بحث:ویژگی‌های منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «==پاسخ اجمالی== ==انتظار؛ حرکت و حماسه== *یکی از عناوین مهم معرفتی در فرهنگ...» ایجاد کرد) |
|||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==[[ویژگی‌های منتظران]] واقعی از دیدگاه [[روایی]]== | ==[[ویژگی‌های منتظران]] واقعی از دیدگاه [[روایی]]== | ||
#[[منتظران واقعی]] کسانی هستند که آغاز و شروع تحقق [[عدالت کامل]] جهانی و دمیدن سپیدۀ [[فجر]] [[ظهور]] را در هر لحظه و ساعتی منتظراند<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹.</ref>. چنانکه [[امام سجاد]]{{ع}} میفرماید:<ref>{{متن حدیث|«إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلُونَ بِإِمَامَتِهِ الْمُنْتَظِرُونَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی ذِکْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَیْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِینَ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ (ص) بِالسَّیْفِ أُولَئِکَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِیعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَی دِینِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً وَ قَالَ{{ع}}انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنْ أَعْظَمِ الْفَرَجِ»}} مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲.</ref> «همانا کسانی که در [[زمان غیبت]] به سر می‌برند و به [[امامت حضرت مهدی]]{{ع}} [[ایمان]] دارند و [[انتظار]] ظهورش را می‌کشند، [[بهترین]] [[مردم]] تمام زمان‌ها هستند، زیرا خدای بلند مرتبه، چنان [[عقل]] و [[فهم]] و معرفتی به آنها عطا کرده که گویا [[امام زمان]] خود را مشاهده می‌کنند».<ref>ر.ک. ان‍ص‍اری، عبدالرحمن، در انتظار خورشید ولایت، ص۱۲۶.</ref> | #[[منتظران واقعی]] کسانی هستند که آغاز و شروع تحقق [[عدالت کامل]] جهانی و دمیدن سپیدۀ [[فجر]] [[ظهور]] را در هر لحظه و ساعتی منتظراند<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹.</ref>. چنانکه [[امام سجاد]]{{ع}} میفرماید:<ref>{{متن حدیث|«إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلُونَ بِإِمَامَتِهِ الْمُنْتَظِرُونَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی ذِکْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَیْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِینَ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ (ص) بِالسَّیْفِ أُولَئِکَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِیعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَی دِینِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً وَ قَالَ{{ع}}انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنْ أَعْظَمِ الْفَرَجِ»}} مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲.</ref> «همانا کسانی که در [[زمان غیبت]] به سر می‌برند و به [[امامت حضرت مهدی]]{{ع}} [[ایمان]] دارند و [[انتظار]] ظهورش را می‌کشند، [[بهترین]] [[مردم]] تمام زمان‌ها هستند، زیرا خدای بلند مرتبه، چنان [[عقل]] و [[فهم]] و معرفتی به آنها عطا کرده که گویا [[امام زمان]] خود را مشاهده می‌کنند».<ref>ر.ک. ان‍ص‍اری، عبدالرحمن، در انتظار خورشید ولایت، ص۱۲۶.</ref> | ||
#شخص [[منتظر]] در [[فراق]] [[محبوب]] خویش [[غمگین]] است، همانگونه که در [[دعای ندبه]] می‌خوانیم:<ref>«برای من دیدار مردم بدون دیدن تو گران است». قمی، عباس، منتهی الامال، ج ۲، ص ۱۵۲، تا ص ۸۷۲.</ref> «عَزِیزٌ عَلَیَّ أَنْ أَرَی الْخَلْقَ وَ لَا تُرَی»<ref>ر.ک. مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۱۳۷-۱۳۸.</ref> | #شخص [[منتظر]] در [[فراق]] [[محبوب]] خویش [[غمگین]] است، همانگونه که در [[دعای ندبه]] می‌خوانیم:<ref>«برای من دیدار مردم بدون دیدن تو گران است». قمی، عباس، منتهی الامال، ج ۲، ص ۱۵۲، تا ص ۸۷۲.</ref> {{متن حدیث|«عَزِیزٌ عَلَیَّ أَنْ أَرَی الْخَلْقَ وَ لَا تُرَی»}}<ref>ر.ک. مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۱۳۷-۱۳۸.</ref> | ||
#[[تولی]] و [[تبری]]: یکی از ویژگی‌های برجسته در [[تشیع]] و [[انتظار]] [[شیعه]]، [[مقید]] بودن به [[مکتب]] و خط [[مکتب]] است. در مکتبی که با [[خون]] سرخ [[شهیدان]] [[استوار]] گشته است، [[دوست]] داشتن [[امامان]] ([[تولی]]) و دوری جستن از [[دشمنان]] آنان ([[تبری]])، چیزی جُز متابعت عاشقانه از [[حق]] و [[رهبر]] [[حق]] و [[مخالفت]] خصمانه با ناحق و [[رهبر]] ناحق نیست<ref>ر.ک. حکیمی، مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵. فصل نخست (مفهوم انتظار)، سخن پیامبر اکرم(ص).</ref>. | #[[تولی]] و [[تبری]]: یکی از ویژگی‌های برجسته در [[تشیع]] و [[انتظار]] [[شیعه]]، [[مقید]] بودن به [[مکتب]] و خط [[مکتب]] است. در مکتبی که با [[خون]] سرخ [[شهیدان]] [[استوار]] گشته است، [[دوست]] داشتن [[امامان]] ([[تولی]]) و دوری جستن از [[دشمنان]] آنان ([[تبری]])، چیزی جُز متابعت عاشقانه از [[حق]] و [[رهبر]] [[حق]] و [[مخالفت]] خصمانه با ناحق و [[رهبر]] ناحق نیست<ref>ر.ک. حکیمی، مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵. فصل نخست (مفهوم انتظار)، سخن پیامبر اکرم(ص).</ref>. | ||
#[[قدرت جسمانی]] و [[آمادگی نظامی]] نیز از محورهای قابل توجه در بحث [[انتظار]] است. انسانی که [[منتظر]] قیامی خونین و انقلابی بزرگ است، باید همیشه [[آمادگی نظامی]] داشته باشد تا در آن هنگام که نخستین درخشش [[حق]] آغاز شد به صف [[یاران]] [[حق]] بپیوندد<ref>ر.ک. حکیمی، مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} میفرماید: «باید هر یک از شما برای [[خروج قائم]] اسلحه تهیه کند، هر چند یک نیزه. چون وقتی [[خداوند]] ببیند کسی به [[نیت]] [[یاری]] [[مهدی]] اسلحه تهیه کرده است، [[امید]] است [[عمر]] او را دراز کند تا [[ظهور]] را [[درک]] نماید و از [[یاوران مهدی]] باشد [یا برای این [[آمادگی]]، به [[ثواب]] [[درک]] [[ظهور]] [[یاوران]] برسد]».<ref>ر.ک. حکیمی، مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵.</ref> | #[[قدرت جسمانی]] و [[آمادگی نظامی]] نیز از محورهای قابل توجه در بحث [[انتظار]] است. انسانی که [[منتظر]] قیامی خونین و انقلابی بزرگ است، باید همیشه [[آمادگی نظامی]] داشته باشد تا در آن هنگام که نخستین درخشش [[حق]] آغاز شد به صف [[یاران]] [[حق]] بپیوندد<ref>ر.ک. حکیمی، مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} میفرماید: «باید هر یک از شما برای [[خروج قائم]] اسلحه تهیه کند، هر چند یک نیزه. چون وقتی [[خداوند]] ببیند کسی به [[نیت]] [[یاری]] [[مهدی]] اسلحه تهیه کرده است، [[امید]] است [[عمر]] او را دراز کند تا [[ظهور]] را [[درک]] نماید و از [[یاوران مهدی]] باشد [یا برای این [[آمادگی]]، به [[ثواب]] [[درک]] [[ظهور]] [[یاوران]] برسد]».<ref>ر.ک. حکیمی، مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵.</ref> | ||
==[[ویژگی‌های منتظران]] واقعی در بررسی اقوال و آثار [[علما]]== | ==[[ویژگی‌های منتظران]] واقعی در بررسی اقوال و آثار [[علما]]== | ||
*هیچ فردی به حد مطلوب از [[انتظار]] نمیرسد، مگر اینکه دارای سه ویژگی همراه با هم باشد، که عبارتند از: عناصر [[عقیدتی]] و روحی و [[رفتاری]]،<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹.</ref> | *هیچ فردی به حد مطلوب از [[انتظار]] نمیرسد، مگر اینکه دارای سه ویژگی همراه با هم باشد، که عبارتند از: عناصر [[عقیدتی]] و روحی و [[رفتاری]]،<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹.</ref> | ||
نسخهٔ ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۲۱:۱۱
پاسخ اجمالی
انتظار؛ حرکت و حماسه
- یکی از عناوین مهم معرفتی در فرهنگ دینی، مسألۀ انتظار است؛ همانطور که در روایات از قول پیامبر اکرم(ص) آمده است: ««اَفْضَلُ جِهَادِ أُمتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ»»[۱] و مقصود از آن انتظاری است که انسان را به حرکت و حماسه در راه خدا وادار می‌کند[۲]. امام مهدی(ع) سفیر الهی برای نجات جامعۀ بشری است. ارمغان ظهورش، عدالت گستری در همۀ شئون زندگی فردی و اجتماعی، ایجاد حیات خردمندانه، هدایت انسان به مسیر فطرت پاک خدایی و رها شدن از زنجیرهای بندگی غیر خداست. منتظر واقعی نیز باید در جهت تحقق اهداف و آرمان‌های او حرکت کند[۳] و بر این اساس دارای ویژگی هایی است که می‌‌توان آنها را در دو بخش روایی و اقوال و آثار علما بررسی کرد.
ویژگی‌های منتظران واقعی از دیدگاه روایی
- منتظران واقعی کسانی هستند که آغاز و شروع تحقق عدالت کامل جهانی و دمیدن سپیدۀ فجر ظهور را در هر لحظه و ساعتی منتظراند[۴]. چنانکه امام سجاد(ع) میفرماید:[۵] «همانا کسانی که در زمان غیبت به سر می‌برند و به امامت حضرت مهدی(ع) ایمان دارند و انتظار ظهورش را می‌کشند، بهترین مردم تمام زمان‌ها هستند، زیرا خدای بلند مرتبه، چنان عقل و فهم و معرفتی به آنها عطا کرده که گویا امام زمان خود را مشاهده می‌کنند».[۶]
- شخص منتظر در فراق محبوب خویش غمگین است، همانگونه که در دعای ندبه می‌خوانیم:[۷] ««عَزِیزٌ عَلَیَّ أَنْ أَرَی الْخَلْقَ وَ لَا تُرَی»»[۸]
- تولی و تبری: یکی از ویژگی‌های برجسته در تشیع و انتظار شیعه، مقید بودن به مکتب و خط مکتب است. در مکتبی که با خون سرخ شهیدان استوار گشته است، دوست داشتن امامان (تولی) و دوری جستن از دشمنان آنان (تبری)، چیزی جُز متابعت عاشقانه از حق و رهبر حق و مخالفت خصمانه با ناحق و رهبر ناحق نیست[۹].
- قدرت جسمانی و آمادگی نظامی نیز از محورهای قابل توجه در بحث انتظار است. انسانی که منتظر قیامی خونین و انقلابی بزرگ است، باید همیشه آمادگی نظامی داشته باشد تا در آن هنگام که نخستین درخشش حق آغاز شد به صف یاران حق بپیوندد[۱۰]. امام صادق(ع) میفرماید: «باید هر یک از شما برای خروج قائم اسلحه تهیه کند، هر چند یک نیزه. چون وقتی خداوند ببیند کسی به نیت یاری مهدی اسلحه تهیه کرده است، امید است عمر او را دراز کند تا ظهور را درک نماید و از یاوران مهدی باشد [یا برای این آمادگی، به ثواب درک ظهور یاوران برسد]».[۱۱]
ویژگی‌های منتظران واقعی در بررسی اقوال و آثار علما
- هیچ فردی به حد مطلوب از انتظار نمیرسد، مگر اینکه دارای سه ویژگی همراه با هم باشد، که عبارتند از: عناصر عقیدتی و روحی و رفتاری،[۱۲]
- جنبۀ عقیدتی:
- جنبه روحی و نفسانی انتظار: استعداد و آمادگی کامل برای تحقق یافتن و پیاده شدن عدالت کامل را در خود پرورش می‌‌دهند[۱۵].
- جنبۀ رفتاری و عملی انتظار:
- اگر کسی بخواهد نمونۀ یک منتظر راستین باشد، باید پیوسته خود را پایبند احکام الهی نموده و دستورات خداوند را بر دیگر علاقههای فردی و کارها و گفتارهای شخصی ترجیح دهد[۱۶].
- علاوه بر آنکه آماده روز ظهور میشود، خود را در محضر آن حضرت دیده و در حضور او مسئولیت دارد[۱۷].
- در برابر نابسامانی‌های اجتماعی ایستادگی می‌کنند و به امر معروف و نهی از منکر به عنوان یک فریضۀ مهم الهی که تحقق سایر دستورات خدا به آن بستگی دارد، می‌نگرند[۱۸].
- دو جنبۀ امر به معروف و نهی از منکر، اگر در عمق جان انسان رسوخ کند، منشأ دو رشته اعمال خواهد شد: خودسازی و تزکیه نفس و ایجاد آمادگی جسمی و روحی جهت تحقق آن تحول بزرگ و فراگیر از یکسو و مبارزه با عوامل فساد و ظلم و گناه و آلودگی از سوی دیگر[۱۹].
معیارهای فردی و اجتماعی منتظران
- در تقسیمی دیگر می‌‌توان ویژگی‌های منتظران واقعی را در دو بخش معیارهای فردی و اجتماعی بررسی کرد:
- معیارهای فردی:
- منتظر در همه حال متوجه خداوند متعال است و این معیارِ توحیدیِ انتظار است که در درون و اندیشۀ انسان منتظر نفوذ کرده است[۲۰].
- معیار دیگر انتظار، معیار نبوتیِ آن و توجه به پیامبران و مکتب آنان است. انسان منتظر همیشه چشم به قیام و ظهور پیشوایی دوخته است که دارای صفات پیامبران است و در ژرف‌نگری، استواری، نستوهی، خستگی‌ناپذیری، هدف‌گرایی، دین‌باوری، انسان‌دوستی، ایثار و فداکاری چون آنان است[۲۱].
- محور مهم دیگر انتظار، توجه به کتاب خداوند، قرآن است. زیرا که مهدی(ع) دانا به اسرار و رموز قرآن و زنده کنندۀ همۀ احکام و برنامه‌های آن است و انسانی که منتظر ظهور او هست، منتظر روزی است که احکام قرآن جهانگیر شود[۲۲].
- محور دیگر انتظار، بُعد عدل و دادگری است. انسانی که چشم به راه مهدی(ع) است، منتظر ظهور عدل، عدلی فراگیر و جهانی است. نتیجۀ اصولی و بنیادیِ این اندیشه، رویکرد جدی به اصول عدالت اجتماعی است برای زمینه‌سازی عدالت مطلقِ مهدوی[۲۳].
- معیارهای اجتماعی:
- از ویژگی‌های انسان منتظر، گرایش اصولی به دینداری و دین‌باوری است؛ حل همۀ مشکلات را از دین می‌جوید و راه و روش زیست فردی و خانوادگی و گروهی را از مرام و مکتب خود می‌طلبد[۲۴].
- انسانِ منتظر به حاکمیت اصل دین و اجرای یکایک تعالیم آن نیز چشم دوخته است، دوست دارد هر چه اسلامی است تحقق یابد و هر چه غیر اسلامی است زوال پذیرد و نابود گردد[۲۵].
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ «بالاترین جهاد امت من، انتظار فرج است». تحف العقول، حرانی، ابن شعبه، ص۳۳؛ بحارالأنوار، مجلسی، محمد باقر، ج۵۱، ص۱۵۶.
- ↑ ر.ک. فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۵۱ ـ ۱۶۰.
- ↑ ر.ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۹۸.
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹.
- ↑ ««إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلُونَ بِإِمَامَتِهِ الْمُنْتَظِرُونَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی ذِکْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَیْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِینَ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ (ص) بِالسَّیْفِ أُولَئِکَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِیعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَی دِینِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً وَ قَالَ(ع)انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنْ أَعْظَمِ الْفَرَجِ»» مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲.
- ↑ ر.ک. ان‍ص‍اری، عبدالرحمن، در انتظار خورشید ولایت، ص۱۲۶.
- ↑ «برای من دیدار مردم بدون دیدن تو گران است». قمی، عباس، منتهی الامال، ج ۲، ص ۱۵۲، تا ص ۸۷۲.
- ↑ ر.ک. مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۱۳۷-۱۳۸.
- ↑ ر.ک. حکیمی، مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵. فصل نخست (مفهوم انتظار)، سخن پیامبر اکرم(ص).
- ↑ ر.ک. حکیمی، مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵.
- ↑ ر.ک. حکیمی، مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵.
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹.
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹.
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹.
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹.
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹.
- ↑ ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۳۵۶-۳۵۹.
- ↑ ر.ک. ان‍ص‍اری، عبدالرحمن، در انتظار خورشید ولایت، ص۱۲۶؛ مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۱۳۷-۱۳۸؛ حکیمی، مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۹۸.
- ↑ ر.ک. ان‍ص‍اری، عبدالرحمن، در انتظار خورشید ولایت، ص۱۲۶؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۹۸.
- ↑ ر.ک. حکیمی، مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵.
- ↑ ر.ک. حکیمی، مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵.
- ↑ ر.ک. حکیمی، مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵.
- ↑ ر.ک. حکیمی، مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵.
- ↑ ر.ک. حکیمی، مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵.
- ↑ ر.ک. حکیمی، مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۳۵.