محاسبه در معارف و سیره علوی: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
(←مقدمه) |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = محاسبه | | موضوع مرتبط = محاسبه | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = محاسبه | ||
| مداخل مرتبط = | | مداخل مرتبط = [[محاسبه در اخلاق اسلامی]] - [[محاسبه در معارف و سیره علوی]] - [[محاسبه در فقه سیاسی]] | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
[[مراقبه]] و [[محاسبه]] در [[روایات]] [[حضرت علی]] {{ع}} به کار رفته‌اند، هرچند موارد کاربرد مراقبه کم‌تر از محاسبه است. درباره مراقبه می‌فرماید: «بر نفس خویش [[مراقبت]] کن»<ref>{{متن حدیث|اجْعَلْ مِنْ نَفْسِكَ عَلَى نَفْسِكَ رَقِيباً...}}؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۲، ص۱۴۳۴).</ref>. و «[[خداوند]] بنده‌ای را که مراقب [[گناه]] خود است، [[رحمت]] کند»<ref>{{متن حدیث|رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً رَاقَبَ ذَنْبَهُ...}}؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۱، ص۶۰۹).</ref>. و درباره محاسبه می‌فرماید: «با محاسبه، نفس‌هایتان را به بند کشید»<ref>{{متن حدیث|قَيِّدُوا أَنْفُسَكُمْ بِالْمُحَاسَبَةِ}}؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۲، ص۱۴۴۹).</ref>. و «هر کس نفس خود را محاسبه کند، بر عیوبش واقف شود»<ref>{{متن حدیث|مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ وَقَفَ عَلَى عُيُوبِهِ}}؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۲، ص۱۴۴۹).</ref>. همین [[روایت]]، که درباره | [[مراقبه]] و [[محاسبه]] در [[روایات]] [[حضرت علی]] {{ع}} به کار رفته‌اند، هرچند موارد کاربرد مراقبه کم‌تر از محاسبه است. درباره مراقبه می‌فرماید: «بر نفس خویش [[مراقبت]] کن»<ref>{{متن حدیث|اجْعَلْ مِنْ نَفْسِكَ عَلَى نَفْسِكَ رَقِيباً...}}؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۲، ص۱۴۳۴).</ref>. و «[[خداوند]] بنده‌ای را که مراقب [[گناه]] خود است، [[رحمت]] کند»<ref>{{متن حدیث|رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً رَاقَبَ ذَنْبَهُ...}}؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۱، ص۶۰۹).</ref>. و درباره محاسبه می‌فرماید: «با محاسبه، نفس‌هایتان را به بند کشید»<ref>{{متن حدیث|قَيِّدُوا أَنْفُسَكُمْ بِالْمُحَاسَبَةِ}}؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۲، ص۱۴۴۹).</ref>. و «هر کس نفس خود را محاسبه کند، بر عیوبش واقف شود»<ref>{{متن حدیث|مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ وَقَفَ عَلَى عُيُوبِهِ}}؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، ج۲، ص۱۴۴۹).</ref>. همین [[روایت]]، که درباره ارتباط میان محاسبه نفس و [[آگاهی]] از [[عیوب]] نفس است، به خوبی نشان می‌دهد که میان محاسبه و تشخیص عیوب- که کار [[عقل]] است- گونه‌ای ارتباط برقرار است<ref>[[سعید بهشتی|بهشتی، سعید]]، [[تربیت عقلانی (مقاله)| مقاله «تربیت عقلانی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۴]]، ص ۲۱۳.</ref>. | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۵۱
این مدخل زیرشاخهٔ بحث محاسبه است. محاسبه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: محاسبه در اخلاق اسلامی - محاسبه در معارف و سیره علوی - محاسبه در فقه سیاسی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
مراقبه و محاسبه در روایات حضرت علی (ع) به کار رفته‌اند، هرچند موارد کاربرد مراقبه کم‌تر از محاسبه است. درباره مراقبه می‌فرماید: «بر نفس خویش مراقبت کن»[۱]. و «خداوند بنده‌ای را که مراقب گناه خود است، رحمت کند»[۲]. و درباره محاسبه می‌فرماید: «با محاسبه، نفس‌هایتان را به بند کشید»[۳]. و «هر کس نفس خود را محاسبه کند، بر عیوبش واقف شود»[۴]. همین روایت، که درباره ارتباط میان محاسبه نفس و آگاهی از عیوب نفس است، به خوبی نشان می‌دهد که میان محاسبه و تشخیص عیوب- که کار عقل است- گونه‌ای ارتباط برقرار است[۵].
منابع
پانویس
- ↑ «اجْعَلْ مِنْ نَفْسِكَ عَلَى نَفْسِكَ رَقِيباً...»؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی (ع)، ج۲، ص۱۴۳۴).
- ↑ «رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً رَاقَبَ ذَنْبَهُ...»؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی (ع)، ج۱، ص۶۰۹).
- ↑ «قَيِّدُوا أَنْفُسَكُمْ بِالْمُحَاسَبَةِ»؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی (ع)، ج۲، ص۱۴۴۹).
- ↑ «مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ وَقَفَ عَلَى عُيُوبِهِ»؛ (گفتار امیرالمؤمنین علی (ع)، ج۲، ص۱۴۴۹).
- ↑ بهشتی، سعید، مقاله «تربیت عقلانی»، دانشنامه امام علی ج۴، ص ۲۱۳.