مشعرالحرام: تفاوت میان نسخه‌ها
(←پانویس) |
(←پانویس) |
||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
{{متن قرآن|فَإِذَا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفَاتٍ فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ}}<ref>«بر شما گناهی نیست که (در ایام حج) بخششی از پروردگار خود بخواهید پس چون از عرفات رهسپار شدید در مشعر الحرام خداوند را یاد کنید و او را همان‌گونه که رهنمودتان داده است فرا یاد آورید و بی‌گمان پیش از آن از گمراهان بودید» سوره بقره، آیه ۱۹۸.</ref>. | |||
«مشعر الحرام» یا «مزدلفه» محلی است میان «[[عرفات]]» و «[[منی]]» که پس از [[وادی]] یا دره «مأذمین» قرار دارد و حجاج باید بعد از غروب [[شرعی]] [[روز عرفه]] یعنی پس از پایان وقوف اختیاری در عرفات به این سمت حرکت کنند تا از آن هنگام تا طلوع [[آفتاب]] [[روز دهم ذی‌حجه]] همان [[روز]]، [[اعمال]] مخصوص این مکان را انجام دهند. وقوف در این مدت از ارکان [[حج]] است. در وجه تسمیه «مشعر» مطالب فراوانی گفته شده است از جمله اینکه: مَشْعَر اسم مکان «شعور» است و در این سرزمین باید پس از [[شناخت]] در عرفات به شعور و [[آگاهی]] رسید. «مزدلفه» که نام دیگر یا نام اعم آن است اسم فاعل از «ازدلاف» به معنای تقدم یا نزدیکی و برگرفته شده از «زُلف» است به معنای نزدیک شدن؛ برای این معانی تعابیر مختلفی ذکر شده است از جمله: چون [[مردم]] در این مکان به [[خدا]] [[تقرب]] پیدا می‌کنند لذا آن را مزدلفه گفته‌اند. بعضی نیز ازدلاف را به معنی [[اجتماع]] دانسته‌اند؛ زیرا حجاج در این مکان اجتماع کرده و به هم نزدیک می‌شوند. از [[امام صادق]]{{ع}} نقل شده است: [[جبرئیل]]، پس از پایان وقوف در عرفات به ابراهیم{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|يَا إِبْرَاهِيمُ ازْدَلِفْ إِلَى الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ}} و به همین علت این مکان را مزدلفه نامیدند<ref>علل الشرایع، صدوق، ج۲، ص۴۳۶.</ref>. | |||
در [[ | مشعر در محدوده [[حرم]] واقع شده و به همین علت آن را «مشعر الحرام» می‌گویند. طول آن را بعضی حدود چهار هزار متر و برخی نیز بیشتر از آن ذکر کرده‌اند. برای مشعر الحرام و مزدلفه محدوده‌ای مشخص کرده‌اند در [[حقیقت]] مشعر به سرزمین مشخص در انتهای مزدلفه گفته میشود و نام کوهی است که به [[وادی]] یا دره «محسر» امتداد می‌یابد<ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، اصغر قائدان، مشعر، ص۱۸۲.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۹۵۲؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۲۰۶.</ref> | ||
== اسرار مشعر الحرام == | |||
# بهره‌مندی از فیوضات فراوان؛ [[پیامبر]]{{صل}} فرموده است: «هر کس در شب‌های چهارگانه شب‌زنده داری کند (احیا بدارد) [[بهشت]] بر او [[واجب]] میشود: شب هشتم، شب نهم، شب دهم [[ذی الحجه]] و شب [[عید فطر]] شب دهم [[ذی‌الحجه]] همان شبی است که [[حاجیان]] کوی [[دوست]] در سرزمین مشعر به سر می‌برند و یاد او را تا صبح زنده نگه می‌دارند. | |||
# منزلگاهی برای رفع حجاب‌ها؛ از [[امام]] علیه سوال شد چرا مشعر الحرام در [[حرم]] قرار گرفته حضرت فرمود: زیرا هنگامی که بر حاجیان رخصت ورود به [[مکه]] داده شد، آنها را در [[حجاب]] دوم متوقف کردند. پس از آنکه [[زاری]] آنها در مشعر زیاد شد، به آنها رخصت داده شد تا [[قربانی]] کنند»<ref>کافی، ج۱، ص۲۲۴.</ref>. | |||
# جلب [[آمرزش]] و [[رحمت الهی]]؛ پیامبر{{صل}} در بامداد مشعر به [[بلال]] گفت: [[مردم]] را ساکت کن، سپس فرمود: «[[خداوند]] در این مشعر به شما [[نعمت]] بخشید، و گناهکارانتان را به خاطر نیکوکارانتان بخشود و به نیکوکارانتان هر چه‌طلبیدند، بخشید به نام خدا حرکت کنید»<ref>سنن ابن ماجه، ح۳۰۲۴.</ref>. سید عبدالله شبّر می‌نویسد: «پس از [[عرفه]] باید یک شب را در مشعر بمانی تا در آنجا، برای مبارزه‌ای که فردا با دشمنان خدا داری، خود را آماده کنی» | |||
# ذکر و یاد [[الهی]]؛ [[وظیفه]] حج‌گزاران در مشعر یاد الهی است. [[یاد خدا]] گاهی در [[دل]] [[خانه]] می‌کند و گاهی بر زبان جاری می‌گردد و گاهی در عمل ظاهر میشود. | |||
# [[تقوا]] و [[پرهیزگاری]]؛ [[آیة الله جوادی آملی]] در اسرار مشعر می‌نویسد: راز وقوف و بیتوته در مشعر الحرام، این است که [[حج]] گزار [[قلب]] خود را با [[شعار]] تقوا [[آگاه]] کرده، پرهیزگاری و [[خوف از خداوند]] را شعار دل خود قرار دهد تا [[قلب]] او با [[تقوی]] شناخته شود که [[شعار]] هر قومی معرف آن [[قوم]] است»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۹۵۲.</ref>. | |||
== دعای مشعر الحرام == | |||
{{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ}}... و نیز می‌گوید: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ رَبَّ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ فُكَّ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ وَ أَوْسِعْ عَلَيَّ مِنْ رِزْقِكَ الْحَلَالِ الطَّيِّبِ...}}<ref>مناسک حج، آیت‌الله گلپایگانی، ص۱۷۲، نسخه عربی.</ref>. | |||
خلاصه در این موقف باید حجاج، شب [[عید قربان]] را بیتوته نمایند و از [[اذان]] صبح تا طلوع [[آفتاب]] «وقوف» نمایند و این وقوف رکن است و [[مستحب]] است که سنگ‌ریزه‌های جمره را (حدود هفتاد سنگ) از این موقف جمع‌آوری نموده تمام شب را با ذکر و دعا و [[استغفار]] به سر آورند. | |||
[[امام باقر]]{{ع}} فرموده است: حشرات و جانوران مزدلفه از همه بیابان‌ها و بلاد بیشتر است، لکن چون شب ترویه فرا می‌رسد منادی [[الهی]] فریاد می‌زند: ای گروه حشرات و جانوران از میهمانان و [[زائران]] [[خانه خدا]] دور شوید. آنها پنهان می‌شوند، وقتی که حجاج برگردند آنها هم به جای خود برمی‌گردند<ref>قبل از حج بخوانید، ص۱۳۱.</ref>. پس این [[وادی]] (مشعرالحرام) به جهاتی به نام‌هایی معروف است: | |||
# [[قزح]] | |||
# مشعر | |||
# مشعر الحرام | |||
# جمع | |||
# مزدلفه<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۹۵۲.</ref>. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه دینی''']] | # [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه دینی''']] | ||
# [[پرونده:IM010703.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|'''محمدنامه''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۲۱: | خط ۴۰: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:مکه]] | ||
[[رده:حج]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۶ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۱۴
این مدخل زیرشاخهٔ بحث مکه است. مشعرالحرام از چند منظر متفاوت، بررسی میشود: مشعرالحرام در قرآن - پرسش مرتبط نداردمقدمه
﴿فَإِذَا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفَاتٍ فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ﴾[۱].
«مشعر الحرام» یا «مزدلفه» محلی است میان «عرفات» و «منی» که پس از وادی یا دره «مأذمین» قرار دارد و حجاج باید بعد از غروب شرعی روز عرفه یعنی پس از پایان وقوف اختیاری در عرفات به این سمت حرکت کنند تا از آن هنگام تا طلوع آفتاب روز دهم ذی‌حجه همان روز، اعمال مخصوص این مکان را انجام دهند. وقوف در این مدت از ارکان حج است. در وجه تسمیه «مشعر» مطالب فراوانی گفته شده است از جمله اینکه: مَشْعَر اسم مکان «شعور» است و در این سرزمین باید پس از شناخت در عرفات به شعور و آگاهی رسید. «مزدلفه» که نام دیگر یا نام اعم آن است اسم فاعل از «ازدلاف» به معنای تقدم یا نزدیکی و برگرفته شده از «زُلف» است به معنای نزدیک شدن؛ برای این معانی تعابیر مختلفی ذکر شده است از جمله: چون مردم در این مکان به خدا تقرب پیدا می‌کنند لذا آن را مزدلفه گفته‌اند. بعضی نیز ازدلاف را به معنی اجتماع دانسته‌اند؛ زیرا حجاج در این مکان اجتماع کرده و به هم نزدیک می‌شوند. از امام صادق(ع) نقل شده است: جبرئیل، پس از پایان وقوف در عرفات به ابراهیم(ع) فرمود: «يَا إِبْرَاهِيمُ ازْدَلِفْ إِلَى الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ» و به همین علت این مکان را مزدلفه نامیدند[۲].
مشعر در محدوده حرم واقع شده و به همین علت آن را «مشعر الحرام» می‌گویند. طول آن را بعضی حدود چهار هزار متر و برخی نیز بیشتر از آن ذکر کرده‌اند. برای مشعر الحرام و مزدلفه محدوده‌ای مشخص کرده‌اند در حقیقت مشعر به سرزمین مشخص در انتهای مزدلفه گفته میشود و نام کوهی است که به وادی یا دره «محسر» امتداد می‌یابد[۳].[۴]
اسرار مشعر الحرام
- بهره‌مندی از فیوضات فراوان؛ پیامبر(ص) فرموده است: «هر کس در شب‌های چهارگانه شب‌زنده داری کند (احیا بدارد) بهشت بر او واجب میشود: شب هشتم، شب نهم، شب دهم ذی الحجه و شب عید فطر شب دهم ذی‌الحجه همان شبی است که حاجیان کوی دوست در سرزمین مشعر به سر می‌برند و یاد او را تا صبح زنده نگه می‌دارند.
- منزلگاهی برای رفع حجاب‌ها؛ از امام علیه سوال شد چرا مشعر الحرام در حرم قرار گرفته حضرت فرمود: زیرا هنگامی که بر حاجیان رخصت ورود به مکه داده شد، آنها را در حجاب دوم متوقف کردند. پس از آنکه زاری آنها در مشعر زیاد شد، به آنها رخصت داده شد تا قربانی کنند»[۵].
- جلب آمرزش و رحمت الهی؛ پیامبر(ص) در بامداد مشعر به بلال گفت: مردم را ساکت کن، سپس فرمود: «خداوند در این مشعر به شما نعمت بخشید، و گناهکارانتان را به خاطر نیکوکارانتان بخشود و به نیکوکارانتان هر چه‌طلبیدند، بخشید به نام خدا حرکت کنید»[۶]. سید عبدالله شبّر می‌نویسد: «پس از عرفه باید یک شب را در مشعر بمانی تا در آنجا، برای مبارزه‌ای که فردا با دشمنان خدا داری، خود را آماده کنی»
- ذکر و یاد الهی؛ وظیفه حج‌گزاران در مشعر یاد الهی است. یاد خدا گاهی در دل خانه می‌کند و گاهی بر زبان جاری می‌گردد و گاهی در عمل ظاهر میشود.
- تقوا و پرهیزگاری؛ آیة الله جوادی آملی در اسرار مشعر می‌نویسد: راز وقوف و بیتوته در مشعر الحرام، این است که حج گزار قلب خود را با شعار تقوا آگاه کرده، پرهیزگاری و خوف از خداوند را شعار دل خود قرار دهد تا قلب او با تقوی شناخته شود که شعار هر قومی معرف آن قوم است»[۷].
دعای مشعر الحرام
«اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ»... و نیز می‌گوید: «اللَّهُمَّ رَبَّ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ فُكَّ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ وَ أَوْسِعْ عَلَيَّ مِنْ رِزْقِكَ الْحَلَالِ الطَّيِّبِ...»[۸]. خلاصه در این موقف باید حجاج، شب عید قربان را بیتوته نمایند و از اذان صبح تا طلوع آفتاب «وقوف» نمایند و این وقوف رکن است و مستحب است که سنگ‌ریزه‌های جمره را (حدود هفتاد سنگ) از این موقف جمع‌آوری نموده تمام شب را با ذکر و دعا و استغفار به سر آورند.
امام باقر(ع) فرموده است: حشرات و جانوران مزدلفه از همه بیابان‌ها و بلاد بیشتر است، لکن چون شب ترویه فرا می‌رسد منادی الهی فریاد می‌زند: ای گروه حشرات و جانوران از میهمانان و زائران خانه خدا دور شوید. آنها پنهان می‌شوند، وقتی که حجاج برگردند آنها هم به جای خود برمی‌گردند[۹]. پس این وادی (مشعرالحرام) به جهاتی به نام‌هایی معروف است:
منابع
پانویس
- ↑ «بر شما گناهی نیست که (در ایام حج) بخششی از پروردگار خود بخواهید پس چون از عرفات رهسپار شدید در مشعر الحرام خداوند را یاد کنید و او را همان‌گونه که رهنمودتان داده است فرا یاد آورید و بی‌گمان پیش از آن از گمراهان بودید» سوره بقره، آیه ۱۹۸.
- ↑ علل الشرایع، صدوق، ج۲، ص۴۳۶.
- ↑ تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، اصغر قائدان، مشعر، ص۱۸۲.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، محمدنامه، ص ۹۵۲؛ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۲۰۶.
- ↑ کافی، ج۱، ص۲۲۴.
- ↑ سنن ابن ماجه، ح۳۰۲۴.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، محمدنامه، ص ۹۵۲.
- ↑ مناسک حج، آیت‌الله گلپایگانی، ص۱۷۲، نسخه عربی.
- ↑ قبل از حج بخوانید، ص۱۳۱.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، محمدنامه، ص ۹۵۲.