علی بن حمزه کسائی در تاریخ اسلامی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث علی بن حمزه کسائی است. علی بن حمزه کسائی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: علی بن حمزه کسائی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد

آشنایی اجمالی

ابوالحسن علی بن حمزة بن عبدالله بن بهمن بن فیروز اسدی معروف به ابی الحسن الکسائی است. او ایرانی الاصل است.

در یکی از روستاهای کوفه در سال ۱۱۹ه‍.ق متولد شد. او قطعاً ایرانی است و نام جد اعلایش فیروز است.

کسائی در کوفه به تعلیم و تربیت پرداخت و مدتی در بغداد ساکن شد. سپس در سال ۱۸۹ه‍.ق در ری درگذشت.

کسائی یکی از بزرگان علم نحو و قرائت بود. او جزء هفت قاری معروف (قراء سبعه) و از شیعیان ایرانی است. وی مدتی معلم امین و مأمون بود و حتی تعلیم و تربیت هارون الرشید را نیز بر عهده داشت.

کسائی چون اکثر اوقات، کساء یا گلیم می‌پوشید، به این لقب مشهور شد.

نام اصلی او علی و پدرش حمزه است. او یکی از قراء سبعه و استاد لغت و نحو است. ادبیات عرب را نزد خلیل بن احمد فراهیدی فرا گرفت و پس از حمزة بن زیات، ریاست قاریان قرآن را در کوفه بر عهده داشت. او در زمان هارون برای خویش قرائتی برگزید و آن را به مردم آموخت.

مهم‌ترین و مشهورترین تألیفات کسائی به شرح ذیل است:

1. معانی قرآن؛
2. المصادر؛
3. النوادر؛
4. القرائا؛
5. الحروف؛
6. مختصر فی النحو
7. مقطوع القرآن و موصوله.

کسائی در سفر هارون الرشید برای دفع خطر رافع بن لیث که شورش کرده بود. به خراسان با محمد بن حسن شیبانی، فقیه و قاضی القضات، به سوی ایران آمد؛ چون به ری رسیدند، محمد بن حسن و کسائی بیمار شدند و هر دو در یک روز وفات یافتند. هارون گفت: امروز فقه و عربیت علوم عربی را در ری دفن کردیم.

مرگ او در سال ۱۹۸ه‍.ق روی داد.

منابع

1. قریشی، سید حسن، اصحاب ایرانی ائمه اطهار