغمة، ج۲، ص۳۰۲.</ref> و نیز با محتوای [[خطبه‌ها]] و مناظره‌های امام سجاد{{ع}} با افرادی همچون [[عبیدالله بن زیاد]]<ref>ر.ک: ابن اعثم، الفتوح، ج۵، ص۱۲۳.</ref>، پیرمرد شامی، ابراهیم بن طلحه و [[یزید]]<ref>طوسی، الامالی، ص۶۷۷.</ref> که نشان می‌دهد آن حضرت مردی کامل و جاافتاده بوده، در تناقض است. برخی محققان تولد در سال ۳۶ را با استناد زیر تأیید و سال ۳۸ را رد کرده‌اند: | ||
#عزیمت [[امام حسین]]{{ع}} در | #عزیمت [[امام حسین]]{{ع}} در سال ۳۶ق، همراه [[امیر مؤمنان]]{{ع}} به [[عراق]] و نبود گزارشی مبنی بر بازگشت ایشان به [[مدینه]]؛ | ||
# [[شعر]] [[ابوالاسود]] در تهنیت خبر | # [[شعر]] [[ابوالاسود]] در تهنیت خبر تولد امام سجاد{{ع}}<ref>ابن شهر آشوب، مناقب، ج۳، ص۳۰۵.</ref> که با توجه به [[بصری]] بودن ابوالاسود می‌توان حدس زد که این شعر هنگام حضور [[امام علی]]{{ع}} و [[امام حسین]]{{ع}} در [[بصره]] (سال ۳۶ هنگام [[جنگ جمل]]) سروده شده است؛ | ||
#نبود گزارشی مبنی بر اجرای [[آداب]] | #نبود گزارشی مبنی بر اجرای [[آداب]] تولد نوزاد توسط پدر و یا پدربزرگ؛ | ||
# نقل مفید در کتاب حدائق الریاض (مطابق نقل [[سید بن طاووس]] در الاقبال) که سال تولد را در سال ۳۶ در مدینه گزارش کرده است. | # نقل مفید در کتاب حدائق الریاض (مطابق نقل [[سید بن طاووس]] در الاقبال) که سال تولد را در سال ۳۶ در مدینه گزارش کرده است. | ||
بر این اساس معتقدند این [[خطا]] (تولد در سال ۳۸) از [[شیخ کلینی]] در [[کتاب کافی]] شروع شده و مفید نیز در [[ارشاد]] آن را بازنویسی کرده است، اما مفید در حدائق [[تغییر]] نظر داده و | بر این اساس معتقدند این [[خطا]] (تولد در سال ۳۸) از [[شیخ کلینی]] در [[کتاب کافی]] شروع شده و مفید نیز در [[ارشاد]] آن را بازنویسی کرده است، اما مفید در حدائق [[تغییر]] نظر داده و تولد امام زین العابدین{{ع}} را در سال ۳۶ق، [[تأیید]] کرده است<ref>یوسفی غروی، عصر الامام السجاد{{ع}} سیاسیاً و اجتماعیاً، ص۱۰ – ۱۱؛ همو، موسوعه التاریخ الاسلامی، ج۴، ص۶۵۲؛ برخی این احتمال را داده‌اند که مادر امام سجاد{{ع}} همراه امام حسین{{ع}} به عراق آمد و امام سجاد{{ع}} در سال ۳۸ هجری در عراق به دنیا آمده است. (ر.ک: ابن عماد حنبلی، شذرات الذهب، ج۱، ص۱۰۵)، ولی با توجه به روایات فراوان مبنی بر تولد امام{{ع}} در مدینه، احتمال ولادت ایشان در عراق مردود است.</ref>. | ||
در [[روز]] و ماه تولد امام سجاد{{ع}} نیز در میان منابع، پراکندگی گسترده‌ای | |||
در [[روز]] و ماه تولد امام سجاد{{ع}} نیز در میان منابع، پراکندگی گسترده‌ای مشاهده می‌شود، اما پنجم [[ماه شعبان]] ترجیح داده شده است<ref>ر.ک: شافعی، مطالب السؤول، ص۴۰۸؛ اربلی، کشف الغمة، ج۲، ص۲۸۶؛ ابن صباغ، الفصول المهمه، ج۲، ص۸۵۴.</ref>. بنابراین، ولادت [[امام سجاد]]{{ع}} در پنجم [[شعبان]] سال ۳۸ق، برابر با هفدهم دی ماه سال ۳۷ش، و هفتم ژانویه ۶۵۹م، [[شهرت]] بیشتری دارد<ref>مقدسی، بازپژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان{{عم}}، ص۳۲۹ - ۳۳۲.</ref>.<ref>پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، [[تاریخ اسلام بخش اول ج۲ (کتاب)|تاریخ اسلام بخش اول ج۲]]، ص ۱۷۳.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۲۹: | خط ۳۰: | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:امام سجاد]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۰ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۵۶
مقدمه
در سال تولد امام سجاد(ع) اختلاف فراوان است[۱]. بنا بر نقل مشهور، آن حضرت در سال ۳۸ق به دنیا آمد. معتقدان به نظریه مشهور مستنداتی بدین شرح دارند:
- تصریح بسیاری از منابع کهن به تولد آن امام در سال ۳۸ هجری[۲]؛
- تأکید برخی متقدمان بر هم‌زیستی دو ساله امام سجاد(ع) با جد بزرگوارش علی(ع)[۳]؛
- تصریح روایات پرشمار بر ۲۳ ساله بودن امام سجاد(ع) در حادثه عاشورای سال ۶۱ق[۴]؛
- برخی گزارش‌های تاریخی[۵] و نیز روایت معتبری از امام صادق(ع) سِنّ حضرت سجاد(ع) را به هنگام شهادت در سال ۹۵ ق، ۵۷ سال گفته‌اند که بر تولد در سال ۳۸ق، دلالت دارد[۶].
افزون بر سال ۳۸ق، سال‌های دیگری به عنوان سال تولد امام سجاد(ع) ثبت شده است. گزارش طبری[۷]، مبنی بر کودک یا نوجوان بودن آن حضرت در حادثه عاشورا ولادت ایشان را در سال‌های ۴۸ و ۵۰ تأیید می‌کند، اما این نظر افزون بر آنکه در مقابل مستندات فراوانِ نظریه مشهور توان تحمل ندارد، با حضور امام باقر(ع) در کربلا[۸] و نیز با محتوای خطبه‌ها و مناظره‌های امام سجاد(ع) با افرادی همچون عبیدالله بن زیاد[۹]، پیرمرد شامی، ابراهیم بن طلحه و یزید[۱۰] که نشان می‌دهد آن حضرت مردی کامل و جاافتاده بوده، در تناقض است. برخی محققان تولد در سال ۳۶ را با استناد زیر تأیید و سال ۳۸ را رد کرده‌اند:
- عزیمت امام حسین(ع) در سال ۳۶ق، همراه امیر مؤمنان(ع) به عراق و نبود گزارشی مبنی بر بازگشت ایشان به مدینه؛
- شعر ابوالاسود در تهنیت خبر تولد امام سجاد(ع)[۱۱] که با توجه به بصری بودن ابوالاسود می‌توان حدس زد که این شعر هنگام حضور امام علی(ع) و امام حسین(ع) در بصره (سال ۳۶ هنگام جنگ جمل) سروده شده است؛
- نبود گزارشی مبنی بر اجرای آداب تولد نوزاد توسط پدر و یا پدربزرگ؛
- نقل مفید در کتاب حدائق الریاض (مطابق نقل سید بن طاووس در الاقبال) که سال تولد را در سال ۳۶ در مدینه گزارش کرده است.
بر این اساس معتقدند این خطا (تولد در سال ۳۸) از شیخ کلینی در کتاب کافی شروع شده و مفید نیز در ارشاد آن را بازنویسی کرده است، اما مفید در حدائق تغییر نظر داده و تولد امام زین العابدین(ع) را در سال ۳۶ق، تأیید کرده است[۱۲].
در روز و ماه تولد امام سجاد(ع) نیز در میان منابع، پراکندگی گسترده‌ای مشاهده می‌شود، اما پنجم ماه شعبان ترجیح داده شده است[۱۳]. بنابراین، ولادت امام سجاد(ع) در پنجم شعبان سال ۳۸ق، برابر با هفدهم دی ماه سال ۳۷ش، و هفتم ژانویه ۶۵۹م، شهرت بیشتری دارد[۱۴].[۱۵]
منابع
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تاریخ اسلام بخش اول ج۲
پانویس
- ↑ ر.ک: مقدسی، بازپژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان(ع)، ص۳۲۴ - ۳۳۲.
- ↑ کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۶۶؛ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۳۷؛ ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج۳، ص۲۶۹.
- ↑ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۳۷؛ ابن خشاب بغدادی، تاریخ موالید الائمه، ص۲۲.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۱۶۳؛ قاضی نعمان، شرح الاخبار، ج۳، ص۱۹۶.
- ↑ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۳۷؛ ابن شهر آشوب، مناقب، ج۳، ص۳۱۱؛ اربلی، کشف الغمه، ج۲، ص۲۹۵.
- ↑ کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۶۸.
- ↑ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۴.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۱۷۱؛ اربلی، کشف الغمة، ج۲، ص۳۰۲.
- ↑ ر.ک: ابن اعثم، الفتوح، ج۵، ص۱۲۳.
- ↑ طوسی، الامالی، ص۶۷۷.
- ↑ ابن شهر آشوب، مناقب، ج۳، ص۳۰۵.
- ↑ یوسفی غروی، عصر الامام السجاد(ع) سیاسیاً و اجتماعیاً، ص۱۰ – ۱۱؛ همو، موسوعه التاریخ الاسلامی، ج۴، ص۶۵۲؛ برخی این احتمال را داده‌اند که مادر امام سجاد(ع) همراه امام حسین(ع) به عراق آمد و امام سجاد(ع) در سال ۳۸ هجری در عراق به دنیا آمده است. (ر.ک: ابن عماد حنبلی، شذرات الذهب، ج۱، ص۱۰۵)، ولی با توجه به روایات فراوان مبنی بر تولد امام(ع) در مدینه، احتمال ولادت ایشان در عراق مردود است.
- ↑ ر.ک: شافعی، مطالب السؤول، ص۴۰۸؛ اربلی، کشف الغمة، ج۲، ص۲۸۶؛ ابن صباغ، الفصول المهمه، ج۲، ص۸۵۴.
- ↑ مقدسی، بازپژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان(ع)، ص۳۲۹ - ۳۳۲.
- ↑ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تاریخ اسلام بخش اول ج۲، ص ۱۷۳.