ضحاک بن مزاحم هلالی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(تغییرمسیر به ضحاک حذف شد)
برچسب: تغییرمسیر حذف شد
 
(۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| موضوع مرتبط = اصحاب امام سجاد
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;"> [[ضحاک بن مزاحم هلالی در تاریخ اسلامی]]</div>
| عنوان مدخل =
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| مداخل مرتبط = [[ضحاک بن مزاحم هلالی در علوم قرآنی]] - [[ضحاک بن مزاحم هلالی در تراجم و رجال]]
 
| پرسش مرتبط  =  
==مقدمه==
}}
ضحاک بن مزاحم هلالی، [[ابو القاسم]] [[خراسانی]] مفسری توانا بود و از [[تابعان]] بزرگ به ویژه [[سعید بن جبیر]] [[روایت]] کرده است. او در [[تفسیر]]، بسیار تواناست و آراء [[استوار]] و بی‌مانندی دارد؛ چنان که [[ابن کثیر]] در تفسیر واژه «ترائب» از وی روایت کرده و این کلمه را به استخوان‌های جفت در [[بدن]] از جمله دو استخوان بالای رستنگاه مو، میان دو ران معنا و به این وسیله معضلی را حل کرده است. <ref>تفسیر ابن کثیر، ج ۴، ص۴۹۸. نیز ر. ک: التمهید، ج ۶، ص۶۲.</ref>
== آشنایی اجمالی ==
 
[[ابوالقاسم ضحاک بن مزاحم بن یزید هلالی کوفی خراسانی بلخی]] تبار او از [[کوفه]] بودند، <ref>رجال الطوسی ۹۴.</ref> ولی [[ضحاک]] در بلخ می‌‌زیست<ref>التاریخ الکبیر ۴/۳۳۲.</ref> و یکی از [[اصحاب امام سجاد]] {{ع}} به شمار می‌‌رفت.<ref>رجال الطوسی ۹۴.</ref> [[تفسیر]] را نزد [[سعید بن جبیر]] در [[ری]] فرا گرفت.<ref>الثقات ۶/۴۸۰.</ref> برخی از ارباب [[رجال]] گفته‌اند که او [[حضرت علی]] {{ع}} را دیده و از آن [[حضرت]] [[حدیث]] آموخته <ref>مستدرکات علم رجال الحدیث ۴/۲۷۸.</ref> و از افرادی چون [[ابن عباس]] و [[ابوسعید خدری]] نیز حدیث نقل کرده است.<ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۴/۴۵۳.</ref> وی از [[راویان]] [[موثق]] و [[امین]]<ref>تهذیب الکمال ۱۳/۲۹۲.</ref> و از [[فقها]]<ref>الوافی ۱۶/۳۵۹.</ref> و [[مفسران]] برجسته<ref>معجم المفسرین ۱/۲۳۷.</ref> بوده و در روستای بروقان [[بلخ]] [[تعلیم و تربیت]] [[قریب]] سه هزار [[کودک]] را بر عهده داشت.<ref> تهذیب الکمال ۱۳/۲۹۲.</ref> برای مدتی در [[سمرقند]] و بخارا نیز اقامت داشت.<ref>التاریخ الکبیر ۴/۳۳۲.</ref> راویانی چون [[بزیع بن عبدالله لحّام]] و [[اسماعیل بن ابی خالد]] از وی [[روایت]] کرده‌اند.<ref>تهذیب الکمال ۱۳/۲۹۲.</ref> برخی از ارباب رجال [[اهل سنت]] او را توثیق، و برخی [[تضعیف]] نموده‌اند.<ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۴/۴۵۳.</ref> هلالی در سال ۱۰۵ه‍ درگذشت.<ref>الثقات ۶/۴۸۰.</ref> در [[تاریخ]] وفاتش [[اختلاف]] است. اثر [[علمی]] او تفسیر القرآن می‌‌باشد <ref>کشف الظنون ۱/۴۵۲ مستدرکات علم رجال الحدیث ۴/۲۷۸.</ref>.<ref> [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱ ص۴۰۸.</ref>
او دارای دو [[تفسیر کبیر]] و صغیر است که هر دو، [[مرجع]] تفاسیری همچون [[طبری]] و [[طبرسی]] قرار گرفته است. ضحاک از [[اصحاب]] [[امام زین العابدین]]{{ع}} شمرده می‌شود.
شرح حال او به هنگام بیان اسناد [[تفسیری]] منسوب به [[ابن عباس]] (سند ششم) آورده شد.<ref>[[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، [[تفسیر و مفسران (کتاب)|تفسیر و مفسران]]، ص۴۱۳-۴۱۴.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
{{مدخل وابسته}}
* [[دانش تفسیر قرآن]]
* [[دانش تفسیر قرآن]]
* [[مفسران اهل سنت]]
* [[مفسران اهل سنت]]
* [[تفسیر ضحاک]]
{{پایان مدخل وابسته}}


==منابع==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
#[[پرونده:IM009680.jpg|22px]] [[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، [[تفسیر و مفسران (کتاب)|'''تفسیر و مفسران''']]
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۲۲: خط ۲۳:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:مدخل]]
[[رده:اصحاب امام سجاد]]
[[رده:ضحاک]]
[[رده:مفسران]]
[[رده:مفسران طبقه دوم]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اعلام]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۱۷

آشنایی اجمالی

ابوالقاسم ضحاک بن مزاحم بن یزید هلالی کوفی خراسانی بلخی تبار او از کوفه بودند، [۱] ولی ضحاک در بلخ می‌‌زیست[۲] و یکی از اصحاب امام سجاد (ع) به شمار می‌‌رفت.[۳] تفسیر را نزد سعید بن جبیر در ری فرا گرفت.[۴] برخی از ارباب رجال گفته‌اند که او حضرت علی (ع) را دیده و از آن حضرت حدیث آموخته [۵] و از افرادی چون ابن عباس و ابوسعید خدری نیز حدیث نقل کرده است.[۶] وی از راویان موثق و امین[۷] و از فقها[۸] و مفسران برجسته[۹] بوده و در روستای بروقان بلخ تعلیم و تربیت قریب سه هزار کودک را بر عهده داشت.[۱۰] برای مدتی در سمرقند و بخارا نیز اقامت داشت.[۱۱] راویانی چون بزیع بن عبدالله لحّام و اسماعیل بن ابی خالد از وی روایت کرده‌اند.[۱۲] برخی از ارباب رجال اهل سنت او را توثیق، و برخی تضعیف نموده‌اند.[۱۳] هلالی در سال ۱۰۵ه‍ درگذشت.[۱۴] در تاریخ وفاتش اختلاف است. اثر علمی او تفسیر القرآن می‌‌باشد [۱۵].[۱۶]

جستارهای وابسته

منابع

  1. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲

پانویس

  1. رجال الطوسی ۹۴.
  2. التاریخ الکبیر ۴/۳۳۲.
  3. رجال الطوسی ۹۴.
  4. الثقات ۶/۴۸۰.
  5. مستدرکات علم رجال الحدیث ۴/۲۷۸.
  6. خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۴/۴۵۳.
  7. تهذیب الکمال ۱۳/۲۹۲.
  8. الوافی ۱۶/۳۵۹.
  9. معجم المفسرین ۱/۲۳۷.
  10. تهذیب الکمال ۱۳/۲۹۲.
  11. التاریخ الکبیر ۴/۳۳۲.
  12. تهذیب الکمال ۱۳/۲۹۲.
  13. خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۴/۴۵۳.
  14. الثقات ۶/۴۸۰.
  15. کشف الظنون ۱/۴۵۲ مستدرکات علم رجال الحدیث ۴/۲۷۸.
  16. فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱ ص۴۰۸.