سعادت در معارف و سیره سجادی: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = سعادت | | موضوع مرتبط = سعادت | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = سعادت | ||
| مداخل مرتبط = | | مداخل مرتبط = [[سعادت در اخلاق اسلامی]] - [[سعادت در فقه سیاسی]] - [[سعادت در معارف دعا و زیارات]] - [[سعادت در معارف و سیره سجادی]] | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
==معناشناسی== | == معناشناسی == | ||
“سعادت” در لغت به معنای [[خوشبختی]] و به تعبیر گذشتگان، داشتن طالع [[نیک]] است و در اصطلاح نیز به معنای رسیدن [[انسان]] به همه کمال‌هایی است که استعداد وصول به آن را دارد. | “سعادت” در لغت به معنای [[خوشبختی]] و به تعبیر گذشتگان، داشتن طالع [[نیک]] است و در اصطلاح نیز به معنای رسیدن [[انسان]] به همه کمال‌هایی است که استعداد وصول به آن را دارد. | ||
در [[قرآن کریم]]، سه واژه [[فلاح]]، [[فوز]] و [[سعادت]] از جمله واژه‌هایی هستند که بر ویژگی‌های سعادت دلالت دارند. [[امام علی]]{{ع}} می‌فرماید: من از [[خداوند]] [[مقام]] و رتبه [[شهیدان]]، زیستن با سعیدان و [[همراهی]] با [[پیمبران]] را می‌خواهم<ref>نهج‌البلاغه، خطبه ۲۳.</ref> و [[امام سجاد]]{{ع}} می‌فرماید: [[سعادتمند]] کسی است که از [[سرنوشت]] دیگران [[پند]] بگیرد<ref>الامالی صدوق، ص۵۰۵.</ref>. | در [[قرآن کریم]]، سه واژه [[فلاح]]، [[فوز]] و [[سعادت]] از جمله واژه‌هایی هستند که بر ویژگی‌های سعادت دلالت دارند. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: من از [[خداوند]] [[مقام]] و رتبه [[شهیدان]]، زیستن با سعیدان و [[همراهی]] با [[پیمبران]] را می‌خواهم<ref>نهج‌البلاغه، خطبه ۲۳.</ref> و [[امام سجاد]] {{ع}} می‌فرماید: [[سعادتمند]] کسی است که از [[سرنوشت]] دیگران [[پند]] بگیرد<ref>الامالی صدوق، ص۵۰۵.</ref>. | ||
==نشانه‌های سعادت‌مندی از نگاه [[امام سجاد]] {{ع}}== | == نشانه‌های سعادت‌مندی از نگاه [[امام سجاد]] {{ع}} == | ||
از منظر امام سجاد{{ع}} برخی از نشانه‌های [[سعادت‌مندی]] انسان عبارت است از: | از منظر امام سجاد {{ع}} برخی از نشانه‌های [[سعادت‌مندی]] انسان عبارت است از: | ||
#'''رویکرد به خداوند''': یعنی جز در پرتو [[فضل الهی]] نمی‌توان به سعادت [[راستین]] [[دست]] یافت<ref>نیایش هجدهم.</ref>: {{متن حدیث|وَ السَّعِيدُ مِنَّا مَنْ رَغِبَ إِلَيْهِ}}<ref>دعای ۱.</ref>؛ «هر کس از ما به درگاه خداوند روی کند سعادتمند است». | # '''رویکرد به خداوند''': یعنی جز در پرتو [[فضل الهی]] نمی‌توان به سعادت [[راستین]] [[دست]] یافت<ref>نیایش هجدهم.</ref>: {{متن حدیث|وَ السَّعِيدُ مِنَّا مَنْ رَغِبَ إِلَيْهِ}}<ref>دعای ۱.</ref>؛ «هر کس از ما به درگاه خداوند روی کند سعادتمند است». | ||
#'''[[شهادت]] در میدان [[جهاد]]''': که شامل [[توفیق]] همراهی با [[مجاهدان]] فی [[سبیل‌الله]]<ref>نیایش یکم.</ref> و توفیق [[درک]] [[نعمت]] شهادت پس از ضربه زدن به [[دشمن]]<ref>نیایش بیست‌وهفتم.</ref> است. | # '''[[شهادت]] در میدان [[جهاد]]''': که شامل [[توفیق]] همراهی با [[مجاهدان]] فی [[سبیل‌الله]]<ref>نیایش یکم.</ref> و توفیق [[درک]] [[نعمت]] شهادت پس از ضربه زدن به [[دشمن]]<ref>نیایش بیست‌وهفتم.</ref> است. | ||
#'''[[سلامت]] و [[موفقیت]] در [[ابتلائات]] و [[آزمایش‌های الهی]]''': بدین معنا که [[زندگی]] عرصه [[آزمون]] انسان است و موفقیت در [[آزمایش الهی]]، [[نیازمند]] [[بصیرت]]، [[استقامت]] و... است که خود موجب [[سعادت انسان]] می‌گردد<ref>دعای چهل‌وهفتم.</ref>. | # '''[[سلامت]] و [[موفقیت]] در [[ابتلائات]] و [[آزمایش‌های الهی]]''': بدین معنا که [[زندگی]] عرصه [[آزمون]] انسان است و موفقیت در [[آزمایش الهی]]، [[نیازمند]] [[بصیرت]]، [[استقامت]] و... است که خود موجب [[سعادت انسان]] می‌گردد<ref>دعای چهل‌وهفتم.</ref>. | ||
#'''بهره‌گیری مطلوب از مواهب [[الهی]]''': استفاده بهینه از نعمت‌های [[خدادادی]] موجب جذب بیشتر [[عنایت خداوند]] و سعادت انسان در جهانِ [[آخرت]] است<ref>نیایش چهل‌وهشتم.</ref>. | # '''بهره‌گیری مطلوب از مواهب [[الهی]]''': استفاده بهینه از نعمت‌های [[خدادادی]] موجب جذب بیشتر [[عنایت خداوند]] و سعادت انسان در جهانِ [[آخرت]] است<ref>نیایش چهل‌وهشتم.</ref>. | ||
#'''[[حق‌شناسی]] نسبت به [[همسایگان]] و [[دوستان]]''': چنان که می‌فرماید: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ... وَ زِدْهُمْ بَصِيرَةً فِي حَقِّي، وَ مَعْرِفَةً بِفَضْلِي حَتَّى يَسْعَدُوا بِي وَ أَسْعَدَ بِهِمْ}}<ref>دعای ۲۶.</ref>؛ «بار خدایا! بر [[محمد]] و خاندانش [[درود]] فرست... و بر بصیرتشان [[[همسایگان]] و دوستان] بیفزای که [[حق]] مرا رعایت کنند و [[فضل]] مرا بشناسند، تا ایشان و من به کمک هم نیکبخت و سعادتمند شویم». | # '''[[حق‌شناسی]] نسبت به [[همسایگان]] و [[دوستان]]''': چنان که می‌فرماید: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ... وَ زِدْهُمْ بَصِيرَةً فِي حَقِّي، وَ مَعْرِفَةً بِفَضْلِي حَتَّى يَسْعَدُوا بِي وَ أَسْعَدَ بِهِمْ}}<ref>دعای ۲۶.</ref>؛ «بار خدایا! بر [[محمد]] و خاندانش [[درود]] فرست... و بر بصیرتشان [[[همسایگان]] و دوستان] بیفزای که [[حق]] مرا رعایت کنند و [[فضل]] مرا بشناسند، تا ایشان و من به کمک هم نیکبخت و سعادتمند شویم». | ||
#'''توفیق [[بندگی]] و [[بازگشت به سوی خدا]]''': از نظر [[حضرت سجاد]]{{ع}} [[توبه]] از [[بدی‌ها]] و جبران عقب‌ماندگی‌ها و نارسایی‌ها، زمینه سعادت [[فرد]] را فراهم می‌سازد. از این‌رو [[امام]] در هنگام [[رؤیت]] [[هلال]] از [[خدا]] [[توفیق]] [[بهترین]] عبادت‌ها را با درخواست [[توبه]] [[طلب]] می‌کند<ref>نیایش چهل‌و‌سوم.</ref>. | # '''توفیق [[بندگی]] و [[بازگشت به سوی خدا]]''': از نظر [[حضرت سجاد]] {{ع}} [[توبه]] از [[بدی‌ها]] و جبران عقب‌ماندگی‌ها و نارسایی‌ها، زمینه سعادت [[فرد]] را فراهم می‌سازد. از این‌رو [[امام]] در هنگام [[رؤیت]] [[هلال]] از [[خدا]] [[توفیق]] [[بهترین]] عبادت‌ها را با درخواست [[توبه]] [[طلب]] می‌کند<ref>نیایش چهل‌و‌سوم.</ref>. | ||
#'''رعایت [[حرمت]] [[ماه مبارک رمضان]]''': [[ماه رمضان]]، ماه مهمانی [[خداوند]] و ماه [[نزول]] [[برکت]] و [[رحمت الهی]] است. لذا [[حفظ حرمت]] این ماه<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref> و بهره‌گیری کامل از [[آمرزش الهی]] در آن<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref> از مهم‌ترین عوامل [[سعادت]] است<ref>الأمالی، محمدبن علی صدوق (ابن بابویه)، انتشارات اعلمی، بیروت، ۱۴۰۰ ه.ق؛ الصحیفة السجادیة، الامام زین‌العابدین{{ع}}، نشر الهادی، قم، ۱۴۱۸ ه.ق؛ قرآن حکیم، ترجمه آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، دارالقرآن الکریم، قم،، ۱۳۷۳؛ نهج‌البلاغه، تألیف سیّد رضی، نشر هجرت، قم، ۱۴۱۴ ه.ق..</ref>.<ref>[[علی اکبر شایسته‌نژاد|شایسته‌نژاد، علی اکبر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «سعادت»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۶۶.</ref> | # '''رعایت [[حرمت]] [[ماه مبارک رمضان]]''': [[ماه رمضان]]، ماه مهمانی [[خداوند]] و ماه [[نزول]] [[برکت]] و [[رحمت الهی]] است. لذا [[حفظ حرمت]] این ماه<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref> و بهره‌گیری کامل از [[آمرزش الهی]] در آن<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref> از مهم‌ترین عوامل [[سعادت]] است<ref>الأمالی، محمدبن علی صدوق (ابن بابویه)، انتشارات اعلمی، بیروت، ۱۴۰۰ ه.ق؛ الصحیفة السجادیة، الامام زین‌العابدین {{ع}}، نشر الهادی، قم، ۱۴۱۸ ه.ق؛ قرآن حکیم، ترجمه آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، دارالقرآن الکریم، قم،، ۱۳۷۳؛ نهج‌البلاغه، تألیف سیّد رضی، نشر هجرت، قم، ۱۴۱۴ ه.ق..</ref>.<ref>[[علی اکبر شایسته‌نژاد|شایسته‌نژاد، علی اکبر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «سعادت»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۶۶.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:سعادت | [[رده:سعادت]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۴۵
این مدخل زیرشاخهٔ بحث سعادت است. سعادت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سعادت در اخلاق اسلامی - سعادت در فقه سیاسی - سعادت در معارف دعا و زیارات - سعادت در معارف و سیره سجادی - پرسش مرتبط نداردمعناشناسی
“سعادت” در لغت به معنای خوشبختی و به تعبیر گذشتگان، داشتن طالع نیک است و در اصطلاح نیز به معنای رسیدن انسان به همه کمال‌هایی است که استعداد وصول به آن را دارد.
در قرآن کریم، سه واژه فلاح، فوز و سعادت از جمله واژه‌هایی هستند که بر ویژگی‌های سعادت دلالت دارند. امام علی (ع) می‌فرماید: من از خداوند مقام و رتبه شهیدان، زیستن با سعیدان و همراهی با پیمبران را می‌خواهم[۱] و امام سجاد (ع) می‌فرماید: سعادتمند کسی است که از سرنوشت دیگران پند بگیرد[۲].
نشانه‌های سعادت‌مندی از نگاه امام سجاد (ع)
از منظر امام سجاد (ع) برخی از نشانه‌های سعادت‌مندی انسان عبارت است از:
- رویکرد به خداوند: یعنی جز در پرتو فضل الهی نمی‌توان به سعادت راستین دست یافت[۳]: «وَ السَّعِيدُ مِنَّا مَنْ رَغِبَ إِلَيْهِ»[۴]؛ «هر کس از ما به درگاه خداوند روی کند سعادتمند است».
- شهادت در میدان جهاد: که شامل توفیق همراهی با مجاهدان فی سبیل‌الله[۵] و توفیق درک نعمت شهادت پس از ضربه زدن به دشمن[۶] است.
- سلامت و موفقیت در ابتلائات و آزمایش‌های الهی: بدین معنا که زندگی عرصه آزمون انسان است و موفقیت در آزمایش الهی، نیازمند بصیرت، استقامت و... است که خود موجب سعادت انسان می‌گردد[۷].
- بهره‌گیری مطلوب از مواهب الهی: استفاده بهینه از نعمت‌های خدادادی موجب جذب بیشتر عنایت خداوند و سعادت انسان در جهانِ آخرت است[۸].
- حق‌شناسی نسبت به همسایگان و دوستان: چنان که می‌فرماید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ... وَ زِدْهُمْ بَصِيرَةً فِي حَقِّي، وَ مَعْرِفَةً بِفَضْلِي حَتَّى يَسْعَدُوا بِي وَ أَسْعَدَ بِهِمْ»[۹]؛ «بار خدایا! بر محمد و خاندانش درود فرست... و بر بصیرتشان [[[همسایگان]] و دوستان] بیفزای که حق مرا رعایت کنند و فضل مرا بشناسند، تا ایشان و من به کمک هم نیکبخت و سعادتمند شویم».
- توفیق بندگی و بازگشت به سوی خدا: از نظر حضرت سجاد (ع) توبه از بدی‌ها و جبران عقب‌ماندگی‌ها و نارسایی‌ها، زمینه سعادت فرد را فراهم می‌سازد. از این‌رو امام در هنگام رؤیت هلال از خدا توفیق بهترین عبادت‌ها را با درخواست توبه طلب می‌کند[۱۰].
- رعایت حرمت ماه مبارک رمضان: ماه رمضان، ماه مهمانی خداوند و ماه نزول برکت و رحمت الهی است. لذا حفظ حرمت این ماه[۱۱] و بهره‌گیری کامل از آمرزش الهی در آن[۱۲] از مهم‌ترین عوامل سعادت است[۱۳].[۱۴]
منابع
پانویس
- ↑ نهج‌البلاغه، خطبه ۲۳.
- ↑ الامالی صدوق، ص۵۰۵.
- ↑ نیایش هجدهم.
- ↑ دعای ۱.
- ↑ نیایش یکم.
- ↑ نیایش بیست‌وهفتم.
- ↑ دعای چهل‌وهفتم.
- ↑ نیایش چهل‌وهشتم.
- ↑ دعای ۲۶.
- ↑ نیایش چهل‌و‌سوم.
- ↑ نیایش چهل‌و‌پنجم.
- ↑ نیایش چهل‌و‌پنجم.
- ↑ الأمالی، محمدبن علی صدوق (ابن بابویه)، انتشارات اعلمی، بیروت، ۱۴۰۰ ه.ق؛ الصحیفة السجادیة، الامام زین‌العابدین (ع)، نشر الهادی، قم، ۱۴۱۸ ه.ق؛ قرآن حکیم، ترجمه آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، دارالقرآن الکریم، قم،، ۱۳۷۳؛ نهج‌البلاغه، تألیف سیّد رضی، نشر هجرت، قم، ۱۴۱۴ ه.ق..
- ↑ شایسته‌نژاد، علی اکبر، مقاله «سعادت»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۲۶۶.