احادیث سیزده امام چگونه قابل توجیه است؟ (پرسش)

احادیث سیزده امام چگونه قابل توجیه است؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل اصلی	مهدویت

احادیث سیزده امام چگونه قابل توجیه است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

علی اصغر رضوانی

آقای علی اصغر رضوانی، در کتاب «موعودشناسی و پاسخ به شبهات» در این‌باره گفته است:

«ظاهر برخی از روایات اشاره به آمدن سیزده خلیفه بعد از رسول خدا(ص) دارد، در توجیه این روایات می‌گوییم:

1. هیچ یک از علمای شیعه چنین ادعایی نکرده که امامان بعد از پیامبر (ص) سیزده نفرند، جز هبه اللَّه بن احمد مفید عمری که نجاشی درباره او نقل می‌کند: او هم صحبت و هم مجلس با ابوالحسین بن ابی شیبه علوی زیدی بوده و برای او کتابی تألیف کرده است. او امامان را سیزده نفر شمرده و زید بن علی بن حسین را به جهت خوشایندی ابن ابی شیبه زیدی جزء امامان به شمار آورده است.
2. روایاتی که برخی از کج فهم ها امامت سیزده امام را از آنها فهمیده اند، برخی به جهت سوء تعبیر راویان حدیث است. از آن جمله در روایت سلیم آمده است که پیامبر(ص) به علی (ع) فرمود: تو و دوازده نفر از اولادت امامان بر حق می‌باشید. معلوم است که در تعبیر به دوازده امام حضرت امیرالمؤمنین (ع) نیز داخل بوده است، خصوصاً به قرینه روایات متواتری که در کتب شیعه و سنی وجود داشته و اشاره، بلکه تصریح به آمدن دوازده خلیفه بعد از پیامبر (ص) دارد.
3. در کتاب سلیم بن قیس هلالی بیش از بیست حدیث است که دلالت بر آمدن دوازده امام بعد از پیامبر (ص) دارد.
4. کلینی و سلیم بن قیس که این گونه روایات را در کتب حدیثی خود آورده اند، از داعیان و مریدان دوازده امام هستند. و این خود دلالت بر اشتباه نسّاخ در نقل حدیث دارد. و لذا تمام کسانی که این گونه احادیث را نقل کرده‌اند در باب دوازده امام آورده‌اند.
5. همه احادیثی که ظهور بدوی در سیزده امام دارد ضعف سندی دارد».

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.