مفسران اهل سنت: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{نبوت}} | {{نبوت}} | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = دانش تفسیر | |||
| عنوان مدخل = [[دانش تفسیر]] | |||
| مداخل مرتبط = [[دانش تفسیر در علوم قرآن]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
برخورد خاص [[اهل‌سنّت]] با اقوال [[صحابه]] و [[تابعان]]، به طبقات [[مفسران]] اهل‌سنّت سیمایی متفاوت با [[طبقات مفسران شیعه]] بخشیده است. اهل‌سنّت [[روایات]] صحابه و تابعان را در [[تفسیر]] مانند روایات [[پیامبر]]{{صل}} [[حجت]] می‌شمارند و در عین اینکه- به قول صاحب الکلم الطیب- خودشان آنها را [[تضعیف]] کرده، بسیار [[طعن]] زده و [[مذمت]] کرده‌اند، معتقدند صحابه هر چه می‌گویند، از [[رسول خدا]]{{صل}} آموخته‌اند و بعید است از خود چیزی بگویند. | برخورد خاص [[اهل‌سنّت]] با اقوال [[صحابه]] و [[تابعان]]، به طبقات [[مفسران]] اهل‌سنّت سیمایی متفاوت با [[طبقات مفسران شیعه]] بخشیده است. اهل‌سنّت [[روایات]] صحابه و تابعان را در [[تفسیر]] مانند روایات [[پیامبر]] {{صل}} [[حجت]] می‌شمارند و در عین اینکه- به قول صاحب الکلم الطیب- خودشان آنها را [[تضعیف]] کرده، بسیار [[طعن]] زده و [[مذمت]] کرده‌اند، معتقدند صحابه هر چه می‌گویند، از [[رسول خدا]] {{صل}} آموخته‌اند و بعید است از خود چیزی بگویند. | ||
==ترتیب طبقات مفسران اهل‌سنّت== | == ترتیب طبقات مفسران اهل‌سنّت == | ||
===طبقه اول=== | === طبقه اول === | ||
صحابه [[اهل]] تفسیر که معروف‌ترین آنها [[ابیّ بن کعب]]، [[عبدالله بن مسعود]]، [[جابر بن عبدالله]]، [[ابوسعید خدری]]، [[عبدالله بن زبیر]] و از همه معروف‌تر [[عبدالله بن عباس]] است. | صحابه [[اهل]] تفسیر که معروف‌ترین آنها [[ابیّ بن کعب]]، [[عبدالله بن مسعود]]، [[جابر بن عبدالله]]، [[ابوسعید خدری]]، [[عبدالله بن زبیر]] و از همه معروف‌تر [[عبدالله بن عباس]] است. | ||
===طبقه دوم=== | === طبقه دوم === | ||
تابعان یعنی [[شاگردان]] مفسران صحابه؛ مانند: [[مجاهد]]، [[سعید بن جبیر]]، [[عکرمه]]، [[ضحاک]]، [[حسن بصری]] و... . | تابعان یعنی [[شاگردان]] مفسران صحابه؛ مانند: [[مجاهد]]، [[سعید بن جبیر]]، [[عکرمه]]، [[ضحاک]]، [[حسن بصری]] و... . | ||
===طبقه سوم=== | === طبقه سوم === | ||
شاگردان طبقه دوم؛ مانند: [[ربیع بن انس]]، [[عبدالرحمان بن زید بن اسلم]]، [[ابوصالح کلبی]] و... . | شاگردان طبقه دوم؛ مانند: [[ربیع بن انس]]، [[عبدالرحمان بن زید بن اسلم]]، [[ابوصالح کلبی]] و... . | ||
===طبقه چهارم=== | === طبقه چهارم === | ||
نخستین مؤلفان تفسیر؛ مانند: [[سفیان بن عیینه]]، [[وکیع بن جراح بن ملیح رؤاسی کوفی]]، [[شعبة بن حجاج بن ورد ازدی بصری]] و... | نخستین مؤلفان تفسیر؛ مانند: [[سفیان بن عیینه]]، [[وکیع بن جراح بن ملیح رؤاسی کوفی]]، [[شعبة بن حجاج بن ورد ازدی بصری]] و... | ||
===طبقه پنجم=== | === طبقه پنجم === | ||
کسانی که روایات را با حذف اسناد، در تألیفات خود درج کرده‌اند. | کسانی که روایات را با حذف اسناد، در تألیفات خود درج کرده‌اند. | ||
===طبقه ششم=== | === طبقه ششم === | ||
مفسرانی که با [[عنایت]] به تخصص خود مانند [[گرایش]] ادبی، [[علوم]] بلاغی، [[حدیث]]، [[کلام]] و... به [[تفسیر قرآن]] پرداخته‌اند. [[زجاج]]، [[زمخشری]]، [[فخر رازی]]، [[ثعلبی]]، [[قرطبی]] و... از آن جمله‌اند. | مفسرانی که با [[عنایت]] به تخصص خود مانند [[گرایش]] ادبی، [[علوم]] بلاغی، [[حدیث]]، [[کلام]] و... به [[تفسیر قرآن]] پرداخته‌اند. [[زجاج]]، [[زمخشری]]، [[فخر رازی]]، [[ثعلبی]]، [[قرطبی]] و... از آن جمله‌اند. | ||
در [[تفسیر مراغی]] <ref>تفسیر مراغی، ج۱، ص۶ تا۱۰.</ref> افراد مذکور در طبقه سوم ([[ربیع بن انس]]، [[عبدالرحمان بن زید بن اسلم]] و [[ابوصالح کلبی]]) در طبقه دوم جای داده شده و افراد طبقه چهارم در طبقه سوم ذکر شده‌اند و بر آنها افراد دیگری همچون: [[یزید بن هارون سلمی]]، [[عبدالرزاق]]، [[اسحاق بن راهویه]] ([[حافظ نیشابوری]])، [[روح بن عباده]]، [[عبدالله بن حمید جهنی]] و [[ابوبکر بن ابی‌شیبه]] را افزوده است. | در [[تفسیر مراغی]] <ref>تفسیر مراغی، ج۱، ص۶ تا۱۰.</ref> افراد مذکور در طبقه سوم ([[ربیع بن انس]]، [[عبدالرحمان بن زید بن اسلم]] و [[ابوصالح کلبی]]) در طبقه دوم جای داده شده و افراد طبقه چهارم در طبقه سوم ذکر شده‌اند و بر آنها افراد دیگری همچون: [[یزید بن هارون سلمی]]، [[عبدالرزاق صنعانی]]، [[اسحاق بن راهویه]] ([[حافظ نیشابوری]])، [[روح بن عباده]]، [[عبدالله بن حمید جهنی]] و [[ابوبکر بن ابی‌شیبه]] را افزوده است. | ||
طبقه چهارم به نظر ایشان متشکل از افرادی همچون [[علی بن ابی‌طلحه]]، [[ابن‌ابی‌حاتم | طبقه چهارم به نظر ایشان متشکل از افرادی همچون [[علی بن ابی‌طلحه]]، [[ابن‌ابی‌حاتم عبدالرحمان بن محمد رازی]]، [[ابن‌ماجه ابوعبدالله محمد قزوینی]]، [[ابن‌مردویه ابوبکر احمد بن موسی اصفهانی]]، [[ابن‌حبان بستی]]، [[ابراهیم بن منذر]] و [[ابوجعفر محمد بن جریر طبری]] است که [[ابن‌جریر طبری]] مشهورترین آنها است. | ||
پنجمین (آخرین) طبقه مذکور در [[کلام]] ایشان همان مفسرانی هستند که [[روایات]] را با حذف اسناد در تألیفات خود درج کرده‌اند، و از میان آنها افراد ذیل را برمی‌شمارد: | پنجمین (آخرین) طبقه مذکور در [[کلام]] ایشان همان مفسرانی هستند که [[روایات]] را با حذف اسناد در تألیفات خود درج کرده‌اند، و از میان آنها افراد ذیل را برمی‌شمارد: | ||
#[[ابو‌اسحاق زجاج]] صاحب [[تفسیر معانی القرآن (کتاب)|تفسیر معانی القرآن]]؛ | # [[ابو‌اسحاق زجاج]] صاحب [[تفسیر معانی القرآن (کتاب)|تفسیر معانی القرآن]]؛ | ||
#[[ابو علی فارسی]]؛ | # [[ابو علی فارسی]]؛ | ||
#[[ابوبکر محمد بن حسن نقاش]]؛ | # [[ابوبکر محمد بن حسن نقاش]]؛ | ||
#[[ابوجعفر نحاس]]؛ | # [[ابوجعفر نحاس]]؛ | ||
#[[مکی بن ابی‌طالب قیسی]]؛ | # [[مکی بن ابی‌طالب قیسی]]؛ | ||
#[[ابوالعباس احمد بن عمار مهدوی]] صاحب [[التفصیل الجامع لعلوم التنزیل (کتاب)|التفصیل الجامع لعلوم التنزیل]]<ref>طباطبایی، محمد حسین، قرآن دراسلام، صفحه (۷۲-۸۰)؛ عمیدزنجانی، عباسعلی، مبانی وروشهای | # [[ابوالعباس احمد بن عمار مهدوی]] صاحب [[التفصیل الجامع لعلوم التنزیل (کتاب)|التفصیل الجامع لعلوم التنزیل]]<ref>طباطبایی، محمد حسین، قرآن دراسلام، صفحه (۷۲-۸۰)؛ عمیدزنجانی، عباسعلی، مبانی وروشهای تفسیرقرآن، صفحه ۷۸و۷۵؛ جلالیان، حبیب الله، تاریخ تفسیرقرآن کریم، صفحه (۴۶-۴۸)؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۲،صفحه (۱۵۸-۱۵۹)؛ زرقانی، محمد عبد العظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، جلد۲،صفحه ۱۶؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، لاتقان فی علوم القرآن، جلد۴،صفحه ۲۳۳؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۳،صفحه (۴۲۳-۴۵۳)</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ص۷۲۴.</ref> | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: 9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه علوم قرآنی''']] | # [[پرونده: 9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه علوم قرآنی''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:مفسران]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۴۱
این مدخل زیرشاخهٔ بحث دانش تفسیر است. دانش تفسیر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: دانش تفسیر در علوم قرآن - پرسش مرتبط نداردمقدمه
برخورد خاص اهل‌سنّت با اقوال صحابه و تابعان، به طبقات مفسران اهل‌سنّت سیمایی متفاوت با طبقات مفسران شیعه بخشیده است. اهل‌سنّت روایات صحابه و تابعان را در تفسیر مانند روایات پیامبر (ص) حجت می‌شمارند و در عین اینکه- به قول صاحب الکلم الطیب- خودشان آنها را تضعیف کرده، بسیار طعن زده و مذمت کرده‌اند، معتقدند صحابه هر چه می‌گویند، از رسول خدا (ص) آموخته‌اند و بعید است از خود چیزی بگویند.
ترتیب طبقات مفسران اهل‌سنّت
طبقه اول
صحابه اهل تفسیر که معروف‌ترین آنها ابیّ بن کعب، عبدالله بن مسعود، جابر بن عبدالله، ابوسعید خدری، عبدالله بن زبیر و از همه معروف‌تر عبدالله بن عباس است.
طبقه دوم
تابعان یعنی شاگردان مفسران صحابه؛ مانند: مجاهد، سعید بن جبیر، عکرمه، ضحاک، حسن بصری و... .
طبقه سوم
شاگردان طبقه دوم؛ مانند: ربیع بن انس، عبدالرحمان بن زید بن اسلم، ابوصالح کلبی و... .
طبقه چهارم
نخستین مؤلفان تفسیر؛ مانند: سفیان بن عیینه، وکیع بن جراح بن ملیح رؤاسی کوفی، شعبة بن حجاج بن ورد ازدی بصری و...
طبقه پنجم
کسانی که روایات را با حذف اسناد، در تألیفات خود درج کرده‌اند.
طبقه ششم
مفسرانی که با عنایت به تخصص خود مانند گرایش ادبی، علوم بلاغی، حدیث، کلام و... به تفسیر قرآن پرداخته‌اند. زجاج، زمخشری، فخر رازی، ثعلبی، قرطبی و... از آن جمله‌اند.
در تفسیر مراغی [۱] افراد مذکور در طبقه سوم (ربیع بن انس، عبدالرحمان بن زید بن اسلم و ابوصالح کلبی) در طبقه دوم جای داده شده و افراد طبقه چهارم در طبقه سوم ذکر شده‌اند و بر آنها افراد دیگری همچون: یزید بن هارون سلمی، عبدالرزاق صنعانی، اسحاق بن راهویه (حافظ نیشابوری)، روح بن عباده، عبدالله بن حمید جهنی و ابوبکر بن ابی‌شیبه را افزوده است.
طبقه چهارم به نظر ایشان متشکل از افرادی همچون علی بن ابی‌طلحه، ابن‌ابی‌حاتم عبدالرحمان بن محمد رازی، ابن‌ماجه ابوعبدالله محمد قزوینی، ابن‌مردویه ابوبکر احمد بن موسی اصفهانی، ابن‌حبان بستی، ابراهیم بن منذر و ابوجعفر محمد بن جریر طبری است که ابن‌جریر طبری مشهورترین آنها است.
پنجمین (آخرین) طبقه مذکور در کلام ایشان همان مفسرانی هستند که روایات را با حذف اسناد در تألیفات خود درج کرده‌اند، و از میان آنها افراد ذیل را برمی‌شمارد:
- ابو‌اسحاق زجاج صاحب تفسیر معانی القرآن؛
- ابو علی فارسی؛
- ابوبکر محمد بن حسن نقاش؛
- ابوجعفر نحاس؛
- مکی بن ابی‌طالب قیسی؛
- ابوالعباس احمد بن عمار مهدوی صاحب التفصیل الجامع لعلوم التنزیل[۲].[۳]
منابع
پانویس
- ↑ تفسیر مراغی، ج۱، ص۶ تا۱۰.
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، قرآن دراسلام، صفحه (۷۲-۸۰)؛ عمیدزنجانی، عباسعلی، مبانی وروشهای تفسیرقرآن، صفحه ۷۸و۷۵؛ جلالیان، حبیب الله، تاریخ تفسیرقرآن کریم، صفحه (۴۶-۴۸)؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۲،صفحه (۱۵۸-۱۵۹)؛ زرقانی، محمد عبد العظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، جلد۲،صفحه ۱۶؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، لاتقان فی علوم القرآن، جلد۴،صفحه ۲۳۳؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۳،صفحه (۴۲۳-۴۵۳)
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ص۷۲۴.