جایگاه امام علی در نشر علوم دین در مراکز علمی جامعه اسلامی قرن اول (مقاله)

جایگاه امام علی(ع) در نشر علوم دین
در مراکز علمی جامعه اسلامی قرن اول
رتبه علمی	علمی پژوهشی
زبان	فارسی
نویسندگان	سید عبدالحمید ابطحی، محمد فرید انصاری و حسن طارمی‌ راد
موضوع	علم امام
مذهب	شیعه
منتشر شده در	فصلنامه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی
وابسته به	نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها
محل نشر	قم، ایران
تاریخ نشر	بهار ۱۳۹۲
شماره	۱۰
ناشر الکترونیک	پایگاه مجلات تخصصی نور

جایگاه امام علی(ع) در نشر علوم دین در مراکز علمی جامعه اسلامی قرن اول عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی نقش امام علی(ع) در انتشار علم و سنت نبوی در سده اول می‌پردازد. این مقالهٔ ۲۲ صفحه‌ای به قلم سید عبدالحمید ابطحی، محمد فرید انصاری و حسن طارمی‌ راد نگاشته شده و در فصلنامه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی (شماره ۱۰، بهار ۱۳۹۲) منتشر گشته است.

چکیده مقاله

• نویسندگان در ابتدای چکیده مقاله می‌نویسند: «یکی از رویکردهایی که در مورد نقش امام علی(ع) در انتشار علم و سنت نبوی می‌توان در نظر گرفت این است که اساساً رشد علمی در بلاد اسلامی در سده اول چگونه صورت گرفت و انتقال علم به این بلاد و امصار با چه فرایند و مکانیسمی تحقق یافته است؟ چه کسانی در این انتقال علوم مؤثر بوده‌اند و ایشان در علم خود با علی(ع) چه ارتباطی داشته‌اند؟».
• آن‌ها در ادامه می‌نویسند: «ادعا این است که سوق دادن مسلمانان به سمت توجه جدی به علم و دانش نه فقط علم دین) و شکل‌گیری این روند در جامعه تازه تشکیل‌ یافته اسلامی در این دوره در بلاد به علی(ع) منسوب است. برای اثبات این موضوع علاوه بر اقدامات مستقیم آن حضرت در کوفه و یمن، به نقش برخی شاگردان مستقیم ایشان مانند ابن‌ عباس و ابن‌ مسعود و حسن بصری در مناطقی مانند مکه و بصره و کوفه توجه و روشن شده که پایه‌گذاری دانش در این سرزمین‌ها در سده اول به‌ واسطه فعالیت علمی ایشان بوده است».

فهرست مقاله

• چکیده؛
• طرح مسئله؛
• انتشار علم در کوفه؛
• نقش علمی ابن‌ مسعود در کوفه؛
• نقش مستقیم علمی امام علی(ع) در کوفه پس از خلافت؛
• انتشار علم در بصره؛
• بهره علمی ابن‌ عباس از علی(ع)؛
• تأثیرگذاری علمی ابن‌ عباس در بصره؛
• حسن بصری و نقش علمی وی در بصره؛
• انتشار علم در مکه؛
• نقش علمی ابن‌ عباس در مکه؛
• انتشار مستقیم علم در یمن توسط علی(ع)؛
• نتیجه؛
• پی‌نوشت.

درباره پدیدآورندگان

• 

  حسن طارمی‌ راد (پدیدآورنده)

• 

  محمد فرید انصاری (پدیدآورنده)

• 

  سید عبدالحمید ابطحی (پدیدآورنده)

• آقای دکتر سید عبدالحمید ابطحی (متولد ۱۳۴۵ ش، تهران)، تحصیلات حوزوی خود را در سطوح عالی پیگیری کرد. وی رشته فلسفه دین را در مقطع دکتری به اتمام رساند. آموزش و مشاوره فارغ‌التحصیلان و همکاری در راه‌اندازی بنیاد جعفری و بنیاد امامت در قم از جمله فعالیت‌های وی است. او تا کنون چندین مقاله به رشته تحریر درآورده است. «فرایند آگاهی شیعیان از علم غیب امامان»، «چالش بنی‌الحسن با انگاره علم ائمه (ع) در نیمه اول قرن دوم»، «تقابل عالمان زیدی كوفه در نیمه اول قرن دوم با باور به امامت الهی اهل بیت (ع)»، «جستاری در پایان‌نامه‌های امامت‌پژوهان غربی»، «عقلانیت معرفت از دیدگاه علم شناسی پوپر»، «‌واقع‌گرایی‌ غیر جزمی‌ در فلسفة‌ انتقادی‌ پوپر» و «پدیدارشناسی تاریخی باور شیعیان به علم امام در سده اول هجری» برخی از این آثار است.
• حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد فرید انصاری (متولد ۱۳۵۱ ش، تهران)، دارای مدرک دکتری کلام امامیه از دانشگاه قرآن و حدیث قم، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: حسین وحید خراسانی، محمد حسین احمدی شاهرودی پیگیری کرد. معاونت پژوهشی و قائم مقامی بنیاد فرهنگی امامت، جانشینی سردبیر فصلنامه علمی پژوهشی امامت‌پژوهی، تدریس در حوزه‌های علمیه و مدرّسی دانشگاه و تدریس کارگاه‌های مختلف نقد فِرق انحرافی از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس در حوزه‏‌های علمیه، به تألیف کتاب و مقاله نیز پرداخته است. «جریان‌شناسی سلفیه معاصر بر اساس نظریه بحران‌محور»، «بررسی تطور اندیشه امامت از مدرسه حله تا مدرسه اصفهان»، «مناقب الشیخین فی التفسیر و الحدیث، عرض و نقد»، «درس‌هایی در نقد وهابیت» «بررسی اندیشه‌های امامتی علامه وحید بهبهانی» و «نقش حضرت علی در توسعه علم در سده نخستین» و «بررسی تأثیر رویکرد جامعه‌شناسی دین در باورهای مذهبی» برخی از این آثار است.
• حجت‌الاسلام‌ والمسلمین حسن طارمی‌ راد (متولد ۱۳۴۴ش)، پس از تحصیل در رشته مهندسی مکانیک دانشکده فنی دانشگاه تهران، به تحصیل در حوزه علمیه قم روی آورد. مدیر علمی دانشنامه جهان اسلام، مدیر گروه تاریخ علم، سردبیر مجله کتاب ماه دین از جمله فعالیت‌های وی است.او تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «ذیلی بر مقاله مسئله آموز صد مدرس»، «صدوق و مفید در بحارالأنوار مجلسی» و «نشر کتاب‌های مرجع در ایران» برخی از این آثار است.

دریافت متن مقاله

• دریافت متن PDF مقاله از پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی
• دریافت متن PDF مقاله از وبگاه بنیاد فرهنگی امامت
• دریافت متن PDF مقاله از پرتال جامع علوم انسانی
• دریافت متن PDF مقاله از وبگاه خبرگزاری ادیان
• دریافت متن PDF مقاله از وبگاه دانشگاه معارف اسلامی
• بخش اول متن دیجیتال مقاله در وبگاه خبرگزاری فارس
• بخش دوم متن دیجیتال مقاله در وبگاه خبرگزاری فارس

پیوند به بیرون

• وبگاه فرهنگ علوی