محمد بن سائب کلبی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = اصحاب امام باقر | |||
| عنوان مدخل = محمد بن سائب کلبی | |||
| مداخل مرتبط = [[محمد بن سائب کلبی در علوم قرآنی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
== | == آشنایی اجمالی == | ||
[[ابونضر محمد بن سائب بن بشر نسابه کلبی اخباری کوفی]] [[اهل کوفه]]<ref>الجرح و التعدیل ۷/۲۷۰.</ref> و از [[قبیله کلب بن وبره]]<ref>الاعلام ۶/۱۳۳.</ref> یا [[بنی عبدود]] بود<ref>تهذیب الکمال ۲۵/۲۴۷.</ref> و از [[اصحاب]] [[امام باقر]] و [[امام صادق]] {{ع}}<ref>رجال الطوسی ۱۳۶ و ۲۸۹.</ref> به شمار می‌‌رفت و از امام باقر و امام صادق {{ع}}<ref>رجال ابن داود ۳۱۲.</ref> و افرادی چون [[شعبی]]<ref>میزان الاعتدال ۳/۵۵۶.</ref>، [[ابوصالح مولی ام‌هانی|ابی‌صالح]]<ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۹/۱۷۸.</ref> و دیگران [[روایت]] کرده است و محدثانی چون فرزندش هشام<ref>سیر اعلام النبلاء ۶/۲۴۸.</ref>، ثوری<ref>الجرح و التعدیل ۷/۲۷۰.</ref> و ابومعاویه<ref>میزان الاعتدال ۳/۵۵۶.</ref> از او [[حدیث]] نقل کرده‌اند. | |||
[[ | وی از [[شاگردان]] ابی صالح، جریر و فرزدق بود<ref>سیر اعلام النبلاء ۶/۲۴۹.</ref> و از علمای [[کوفه]] محسوب می‌‌شد و در [[تفسیر]] و [[تاریخ]] گذشتگان<ref>الفهرست (الندیم) ۱۰۷.</ref> تبحر داشت و به همین جهت [[سلیمان بن علی عباسی]]، [[والی بصره]]، منزلش را محل [[تدریس]] ایشان قرار داد تا برای [[مردم]] [[تفسیر قرآن]] بگوید<ref>الاعلام ۶/۱۳۳.</ref>. برخی از رجال‌نویسان [[اهل سنت]] او را در نقل [[حدیث ضعیف]] دانسته‌اند و برخی معتقدند که او از سبئی‌ها، [[پیروان]] [[عبدالله بن سبأ]]، است که [[اعتقاد]] دارند [[حضرت علی]] {{ع}} زنده است و [[ظهور]] خواهد کرد و [[دنیا]] را پُر از [[عدل و داد]] می‌‌کند، بعد از اینکه پُر از [[ظلم و جور]] شده باشد<ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۹/۱۷۹.</ref>. [[رجالیون]] وی را [[امامی مذهب]] دانسته‌اند<ref>سیر اعلام النبلاء ۶/۲۴۸.</ref>. ایشان دارای تألیفاتی بوده که از آن جمله است: تفسیر القرآن<ref>الفهرست (الندیم) ۱۰۷.</ref> [[آیات الاحکام]]<ref>الذریعه ۱/۳۰.</ref> تقسیم القرآن<ref>الذریعه ۴/۳۸۸.</ref> و [[غریب القرآن]]<ref>الذریعه ۱۶/۴۹.</ref>. | ||
[[ابن | به گفته [[ابن ندیم]]، او نخستین کسی است که در [[علم تفسیر]] کتاب نوشته و تفسیرش بزرگ‌ترین و طولانی‌ترین [[تفاسیر]] آن زمان‌ها بوده است. نام کتابش «احکام القرآن»، و آن را از [[ابن عباس]] [[روایت]] کرده بود. [[سیوطی]] که [[شافعی]] و [[قاسم بن اصبغ بیانی قرطبی]] را نخستین کسانی دانسته است که در [[تفسیر]]، کتاب نوشته‌اند، [[اشتباه]] کرده است؛ زیرا شافعی در سال ۲۰۴ و قرطبی در سال ۳۴۰ از دنیا رفته‌اند. شاید منظور سیوطی اولین اشخاص از [[اهل تسنن]] باشد<ref>تأسیس الشیعه، ص۳۲۱-۳۲۵.</ref>. وی سرانجام در سال ۱۴۶هـ در کوفه از دنیا رفت<ref>المعارف ۵۳۵.</ref>.<ref> [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱ ص۷۳۲-۷۳۳؛ [[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی]] ص ۴۸۵.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{ | {{مدخل وابسته}} | ||
* [[سائب بن بشر کلبی]] (پدر) | |||
* [[هشام بن محمد بن سائب کلبی]] (فرزند) | |||
* [[عبدالرحمن بن بشر کلبی کوفی]] (عمو) | |||
* [[عبید بن بشر کلبی کوفی]] (عمو) | |||
* [[دانش تفسیر قرآن]] | * [[دانش تفسیر قرآن]] | ||
* [[مفسران اهل سنت]] | * [[مفسران اهل سنت]] | ||
* [[تفسیر کلبی]] | |||
{{پایان مدخل وابسته}} | {{پایان مدخل وابسته}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
#[[پرونده: | # [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']] | ||
# [[پرونده:IM010499.jpg|22px]] [[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|'''کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۲۵: | خط ۳۳: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده:مفسران]] | [[رده:مفسران]] | ||
[[رده: | [[رده:بنی‌کلب]] | ||
[[رده:اصحاب امام باقر]] | |||
[[رده:اصحاب امام صادق]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۳ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۳۹
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام باقر است. محمد بن سائب کلبی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: محمد بن سائب کلبی در علوم قرآنی - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
ابونضر محمد بن سائب بن بشر نسابه کلبی اخباری کوفی اهل کوفه[۱] و از قبیله کلب بن وبره[۲] یا بنی عبدود بود[۳] و از اصحاب امام باقر و امام صادق (ع)[۴] به شمار می‌‌رفت و از امام باقر و امام صادق (ع)[۵] و افرادی چون شعبی[۶]، ابی‌صالح[۷] و دیگران روایت کرده است و محدثانی چون فرزندش هشام[۸]، ثوری[۹] و ابومعاویه[۱۰] از او حدیث نقل کرده‌اند.
وی از شاگردان ابی صالح، جریر و فرزدق بود[۱۱] و از علمای کوفه محسوب می‌‌شد و در تفسیر و تاریخ گذشتگان[۱۲] تبحر داشت و به همین جهت سلیمان بن علی عباسی، والی بصره، منزلش را محل تدریس ایشان قرار داد تا برای مردم تفسیر قرآن بگوید[۱۳]. برخی از رجال‌نویسان اهل سنت او را در نقل حدیث ضعیف دانسته‌اند و برخی معتقدند که او از سبئی‌ها، پیروان عبدالله بن سبأ، است که اعتقاد دارند حضرت علی (ع) زنده است و ظهور خواهد کرد و دنیا را پُر از عدل و داد می‌‌کند، بعد از اینکه پُر از ظلم و جور شده باشد[۱۴]. رجالیون وی را امامی مذهب دانسته‌اند[۱۵]. ایشان دارای تألیفاتی بوده که از آن جمله است: تفسیر القرآن[۱۶] آیات الاحکام[۱۷] تقسیم القرآن[۱۸] و غریب القرآن[۱۹].
به گفته ابن ندیم، او نخستین کسی است که در علم تفسیر کتاب نوشته و تفسیرش بزرگ‌ترین و طولانی‌ترین تفاسیر آن زمان‌ها بوده است. نام کتابش «احکام القرآن»، و آن را از ابن عباس روایت کرده بود. سیوطی که شافعی و قاسم بن اصبغ بیانی قرطبی را نخستین کسانی دانسته است که در تفسیر، کتاب نوشته‌اند، اشتباه کرده است؛ زیرا شافعی در سال ۲۰۴ و قرطبی در سال ۳۴۰ از دنیا رفته‌اند. شاید منظور سیوطی اولین اشخاص از اهل تسنن باشد[۲۰]. وی سرانجام در سال ۱۴۶هـ در کوفه از دنیا رفت[۲۱].[۲۲]
جستارهای وابسته
- سائب بن بشر کلبی (پدر)
- هشام بن محمد بن سائب کلبی (فرزند)
- عبدالرحمن بن بشر کلبی کوفی (عمو)
- عبید بن بشر کلبی کوفی (عمو)
- دانش تفسیر قرآن
- مفسران اهل سنت
- تفسیر کلبی
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
رجبی دوانی، محمد حسین، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی
پانویس
- ↑ الجرح و التعدیل ۷/۲۷۰.
- ↑ الاعلام ۶/۱۳۳.
- ↑ تهذیب الکمال ۲۵/۲۴۷.
- ↑ رجال الطوسی ۱۳۶ و ۲۸۹.
- ↑ رجال ابن داود ۳۱۲.
- ↑ میزان الاعتدال ۳/۵۵۶.
- ↑ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۹/۱۷۸.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۶/۲۴۸.
- ↑ الجرح و التعدیل ۷/۲۷۰.
- ↑ میزان الاعتدال ۳/۵۵۶.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۶/۲۴۹.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۱۰۷.
- ↑ الاعلام ۶/۱۳۳.
- ↑ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۹/۱۷۹.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۶/۲۴۸.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۱۰۷.
- ↑ الذریعه ۱/۳۰.
- ↑ الذریعه ۴/۳۸۸.
- ↑ الذریعه ۱۶/۴۹.
- ↑ تأسیس الشیعه، ص۳۲۱-۳۲۵.
- ↑ المعارف ۵۳۵.
- ↑ فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱ ص۷۳۲-۷۳۳؛ رجبی دوانی، محمد حسین، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی ص ۴۸۵.