فراخواندن نزدیکان پیش از دعوت دیگران: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '﴾' به ' ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = دعوت | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
'''فراخواندن نزدیکان پیش از دعوت دیگران''' یکی از [[اهداف ارسال رسولان الهی]] و [[تبلیغ رسالت الهی]] است. | '''فراخواندن نزدیکان پیش از دعوت دیگران''' یکی از [[اهداف ارسال رسولان الهی]] و [[تبلیغ رسالت الهی]] است. | ||
==قرآن== | == قرآن == | ||
# {{متن قرآن|وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا}}<ref>«و خانواده‌ات را به نماز فرمان ده و بر آن شکیب کن». سوره طه، آیه ۱۳۲.</ref> | |||
# {{متن قرآن|وَأَنذِرْ عَشِيرَتَكَ الأَقْرَبِينَ}}<ref>«و نزدیک‌ترین خویشاوندانت را بیم ده». سوره شعرا، آیه ۲۱۴.</ref> | |||
# {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُل لِّأَزْوَاجِكَ إِن كُنتُنَّ تُرِدْنَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا فَتَعَالَيْنَ أُمَتِّعْكُنَّ وَأُسَرِّحْكُنَّ سَرَاحًا جَمِيلا}}<ref>«ای پیامبر! به همسرانت بگو: اگر خواستار زندگی این جهان و آرایه‌های آن هستید بیایید شما را برخوردار سازم و با شیوه‌ای نیکو رهایتان کنم». سوره احزاب، آیه ۲۸.</ref> | |||
# {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلائِكَةٌ غِلاظٌ شِدَادٌ لا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! خود و خانواده خویش را از آتشی بازدارید که هیزم آن آدمیان و سنگ‌هاست؛ فرشتگان درشتخوی سختگیری بر آن نگاهبانند که از آنچه خداوند به آنان فرمان دهد سر نمی‌پیچند و آنچه فرمان یابند بجای می‌آورند». سوره تحریم، آیه ۶.</ref> | |||
# {{متن قرآن|وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِسْمَاعِيلَ إِنَّهُ كَانَ صَادِقَ الْوَعْدِ وَكَانَ رَسُولا نَّبِيًّا * وَكَانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَالزَّكَاةِ وَكَانَ عِندَ رَبِّهِ مَرْضِيًّا}}<ref>«در این کتاب، اسماعیل را یاد کن که او درست‌پیمان «2» و فرستاده‌ای پیامبر بود. * و خانواده خود را به نماز و زکات فرمان می‌داد و نزد پروردگار خویش پسندیده بود». سوره مریم، آیه ۵۴ و ۵۵.</ref> | |||
*الزهد، [[حسین بن سعید]] ـ به نقل از [[ابو بصیر]] ـ: از [[امام صادق]]{{صل}} از تفسیر این آیه: «خودتان و کسانتان را از آتشی که سوختِ آن، مردم و سنگ ها هستند، حفظ کنید» پرسیدم و گفتم: من خودم را می‌توانم حفظ کنم؛ امّا چگونه خانواده‌ام را حفظ کنم؟ فرمود: «آنان را بِدانچه خدا فرمان داده، امر کن و از آنچه خدا نهی‌شان نموده، باز دار. در این صورت، اگر از تو اطاعت کنند، تو آنان را حفظ کرده‌ای؛ امّا اگر نافرمانی‌ات کنند، تو آنچه را به گردن داشته‌ای، ادا کرده‌ای». «خودتان و کسانتان را از آتش، حفظ کنید».<ref>{{عربی|اندازه=۱۲۰%|"الزّهد للحسین بن سعید عن أبی بصیر: سَأَلتُ أبا عَبدِ اللّهِ{{ع}} عَن قَولِ اللّهِ تَعالی: «قُواْ أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ» فَقُلتُ: هذِهِ نَفسی أقیها، فَکَیفَ أقی | == حدیث == | ||
# صحیح البخاری ـ به نقل از ابن عباس ـ: هنگامی که آیه {{متن قرآن|وَأَنذِرْ عَشِيرَتَكَ الأَقْرَبِينَ}}<ref>«و نزدیک‌ترین خویشاوندانت را بیم ده». سوره شعرا، آیه ۲۱۴.</ref> نازل شد، پیامبر {{صل}} بر [کوه] صفا بالا رفت و خطاب به تیره‌های قریش، ندا سر داد: «ای فرزندان فِهر! ای فرزندان عدی!». آنان گِرد آمدند. حتّی آن‌که نمی‌توانست بیاید، فرستاده ای فرستاد تا از نزدیک، شاهد ماجرا باشد. ابو لهب و قریش آمدند. آن گاه [[پیامبر]] {{صل}}] فرمود: «به نظرتان اگر به شما خبر دهم که سپاهی در دشت می‌خواهد بر شما هجوم آورد، مرا تصدیق می‌کنید؟». گفتند: آری، ما به تجربه، جز راستی از تو ندیده‌ایم. فرمود: «من شما را از عذابی سخت در پیش رویتان بیم می‌دهم». ابولهب گفت: مرگ بر تو باد، همه روزگار! آیا ما را بدین خاطر، گرد آورده‌ای؟ در پی آن، این آیه فرود آمد: «بریده باد دو دست ابو لهب و مرگ بر او باد! دارایی او و آنچه اندوخت، بی نیازش نکرد.<ref>{{عربی|اندازه=۱۲۰%|"صحیح البخاری عن ابن عبّاس: لَمّا اُنزِلَت: «وأَنْذِرْ عَشیرَتَکَ الأقْرَبینَ» صَعِدَ النَّبیُّ {{صل}} عَلَی الصَّفا، فَجَعَلَ یُنادی: «یا بَنی فِهرٍ، یا بَنی عَدِیٍّ» لِبُطونِ قُرَیشٍ، حَتَّی اجتَمَعوا، فَجَعَلَ الرَّجُلُ إذا لَم یَستَطِع أن یَخرُجَ أرسَلَ رَسولاً لِیَنظُرَ ما هُوَ فَجاءَ أبو لَهَبٍ وقُرَیشٌ، فَقالَ: «أرَأَیتَکُم لَو أخبَرتُکُم أنَّ خَیلاً بِالوادی تُریدُ أن تُغیرَ عَلَیکُم أکُنتُم مُصَدِّقِیَّ». قالوا: نَعَم، ما جَرَّبنا عَلَیکَ إلّا صِدقاً. قالَ: «فَإِنّی نَذیرٌ لَکُم بَینَ یَدَی عَذابٍ شَدیدٍ». فَقالَ أبو لَهَبٍ: تَبّا لَکَ سائِرَ الیَومِ! ألِهذا جَمَعتَنا؟! فَنَزَلَت: {{متن قرآن|تَبَّتْ یَدَا أَبِی لَهَبٍ وَ تَبَّ * مَا أَغْنَی عَنْهُ مَالُهُ وَ مَا کَسَبَ}} [المسد: ۱ و ۲]"}}. صحیح البخاری: ج ۴، ص ۱۷۸۷، ح ۴۴۹۲، صحیح مسلم: ج ۱، ص ۱۹۳، ح ۲۰۸، مسند ابن حنبل: ج ۱، ص ۶۰۲، ح ۲۵۴۴، سنن الترمذی: ج ۵، ص ۴۵۱، ح ۳۳۶۳، الطبقات الکبری: ج ۱، ص ۲۰۰، کلّها نحوه.</ref> | |||
# [[امام صادق]] {{ع}}: هنگامی که این آیه: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! خودتان و کسانتان را از آتش، حفظ کنید» نازل شد، مردم گفتند: ای پیامبر خدا! چگونه خود و خانواده‌مان را حفظ کنیم؟ [[پیامبر خدا]] {{صل}}] فرمود: «کار خوب انجام دهید، و آن را به خانواده‌تان یادآور شوید، و آنان را بر اطاعت خداوند، تربیت کنید». آیا نمی‌بینی که خداوند به پیامبرش می‌گوید: «خانواده‌ات را به نماز، امر کن و بر آن، شکیبا باش» و نیز می‌گوید: «و در این کتاب، از اسماعیل یاد کن؛ زیرا او درستْ وعده و فرستاده ای پیامبر بود، و خاندان خود را به نماز و زکات، فرمان می‌داد و همواره نزد پروردگارش پسندیده بود.<ref>{{عربی|اندازه=۱۲۰%|"الإمام الصادق {{ع}}: لَمّا نَزَلَت هذِهِ الآیَةُ «یَاأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا» قالَ النّاسُ: یا رَسولَ اللّهِ، کَیفَ نَقی أنفُسَنا وأَهلینا؟ قالَ: اِعمَلُوا الخَیرَ، وذَکِّروا بِهِ أهلیکُم؛ فَأَدِّبوهُم عَلی طاعَةِ اللّهِ. ثُمَّ قالَ أبو عَبدِ اللّهِ: ألا تَری أنَّ اللّهَ یَقولُ لِنَبِیِّهِ: «وَ أْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَیْهَا»، وقالَ: «وَ اذْکُرْ فِی الْکِتَابِ إِسْمَاعِیلَ إِنَّهُ کَانَ صَادِقَ الْوَعْدِ وَ کَانَ رَسُولًا نَّبِیًّا * وَ کَانَ یَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ وَ کَانَ عِندَ رَبِّهِ مَرْضِیًّا"}}. دعائم الإسلام: ج ۱، ص ۸۲.</ref> | |||
# [[امام صادق]] {{ع}}: هنگامی که این آیه: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! خودتان و کسانتان را از آتش، حفظ کنید» نازل شد، یکی از مسلمانان، شروع به زاری نمود و گفت: من از خود، ناتوانم. حال به [تربیت] خانواده‌ام مکلّف شده‌ام؟ [[پیامبر خدا]] {{صل}} فرمود: «این که آنان را بدانچه به خودت امر می‌کنی، فرمان دهی و از آنچه خودت را از آن نهی می‌کنی، بازشان داری، تو را بس است.<ref>{{عربی|اندازه=۱۲۰%|"الإمام الصادق {{ع}}: لَمّا نَزَلَت هذِهِ الآیَةُ «یَاأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا»، جَلَسَ رَجُلٌ مِنَ المُسلِمینَ یَبکی وقالَ: أنَا عَجَزتُ عَن نَفسی کُلِّفتُ أهلی! فَقالَ رَسولُ اللّهِ {{صل}}: حَسبُکَ أن تَأمُرَهُم بِما تَأمُرُ بِهِ نَفسَکَ وتَنهاهُم عَمّا تَنهی عَنهُ نَفسَکَ"}}. الکافی: ج ۵ ص ۶۲ ح ۱ عن عبد الأعلی مولی آل سام، مشکاة الأنوار: ص ۴۵۵ ح ۱۵۲۷، بحار الأنوار: ج ۱۰۰ ص۹۲ ح۸۳.</ref> | |||
# الزهد، [[حسین بن سعید]] ـ به نقل از [[ابو بصیر]] ـ: از [[امام صادق]] {{صل}} از تفسیر این آیه: «خودتان و کسانتان را از آتشی که سوختِ آن، مردم و سنگ ها هستند، حفظ کنید» پرسیدم و گفتم: من خودم را می‌توانم حفظ کنم؛ امّا چگونه خانواده‌ام را حفظ کنم؟ فرمود: «آنان را بِدانچه خدا فرمان داده، امر کن و از آنچه خدا نهی‌شان نموده، باز دار. در این صورت، اگر از تو اطاعت کنند، تو آنان را حفظ کرده‌ای؛ امّا اگر نافرمانی‌ات کنند، تو آنچه را به گردن داشته‌ای، ادا کرده‌ای». «خودتان و کسانتان را از آتش، حفظ کنید».<ref>{{عربی|اندازه=۱۲۰%|"الزّهد للحسین بن سعید عن أبی بصیر: سَأَلتُ أبا عَبدِ اللّهِ {{ع}} عَن قَولِ اللّهِ تَعالی: «قُواْ أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ» فَقُلتُ: هذِهِ نَفسی أقیها، فَکَیفَ أقی أهلی؟ فَقالَ: تَأمُرُهُم بِما أمَرَهُمُ اللّهُ بِهِ، وتَنهاهُم عَمّا نَهاهُمُ اللّهُ عَنهُ؛ فَإِن أطاعوکَ کُنتَ قَد وَقَیتَهُم، وإن عَصَوکَ کُنتَ قَد قَضَیتَ ما عَلَیکَ «قُواْ أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا»"}}. الزهد للحسین بن سعید: ص ۷۷، ح ۳۶، تفسیر القمّی: ج ۲، ص ۳۷۷، الکافی: ج ۵، ص ۶۲، ح ۲، تهذیب الأحکام: ج ۶، ص ۱۷۹، ح ۳۶۵، الفقه المنسوب إلی الإمام الرضا {{ع}}: ص ۳۷۵، عن الإمام الرضا {{ع}}، مشکاة الأنوار: ص ۴۵۵، ح ۱۵۲۶، والأربعة الأخیرة نحوه، بحارالأنوار: ج ۱۰۰، ص ۷۴، ح ۱۲.</ref> | |||
# امام علی {{ع}} ـ در تفسیر سخن خداوند که:به خود و خانواده تان، خوبی یاد دهید.<ref>{{عربی|اندازه=۱۲۰%|"الإمام علیّ {{ع}} ـ فی قَولِهِ تَعالیعَلِّموا أنفُسَکُم وأَهلیکُمُ الخَیرَ"}}. المستدرک علی الصحیحین: ج ۲، ص ۵۳۶، ح ۳۸۲۶، عن ربعی، المصنف لعبد الرزاق: ج ۳، ص ۴۹، ح ۴۷۴۱، کنز العمّال: ج ۲ ،ص ۵۳۹، ح ۴۶۷۶.</ref> | |||
# الکافی ـ به نقل از سلیمان بن خالد ـ :به [[امام صادق {{ع}} گفتم: من خانواده‌ای دارم که از من حرف شنوی دارند. آیا آنان را به این امر (امامت شما) فرا خوانم؟ فرمود: «آری. خداوند در قرآن می‌فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! خودتان و کسانتان را از آتشی که سوختِ آن، مردم و سنگ ها هستند، حفظ کنید»».<ref>{{عربی|اندازه=۱۲۰%|"الکافی عن سلیمان بن خالد: قُلتُ لأَِبی عَبدِ اللّهِ {{ع}}: إنَّ لی أهلَ بَیتٍ وهُم یَسمَعونَ مِنّی، أفَأَدعوهُم إلی هذَا الأَمرِ؟ فَقالَ: نَعَم؛ إنَّ اللّهَ یَقولُ فی کِتابِهِ: «یَاأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاس وَ الْحِجَارَةُ»[التحریم: ۶]"}}. الکافی: ج ۲، ص ۲۱۱، ح۱، المحاسن: ج ۱، ص ۳۶۲، ح ۷۸۰، بحار الأنوار: ج ۲، ص ۲۰، ح ۵۵.</ref> | |||
# امام صادق {{ع}}: مردی نزد پدرم [امام] باقر {{ع}} آمد و گفت: خدایت رحمت کند! آیا به خانواده‌ام حدیث بگویم؟ فرمود: «آری. خداوند می‌فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! خودتان و کسانتان را از آتشی که سوخت آن، مردم و سنگ ها هستند، حفظ کنید» و فرموده است: «و کسان خود را به نماز، فرمان ده و خود بر آن، شکیبا باش»».<ref>{{عربی|اندازه=۱۲۰%|"الإمام الصادق {{ع}}: دَخَلَ عَلی أبی {{ع}} رَجُلٌ فَقالَ: رَحِمَکَ اللّهُ! اُحَدِّثُ أهلی ؟قالَ: نَعَم، إنَّ اللّهَ تَعالی یَقولُ: «یَاأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ»، وقالَ: «وَ أْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَیْهَا»"}}. الاُصول الستة عشر: ص ۲۳۲، ح ۲۶۵، عن جابر، بحار الأنوار: ج ۲، ص ۲۵، ح ۹۲.</ref> | |||
# [[امام صادق]] {{ع}}: بنده مؤمن، پیوسته به خانواده‌اش علم و ادبِ شایسته می‌آموزد، تا آن جا که همه آنان را بی آن که کوچک یا بزرگ یا خدمتکار یا همسایه‌ای از ایشان جدا افتد، وارد بهشت می‌کند؛ و بنده گناهکار، پیوسته به خانواده‌اش سوء ادب می‌آموزد، تا آن جا که همه آنان را بی آن که کوچک یا بزرگ یا خدمتکار یا همسایه از ایشان جدا افتد، وارد دوزخ می‌نماید.<ref>{{عربی|اندازه=۱۲۰%|"عنه {{ع}}: لا یَزالُ العَبدُ المُؤمِنُ یورِثُ أهلَ بَیتِهِ العِلمَ وَالأَدَبَ الصّالِحَ حَتّی یُدخِلَهُمُ الجَنَّةَ جَمیعاً، حَتّی لا یَفقِدَ مِنهُم صَغیرا ولا کَبیرا ولا خادِما ولا جارا. ولا یَزالُ العَبدُ العاصی یورِثُ أهلَ بَیتِهِ الأَدَبَ السَّیِّئَ حَتّی یُدخِلَهُمُ النّارَ جَمیعا حَتّی لا یَفقِدَ فیها مِن أهلِ بَیتِهِ صَغیرا ولا کَبیرا ولا خادِما ولا جارا"}}. دعائم الإسلام: ج ۱ ص ۸۲.</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[دانشنامه قرآن و حدیث ج۱۵ (کتاب)|دانشنامه قرآن و حدیث ج۱۵]]، ص۱۳۲-۱۳۷.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | |||
{{مدخل وابسته}} | |||
==جستارهای وابسته== | |||
{{ | |||
* [[برپا داشتن حجت]] | * [[برپا داشتن حجت]] | ||
* [[اتمام حجت]] | * [[اتمام حجت]] | ||
* [[برانگیختن فطرت و عقل]] | * [[برانگیختن فطرت و عقل]] | ||
* [[احیای انسان]] | * [[احیای انسان]] | ||
* [[دعوت به مصالح دین و دنیا]] | * [[دعوت به مصالح دین و دنیا]] | ||
* [[دعوت به ایمان آوردن به غیب]] | * [[دعوت به ایمان آوردن به غیب]] | ||
| خط ۶۵: | خط ۵۱: | ||
* [[مبارزه با بدعت‌ها]] | * [[مبارزه با بدعت‌ها]] | ||
* [[نوید و بیم دادن]] | * [[نوید و بیم دادن]] | ||
{{پایان مدخل وابسته}} | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:110015.jpeg|22px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، '''[http://lib.eshia.ir/27255/15/94 دانشنامه قرآن و حدیث ج ۱۵]''' | |||
== | {{پایان منابع}} | ||
{{ | |||
{{پایان | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:فلسفه نبوت]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۴۵
فراخواندن نزدیکان پیش از دعوت دیگران یکی از اهداف ارسال رسولان الهی و تبلیغ رسالت الهی است.
قرآن
- ﴿وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا﴾[۱]
- ﴿وَأَنذِرْ عَشِيرَتَكَ الأَقْرَبِينَ﴾[۲]
- ﴿يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُل لِّأَزْوَاجِكَ إِن كُنتُنَّ تُرِدْنَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا فَتَعَالَيْنَ أُمَتِّعْكُنَّ وَأُسَرِّحْكُنَّ سَرَاحًا جَمِيلا﴾[۳]
- ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلائِكَةٌ غِلاظٌ شِدَادٌ لا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ﴾[۴]
- ﴿وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِسْمَاعِيلَ إِنَّهُ كَانَ صَادِقَ الْوَعْدِ وَكَانَ رَسُولا نَّبِيًّا * وَكَانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَالزَّكَاةِ وَكَانَ عِندَ رَبِّهِ مَرْضِيًّا﴾[۵]
حدیث
- صحیح البخاری ـ به نقل از ابن عباس ـ: هنگامی که آیه ﴿وَأَنذِرْ عَشِيرَتَكَ الأَقْرَبِينَ﴾[۶] نازل شد، پیامبر (ص) بر [کوه] صفا بالا رفت و خطاب به تیره‌های قریش، ندا سر داد: «ای فرزندان فِهر! ای فرزندان عدی!». آنان گِرد آمدند. حتّی آن‌که نمی‌توانست بیاید، فرستاده ای فرستاد تا از نزدیک، شاهد ماجرا باشد. ابو لهب و قریش آمدند. آن گاه پیامبر (ص)] فرمود: «به نظرتان اگر به شما خبر دهم که سپاهی در دشت می‌خواهد بر شما هجوم آورد، مرا تصدیق می‌کنید؟». گفتند: آری، ما به تجربه، جز راستی از تو ندیده‌ایم. فرمود: «من شما را از عذابی سخت در پیش رویتان بیم می‌دهم». ابولهب گفت: مرگ بر تو باد، همه روزگار! آیا ما را بدین خاطر، گرد آورده‌ای؟ در پی آن، این آیه فرود آمد: «بریده باد دو دست ابو لهب و مرگ بر او باد! دارایی او و آنچه اندوخت، بی نیازش نکرد.[۷]
- امام صادق (ع): هنگامی که این آیه: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! خودتان و کسانتان را از آتش، حفظ کنید» نازل شد، مردم گفتند: ای پیامبر خدا! چگونه خود و خانواده‌مان را حفظ کنیم؟ پیامبر خدا (ص)] فرمود: «کار خوب انجام دهید، و آن را به خانواده‌تان یادآور شوید، و آنان را بر اطاعت خداوند، تربیت کنید». آیا نمی‌بینی که خداوند به پیامبرش می‌گوید: «خانواده‌ات را به نماز، امر کن و بر آن، شکیبا باش» و نیز می‌گوید: «و در این کتاب، از اسماعیل یاد کن؛ زیرا او درستْ وعده و فرستاده ای پیامبر بود، و خاندان خود را به نماز و زکات، فرمان می‌داد و همواره نزد پروردگارش پسندیده بود.[۸]
- امام صادق (ع): هنگامی که این آیه: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! خودتان و کسانتان را از آتش، حفظ کنید» نازل شد، یکی از مسلمانان، شروع به زاری نمود و گفت: من از خود، ناتوانم. حال به [تربیت] خانواده‌ام مکلّف شده‌ام؟ پیامبر خدا (ص) فرمود: «این که آنان را بدانچه به خودت امر می‌کنی، فرمان دهی و از آنچه خودت را از آن نهی می‌کنی، بازشان داری، تو را بس است.[۹]
- الزهد، حسین بن سعید ـ به نقل از ابو بصیر ـ: از امام صادق (ص) از تفسیر این آیه: «خودتان و کسانتان را از آتشی که سوختِ آن، مردم و سنگ ها هستند، حفظ کنید» پرسیدم و گفتم: من خودم را می‌توانم حفظ کنم؛ امّا چگونه خانواده‌ام را حفظ کنم؟ فرمود: «آنان را بِدانچه خدا فرمان داده، امر کن و از آنچه خدا نهی‌شان نموده، باز دار. در این صورت، اگر از تو اطاعت کنند، تو آنان را حفظ کرده‌ای؛ امّا اگر نافرمانی‌ات کنند، تو آنچه را به گردن داشته‌ای، ادا کرده‌ای». «خودتان و کسانتان را از آتش، حفظ کنید».[۱۰]
- امام علی (ع) ـ در تفسیر سخن خداوند که:به خود و خانواده تان، خوبی یاد دهید.[۱۱]
- الکافی ـ به نقل از سلیمان بن خالد ـ :به [[امام صادق (ع) گفتم: من خانواده‌ای دارم که از من حرف شنوی دارند. آیا آنان را به این امر (امامت شما) فرا خوانم؟ فرمود: «آری. خداوند در قرآن می‌فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! خودتان و کسانتان را از آتشی که سوختِ آن، مردم و سنگ ها هستند، حفظ کنید»».[۱۲]
- امام صادق (ع): مردی نزد پدرم [امام] باقر (ع) آمد و گفت: خدایت رحمت کند! آیا به خانواده‌ام حدیث بگویم؟ فرمود: «آری. خداوند می‌فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! خودتان و کسانتان را از آتشی که سوخت آن، مردم و سنگ ها هستند، حفظ کنید» و فرموده است: «و کسان خود را به نماز، فرمان ده و خود بر آن، شکیبا باش»».[۱۳]
- امام صادق (ع): بنده مؤمن، پیوسته به خانواده‌اش علم و ادبِ شایسته می‌آموزد، تا آن جا که همه آنان را بی آن که کوچک یا بزرگ یا خدمتکار یا همسایه‌ای از ایشان جدا افتد، وارد بهشت می‌کند؛ و بنده گناهکار، پیوسته به خانواده‌اش سوء ادب می‌آموزد، تا آن جا که همه آنان را بی آن که کوچک یا بزرگ یا خدمتکار یا همسایه از ایشان جدا افتد، وارد دوزخ می‌نماید.[۱۴].[۱۵]
جستارهای وابسته
- برپا داشتن حجت
- اتمام حجت
- برانگیختن فطرت و عقل
- احیای انسان
- دعوت به مصالح دین و دنیا
- دعوت به ایمان آوردن به غیب
- دعوت به ایمان آوردن به توحید
- دعوت به ایمان آوردن به نبوت
- دعوت به ایمان آوردن به معاد
- دعوت به برپا داشتن قسط
- دعوت به رهبری امام عادل
- دعوت به آزادی هدفمند
- دعوت به الفت و پرهیز از تفرقه
- دعوت به شناخت اهل حق از راه شناخت حق
- دعوت به ارزش‌های اخلاقی
- دعوت به کارهای نیکو
- دعوت به پرستش خداوند
- دعوت به دوست داشتن خداوند
- دعوت به پروامندی و پرهیزگاری
- یادآوری کردن روزهای خدا
- تعلیم و تزکیه
- امر به معروف و نهی از منکر
- مبارزه با بدعت‌ها
- نوید و بیم دادن
منابع
پانویس
- ↑ «و خانواده‌ات را به نماز فرمان ده و بر آن شکیب کن». سوره طه، آیه ۱۳۲.
- ↑ «و نزدیک‌ترین خویشاوندانت را بیم ده». سوره شعرا، آیه ۲۱۴.
- ↑ «ای پیامبر! به همسرانت بگو: اگر خواستار زندگی این جهان و آرایه‌های آن هستید بیایید شما را برخوردار سازم و با شیوه‌ای نیکو رهایتان کنم». سوره احزاب، آیه ۲۸.
- ↑ «ای مؤمنان! خود و خانواده خویش را از آتشی بازدارید که هیزم آن آدمیان و سنگ‌هاست؛ فرشتگان درشتخوی سختگیری بر آن نگاهبانند که از آنچه خداوند به آنان فرمان دهد سر نمی‌پیچند و آنچه فرمان یابند بجای می‌آورند». سوره تحریم، آیه ۶.
- ↑ «در این کتاب، اسماعیل را یاد کن که او درست‌پیمان «2» و فرستاده‌ای پیامبر بود. * و خانواده خود را به نماز و زکات فرمان می‌داد و نزد پروردگار خویش پسندیده بود». سوره مریم، آیه ۵۴ و ۵۵.
- ↑ «و نزدیک‌ترین خویشاوندانت را بیم ده». سوره شعرا، آیه ۲۱۴.
- ↑ "صحیح البخاری عن ابن عبّاس: لَمّا اُنزِلَت: «وأَنْذِرْ عَشیرَتَکَ الأقْرَبینَ» صَعِدَ النَّبیُّ (ص) عَلَی الصَّفا، فَجَعَلَ یُنادی: «یا بَنی فِهرٍ، یا بَنی عَدِیٍّ» لِبُطونِ قُرَیشٍ، حَتَّی اجتَمَعوا، فَجَعَلَ الرَّجُلُ إذا لَم یَستَطِع أن یَخرُجَ أرسَلَ رَسولاً لِیَنظُرَ ما هُوَ فَجاءَ أبو لَهَبٍ وقُرَیشٌ، فَقالَ: «أرَأَیتَکُم لَو أخبَرتُکُم أنَّ خَیلاً بِالوادی تُریدُ أن تُغیرَ عَلَیکُم أکُنتُم مُصَدِّقِیَّ». قالوا: نَعَم، ما جَرَّبنا عَلَیکَ إلّا صِدقاً. قالَ: «فَإِنّی نَذیرٌ لَکُم بَینَ یَدَی عَذابٍ شَدیدٍ». فَقالَ أبو لَهَبٍ: تَبّا لَکَ سائِرَ الیَومِ! ألِهذا جَمَعتَنا؟! فَنَزَلَت: ﴿تَبَّتْ یَدَا أَبِی لَهَبٍ وَ تَبَّ * مَا أَغْنَی عَنْهُ مَالُهُ وَ مَا کَسَبَ﴾ [المسد: ۱ و ۲]". صحیح البخاری: ج ۴، ص ۱۷۸۷، ح ۴۴۹۲، صحیح مسلم: ج ۱، ص ۱۹۳، ح ۲۰۸، مسند ابن حنبل: ج ۱، ص ۶۰۲، ح ۲۵۴۴، سنن الترمذی: ج ۵، ص ۴۵۱، ح ۳۳۶۳، الطبقات الکبری: ج ۱، ص ۲۰۰، کلّها نحوه.
- ↑ "الإمام الصادق (ع): لَمّا نَزَلَت هذِهِ الآیَةُ «یَاأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا» قالَ النّاسُ: یا رَسولَ اللّهِ، کَیفَ نَقی أنفُسَنا وأَهلینا؟ قالَ: اِعمَلُوا الخَیرَ، وذَکِّروا بِهِ أهلیکُم؛ فَأَدِّبوهُم عَلی طاعَةِ اللّهِ. ثُمَّ قالَ أبو عَبدِ اللّهِ: ألا تَری أنَّ اللّهَ یَقولُ لِنَبِیِّهِ: «وَ أْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَیْهَا»، وقالَ: «وَ اذْکُرْ فِی الْکِتَابِ إِسْمَاعِیلَ إِنَّهُ کَانَ صَادِقَ الْوَعْدِ وَ کَانَ رَسُولًا نَّبِیًّا * وَ کَانَ یَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ وَ کَانَ عِندَ رَبِّهِ مَرْضِیًّا". دعائم الإسلام: ج ۱، ص ۸۲.
- ↑ "الإمام الصادق (ع): لَمّا نَزَلَت هذِهِ الآیَةُ «یَاأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا»، جَلَسَ رَجُلٌ مِنَ المُسلِمینَ یَبکی وقالَ: أنَا عَجَزتُ عَن نَفسی کُلِّفتُ أهلی! فَقالَ رَسولُ اللّهِ (ص): حَسبُکَ أن تَأمُرَهُم بِما تَأمُرُ بِهِ نَفسَکَ وتَنهاهُم عَمّا تَنهی عَنهُ نَفسَکَ". الکافی: ج ۵ ص ۶۲ ح ۱ عن عبد الأعلی مولی آل سام، مشکاة الأنوار: ص ۴۵۵ ح ۱۵۲۷، بحار الأنوار: ج ۱۰۰ ص۹۲ ح۸۳.
- ↑ "الزّهد للحسین بن سعید عن أبی بصیر: سَأَلتُ أبا عَبدِ اللّهِ (ع) عَن قَولِ اللّهِ تَعالی: «قُواْ أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ» فَقُلتُ: هذِهِ نَفسی أقیها، فَکَیفَ أقی أهلی؟ فَقالَ: تَأمُرُهُم بِما أمَرَهُمُ اللّهُ بِهِ، وتَنهاهُم عَمّا نَهاهُمُ اللّهُ عَنهُ؛ فَإِن أطاعوکَ کُنتَ قَد وَقَیتَهُم، وإن عَصَوکَ کُنتَ قَد قَضَیتَ ما عَلَیکَ «قُواْ أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا»". الزهد للحسین بن سعید: ص ۷۷، ح ۳۶، تفسیر القمّی: ج ۲، ص ۳۷۷، الکافی: ج ۵، ص ۶۲، ح ۲، تهذیب الأحکام: ج ۶، ص ۱۷۹، ح ۳۶۵، الفقه المنسوب إلی الإمام الرضا (ع): ص ۳۷۵، عن الإمام الرضا (ع)، مشکاة الأنوار: ص ۴۵۵، ح ۱۵۲۶، والأربعة الأخیرة نحوه، بحارالأنوار: ج ۱۰۰، ص ۷۴، ح ۱۲.
- ↑ "الإمام علیّ (ع) ـ فی قَولِهِ تَعالیعَلِّموا أنفُسَکُم وأَهلیکُمُ الخَیرَ". المستدرک علی الصحیحین: ج ۲، ص ۵۳۶، ح ۳۸۲۶، عن ربعی، المصنف لعبد الرزاق: ج ۳، ص ۴۹، ح ۴۷۴۱، کنز العمّال: ج ۲ ،ص ۵۳۹، ح ۴۶۷۶.
- ↑ "الکافی عن سلیمان بن خالد: قُلتُ لأَِبی عَبدِ اللّهِ (ع): إنَّ لی أهلَ بَیتٍ وهُم یَسمَعونَ مِنّی، أفَأَدعوهُم إلی هذَا الأَمرِ؟ فَقالَ: نَعَم؛ إنَّ اللّهَ یَقولُ فی کِتابِهِ: «یَاأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاس وَ الْحِجَارَةُ»[التحریم: ۶]". الکافی: ج ۲، ص ۲۱۱، ح۱، المحاسن: ج ۱، ص ۳۶۲، ح ۷۸۰، بحار الأنوار: ج ۲، ص ۲۰، ح ۵۵.
- ↑ "الإمام الصادق (ع): دَخَلَ عَلی أبی (ع) رَجُلٌ فَقالَ: رَحِمَکَ اللّهُ! اُحَدِّثُ أهلی ؟قالَ: نَعَم، إنَّ اللّهَ تَعالی یَقولُ: «یَاأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ»، وقالَ: «وَ أْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَیْهَا»". الاُصول الستة عشر: ص ۲۳۲، ح ۲۶۵، عن جابر، بحار الأنوار: ج ۲، ص ۲۵، ح ۹۲.
- ↑ "عنه (ع): لا یَزالُ العَبدُ المُؤمِنُ یورِثُ أهلَ بَیتِهِ العِلمَ وَالأَدَبَ الصّالِحَ حَتّی یُدخِلَهُمُ الجَنَّةَ جَمیعاً، حَتّی لا یَفقِدَ مِنهُم صَغیرا ولا کَبیرا ولا خادِما ولا جارا. ولا یَزالُ العَبدُ العاصی یورِثُ أهلَ بَیتِهِ الأَدَبَ السَّیِّئَ حَتّی یُدخِلَهُمُ النّارَ جَمیعا حَتّی لا یَفقِدَ فیها مِن أهلِ بَیتِهِ صَغیرا ولا کَبیرا ولا خادِما ولا جارا". دعائم الإسلام: ج ۱ ص ۸۲.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث ج۱۵، ص۱۳۲-۱۳۷.