دیدار با امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ' به 'شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج'
جز (جایگزینی متن - '، ص:' به '، ص')
جز (جایگزینی متن - 'شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ' به 'شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج')
خط ۱۴: خط ۱۴:
*این دیدگاه، به طور اساسی از روایاتی قابل استفاده است که از ناپیدایی آن حضرت در [[دوران غیبت]] [[سخن]] به میان آورده است؛ مانند:
*این دیدگاه، به طور اساسی از روایاتی قابل استفاده است که از ناپیدایی آن حضرت در [[دوران غیبت]] [[سخن]] به میان آورده است؛ مانند:
*{{عربی|" تُرَى‏ وَ لَا تُرَى‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏"}}؛ می‌‏بیند و دیده نمی‌‏شود<ref>نعمانی، الغیبة، ص ۱۴۴.</ref>.
*{{عربی|" تُرَى‏ وَ لَا تُرَى‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏"}}؛ می‌‏بیند و دیده نمی‌‏شود<ref>نعمانی، الغیبة، ص ۱۴۴.</ref>.
*{{عربی|" لَايَرَوْنَه‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏"}}؛ او را نمی‏‌بینند<ref>  محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱ ص ۳۳۷، ح ۶؛ نعمانی، الغیبة، ص ۱۷۵ ح ۱۴؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۱۶۱، ح ۱۱۹؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۳۳، ص ۳۴۶، ح ۳۳</ref>.  
*{{عربی|" لَايَرَوْنَه‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏"}}؛ او را نمی‏‌بینند<ref>  محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱ ص ۳۳۷، ح ۶؛ نعمانی، الغیبة، ص ۱۷۵ ح ۱۴؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۱۶۱، ح ۱۱۹؛ [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، باب ۳۳، ص ۳۴۶، ح ۳۳</ref>.  
*{{عربی|" يَرَى‏ النَّاسَ‏ وَ لَا يَرَوْنَهُ‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏"}}؛ [[مردم]] را می‏‌بیند و [[مردم]] او را نمی‏‌بینند.
*{{عربی|" يَرَى‏ النَّاسَ‏ وَ لَا يَرَوْنَهُ‏‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏"}}؛ [[مردم]] را می‏‌بیند و [[مردم]] او را نمی‏‌بینند.
*{{عربی|" لَا يُرَى‏ جِسْمُه‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ جسم او دیده نمی‌‏شود<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۳۷۰</ref>.  
*{{عربی|" لَا يُرَى‏ جِسْمُه‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ جسم او دیده نمی‌‏شود<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص ۳۷۰</ref>.  
*{{عربی|" أَرَى‏ الْخَلْقَ‏ وَ لَا تُرَى‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ مردمان را می‏‌بینم و تو دیده نمی‏‌شوی<ref>سیّد بن طاووس، الاقبال، ص ۲۹۸</ref>.  
*{{عربی|" أَرَى‏ الْخَلْقَ‏ وَ لَا تُرَى‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ مردمان را می‏‌بینم و تو دیده نمی‏‌شوی<ref>سیّد بن طاووس، الاقبال، ص ۲۹۸</ref>.  
*چنین روایاتی، باعث شده است [[ابن ابی زینب نعمانی]]- در [[جایگاه]] نخستین کسی که به طور [[شایسته]] [[روایات]] مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ را گردآوری و بررسی کرده است- در فصلی از کتاب خود، به روشنی مشاهده حضرت را در [[عصر غیبت]] جایز ندانسته و تحقیق در این زمینه را [[ممنوع]] و [[شیعیان]] را در ندیدن حضرت، معذور بداند. وی به این‏ نکته مهم، این‏گونه اشاره کرده است: "... برای [[شیعیان]]، جست ‏وجوی [[امام]] و [[کشف]] [[صاحب]] [[غیبت]] و در پی نام و محلّ سکونت و محل [[غیبت]] او بودن یا اشاره به ذکر او کردن، [[ممنوع]] است؛ چه رسد بر آن‏که بخواهند آشکارا او را ببینند<ref>  ر.ک: نعمانی، الغیبة، ص ۱۶۰</ref>.
*چنین روایاتی، باعث شده است [[ابن ابی زینب نعمانی]]- در [[جایگاه]] نخستین کسی که به طور [[شایسته]] [[روایات]] مربوط به [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ را گردآوری و بررسی کرده است- در فصلی از کتاب خود، به روشنی مشاهده حضرت را در [[عصر غیبت]] جایز ندانسته و تحقیق در این زمینه را [[ممنوع]] و [[شیعیان]] را در ندیدن حضرت، معذور بداند. وی به این‏ نکته مهم، این‏گونه اشاره کرده است: "... برای [[شیعیان]]، جست ‏وجوی [[امام]] و [[کشف]] [[صاحب]] [[غیبت]] و در پی نام و محلّ سکونت و محل [[غیبت]] او بودن یا اشاره به ذکر او کردن، [[ممنوع]] است؛ چه رسد بر آن‏که بخواهند آشکارا او را ببینند<ref>  ر.ک: نعمانی، الغیبة، ص ۱۶۰</ref>.
خط ۲۸: خط ۲۸:
===امکان ملاقات بدون شناخت‏===
===امکان ملاقات بدون شناخت‏===
*در این دیدگاه - بر خلاف دیدگاه نخست- امکان ملاقات، مورد پذیرش است؛ ولی وقوع ملاقات همراه [[شناخت]] آن حضرت را در این دوران، غیر قابل پذیرش و آن را با [[فلسفه غیبت]] در تعارض می‌‏داند. در این دیدگاه، به طور عمده به روایاتی استناد می‌‏شود که در آن، [[سخن]] از دیده شدن حضرت به میان آمده است؛ امّا تصریح شده که در آن [[دیدار]]، هرگز شناختی از حضرت صورت نمی‌‏گیرد؛ بنابراین امکان [[دیدار]] هست؛ اما چون فرد، آن حضرت را نخواهد [[شناخت]]. [[شیخ صدوق]] با ذکر [[سند]] از سدیر [[نقل]] کرده که [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "در [[قائم]]، سنّتی از [[یوسف]] است ..."
*در این دیدگاه - بر خلاف دیدگاه نخست- امکان ملاقات، مورد پذیرش است؛ ولی وقوع ملاقات همراه [[شناخت]] آن حضرت را در این دوران، غیر قابل پذیرش و آن را با [[فلسفه غیبت]] در تعارض می‌‏داند. در این دیدگاه، به طور عمده به روایاتی استناد می‌‏شود که در آن، [[سخن]] از دیده شدن حضرت به میان آمده است؛ امّا تصریح شده که در آن [[دیدار]]، هرگز شناختی از حضرت صورت نمی‌‏گیرد؛ بنابراین امکان [[دیدار]] هست؛ اما چون فرد، آن حضرت را نخواهد [[شناخت]]. [[شیخ صدوق]] با ذکر [[سند]] از سدیر [[نقل]] کرده که [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "در [[قائم]]، سنّتی از [[یوسف]] است ..."
*چرا این [[مردم]] منکرند که [[خدای تعالی]] با [[حجت]] خود همان کند که با [[یوسف]] کرد؟ بین ایشان گردش کند و در بازارهای آن‏ها راه رود و بر بساط آن‏ها پا نهد و آن‏ها او را نشناسند، تا آن‏گاه که [[خدای تعالی]] به او [[اذن]] دهد که خود را به آن‏ها معرفی کند؛ همان‏گونه که به [[یوسف]] [[اذن]] داد"<ref> {{عربی|" إِنَ‏ فِي‏ الْقَائِمِ‏ سُنَّةً مِنْ‏ يُوسُف‏ ... فَمَا تُنْكِرُ هَذِهِ الْأُمَّةُ أَنْ يَكُونَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ يَفْعَلُ بِحُجَّتِهِ مَا فَعَلَ بِيُوسُفَ أَنْ يَكُونَ يَسِيرُ فِيمَا بَيْنَهُمْ وَ يَمْشِي فِي أَسْوَاقِهِمْ وَ يَطَأُ بُسُطَهُمْ وَ هُمْ لَا يَعْرِفُونَهُ حَتَّى يَأْذَنَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ أَنْ يُعَرِّفَهُمْ نَفْسَهُ كَمَا أَذِنَ لِيُوسُفَ "}}، شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۱۴۴، باب ۵، ح ۳</ref>.
*چرا این [[مردم]] منکرند که [[خدای تعالی]] با [[حجت]] خود همان کند که با [[یوسف]] کرد؟ بین ایشان گردش کند و در بازارهای آن‏ها راه رود و بر بساط آن‏ها پا نهد و آن‏ها او را نشناسند، تا آن‏گاه که [[خدای تعالی]] به او [[اذن]] دهد که خود را به آن‏ها معرفی کند؛ همان‏گونه که به [[یوسف]] [[اذن]] داد"<ref> {{عربی|" إِنَ‏ فِي‏ الْقَائِمِ‏ سُنَّةً مِنْ‏ يُوسُف‏ ... فَمَا تُنْكِرُ هَذِهِ الْأُمَّةُ أَنْ يَكُونَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ يَفْعَلُ بِحُجَّتِهِ مَا فَعَلَ بِيُوسُفَ أَنْ يَكُونَ يَسِيرُ فِيمَا بَيْنَهُمْ وَ يَمْشِي فِي أَسْوَاقِهِمْ وَ يَطَأُ بُسُطَهُمْ وَ هُمْ لَا يَعْرِفُونَهُ حَتَّى يَأْذَنَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ أَنْ يُعَرِّفَهُمْ نَفْسَهُ كَمَا أَذِنَ لِيُوسُفَ "}}، [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۱، ص ۱۴۴، باب ۵، ح ۳</ref>.
*[[سخن]] دیگر در تأیید این دیدگاه از [[نایب خاص]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ [[محمد بن عثمان]] [[نقل]] شده است که می‏‌گوید: "به [[خدا]] سوگند! همانا [[صاحب]] این امر، هرسال در موسم [[حج]] حاضر می‌‏شود؛ [[مردم]] را می‏‌بیند و آن‏ها را می‌‏شناسد و [[مردم]]، او را می‏‌بینند؛ ولی نمی‏‌شناسند"<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۶۲؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۵۲۰</ref>.
*[[سخن]] دیگر در تأیید این دیدگاه از [[نایب خاص]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ [[محمد بن عثمان]] [[نقل]] شده است که می‏‌گوید: "به [[خدا]] سوگند! همانا [[صاحب]] این امر، هرسال در موسم [[حج]] حاضر می‌‏شود؛ [[مردم]] را می‏‌بیند و آن‏ها را می‌‏شناسد و [[مردم]]، او را می‏‌بینند؛ ولی نمی‏‌شناسند"<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۶۲؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۵۲۰</ref>.
*از این [[روایات]]، استفاده می‏‌شود نه فقط هنگام ملاقات که پس از آن هم، حضرت شناخته نمی‌‏شود.
*از این [[روایات]]، استفاده می‏‌شود نه فقط هنگام ملاقات که پس از آن هم، حضرت شناخته نمی‌‏شود.
خط ۳۵: خط ۳۵:
===وقوع ملاقات همراه [[شناخت]] و عدم پذیرش ادعا===
===وقوع ملاقات همراه [[شناخت]] و عدم پذیرش ادعا===
*در این دیدگاه، نه فقط امکان و وقوع ملاقات مورد پذیرش است، بلکه ملاقات همراه با [[شناخت]] آن حضرت نیز پذیرفته شده است؛ امّا آنچه مورد [[انکار]] این است این‏که ملاقات‌‏کننده، [[حق]] ندارد مشاهده خود را برای دیگران [[نقل]] نماید؛ به بیان دیگر، ادعای ملاقات نماید.
*در این دیدگاه، نه فقط امکان و وقوع ملاقات مورد پذیرش است، بلکه ملاقات همراه با [[شناخت]] آن حضرت نیز پذیرفته شده است؛ امّا آنچه مورد [[انکار]] این است این‏که ملاقات‌‏کننده، [[حق]] ندارد مشاهده خود را برای دیگران [[نقل]] نماید؛ به بیان دیگر، ادعای ملاقات نماید.
*این دیدگاه، به طور عمده از توقیعی با این مضمون استفاده شده است. در این [[توقیع]] که شش روز پیش از [[مرگ]] [[علی بن محمد سمری]]، واپسین سفیر خاص [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} از [[ناحیه]] آن حضرت صادر شده<ref>  شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۱۶، ح ۴۴؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۹۵؛ قطب الدین راوندی، الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص ۱۱۲۸؛ طبرسی، الاحتجاج، ج ۲، ص ۴۷۸؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة، ج ۲، ص ۵۳۸؛ علی بن عبد الکریم نیلی نجفی، منتخب الانوار المضیئة، ص ۱۳۰، و ...این کثرت نقل، خود شاهدی بر اعتماد نقل‏کنندگان بر مضمون روایت است</ref>، چنین آمده است: "... به زودی از [[شیعیان]] من، کسانی خواهند آمد که [[ادعای مشاهده]] بکنند. [[آگاه]] باشید هرکس پیش از [[خروج سفیانی]] و [[صیحه آسمانی]] [[ادعای مشاهده]] کند، او دروغگوی افترا زننده است"<ref>  شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۱۶، ح ۴۴؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۹۵؛ قطب الدین راوندی، الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص ۱۱۲۸؛ طبرسی، الاحتجاج، ج ۲، ص ۴۷۸؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة، ج ۲، ص ۵۳۸؛ علی بن عبد الکریم نیلی نجفی، منتخب الانوار المضیئة، ص ۱۳۰، و ...این کثرت نقل، خود شاهدی بر اعتماد نقل‏کنندگان بر مضمون روایت است</ref>.  
*این دیدگاه، به طور عمده از توقیعی با این مضمون استفاده شده است. در این [[توقیع]] که شش روز پیش از [[مرگ]] [[علی بن محمد سمری]]، واپسین سفیر خاص [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} از [[ناحیه]] آن حضرت صادر شده<ref>  [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص ۵۱۶، ح ۴۴؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۹۵؛ قطب الدین راوندی، الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص ۱۱۲۸؛ طبرسی، الاحتجاج، ج ۲، ص ۴۷۸؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة، ج ۲، ص ۵۳۸؛ علی بن عبد الکریم نیلی نجفی، منتخب الانوار المضیئة، ص ۱۳۰، و ...این کثرت نقل، خود شاهدی بر اعتماد نقل‏کنندگان بر مضمون روایت است</ref>، چنین آمده است: "... به زودی از [[شیعیان]] من، کسانی خواهند آمد که [[ادعای مشاهده]] بکنند. [[آگاه]] باشید هرکس پیش از [[خروج سفیانی]] و [[صیحه آسمانی]] [[ادعای مشاهده]] کند، او دروغگوی افترا زننده است"<ref>  [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، ص ۵۱۶، ح ۴۴؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۹۵؛ قطب الدین راوندی، الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص ۱۱۲۸؛ طبرسی، الاحتجاج، ج ۲، ص ۴۷۸؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة، ج ۲، ص ۵۳۸؛ علی بن عبد الکریم نیلی نجفی، منتخب الانوار المضیئة، ص ۱۳۰، و ...این کثرت نقل، خود شاهدی بر اعتماد نقل‏کنندگان بر مضمون روایت است</ref>.  
*این‏جا مدعی، اعم از این است که به ادعای خویش [[اطمینان]] داشته باشد یا به [[دروغ]]، ادعایی را مطرح کند یا بپندارد [[حق]] است. البته برخی بزرگان، اشکالاتی به [[توقیع]] وارد ساخته، نوشته‌‏اند: "این خبر، ضعیف و غیر آن خبر، واحد است که جز ظنی از آن حاصل نشود و مورث جزم و [[یقین]] نباشد؛ پس قابلیت ندارد که معارضه کند با [[وجدان]] قطعی که از مجموع آن قصص و حکایات پیدا می‌‏شود. هرچند از هر یک آن‏ها پیدا نشود؛ بلکه از جمله‏‌ای از آن‏ها که دارا بود [[کرامات]] و خارق عاداتی را که ممکن نباشد صدور آن‏ها از غیر آن جناب؛ پس چگونه روا است اعراض از آن‏ها به جهت وجود خبر ضعیفی که ناقل آن "[[شیخ طوسی]]" عمل نکرده به آن، در همان کتاب<ref>  میرزا حسین طبرسی نوری، نجم الثاقب، ص ۴۸۴</ref>. که در محل خود به صورت مفصل پاسخ داده شده است.
*این‏جا مدعی، اعم از این است که به ادعای خویش [[اطمینان]] داشته باشد یا به [[دروغ]]، ادعایی را مطرح کند یا بپندارد [[حق]] است. البته برخی بزرگان، اشکالاتی به [[توقیع]] وارد ساخته، نوشته‌‏اند: "این خبر، ضعیف و غیر آن خبر، واحد است که جز ظنی از آن حاصل نشود و مورث جزم و [[یقین]] نباشد؛ پس قابلیت ندارد که معارضه کند با [[وجدان]] قطعی که از مجموع آن قصص و حکایات پیدا می‌‏شود. هرچند از هر یک آن‏ها پیدا نشود؛ بلکه از جمله‏‌ای از آن‏ها که دارا بود [[کرامات]] و خارق عاداتی را که ممکن نباشد صدور آن‏ها از غیر آن جناب؛ پس چگونه روا است اعراض از آن‏ها به جهت وجود خبر ضعیفی که ناقل آن "[[شیخ طوسی]]" عمل نکرده به آن، در همان کتاب<ref>  میرزا حسین طبرسی نوری، نجم الثاقب، ص ۴۸۴</ref>. که در محل خود به صورت مفصل پاسخ داده شده است.
*خلاصه آن‏که:
*خلاصه آن‏که:
۲۱۸٬۲۲۷

ویرایش