اجدع بن مالک همدانی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۲۴

مقدمه

وی فرزند مالک بن امیه، از تیره وداعی از قبیله همدان^[۱] است. نام او را «عبدالرحمان» گفته‌اند^[۲]. وی از شجاعان و شاعران یمن در دوران جاهلیت بود که اسلام را درک کرد^[۳] ولی رسول خدا (ص) را ندید. از این‌رو ابن حجر^[۴] نام او را در بخش سوم کتابش (مخضرمین) قرار داده است. برخی از اشعار او در منابع ادبی آمده است^[۵].

اندکی پیش از اسلام، میان قبیله همدان - که رهبر آن اجدع بن مالک (و بنا به نقلی مالک بن خزیم) بود. و مراد شاخه‌ای از مذحج^[۶] درگیری رخ داد که به «یوم الردم» یا «یوم الرزم» مشهور شد و همدانیان پیروز شدند. فروة بن مسیک مرادی، از شیوخ مراد نزد رسول خدا (ص) آمد و در اشعاری، عذر شکست قبیله مراد را بیان کرد. حضرت به او فرمود: آیا از حادثه یوم الردم غمگین هستی؟ وی گفت: هر قومی حادثه‌ای ببیند محزون است؛ چنان که قوم من در یوم الردم دید^[۷].

اجدع در لغت به معنای گوش بریده و نامی برای شیطان است^[۸] به همین دلیل وقتی او و فرزندش «مسروق» با هیئتی بر عمر وارد شدند و خود را معرفی کرد، عمر گفت: از رسول خدا (ص) شنیدم که فرمود: اجدع (یعنی) شیطان، از این رو نامش را به عبدالرحمان تغییر داد^[۹]. بعدها نام فرزندش در دیوان مسروقی بن عبدالرحمان آمد^[۱۰]. اجدع در زمان خلیفه دوم درگذشت^[۱۱].

فرزندان وی «منتشر» و «مسروق» ^[۱۲] یا مندر نام داشتند^[۱۳]. فرزندش مسروق از عمر و دیگران روایت کرده است^[۱۴]. او از فقها، مفسران تابعی و زهاد ثمانیه و یکی از پنج تن از اصحاب خاص عبدالله بن مسعود است. در قادسیه از شجاعان بود و از نظر فکری، عثمانی مذهب^[۱۵]^[۱۶]

منابع

مرادی‌نسب، حسین، مقاله «اجدع بن مالک همدانی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲

پانویس

↑ ابن حزم، ص۳۹۴؛ سمعانی، ج۵، ص۵۸۰.
↑ ابن سعد، ج۶، ص۱۳۸.
↑ سمعانی، ج۵، ص۵۸۰؛ ابن ماکولا، ج۷، ص۳۹۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۳۰.
↑ الاصابه، ج۱، ص۳۳۰.
↑ زبیدی، ج۳، ص۱۱۸۹ و ج۵، ص۲۸۵، ۴۰۷ و ۴۴۷ و ج۹، ص۲۵۳ و ج۱۰، ص۵، ۱۲۴ و ۳۷۳: بکری، ج۲، ص۶۵۱.
↑ خلیفة بن خیاط، ص۱۳۶.
↑ ابن هشام، ج۴، ص۱۰۳؛ طبری، ج۲، ص۱۳۴ و ۳۲۶؛ بکری، ج۲، ص۶۴۹؛ ابن اثیر، ج۴، ص۳۴۴؛ ابن سید الناس، ج۲، ص۲۸۹.
↑ ابن منظور، ج۸، ص۴۱ و ۴۳؛ زبیدی، ج۵، ص۲۹۵.
↑ ابن سعد، ج۶، ص۱۳۸؛ ابن ابی شیبه، ج۶، ص۱۵۹؛ ثقفی، ج۲، ص۹۰۸؛ بغدادی، ج۱۳، ص۲۳۳؛ ابن عساکر، ج۵۷، ص۴۰۱.
↑ ثقفی، ج۲، ص۹۰۸؛ ابن حزم، ص۳۹۵.
↑ سمعانی، ج۵، ص۵۸۰؛ ابن ماکولا، ج۷، ص۳۹۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۳۰.
↑ (چون در کودکی ربوده و سپس پیدا شد)؛ ر. ک: سمعانی، ج۵، ص۶۵۰؛ ذهبی، ج۴، ص۶۴؛ ابن عساکر، ج۵۷، ص۴۰۱.
↑ مزی، ج۲۶، ص۴۹۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۱۶۷.
↑ سیر، ذهبی، ج۴، ص۶۴.
↑ شرح حال او را ر. ک: ابن سعد، ج۶، ص۷۶؛ ابن حجر، تهذیب، ج۱۰، ص۱۰۰.
↑ مرادی‌نسب، حسین، مقاله «اجدع بن مالک همدانی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۱۰.

[1] ابن حزم، ص۳۹۴؛ سمعانی، ج۵، ص۵۸۰.

[2] ابن سعد، ج۶، ص۱۳۸.

[3] سمعانی، ج۵، ص۵۸۰؛ ابن ماکولا، ج۷، ص۳۹۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۳۰.

[4] الاصابه، ج۱، ص۳۳۰.

[5] زبیدی، ج۳، ص۱۱۸۹ و ج۵، ص۲۸۵، ۴۰۷ و ۴۴۷ و ج۹، ص۲۵۳ و ج۱۰، ص۵، ۱۲۴ و ۳۷۳: بکری، ج۲، ص۶۵۱.

[6] خلیفة بن خیاط، ص۱۳۶.

[7] ابن هشام، ج۴، ص۱۰۳؛ طبری، ج۲، ص۱۳۴ و ۳۲۶؛ بکری، ج۲، ص۶۴۹؛ ابن اثیر، ج۴، ص۳۴۴؛ ابن سید الناس، ج۲، ص۲۸۹.

[8] ابن منظور، ج۸، ص۴۱ و ۴۳؛ زبیدی، ج۵، ص۲۹۵.

[9] ابن سعد، ج۶، ص۱۳۸؛ ابن ابی شیبه، ج۶، ص۱۵۹؛ ثقفی، ج۲، ص۹۰۸؛ بغدادی، ج۱۳، ص۲۳۳؛ ابن عساکر، ج۵۷، ص۴۰۱.

[10] ثقفی، ج۲، ص۹۰۸؛ ابن حزم، ص۳۹۵.

[11] سمعانی، ج۵، ص۵۸۰؛ ابن ماکولا، ج۷، ص۳۹۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۳۰.

[12] (چون در کودکی ربوده و سپس پیدا شد)؛ ر. ک: سمعانی، ج۵، ص۶۵۰؛ ذهبی، ج۴، ص۶۴؛ ابن عساکر، ج۵۷، ص۴۰۱.

[13] مزی، ج۲۶، ص۴۹۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۱۶۷.

[14] سیر، ذهبی، ج۴، ص۶۴.

[15] شرح حال او را ر. ک: ابن سعد، ج۶، ص۷۶؛ ابن حجر، تهذیب، ج۱۰، ص۱۰۰.

[16] مرادی‌نسب، حسین، مقاله «اجدع بن مالک همدانی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۱۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
+{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[اجدع بن مالک همدانی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
-{{امامت}}
+== مقدمه ==
-<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
+وی فرزند [[مالک بن امیه]]، از تیره وداعی از [[قبیله همدان]]<ref>ابن حزم، ص۳۹۴؛ سمعانی، ج۵، ص۵۸۰.</ref> است. نام او را «عبدالرحمان» گفته‌اند<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۳۸.</ref>. وی از [[شجاعان]] و [[شاعران]] [[یمن]] در [[دوران جاهلیت]] بود که [[اسلام]] را [[درک]] کرد<ref> سمعانی، ج۵، ص۵۸۰؛ ابن ماکولا، ج۷، ص۳۹۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۳۰.</ref> ولی [[رسول خدا]] {{صل}} را ندید. از این‌رو [[ابن حجر]]<ref>الاصابه، ج۱، ص۳۳۰.</ref> نام او را در بخش سوم کتابش ([[مخضرمین]]) قرار داده است. برخی از اشعار او در منابع ادبی آمده است<ref>زبیدی، ج۳، ص۱۱۸۹ و ج۵، ص۲۸۵، ۴۰۷ و ۴۴۷ و ج۹، ص۲۵۳ و ج۱۰، ص۵، ۱۲۴ و ۳۷۳: بکری، ج۲، ص۶۵۱.</ref>.
-<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[اجدع بن مالک همدانی در تاریخ اسلامی]]</div>
-==مقدمه==
+اندکی پیش از [[اسلام]]، میان قبیله همدان - که [[رهبر]] آن [[اجدع بن مالک]] (و بنا به [[نقلی]] [[مالک بن خزیم]]) بود. و مراد شاخه‌ای از [[مذحج]]<ref>خلیفة بن خیاط، ص۱۳۶.</ref> درگیری رخ داد که به «[[یوم]] الردم» یا «یوم الرزم» مشهور شد و [[همدانیان]] [[پیروز]] شدند. [[فروة بن مسیک مرادی]]، از شیوخ مراد نزد رسول خدا {{صل}} آمد و در اشعاری، عذر [[شکست]] [[قبیله]] مراد را بیان کرد. [[حضرت]] به او فرمود: آیا از حادثه یوم الردم [[غمگین]] هستی؟ وی گفت: هر قومی حادثه‌ای ببیند محزون است؛ چنان که [[قوم]] من در یوم الردم دید<ref>ابن هشام، ج۴، ص۱۰۳؛ طبری، ج۲، ص۱۳۴ و ۳۲۶؛ بکری، ج۲، ص۶۴۹؛ ابن اثیر، ج۴، ص۳۴۴؛ ابن سید الناس، ج۲، ص۲۸۹.</ref>.
-وی فرزند [[مالک بن امیه]]، از تیره وداعی از [[قبیله همدان]]<ref>ابن حزم، ص۳۹۴؛ سمعانی، ج۵، ص۵۸۰.</ref> است. نام او را «عبدالرحمان» گفته‌اند<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۳۸.</ref>. وی از [[شجاعان]] و [[شاعران]] [[یمن]] در [[دوران جاهلیت]] بود که [[اسلام]] را [[درک]] کرد<ref> سمعانی، ج۵، ص۵۸۰؛ ابن ماکولا، ج۷، ص۳۹۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۳۰.</ref> ولی [[رسول خدا]]{{صل}} را ندید. از این‌رو [[ابن حجر]]<ref>الاصابه، ج۱، ص۳۳۰.</ref> نام او را در بخش سوم کتابش (مخضرمین) قرار داده است. برخی از اشعار او در منابع ادبی آمده است<ref>زبیدی، ج۳، ص۱۱۸۹ و ج۵، ص۲۸۵، ۴۰۷ و ۴۴۷ و ج۹، ص۲۵۳ و ج۱۰، ص۵، ۱۲۴ و ۳۷۳: بکری، ج۲، ص۶۵۱.</ref>.
-اندکی پیش از [[اسلام]]، میان قبیله همدان - که [[رهبر]] آن [[اجدع بن مالک]] (و بنا به [[نقلی]] [[مالک بن خزیم]]) بود. و مراد شاخه‌ای از [[مذحج]]<ref>خلیفة بن خیاط، ص۱۳۶.</ref> درگیری رخ داد که به «[[یوم]] الردم» یا «یوم الرزم» مشهور شد و [[همدانیان]] [[پیروز]] شدند. [[فروة بن مسیک مرادی]]، از شیوخ مراد نزد رسول خدا{{صل}} آمد و در اشعاری، عذر [[شکست]] [[قبیله]] مراد را بیان کرد. [[حضرت]] به او فرمود: آیا از حادثه یوم الردم [[غمگین]] هستی؟ وی گفت: هر قومی حادثه‌ای ببیند محزون است؛ چنان که [[قوم]] من در یوم الردم دید<ref>ابن هشام، ج۴، ص۱۰۳؛ طبری، ج۲، ص۱۳۴ و ۳۲۶؛ بکری، ج۲، ص۶۴۹؛ ابن اثیر، ج۴، ص۳۴۴؛ ابن سید الناس، ج۲، ص۲۸۹.</ref>.
+اجدع در لغت به معنای [[گوش]] [[بریده]] و نامی برای [[شیطان]] است<ref>ابن منظور، ج۸، ص۴۱ و ۴۳؛ زبیدی، ج۵، ص۲۹۵.</ref> به همین دلیل وقتی او و فرزندش «مسروق» با هیئتی بر عمر وارد شدند و خود را معرفی کرد، عمر گفت: از رسول خدا {{صل}} شنیدم که فرمود: اجدع (یعنی) [[شیطان]]، از این رو نامش را به عبدالرحمان [[تغییر]] داد<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۳۸؛ ابن ابی شیبه، ج۶، ص۱۵۹؛ ثقفی، ج۲، ص۹۰۸؛ بغدادی، ج۱۳، ص۲۳۳؛ ابن عساکر، ج۵۷، ص۴۰۱.</ref>. بعدها نام فرزندش در [[دیوان]] مسروقی بن عبدالرحمان آمد<ref>ثقفی، ج۲، ص۹۰۸؛ ابن حزم، ص۳۹۵.</ref>. اجدع در [[زمان]] [[خلیفه دوم]] درگذشت<ref>سمعانی، ج۵، ص۵۸۰؛ ابن ماکولا، ج۷، ص۳۹۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۳۰.</ref>.
-اجدع در لغت به معنای [[گوش]] [[بریده]] و نامی برای [[شیطان]] است<ref>ابن منظور، ج۸، ص۴۱ و ۴۳؛ زبیدی، ج۵، ص۲۹۵.</ref> به همین دلیل وقتی او و فرزندش «مسروق» با هیئتی بر عمر وارد شدند و خود را معرفی کرد، عمر گفت: از رسول خدا{{صل}} شنیدم که فرمود: اجدع (یعنی) [[شیطان]]، از این رو نامش را به عبدالرحمان [[تغییر]] داد<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۳۸؛ ابن ابی شیبه، ج۶، ص۱۵۹؛ ثقفی، ج۲، ص۹۰۸؛ بغدادی، ج۱۳، ص۲۳۳؛ ابن عساکر، ج۵۷، ص۴۰۱.</ref>. بعدها نام فرزندش در [[دیوان]] مسروقی بن عبدالرحمان آمد<ref>ثقفی، ج۲، ص۹۰۸؛ ابن حزم، ص۳۹۵.</ref>. اجدع در [[زمان]] [[خلیفه دوم]] درگذشت<ref>سمعانی، ج۵، ص۵۸۰؛ ابن ماکولا، ج۷، ص۳۹۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۳۰.</ref>.
+[[فرزندان]] وی «منتشر» و «مسروق» <ref>(چون در [[کودکی]] ربوده و سپس پیدا شد)؛ ر. ک: سمعانی، ج۵، ص۶۵۰؛ ذهبی، ج۴، ص۶۴؛ ابن عساکر، ج۵۷، ص۴۰۱.</ref> یا مندر نام داشتند<ref>مزی، ج۲۶، ص۴۹۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۱۶۷.</ref>. فرزندش مسروق از عمر و دیگران [[روایت]] کرده است<ref>سیر، ذهبی، ج۴، ص۶۴.</ref>. او از [[فقها]]، [[مفسران]] [[تابعی]] و زهاد ثمانیه و یکی از [[پنج تن]] از [[اصحاب خاص]] [[عبدالله بن مسعود]] است. در [[قادسیه]] از [[شجاعان]] بود و از نظر [[فکری]]، [[عثمانی]] [[مذهب]]<ref>شرح حال او را ر. ک: ابن سعد، ج۶، ص۷۶؛ ابن حجر، تهذیب، ج۱۰، ص۱۰۰.</ref><ref>[[حسین مرادی‌نسب|مرادی‌نسب، حسین]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «اجدع بن مالک همدانی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص:۱۰.</ref>
-[[فرزندان]] وی «منتشر» و «مسروق» <ref>(چون در [[کودکی]] ربوده و سپس پیدا شد)؛ ر.ک: سمعانی، ج۵، ص۶۵۰؛ ذهبی، ج۴، ص۶۴؛ ابن عساکر، ج۵۷، ص۴۰۱.</ref> یا مندر نام داشتند<ref>مزی، ج۲۶، ص۴۹۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۱۶۷.</ref>. فرزندش مسروق از عمر و دیگران [[روایت]] کرده است<ref>سیر، ذهبی، ج۴، ص۶۴.</ref>. او از [[فقها]]، [[مفسران]] [[تابعی]] و زهاد ثمانیه و یکی از [[پنج تن]] از [[اصحاب خاص]] [[عبدالله بن مسعود]] است. در [[قادسیه]] از [[شجاعان]] بود و از نظر [[فکری]]، [[عثمانی]] [[مذهب]]<ref>شرح حال او را ر.ک: ابن سعد، ج۶، ص۷۶؛ ابن حجر، تهذیب، ج۱۰، ص۱۰۰.</ref>.<ref>[[حسین مرادی‌نسب|مرادی‌نسب، حسین]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «اجدع بن مالک همدانی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص:۱۰.</ref>
+== منابع ==
-== جستارهای وابسته ==
-==منابع==
 {{منابع}}
-# [[پرونده:1100558.jpg|22px]] [[حسین مرادی‌نسب|مرادی‌نسب، حسین]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|'''مقاله «اجدع بن مالک همدانی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲''']]
+# [[پرونده:IM009658.jpg|22px]] [[حسین مرادی‌نسب|مرادی‌نسب، حسین]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|'''مقاله «اجدع بن مالک همدانی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲''']]
 {{پایان منابع}}
-==پانویس==
+== پانویس ==
 {{پانویس}}
-{{صحابه}}
-[[رده:اجدع بن مالک همدانی]]
-[[رده:مدخل]]
 [[رده:اعلام]]
-[[رده:صحابه]]
+[[رده:اصحاب پیامبر]]