عبرت در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۹:۳۵

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث عبرت است. "عبرت" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل عبرت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

چند روایت درباره تاریخ و عبرت‌‌پذیری از گذشتگان

« فَاتَّعِظُوا عِبَادَ اللَّهِ بِالْعِبَرِ النَّوَافِعِ وَ اعْتَبِرُوا بِالْآيِ^[۱] السَّوَاطِعِ»^[۲]؛
« فَاعْتَبِرُوا بِنُزُولِكُمْ مَنَازِلَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ»^[۳]؛
« قَالَ الصَّادِقُ(ع): اعْتَبِرُوا بِمَا مَضَى مِنَ الدُّنْيَا هَلْ بَقِيَ عَلَى أَحَدٍ أَوْ هَلْ فِيهَا بَاقٍ مِنَ الشَّرِيفِ وَ الْوَضِيعِ وَ الْغَنِيِّ وَ الْفَقِيرِ وَ الْوَلِيِّ وَ الْعَدُوِّ؟ فَكَذَلِكَ مَا لَمْ يَأْتِ مِنْهَا بِمَا مَضَى أَشْبَهُ مِنَ الْمَاءِ بِالْمَاءِ»^[۴]؛
« عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ(ع): كُلُّ نَظَرٍ لَيْسَ فِيهِ اعْتِبَارٌ فَهُوَ سَهْوٌ»^[۵]؛
« عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع) قَالَ: كَانَ أَكْثَرُ عِبَادَةِ أَبِي ذَرٍّ رَحْمَةُ اللَّهِ عَلَيْهِ التَّفَكُّرَ وَ الِاعْتِبَارَ»^[۶]؛
« مَا أَكْثَرَ الْعِبَرَ وَ أَقَلَّ الِاعْتِبَارَ»^[۷]؛
« إِنَّمَا يَنْظُرُ الْمُؤْمِنُ إِلَى الدُّنْيَا بِعَيْنِ الِاعْتِبَارِ»^[۸]؛
« أَنَا بِالْأَمْسِ صَاحِبُكُمْ وَ أَنَا الْيَوْمَ عِبْرَةٌ لَكُمْ وَ غَداً مُفَارِقُكُمْ»^[۹]؛
« فَاعْتَبِرُوا بِمَا كَانَ مِنْ فِعْلِ اللَّهِ بِإِبْلِيسَ إِذْ أَحْبَطَ عَمَلَهُ الطَّوِيلَ»^[۱۰]؛
« دَخَلَ ابْنِ السِّمَاكِ عَلَى الرَّشِيدِ فَقَالَ لَهُ عِظْنِي ثُمَّ دَعَا بِمَاءٍ لْيَشْرَبْهُ فَقَالَ لَهُ نَاشَدْتُكَ اللَّهِ لَوْ مَنَعَكَ اللَّهُ مَنْ شَرِبَهُ مَا كُنْتَ فَاعِلًا قَالَ كُنْتُ أفتديه بِنِصْفِ مِلْكِي قَالَ فَاشْرَبْهُ فَلَمَّا شَرِبَ قَالَ نَاشَدْتُكَ اللَّهِ لَوْ مَنَعَكَ اللَّهُ مِنْ خُرُوجِهِ مَا كُنْتَ فَاعِلًا قَالَ كُنْتُ أفتديه بِنِصْفِ مِلْكِي قَالَ إِنَّ مَلَكاً يفتدى بِهِ شَرْبَةِ مَاءٍ لَخَلِيقُ أَلَّا يُنَافِسُ عَلَيْهِ‏»^[۱۱]^[۱۲].

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی ج۱

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ الآی: جمع آیة، دلیل روشن و آشکار.
↑ "ای بندگان خدا! موعظه پذیرید از عبرت‌های نافع، و عبرت گیرید از نشانه‌های روشن حق"؛ نهج البلاغة، چاپ عبده، خطبه ۸۳.
↑ عبرت پذیرید از اینکه در منازل آنانکه پیش از شما بوده‌اند وارد شده‌اید"؛ نهج البلاغة، چاپ صبحی صالح ، خطبه ۱۱۷.
↑ امام صادق(ع) فرمودند: "از آنچه که از دنیا گذشته است عبرت گیرید که آیا برای کسی باقی مانده است؟ آیا در دنیا از گذشتگان انسانی برتریا فروتر و ثروتمند و یا فقیر و دوست و یا دشمن باقی مانده است؟ دنیای پس از این نیز همین گونه است، شباهت آن به دنیای گذشته از شباهت آب به آب بیشتر است!"؛ بحار الأنوار، ج ۷۱، ص ۳۲۵.
↑ امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: "هر نظری که مایه عبرت گیری آدمی نشود، از روی سهو و بی‌توجّهی بوده است"؛ بحار الأنوار، ج ۷۱، ص ۱۷۵.
↑ امام صادق(ع) فرمودند: "بیشتر عبادت ابوذر آن بود که به تفکر و عبرت پذیری بپردازد"؛ بحار الأنوار، ج ۷۱ ص ۳۲۳.
↑ عبرت‌ها چه بسیار و عبرت‌پذیران چه اندکند!"؛ نهج البلاغه، حکمت ۲۹۷.
↑ "مؤمن به دنیا به نظر عبرت پذیری نگاه می‌‌کند"؛ نهج البلاغه، حکمت ۳۶۷.
↑ "من دیروز همراه شما، و امروز مایه عبرت شما، و فردا جداشونده از شما خواهم بود"؛ نهج البلاغة، چاپ صبحی صالح، خطبة ۱۴۹.
↑ "عبرت گیرید از آنچه خداوند با ابلیس انجام داد، وقتی که عمل طولانی مدّت او را باطل فرمود"؛ نهج البلاغة، چاپ صبحی صالح، خطبه ۱۹۲.
↑ "ابن سمّاک بر رشید وارد شد. رشید از او درخواست نمود که مرا وعظ کن و در همان حال آبی برای نوشیدن خواست. ابن سمّاک نیز بدو گفت: تو را به خدا قسم می‌دهم! اگر خداوند تو را از نوشیدن این آب محروم سازد چه می‌کنی؟ گفت: نیمی از مُلک خود را می‌دهم تا بتوانم آب بنوشم!، ابن سمّاک گفت: بنوش. پس چون رشید آب را نوشید بدو گفت: تو را به خدا قسم می‌دهم! اگر خداوند مانع از خارج شدن این آب از بدن تو شود چه می‌کنی؟ گفت: نیمی دیگر از مُلکم را می‌دهم تا بتوانم آن را از بدن خود خارج سازم!، ابن سمّاک گفت: مُلک و پادشاهی‌ای که به یک آب خوردن می‌‌ارزد، شایسته است مورد افتخار قرار نگیرد و کسی از آن لذّت نبرد!"؛ شرح نهج البلاغة، ابن أبی الحدید، ج ۲، ص ۱۰۰.
↑ مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۱، ص ۲۲۸-۲۳۰.

[1] الآی: جمع آیة، دلیل روشن و آشکار.

[2] "ای بندگان خدا! موعظه پذیرید از عبرت‌های نافع، و عبرت گیرید از نشانه‌های روشن حق"؛ نهج البلاغة، چاپ عبده، خطبه ۸۳.

[3] عبرت پذیرید از اینکه در منازل آنانکه پیش از شما بوده‌اند وارد شده‌اید"؛ نهج البلاغة، چاپ صبحی صالح ، خطبه ۱۱۷.

[4] امام صادق(ع) فرمودند: "از آنچه که از دنیا گذشته است عبرت گیرید که آیا برای کسی باقی مانده است؟ آیا در دنیا از گذشتگان انسانی برتریا فروتر و ثروتمند و یا فقیر و دوست و یا دشمن باقی مانده است؟ دنیای پس از این نیز همین گونه است، شباهت آن به دنیای گذشته از شباهت آب به آب بیشتر است!"؛ بحار الأنوار، ج ۷۱، ص ۳۲۵.

[5] امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: "هر نظری که مایه عبرت گیری آدمی نشود، از روی سهو و بی‌توجّهی بوده است"؛ بحار الأنوار، ج ۷۱، ص ۱۷۵.

[6] امام صادق(ع) فرمودند: "بیشتر عبادت ابوذر آن بود که به تفکر و عبرت پذیری بپردازد"؛ بحار الأنوار، ج ۷۱ ص ۳۲۳.

[7] عبرت‌ها چه بسیار و عبرت‌پذیران چه اندکند!"؛ نهج البلاغه، حکمت ۲۹۷.

[8] "مؤمن به دنیا به نظر عبرت پذیری نگاه می‌‌کند"؛ نهج البلاغه، حکمت ۳۶۷.

[9] "من دیروز همراه شما، و امروز مایه عبرت شما، و فردا جداشونده از شما خواهم بود"؛ نهج البلاغة، چاپ صبحی صالح، خطبة ۱۴۹.

[10] "عبرت گیرید از آنچه خداوند با ابلیس انجام داد، وقتی که عمل طولانی مدّت او را باطل فرمود"؛ نهج البلاغة، چاپ صبحی صالح، خطبه ۱۹۲.

[11] "ابن سمّاک بر رشید وارد شد. رشید از او درخواست نمود که مرا وعظ کن و در همان حال آبی برای نوشیدن خواست. ابن سمّاک نیز بدو گفت: تو را به خدا قسم می‌دهم! اگر خداوند تو را از نوشیدن این آب محروم سازد چه می‌کنی؟ گفت: نیمی از مُلک خود را می‌دهم تا بتوانم آب بنوشم!، ابن سمّاک گفت: بنوش. پس چون رشید آب را نوشید بدو گفت: تو را به خدا قسم می‌دهم! اگر خداوند مانع از خارج شدن این آب از بدن تو شود چه می‌کنی؟ گفت: نیمی دیگر از مُلکم را می‌دهم تا بتوانم آن را از بدن خود خارج سازم!، ابن سمّاک گفت: مُلک و پادشاهی‌ای که به یک آب خوردن می‌‌ارزد، شایسته است مورد افتخار قرار نگیرد و کسی از آن لذّت نبرد!"؛ شرح نهج البلاغة، ابن أبی الحدید، ج ۲، ص ۱۰۰.

[12] مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۱، ص ۲۲۸-۲۳۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

@@ خط ۱۹: / خط ۱۹: @@
 #{{متن حدیث| أَنَا بِالْأَمْسِ صَاحِبُكُمْ وَ أَنَا الْيَوْمَ عِبْرَةٌ لَكُمْ وَ غَداً مُفَارِقُكُمْ}}<ref> "من دیروز همراه شما، و امروز مایه [[عبرت]] شما، و فردا جداشونده از شما خواهم بود"؛ نهج البلاغة، چاپ صبحی صالح، خطبة ۱۴۹.</ref>؛
 #{{متن حدیث| فَاعْتَبِرُوا بِمَا كَانَ مِنْ فِعْلِ اللَّهِ بِإِبْلِيسَ إِذْ أَحْبَطَ عَمَلَهُ الطَّوِيلَ}}<ref> "[[عبرت]] گیرید از آنچه [[خداوند]] با [[ابلیس]] انجام داد، وقتی که عمل طولانی مدّت او را [[باطل]] فرمود"؛ نهج البلاغة، چاپ صبحی صالح، خطبه ۱۹۲.</ref>؛
- [۱۶] {{متن حدیث| دَخَلَ ابْنِ السِّمَاكِ عَلَى الرَّشِيدِ فَقَالَ لَهُ عِظْنِي ثُمَّ دَعَا بِمَاءٍ لْيَشْرَبْهُ فَقَالَ لَهُ نَاشَدْتُكَ اللَّهِ لَوْ مَنَعَكَ اللَّهُ مَنْ شَرِبَهُ مَا كُنْتَ فَاعِلًا قَالَ كُنْتُ أفتديه بِنِصْفِ مِلْكِي قَالَ فَاشْرَبْهُ فَلَمَّا شَرِبَ قَالَ نَاشَدْتُكَ اللَّهِ لَوْ مَنَعَكَ اللَّهُ مِنْ خُرُوجِهِ مَا كُنْتَ فَاعِلًا قَالَ كُنْتُ أفتديه بِنِصْفِ مِلْكِي قَالَ إِنَّ مَلَكاً يفتدى بِهِ شَرْبَةِ مَاءٍ لَخَلِيقُ أَلَّا يُنَافِسُ عَلَيْهِ‏}}<ref>"ابن سمّاک بر [[رشید]] وارد شد. [[رشید]] از او درخواست نمود که مرا وعظ کن و در همان حال آبی برای نوشیدن خواست. ابن سمّاک نیز بدو گفت: تو را به [[خدا]] قسم می‌دهم! اگر [[خداوند]] تو را از نوشیدن این [[آب]] [[محروم]] سازد چه می‌کنی؟ گفت: نیمی از مُلک خود را می‌دهم تا بتوانم [[آب]] بنوشم!، ابن سمّاک گفت: بنوش. پس چون [[رشید]] [[آب]] را نوشید بدو گفت: تو را به [[خدا]] قسم می‌دهم! اگر [[خداوند]] [[مانع]] از خارج شدن این [[آب]] از [[بدن]] تو شود چه می‌کنی؟ گفت: نیمی دیگر از مُلکم را می‌دهم تا بتوانم آن را از [[بدن]] خود خارج سازم!، ابن سمّاک گفت: مُلک و پادشاهی‌ای که به یک [[آب]] خوردن می‌‌ارزد، [[شایسته]] است مورد افتخار قرار نگیرد و کسی از آن لذّت [[نبرد]]!"؛ شرح نهج البلاغة، ابن أبی الحدید، ج ۲، ص ۱۰۰.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۲۲۸-۲۳۰.</ref>.
+#{{متن حدیث| دَخَلَ ابْنِ السِّمَاكِ عَلَى الرَّشِيدِ فَقَالَ لَهُ عِظْنِي ثُمَّ دَعَا بِمَاءٍ لْيَشْرَبْهُ فَقَالَ لَهُ نَاشَدْتُكَ اللَّهِ لَوْ مَنَعَكَ اللَّهُ مَنْ شَرِبَهُ مَا كُنْتَ فَاعِلًا قَالَ كُنْتُ أفتديه بِنِصْفِ مِلْكِي قَالَ فَاشْرَبْهُ فَلَمَّا شَرِبَ قَالَ نَاشَدْتُكَ اللَّهِ لَوْ مَنَعَكَ اللَّهُ مِنْ خُرُوجِهِ مَا كُنْتَ فَاعِلًا قَالَ كُنْتُ أفتديه بِنِصْفِ مِلْكِي قَالَ إِنَّ مَلَكاً يفتدى بِهِ شَرْبَةِ مَاءٍ لَخَلِيقُ أَلَّا يُنَافِسُ عَلَيْهِ‏}}<ref>"ابن سمّاک بر [[رشید]] وارد شد. [[رشید]] از او درخواست نمود که مرا وعظ کن و در همان حال آبی برای نوشیدن خواست. ابن سمّاک نیز بدو گفت: تو را به [[خدا]] قسم می‌دهم! اگر [[خداوند]] تو را از نوشیدن این [[آب]] [[محروم]] سازد چه می‌کنی؟ گفت: نیمی از مُلک خود را می‌دهم تا بتوانم [[آب]] بنوشم!، ابن سمّاک گفت: بنوش. پس چون [[رشید]] [[آب]] را نوشید بدو گفت: تو را به [[خدا]] قسم می‌دهم! اگر [[خداوند]] [[مانع]] از خارج شدن این [[آب]] از [[بدن]] تو شود چه می‌کنی؟ گفت: نیمی دیگر از مُلکم را می‌دهم تا بتوانم آن را از [[بدن]] خود خارج سازم!، ابن سمّاک گفت: مُلک و پادشاهی‌ای که به یک [[آب]] خوردن می‌‌ارزد، [[شایسته]] است مورد افتخار قرار نگیرد و کسی از آن لذّت [[نبرد]]!"؛ شرح نهج البلاغة، ابن أبی الحدید، ج ۲، ص ۱۰۰.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۲۲۸-۲۳۰.</ref>.
 == پرسش‌های وابسته ==