نبوغ بشری: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۵۷

فرضیه باطل "وحی نتیجه نبوغ فكرى"‏

وحی الهی نسبت به پیامبران، قابل توصیف با علل مادی و طبیعی نیست و فقط کسانی که به جهان غیب ایمان دارند، می‌‌توانند آن را پذیرا باشند. ولی در این میان کسانی که عالم غیب و ماوراء طبیعت را نپذیرفته‌اند، در مقابل چنین پدیده‌ای، به دست و پا افتاده‌اند که برای آن علت یا علل مادی جستجو کنند و در این مورد به فرضیه‌های سست و بی‌پایه ای دست زده‌اند که هرگز نمی‌توان چنین حادثه عظیمی را با آن علل محدود توجیه و تفسیر کرد. برخی قائلند دستگاه آفرینش، افراد نابغه و خیرخواهی را در دامن خویش پرورش می‌‌دهد و آنان روی نبوغ ذاتی و افکار عالی خود جامعه را به اخلاق نیک و اعمال شایسته و رعایت اجتماعی و.... دعوت نموده و از این رهگذر گام‌های موثری برای سعادت بشر بر می‌‌دارند و آنچه را که به عنوان دستور و قانون به مردم عرضه می‌‌دارند، جز نتیجه نبوغ و زاییده فکر عالی آنان چیز دیگری نیست و هرگز ارتباطی با جهان دیگر ندارند. این عده وحی را زاییده‌ نبوغ (و عقل انسانی) دانسته، گفته‌‌اند که نوابغ بشری با نبوغ ذاتی و درونی و روانی خویش، دارای افکاری بلند و نو و دارای خردهای عالی‌‌اند و از این راه به مردم خدمت می‌کنند^[۱].

نقد و بررسی

این سخن در حقیقت انکار صریح نبوت انبیا و تکذیب گفته همه آنها و متهم ساختن آنها به انواع خلاف گویی‌ها است. برخی از اشکالات این نظریه عبارت‌اند از:

اولا: دارندگان این تفسیر قبلا مدعا را مسلم گرفته و می‌‌خواهند برای آن دلیلی جستجو کنند آنان پذیرفته‌اند که وحی علت مادی دارد و مربوط به جهان غیب نیست، پس از آن دست و پا می‌‌کنند برای آن علل مادی پیدا کنند و از میان آنها به نظرشان رسیده است که پیامبران را نوابغ اجتماعی معرفی کنند که در سایه نبوغ، دارای چنین افکار و اندیشه‌های بالایی بوده‌اند.
ثانیا: ما در جهان دو نوع مصلح داریم: گروهی برنامه‌های اصلاحی خود را به جهان بالا نسبت می‌‌دهند و گروه دیگر برنامه‌های خود را مولود اندیشه‌های خود می‌‌دانند. گروه نخست از طریق ایمان به خدا و سرای دیگر و وعده و وعیدهای الهی می‌‌خواهند برنامه‌های خود را پیاده کنند. در حالی که گروه دیگر از طریق دیگر می‌‌خواهند به هدف برسند. اگر وحی، زاییده نبوغ است پس چرا گروه نخست آن را به جهان غیب نسبت داده‌اند؟ تصور اینکه این انسان‌های بسیار، با تبانی و توافق قبلی، آنچه را محصول نبوغ خود بوده است، به جهان غیب نسبت داده‌اند، تصوری موهون و کاملا بی‌پایه است. چگونه متصور است انسان‌هایی در مناطق پراکنده و زمان‌های مختلف، به صورت هماهنگ یک شعار را سر داده و خود را رسولان الهی بنامند و بگویند: ﴿إِنْ أَتَّبِعُ إِلاَّ ما يُوحى‏ إِلَيَّ﴾^[۲]
ثالثا: این نظریه، در عصر جاهلیت نیز مطرح بوده است، چیزی که هست در بیان گذشته در قالب به ظاهر علمی ریخته شده و بیان گردیده است و عرب جاهلی، قدرت نمایی پیامبر در میدان فصاحت و بلاغت را به قریحه خوش آن حضرت در شعر نسبت داده و او را شاعر می‌‌خواند. خداوند این مطلب را حکایت کرده می‌‌فرماید: ﴿بَلْ هُوَ شاعِرٌ﴾^[۳]. آنگاه در پی نقد آن بر آمده و قرآن را بالاتر از آن می‌‌داند که محصول قریحه شعری و یا مقام نبوت مقام شاعری باشد، چنان که می‌‌فرماید: ﴿وَ ما هُوَ بِقَوْلِ شاعِرٍ قَليلاً ما تُؤْمِنُونَ﴾^[۴]. و باز می‌‌فرماید: ﴿وَ ما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ وَ ما يَنْبَغي‏ لَهُ إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرٌ وَ قُرْآنٌ مُبينٌ﴾^[۵].
رابعا: هرگز نوابغ نمی‌توانند از آینده به صورت قطعی و جزمی خبر دهند و اگر هم خبری بدهند خبر خود را با کلمات: "شاید" و به نظر می‌‌رسد، حدس می‌‌زنم و مانند آن همراه می‌‌کنند، در حالی که پیامبران به صورت جزم از آینده‌های امت خود گزارش می‌‌دادند، گزارشی که آن را مانند آفتاب می‌‌دیدند، چنان که می‌‌فرماید: ﴿تَمَتَّعُوا في‏ دارِكُمْ ثَلاثَةَ أَيَّامٍ ذلِكَ وَعْدٌ غَيْرُ مَكْذُوبٍ﴾^[۶]. هیچ نابغه ای نمی‌تواند یک چنین خبر قطعی را درباره گروهی، بدهد. به گونه ای که حتی زمان دقیق وقوع حادثه را نیز تعیین نماید. روزی که ملت فارس مشرک بر مسیحیان به ظاهر موحد غالب گردیدند، هیچ کس باور نمی‌کرد که در مدت کمی ورق برگردد و ملت مغلوب، غالب و ملت غالب مغلوب شود. ولی پیامبر اسلام این گزارش را به صورت قطع و یقین مطرح کرد و گفت: ﴿غُلِبَتِ الرُّومُ، فىِ أَدْنىَ الْأَرْضِ وَ هُم مِّن بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَيَغْلِبُونَ، فىِ بِضْعِ سِنِينَ﴾^[۷].

این نوع گزارش‌های قطعی از ویژگی‌های پیامبران الهی است که در پرتو ارتباط با مبدأ جهان از روی حوادث آینده پرده برداشته و گزارش می‌‌کنند و نمونه‌هایی از این نوع گزارش‌های غیبی را در فصل مربوط به علم و دانش پیامبران یادآور شدیم و دیدیم که منبع این گزارش‌های غیبی هم چیزی جز وحی الهی نیست. آری گاهی برخی از افراد مرتاض می‌‌توانند از آینده خبر دهند ولی این گزارش مربوط به نبوغ آنها نیست زیرا آنان اصولا نابغه نبوده بلکه در اثر قطع علاقه از جهان طبیعت و فرو رفتن در عالمروح و روان، می‌‌توانند به وسایلی این گزارش را انجام دهند و هرگز ادعا نمی‌کنند که این گزارش‌ها، نتیجه، محاسبات فکری و مغزی آنها است و به عبارت دیگر آگاهی‌های این گروه نیز از جهان غیب و ماوراء طبیعت سرچشمه می‌‌گیرد^[۸].

منابع

سبحانی، جعفر، منشور جاوید ج۱۰

پانویس

↑ سبحانی، جعفر، منشور جاوید ج۱۰، ص۲۲۲.
↑ جز آنچه بر من وحی شده است، از چیزی پیروی نمی‌کنم؛ سوره انعام؛ آیه ۵۰.
↑ سوره انبیاء؛ آیه۵.
↑ این قرآن گفتار شاعر نیست، اندکی از شما ایمان می‌‌آورید؛ سوره حاقه؛ آیه۴۱.
↑ ما به او شعر نیاموختیم و شایسته او نبود، بلکه این قرآن، کتاب یادآوری و قرآن مبین است؛ سوره یس؛ آیه۶۹.
↑ صالح و قوم خود (پس از آنکه ناقه او را پی کردند) گفت: سه روز در خانه‌های خود از زندگی بهره ببرید و پس از سه روز همگی کشته خواهید شد. و این یک گزارش قطعی است؛ سوره هود؛ آیه۶۵.
↑ رومیان در نزدیکی‌های شما مغلوب شدند و آنان پس از مغلوب شدن در مدت کمتر از ده سال پیروز خواهند شد؛ سوره روم؛ آیه۱ـ۴.
↑ سبحانی، جعفر، منشور جاوید ج۱۰، ص۲۲۲.

[1] سبحانی، جعفر، منشور جاوید ج۱۰، ص۲۲۲.

[2] جز آنچه بر من وحی شده است، از چیزی پیروی نمی‌کنم؛ سوره انعام؛ آیه ۵۰.

[3] سوره انبیاء؛ آیه۵.

[4] این قرآن گفتار شاعر نیست، اندکی از شما ایمان می‌‌آورید؛ سوره حاقه؛ آیه۴۱.

[5] ما به او شعر نیاموختیم و شایسته او نبود، بلکه این قرآن، کتاب یادآوری و قرآن مبین است؛ سوره یس؛ آیه۶۹.

[6] صالح و قوم خود (پس از آنکه ناقه او را پی کردند) گفت: سه روز در خانه‌های خود از زندگی بهره ببرید و پس از سه روز همگی کشته خواهید شد. و این یک گزارش قطعی است؛ سوره هود؛ آیه۶۵.

[7] رومیان در نزدیکی‌های شما مغلوب شدند و آنان پس از مغلوب شدن در مدت کمتر از ده سال پیروز خواهند شد؛ سوره روم؛ آیه۱ـ۴.

[8] سبحانی، جعفر، منشور جاوید ج۱۰، ص۲۲۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-==فرضیه باطل "وحی نتیجه نبوغ فكرى"‏==
+{{مدخل مرتبط
-* وحی الهی نسبت به پیامبران، قابل توصیف با علل مادی و طبیعی نیست و فقط کسانی که به جهان غیب ایمان دارند، می توانند آن را پذیرا باشند. ولی در این میان کسانی که عالم غیب و ماوراء طبیعت را نپذیرفته اند، در مقابل چنین پدیده ای، به دست و پا افتاده اند که برای آن علت یا علل مادی جستجو کنند و در این مورد به فرضیه های سست و بی پایه ای دست زده اند که هرگز نمی توان چنین حادثه عظیمی را با آن علل محدود توجیه و تفسیر کرد. برخی قائلند دستگاه آفرینش، افراد نابغه و خیر خواهی را در دامن خویش پرورش می دهد و آنان روی نبوغ ذاتی و افکار عالی خود جامعه را به اخلاق نیک و اعمال شایسته و رعایت اجتماعی و.... دعوت نموده و از این رهگذر گام های موثری برای سعادت بشر بر می دارند و آنچه را که به عنوان دستور و قانون به مردم عرضه می دارند، جز نتیجه نبوغ و زاییده فکر عالی آنان چیز دیگری نیست و هرگز ارتباطی با جهان دیگر ندارند. این عده وحی را زاییده‌ نبوغ (و عقل انسانی) دانسته، گفته‌ اند که نوابغ بشری با نبوغ ذاتی و درونی و روانی خویش، دارای افکاری بلند و نو و دارای خردهای عالی‌ اند و از این راه به مردم خدمت می‌کنند. <ref> جعفر سبحانی- منشور جاوید جلد10- صفحه 222</ref>.
+| موضوع مرتبط = وحی
+| عنوان مدخل  =
+| مداخل مرتبط =
+| پرسش مرتبط  =
+}}
-==نقد و بررسی==
+== فرضیه [[باطل]] "[[وحی]] نتیجه نبوغ فكرى"‏==
-*این سخن در حقیقت انکار صریح نبوت انبیا و تکذیب گفته همه آنها و متهم ساختن آنها به انواع خلاف گویی ها است. برخی از اشکالات این نظریه عبارتند از:
+[[وحی الهی]] نسبت به [[پیامبران]]، قابل توصیف با علل مادی و طبیعی نیست و فقط کسانی که به جهان غیب [[ایمان]] دارند، می‌‌توانند آن را پذیرا باشند. ولی در این میان کسانی که [[عالم غیب]] و ماوراء طبیعت را نپذیرفته‌اند، در مقابل چنین پدیده‌ای، به دست و پا افتاده‌اند که برای آن علت یا علل مادی جستجو کنند و در این مورد به فرضیه‌های [[سست]] و بی‌پایه ای دست زده‌اند که هرگز نمی‌توان چنین حادثه عظیمی را با آن علل محدود توجیه و [[تفسیر]] کرد. برخی قائلند دستگاه [[آفرینش]]، افراد نابغه و [[خیرخواهی]] را در دامن خویش پرورش می‌‌دهد و آنان روی نبوغ ذاتی و [[افکار]] عالی خود [[جامعه]] را به [[اخلاق نیک]] و [[اعمال شایسته]] و رعایت [[اجتماعی]] و.... [[دعوت]] نموده و از این رهگذر گام‌های موثری برای [[سعادت بشر]] بر می‌‌دارند و آنچه را که به عنوان دستور و [[قانون]] به [[مردم]] عرضه می‌‌دارند، جز نتیجه نبوغ و زاییده [[فکر]] عالی آنان چیز دیگری نیست و هرگز ارتباطی با [[جهان]] دیگر ندارند. این عده وحی را زاییده‌ نبوغ (و [[عقل]] [[انسانی]]) دانسته، گفته‌‌اند که نوابغ بشری با نبوغ ذاتی و درونی و روانی خویش، دارای افکاری بلند و نو و دارای خردهای عالی‌‌اند و از این راه به مردم [[خدمت]] می‌کنند<ref>[[جعفر سبحانی|سبحانی، جعفر]]، [[منشور جاوید ج۱۰ (کتاب)|منشور جاوید ج۱۰]]، ص۲۲۲.</ref>.
-# اولا: دارندگان این تفسیر قبلا مدعا را مسلم گرفته و می خواهند برای آن دلیلی جستجو کنند آنان پذیرفته اند که وحی علت مادی دارد و مربوط به جهان غیب نیست، پس از آن دست و پا می کنند برای آن علل مادی پیدا کنند و از میان آنها به نظرشان رسیده است که پیامبران را نوابغ اجتماعی معرفی کنند که در سایه نبوغ، دارای چنین افکار و اندیشه های بالایی بوده اند.
-# ثانیا: ما در جهان دو نوع مصلح داریم: گروهی برنامه های اصلاحی خود را به جهان بالا نسبت می دهند و گروه دیگر برنامه های خود را مولود اندیشه های خود می دانند. گروه نخست از طریق ایمان به خدا و سرای دیگر و وعده و وعیدهای الهی می خواهند برنامه های خود را پیاده کنند. در حالی که گروه دیگر از طریق دیگر می خواهند به هدف برسند. اگر وحی، زاییده نبوغ است پس چرا گروه نخست آن را به جهان غیب نسبت داده اند؟ <ref> جعفر سبحانی- منشور جاوید جلد10- صفحه 222</ref>. تصور اینکه این انسان های بسیار، با تبانی و توافق قبلی، آنچه را محصول نبوغ خود بوده است، به جهان غیب نسبت داده اند، تصوری موهون و کاملا بی پایه است. چگونه متصور است انسان هایی در مناطق پراکنده و زمان های مختلف، به صورت هماهنگ یک شعار را سر داده و خود را رسولان الهی بنامند و بگویند: {{متن قرآن|إِنْ أَتَّبِعُ إِلاَّ ما يُوحى‏ إِلَيَّ}} }}<ref> جز آنچه بر من وحی شده است، از چیزی پیروی نمی کنم؛ سوره انعام؛ آیه: 50.</ref>
-# ثالثا: این نظریه، در عصر جاهلیت نیز مطرح بوده است، چیزی که هست در بیان گذشته در قالب به ظاهر علمی ریخته شده و بیان گردیده است و عرب جاهلی، قدرت نمایی پیامبر در میدان فصاحت و بلاغت را به قریحه خوش آن حضرت در شعر نسبت داده و او را شاعر می خواند. خداوند این مطلب را حکایت کرده می فرماید: {{متن قرآن|بَلْ هُوَ شاعِرٌ}} }}<ref> سوره انبیاء؛ آیه:5.</ref>. آنگاه در پی نقد آن بر آمده و قرآن را بالاتر از آن می داند که محصول قریحه شعری و یا مقام نبوت مقام شاعری باشد، چنان که می فرماید: {{متن قرآن|وَ ما هُوَ بِقَوْلِ شاعِرٍ قَليلاً ما تُؤْمِنُونَ}} }}<ref> این قرآن گفتار شاعر نیست، اندکی از شما ایمان می آورید؛ سوره حاقه؛ آیه:41.</ref>. و باز می فرماید: {{متن قرآن|وَ ما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ وَ ما يَنْبَغي‏ لَهُ إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرٌ وَ قُرْآنٌ مُبينٌ}} }}<ref> ما به او شعر نیاموختیم و شایسته او نبود، بلکه این قرآن، کتاب یادآوری و قرآن مبین است؛ سوره یس؛ آیه:69.</ref> .<ref> جعفر سبحانی- منشور جاوید جلد10- صفحه 222</ref>.
-# رابعا: هرگز نوابغ نمی توانند از آینده به صورت قطعی و جزمی خبر دهند و اگر هم خبری بدهند خبر خود را با کلمات: "شاید" و به نظر می رسد، حدس می زنم و مانند آن همراه می کنند، در حالی که پیامبران به صورت جزم از آینده های امت خود گزارش می دادند، گزارشی که آن را مانند آفتاب می دیدند، چنان که می فرماید: {{متن قرآن|تَمَتَّعُوا في‏ دارِكُمْ ثَلاثَةَ أَيَّامٍ ذلِكَ وَعْدٌ غَيْرُ مَكْذُوبٍ}} }}<ref> صالح و قوم خود (پس از آنکه ناقه او را پی کردند) گفت: سه روز در خانه های خود از زندگی بهره ببرید و پس از سه روز همگی کشته خواهید شد. و این یک گزارش قطعی است؛ سوره هود؛ آیه:65.</ref>. هیچ نابغه ای نمی تواند یک چنین خبر قطعی را درباره گروهی، بدهد. به گونه ای که حتی زمان دقیق وقوع حادثه را نیز تعیین نماید. روزی که ملت فارس مشرک بر مسیحیان به ظاهر موحد غالب گردیدند، هیچ کس باور نمی کرد که در مدت کمی ورق برگردد و ملت مغلوب، غالب و ملت غالب مغلوب شود. ولی پیامبر اسلام این گزارش را به صورت قطع و یقین مطرح کرد و گفت: {{متن قرآن|غُلِبَتِ الرُّومُ، فىِ أَدْنىَ الْأَرْضِ وَ هُم مِّن بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَيَغْلِبُونَ، فىِ بِضْعِ سِنِينَ}} }}<ref> رومیان در نزدیکی های شما مغلوب شدند و آنان پس از مغلوب شدن در مدت کمتر از ده سال پیروز خواهند شد؛ سوره روم؛ آیه:1ـ4.</ref> .<ref> جعفر سبحانی- منشور جاوید جلد10- صفحه 222</ref>.
-* این نوع گزارش های قطعی از ویژگی های پیامبران الهی است که در پرتو ارتباط با مبدأ جهان از روی حوادث آینده پرده برداشته و گزارش می کنند و نمونه هایی از این نوع گزارش های غیبی را در فصل مربوط به علم و دانش پیامبران یادآور شدیم و دیدیم که منبع این گزارش های غیبی هم چیزی جز وحی الهی نیست. آری گاهی برخی از افراد مرتاض می توانند از آینده خبر دهند ولی این گزارش مربوط به نبوغ آنها نیست زیرا آنان اصولا نابغه نبوده بلکه در اثر قطع علاقه از جهان طبیعت و فرو رفتن در عالم روح و روان، می توانند به وسایلی این گزارش را انجام دهند و هرگز ادعا نمی کنند که این گزارش ها، نتیجه، محاسبات فکری و مغزی آنها است و به عبارت دیگر آگاهی های این گروه نیز از جهان غیب و ماوراء طبیعت سرچشمه می گیرد. <ref> جعفر سبحانی- منشور جاوید جلد10- صفحه 222</ref>.
-==منابع==
+== نقد و بررسی ==
-{{ستون-شروع|2}}
+این سخن در [[حقیقت]] [[انکار]] صریح [[نبوت انبیا]] و [[تکذیب]] گفته همه آنها و متهم ساختن آنها به انواع خلاف گویی‌ها است. برخی از اشکالات این نظریه عبارت‌اند از:
-* [[جعفر سبحانی|سبحانی، جعفر]]، [[منشور جاوید (کتاب)|'''منشور جاوید''']]؛
+# اولا: دارندگان این تفسیر قبلا مدعا را مسلم گرفته و می‌‌خواهند برای آن دلیلی جستجو کنند آنان پذیرفته‌اند که وحی علت مادی دارد و مربوط به جهان غیب نیست، پس از آن دست و پا می‌‌کنند برای آن علل مادی پیدا کنند و از میان آنها به نظرشان رسیده است که [[پیامبران]] را نوابغ [[اجتماعی]] معرفی کنند که در [[سایه]] [[نبوغ]]، دارای چنین [[افکار]] و اندیشه‌های بالایی بوده‌اند.
-* [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[تفسیر موضوعی قرآن، ج 3 (کتاب)|'''تفسیر موضوعی قرآن''']]؛
+# ثانیا: ما در [[جهان]] دو نوع [[مصلح]] داریم: گروهی [[برنامه‌های اصلاحی]] خود را به جهان بالا نسبت می‌‌دهند و گروه دیگر برنامه‌های خود را مولود اندیشه‌های خود می‌‌دانند. گروه نخست از طریق [[ایمان به خدا]] و سرای دیگر و [[وعده]] و [[وعیدهای الهی]] می‌‌خواهند برنامه‌های خود را پیاده کنند. در حالی که گروه دیگر از طریق دیگر می‌‌خواهند به [[هدف]] برسند. اگر [[وحی]]، زاییده نبوغ است پس چرا گروه نخست آن را به [[جهان غیب]] نسبت داده‌اند؟ تصور اینکه این انسان‌های بسیار، با [[تبانی]] و توافق قبلی، آنچه را محصول نبوغ خود بوده است، به جهان غیب نسبت داده‌اند، [[تصوری]] موهون و کاملا بی‌پایه است. چگونه متصور است انسان‌هایی در مناطق پراکنده و زمان‌های مختلف، به صورت هماهنگ یک [[شعار]] را سر داده و خود را [[رسولان الهی]] بنامند و بگویند: {{متن قرآن|إِنْ أَتَّبِعُ إِلاَّ ما يُوحى‏ إِلَيَّ}}<ref> جز آنچه بر من وحی شده است، از چیزی پیروی نمی‌کنم؛ سوره انعام؛ آیه ۵۰.</ref>
-* [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[تفسير نمونه جلد‏20 (کتاب)|'''تفسیر نمونه''']]؛
+# ثالثا: این نظریه، در [[عصر جاهلیت]] نیز مطرح بوده است، چیزی که هست در بیان گذشته در قالب به ظاهر [[علمی]] ریخته شده و بیان گردیده است و [[عرب جاهلی]]، [[قدرت]] نمایی [[پیامبر]] در میدان [[فصاحت]] و [[بلاغت]] را به قریحه خوش آن حضرت در [[شعر]] نسبت داده و او را [[شاعر]] می‌‌خواند. [[خداوند]] این مطلب را حکایت کرده می‌‌فرماید: {{متن قرآن|بَلْ هُوَ شاعِرٌ}}<ref> سوره انبیاء؛ آیه۵.</ref>. آنگاه در پی نقد آن بر آمده و [[قرآن]] را بالاتر از آن می‌‌داند که محصول قریحه شعری و یا [[مقام نبوت]] [[مقام]] [[شاعری]] باشد، چنان که می‌‌فرماید: {{متن قرآن|وَ ما هُوَ بِقَوْلِ شاعِرٍ قَليلاً ما تُؤْمِنُونَ}}<ref> این قرآن گفتار شاعر نیست، اندکی از شما ایمان می‌‌آورید؛ سوره حاقه؛ آیه۴۱.</ref>. و باز می‌‌فرماید: {{متن قرآن|وَ ما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ وَ ما يَنْبَغي‏ لَهُ إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرٌ وَ قُرْآنٌ مُبينٌ}}<ref> ما به او شعر نیاموختیم و شایسته او نبود، بلکه این قرآن، کتاب یادآوری و قرآن مبین است؛ سوره یس؛ آیه۶۹.</ref>.
-{{پایان}}
+# رابعا: هرگز نوابغ نمی‌توانند از [[آینده]] به صورت [[قطعی]] و جزمی خبر دهند و اگر هم خبری بدهند خبر خود را با کلمات: "شاید" و به نظر می‌‌رسد، [[حدس]] می‌‌زنم و مانند آن همراه می‌‌کنند، در حالی که [[پیامبران]] به صورت جزم از آینده‌های [[امت]] خود گزارش می‌‌دادند، گزارشی که آن را مانند [[آفتاب]] می‌‌دیدند، چنان که می‌‌فرماید: {{متن قرآن|تَمَتَّعُوا في‏ دارِكُمْ ثَلاثَةَ أَيَّامٍ ذلِكَ وَعْدٌ غَيْرُ مَكْذُوبٍ}}<ref> صالح و قوم خود (پس از آنکه ناقه او را پی کردند) گفت: سه روز در خانه‌های خود از زندگی بهره ببرید و پس از سه روز همگی کشته خواهید شد. و این یک گزارش قطعی است؛ سوره هود؛ آیه۶۵.</ref>. هیچ [[نابغه]] ای نمی‌تواند یک چنین خبر قطعی را درباره گروهی، بدهد. به گونه ای که حتی [[زمان]] دقیق وقوع حادثه را نیز تعیین نماید. روزی که [[ملت]] فارس [[مشرک]] بر [[مسیحیان]] به ظاهر [[موحد]] غالب گردیدند، هیچ کس [[باور]] نمی‌کرد که در مدت کمی ورق برگردد و ملت مغلوب، غالب و ملت غالب مغلوب شود. ولی [[پیامبر اسلام]] این گزارش را به صورت قطع و [[یقین]] مطرح کرد و گفت: {{متن قرآن|غُلِبَتِ الرُّومُ، فىِ أَدْنىَ الْأَرْضِ وَ هُم مِّن بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَيَغْلِبُونَ، فىِ بِضْعِ سِنِينَ}}<ref>رومیان در نزدیکی‌های شما مغلوب شدند و آنان پس از مغلوب شدن در مدت کمتر از ده سال پیروز خواهند شد؛ سوره روم؛ آیه۱ـ۴.</ref>.
-==پانویس==
-{{یادآوری پانویس}}
+این نوع گزارش‌های قطعی از [[ویژگی‌های پیامبران]] [[الهی]] است که در پرتو ارتباط با مبدأ [[جهان]] از روی [[حوادث آینده]] پرده برداشته و گزارش می‌‌کنند و نمونه‌هایی از این نوع گزارش‌های [[غیبی]] را در فصل مربوط به [[علم]] و [[دانش]] [[پیامبران]] یادآور شدیم و دیدیم که منبع این گزارش‌های [[غیبی]] هم چیزی جز [[وحی الهی]] نیست. آری گاهی برخی از افراد [[مرتاض]] می‌‌توانند از [[آینده]] خبر دهند ولی این گزارش مربوط به [[نبوغ]] آنها نیست زیرا آنان اصولا [[نابغه]] نبوده بلکه در اثر قطع علاقه از [[جهان طبیعت]] و فرو رفتن در عالم[[روح]] و روان، می‌‌توانند به وسایلی این گزارش را انجام دهند و هرگز ادعا نمی‌کنند که این گزارش‌ها، نتیجه، محاسبات [[فکری]] و مغزی آنها است و به عبارت دیگر آگاهی‌های این گروه نیز از [[جهان غیب]] و ماوراء [[طبیعت]] سرچشمه می‌‌گیرد<ref>[[جعفر سبحانی|سبحانی، جعفر]]، [[منشور جاوید ج۱۰ (کتاب)|منشور جاوید ج۱۰]]، ص۲۲۲.</ref>.
-{{پانویس2}}
+== منابع ==
+{{منابع}}
+# [[پرونده:136897.jpg|22px]] [[جعفر سبحانی|سبحانی، جعفر]]، [[منشور جاوید ج۱۰ (کتاب)|'''منشور جاوید ج۱۰''']]
+{{پایان منابع}}
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
 [[رده:مدخل‌های درجه دو دانشنامه]]
-[[رده:مجاری علم لدنی امام]]
-[[رده:وحی و الهام]]
 [[رده:وحی]]
-[[رده:وحی و نبوغ بشری]]